Proces kształcenia w szkole
Zasady kształcenia
dr Justyna Strykowska
Kształcenie
Nauczanie i uczenie siÄ™ czyli
kształcenie  to złożony układ
czynności nauczyciela i czynności
uczniów ukierunkowany na zmiany i
rozwój uczniów
Proces kształcenia:

Proces kształcenia  system powiązanej ze
sobą działalności nauczyciela i uczniów, w
toku której nauczyciel, kierując pracą
uczniów stwarza im warunki sprzyjające
realizacji założonych celów kształcenia.
Proces kształcenia:

Proces kształcenia - stanowi zbiór
czynności nauczycieli i uczniów
podporządkowanym celom kształcenia, a
wykonywanych na określonym materiale
nauczania z wykorzystaniem środków
dydaktycznych (mediów).
Proces kształcenia:
Składniki/elementy procesu kształcenia:
"
nauczyciel,
"
uczniowie,
"
materiał nauczania,
"
środki dydaktyczne.
Proces kształcenie: cechy

Jedność nauczania i uczenia się  uczenie
siÄ™ jest inspirowane, kierowane i oceniane
przez nauczyciela.

Jedność oddziaływań dydaktycznych i
wychowawczych  kształtowanie cech
instrumentalnych i kierunkowych uczniów.
Proces kształcenie: cechy

Wszechstronność  realizowanie wielu
zadań i wszechstronny rozwój uczniów

Indywidualizowanie uczenia siÄ™, stosownie
do uzdolnień poszczególnych uczniów

Elastyczność metodyczna i organizacyjna
zajęć
Proces kształcenia:
Proces kształcenia może być realizowany
dwoma tokami:

tokiem podajÄ…cym (transmisyjnym)

tokiem poszukujÄ…cym (problemowym)
 Twórcą toku podającego:
Johann Fredrich Herbart (1776-1841)
Pedagog, psycholog niemiecki,

Jasność

Kojarzenie

Systematyzowanie
Twórca toku poszukującego:
John Dewey (1859  1952)
Pedagog, psycholog, filozof amerykański
Autor uczenia się przez działanie, twórca
nowego wychowania, dydaktyki
progresywistycznej
Zasady kształcenie
Zasady kształcenie, pojęcie

Zasady kształcenia to prawidła lub normy,
które powinien przestrzegać nauczyciel w
trakcie realizacji procesu kształcenia

U podstaw sformułowania norm leżą
prawidłowości wyznaczające efektywność
kształcenia
1. Zasada poglądowości, bezpośredniości

Polega na wykorzystaniu w realizacji
procesu kształcenia pomocy
naukowych, środków dydaktycznych,
mediów

Minimalizacja werbalizmu
1. Zasada poglądowości, rodzaje poglądowości

Poglądowość ilustratywna  ilustrowanie
treści słownych obrazami, rysunkami
(wizualizacja)

Poglądowość operacyjna / działaniowa,
środki dydaktyczne służą działaniu uczniów

Poglądowość wyobrażeniowa, nauczyciel
odwołuje się do doświadczeń uczniów
2. Zasada przystępności, stopniowania
trudności

Od tego, co jest dla ucznia bliskie do tego, co
dalsze

Od tego, co jest dla uczniów łatwiejsze, do
tego, co trudniejsze

Od tego, co jest uczniom znane, do tego, co
nowe i nieznane

Uwzględnianie różnic indywidualnych uczniów
3. Zasada świadomego i aktywnego udziału
uczniów w procesie kształcenia
Istotna jest aktywność ucznia i odpowiednie
ukierunkowanie tej aktywności przez
nauczyciela.

Aktywność słuchowa

Aktywność wzrokowa

Aktywność myślowa / intelektualna

Aktywność działaniowa / czynnościowa

Aktywność werbalna

Aktywność emocjonalna
4. Zasada systematyczności

Systematyczna praca nauczyciela

Systematyczna praca uczniów

Systematyzowanie materiału nauczania
Powtarzanie (streszczanie i syntetyzowanie)
Powinno występować na początku lekcji, na końcu
lekcji, po zakończeniu określonego działu.
5. Zasada trwałości wiedzy, powtarzania

Systematyczne powtarzanie materiału
nauczania zgodnie z przebiegiem
krzywej zapominania

Organizowanie ćwiczeń uczniów

Kontrolowanie przebiegu procesu
kształcenia i osiągnięć uczniów
6. Zasada wiÄ…zania teorii z praktykÄ…

Wskazywanie przykładów ilustrujących
treści teoretyczne

Uczenie się przez działalność praktyczną

Wykorzystanie zdobytej wiedzy i
umiejętności w życiu codziennym (wiedza
operatywna)
7. Zasada motywacji, zainteresowania

Motywacja wewnętrzna, gotowość do
uczenia siÄ™ wynikajÄ…ca z potrzeb
poznawczych uczniów

Motywowanie uczniów poprzez
motywy zewnętrzne (nagrody i kary)
Nauczycielu drogi Jð

W kształceniu przechodz
od tego, co bliskie,
do tego, co uczniowi dalekie.

Zaczynaj nauczanie od tego co uczeń już wie
i dołączaj do tego to, co uczniowi nie znane.
- wymaga poznania początkowego stanu wiedzy uczniów

W nauczaniu przechodz
od tego, co jest dla
ucznia Å‚atwiejsze, do tego co trudniejsze.
Nauczycielu drogi Jð

Pozwól dziecku poznawać świat za pomocą
zmysłów, nauczaj poglądowo.

A
ącz poznawanie rzeczy z poznawaniem słów.

Ujmuj treści nauczania w łatwe do ogarnięcia
przez uczniów całości.

W nauczaniu przechodz
od spraw
konkretnych do abstrakcyjnych.
Nauczycielu drogi Jð

Dostosowuj nauczanie do możliwości uczniów.

W nauczaniu uwzględniaj różnice w
możliwościach, w tempie pracy, stopniu
zaangażowania w naukę poszczególnych
uczniów.

Staraj się poznawać indywidualne
zainteresowania uczniów.

Wdrażaj uczniów do samodzielnej pracy.
Nauczycielu drogi Jð

Stawiaj uczniów w sytuacjach problemowych,
takie które zachęcą ich do samodzielnego
myślenia i poszukiwania rozwiązań.

Prezentowany materiał podziel na powiązane
ze sobÄ… punkty.

Staraj się systematycznie powtarzać
omówiony już materiał.

Stwarzaj sytuacje, aby uczniowie mogli
samodzielnie odtwarzać nauczany materiał.
Rewolucja w uczeniu !!
1. Właściwy stan ducha i umysłu
2. Właściwy sposób prezentacji
3. Myślenie o tym, czego się nauczyliśmy,
i przechowywanie wiadomości w głębszych
pokładach pamięci
4. Aktywizacja dostępu do zapamiętanego
materiału
5. Stosuj to, czego się nauczyłeś
6. Powtarzaj, oceniaj i świętuj
1. Właściwy stan ducha i umysłu
Øð
Aranżacja otoczenia
Øð
Tworzenie właściwego pozytywnego ,
radosnego nastroju
Øð
Ruch, mowa ciała, ton głosu, muzyka
Øð
Rozpalanie emocji
Øð
Przełamywanie barier w uczeniu się
1. Właściwy stan ducha i umysłu
Przełamuj bariery w uczeniu się

Szkoła jest & .

Nauka to &

Ja jako uczeń jestem &
2. Właściwy sposób prezentacji

Zachęcaj uczniów do stawiania sobie celów

Stwórz najpierw całościowy obraz

Dbaj o zaangażowanie wszystkich zmysłów

Stwarzaj wiele sytuacji do odgrywania ról

Dbaj o różnorodność swoich zajęć
3. Myślenie o tym, czego się nauczyliśmy,
i przechowywanie wiadomości w głębszych
pokładach pamięci

Wyobrażanie sobie przez uczniów tego
jak w przyszłości wykorzystają zdobytą
wiedzÄ™
4. Aktywizacja dostępu do zapamiętanego
materiału

Stwarzaj takie sytuacja,
- aby, uczniowie mogli w sposób aktywny, w
naturalnym środowisku, w codziennym życiu
wykorzystywać to czego się nauczyli;
- aby, mogli swoją wiedze i umiejętności aktywizować
w różnych zadaniach, projektach, grach
dydaktycznych, dyskusjach, przedstawieniach,
skeczach, podczas zabawy;
5. Stosuj to, czego się nauczyłeś

Zmień uczniów w nauczycieli

Zachęcaj do rysowania Mind Maps

Zachęcaj do stosowania wiedzy poza szkołą
6. Powtarzaj, oceniaj i świętuj !!

Systematyczne powtarzania.
na poczÄ…tku lekcji
na koniec lekcji
Jak powinno wyglądać właściwe powtarzania?
"
1 powtórka 15 min po 10 min od zakończenia nauki
"
2 powtórka 10 min po 1 godz. po zakończeniu nauki
"
3 powtórka 5 min po 24 godz. po zakończeniu nauki
"
4 powtórka 2 min po 3 dniach od zakończenia nauki