Feminizm "Zawsze znajdzie się mężczyzna myślący o wszechświecie, gdy będzie ginąć jego dom i zawsze znajdzie się kobieta myśląca o domu, gdy będzie ginąć wszechświat" Mark Twain ** Trzy fale feminizmu ** Stanowisko feminizmu i tego efekty ** Feminizm katolicki ** Opinie Początki feminizmu to czasy rewolucji francuskiej. W 1791 roku została opublikowana Deklaracja praw kobiety i obywatelki. Poruszona tam została kwestia równouprawnienia płci. Prawdziwy ruch rozpoczął się jednak na przełomie wieków XIX i XX, kiedy to emancypantki w USA walczyła o prawo wyborcze, a w Anglii powstał pierwszy związek Women's Social and Political Union (1903). Ruchy feministyczne skojarzone są najczęściej z lewicą i liberalizmem. Trzy fale feminizmu " Przełom XIX i XX - równouprawnienie praw kobiet o prawo do głosowania o prawo do własności o prawo do wykształcenia o prawo do zajmowania stanowisk publicznych o płcie są równe wobec prawa, obowiązków, rozumu i woli, ale mają różne role Ruch uznawał, że kobiety są tak samo racjonalne jak mężczyzni, a dyskryminacja spowodowana jest tylko brakiem praw i wykształcenia. Po przyznaniu praw w USA w 1920 problemy jednak nie znikły. Z praw korzystała jedynie klasa średnia, dlatego sufrażystki zwróciły się w stronę socjalizmu i praw dla klasy robotniczej. Na podstawie nauki Engelsa twierdzono: o przyczyną jest patriarchat w rodzinach o dominacja seksualna mężczyzn spowodowana modelem rodziny o matki wychowują synów jako przyszłych dziedziców 1 o słaba pozycja sugeruje kobietom wybieranie roli "kur domowych" Wyzwoleniem spod tego miała być rewolucja wyzwolenie o potrójnej roli: o robotnicy - własność o gospodyni - niezależność o matki - aborcja, śluby cywilne, rozwody " lata 60. i 70. XX wieku - równouprawnienie kulturowe Rozpoczęło się po opublikowaniu raportu UNESCO o ciągłej dyskryminacji kobiet w wielu krajach. Istniało prawne równouprawnienie, a problem, wg feministek, polegał na przywiązaniu do wzorców płci. Męską dominację upatrywano przede wszystkim w rodzinie. Modne stało się słowo "seksistowski", oznaczające zabarwienie przekazu męską dominacją seksualną. Modyfikowany język stał się charakterystyczny w wypowiedziach o Bogu "On/Ona". Pojawiają się takie kierunki naukowe, jak "etyka troski", feministyczna sztuka, moralność, religia... " od poł. lat 90. XX wieku - równouprawnienie indywidualnych moralności Krytyka wzorców płci. Kobiece ciało, charakter powinny być takie, jak chce dana osoba. Kobiecość powinna pozostać niezdefiniowana jako konstrukcja kulturowa. Z pojęciami kształtowanymi przez tradycję i kulturę należy walczyć. o anty-esencjalizm - walka z wzorcami, kobieta jest taka, jak chce być o anty-ekskluzywizm - tolerancja dla innych ras, przekonań, opcji seksualnych Trzecia fala głosi wolność seksualną, ale i też wierność małżeńską, jednocześnie sprzeciwia się pornografii i ją promuje. Wartością jest różnica w wizerunku kobiety. Kobieta wzorująca się na kimś nie jest jeszcze wyzwolona. o Walka o wolny wybór (aborcja, lesbijstwo itp.) o Duma z bycia kobietą z wyboru - edukacja młodego pokolenia o Kreowanie siostrzanej wspólnoty osób uznających się za autentyczne kobiety Charakterystyczna postać feminizmu radykalnego III fali to "grrlish-culture" (nie girlish) - czyli kultury dziewczyńska, gdzie kobieta traktuje świat jak jej się podoba, np. może demonstrować swoją seksualność bez obawy o posądzenie, iż zostanie to potraktowane jako zaproszenie albo zostanie skrytykowana jej moralność. Fenizm skrajny walczy z samymi kobietami: 2 " wizja kobiety, która naśladuje mężczyznę w funkcjach społecznych, zachowaniach " niszczenie kobiet "nie wyzwolonych", czyli matek, żon, gospodyń domowych " jednocześnie obojętność na komercjalizację kobiety i jej ciała (prostytucja, pornografia) " walka z małżeństwem i rodziną, a także z religią, szczególnie katolicką Stanowisko feminizmu i tego efekty Problem Feministki Efekt Aborcja Nie walczą o Walka o aborcję, aborcję, ale o antykoncepcję, dewiacje "wolność wyboru homoseksualne oraz walka macierzyństwa". ze wszystkimi zjawiskami Nie chodzi o wolny sprzeciwiającymi się, a seks bez stresu, przede wszystkim walka z ale możliwość Kościołem katolickim. podejmowania Szerokie kampanie na decyzji w obliczu temat "samotnego ciężkich decyzji. macierzyństwa" - np. w USA ostatnio 25% dzieci rodzone jest przez samotne matki. Należy jednak podkreślić, że istnieją grupy, np. "Feministki w obronie życia", które sprzeciwiają się aborcji. 3 Prawo do pracy Kobieta od wieków Feministki przestają pracująca w traktować czynności kuchni ma prawo domowe jako prace, pracować a nie podczas gdy zaistniały już być przywiązana tendencje ustawodawcze do garów. do zakwalifikowania tego jako formy regularnej pracy. Poświęcenie i odpowiedzialność kobiet, będące nieraz podporą rodziny i klasyfikowane tego jako uleganie woli mężczyzn, przyczynia się do rozbijania rodzin i dewaluacji funkcji małżeństwa, wychowania w rodzinie. Równouprawnienie Procentowy udział Nagminne stosowanie kobiet w statystyk bez korelacji z zawodach, praktyką życia, walka o związkach, prawo kobiet do wszystkich partiach, zajęć męskich np. do bycia parlamentach. kapłanami. Mniej słychać o Feministkom prawie do wykonywania chodzi o takich męskich prac jak możliwość pracy prace fizyczne, kobiet tam gdzie śmieciarstwo, kanalarstwo, one same chcą. kominiarstwo. Zasady w ustawodawstwie wprowadzają absurdalne przepisy wykazywania się ilością procentów zatrudnionych kobiet, a co za tym idzie, do obniżania sprawności zakładu (w przypadku zawodów typowo męskich). 4 Dyskryminacja Wszechobecny Walka z wszelkimi seksizm, system przejawami męskich form patriarchalny są np. w języku potocznym, wg feministek stosowanie dziwolągów przyczyną typu: lekarka, chirurgiczka, dysykryminacji adwokatka, hydrauliczka, kobiet w pedagożka, członkinia, mentalności tłumaczenie Biblii na społecznej. wersję bezpłciową (mówiąc o Bogu stosowanie formy "on/ona"), walka nawet z wyrażeniami "no-mans- land" (ziemia niczyja). Feministki uważają, że pozbycie się tych form, spowoduje zanik preferowania mężczyzn w mentalności ludzi. Dewiacje Walka z Wprowadzanie liberalnych przejawami przepisów zezwalających preferencji na zakładanie "rodzin" seksualnych. przez osoby jednej płci, Wiele feministek wychowywanie dzieci, jest lesbijkami. dziedziczenie. Postępujący Feministki walczą proces zlewania się też o prawa gejów. wizerunku płci i co za tym idzie problemy z osobowością u wielu osób silnie ocierających się o kręgi feministyczne. 5 Ucisk Jeszcze do Takie stanowisko było na niedawna szkodę samemu feminizm grupował feminizmowi, który nie kobiety pod potrafił pogodzić do końca hasłem ucisku wizerunku kobiety przez mężczyzn uciśnionej z kobietą odpowiedzialną za los swój i innych. Kobieta uciskana nie dostrzega, że ktoś może być bardziej uciskany, więc nie zajmuje się problemami społecznymi. Z tych powodów obecnie postępowa emancypantka mówi o sobie np. "anarchoindywidualistka" albo "feministka indywidualistka". Indywidualizm To pojęcie wiąże Ruchy feministyczne dotąd się z najnowszym kojarzone z lewicą i ew. rodzajem ruchów antykościołem teraz feministycznych i działają wespół z ruchami nie ma zbyt wiele anarchistycznymi i ruchami wspólnego z jawnie lesbijskimi. indywidualnym charakterem. Dotyczy raczej sposobu obrony swoich racji, dzięki takiej postawie można mieć spokojnie bezsensowne stanowisko w jakiejś sprawie i nie przejmować się logicznymi argumentami. Feminizm w Polsce obecnie wzoruje się wyłącznie na wzorcach amerykańsich, a ponieważ nie jest związany z całkiem zresztą ciekawą tradycja przedwojenna, nie znajduje dużego społecznego poparcia. Jedynie w kręgach kosmopolitek, kobiet wyzwolonych spod "jarzma" narodu znajduje duże zainteresowanie. Istnieje jednak część feminizmu 6 polskiego, która złą sytuaję w rodzinie upatruje w zbyt małej roli ojca, a walkę o równouprawnienie prowadzą na tych polach, gdzie jest to rzeczywiście dużym problemem i gdzie mężczyzni traktują parlament często jako arenę. Feminizm katolicki Należy rozróżnić skrajny feminizm od takich jego form, które w pełni zgadzają się z katolicką nauką społeczną. Kobieta odgrywa bardzo ważną rolę w dziejach i w życiu. Zjawiska pozytywne: Istnieją głosy zajmujące się sprawami poważniejszymi niż tylko obrona ucisnionych gospodyn domowych: "Kiedy uzmysłowimy sobie, że kobiety traktowane są jak własność, tym bardziej powinnyśmy jako kobiety przeciwstawić się traktowaniu dzieci jako własności, którą można dysponować według własnej woli" (Cady Stanton - amerykańska emancypantka). Kobiece intepretacje Pisma Świętego zyskują ostatnio większe uznanie w oczach Kościoła. Dostrzega się, że kobiety postrzegają Biblię bardziej intuicyjnie, podkreślają rolę osób słabszych w dziejach. Bóg-Matka czy Bóg-Ojciec? Przywykliśmy nazywać Boga Ojcem. Okazuje się jednak, że sama Biblia Bogu przypisuj cechy tak ojcowiskie, jak i matczyne. "Jak kogo pociesza własna matka, tak Ja was pocieszać będę" (Iz.66.13). Wielokrotnie przypisuje się Bogu "rachamim", czyli "matczyne serce". Czy Biblia jest antyfeministyczna? Kobiety w Biblii odgrywają niesłychanie istotne role. Jednak jest to coś więcej niż tylko rola. "Stworzył Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył. stworzył mężczyznę i niewiastę" (Rdz 1,27) Oznacza to, że ludzkość jest podobna Bogu jedynie jako współdziałanie dwóch równych pierwiastków: męskości i kobiecości. Jeszcze bardziej widać to w określeniu żebra Adama. Słowo "ti" oznacza zarówno żebro jak i kobietę - co świadczy o strukturalnej jedności dwóch elementów. Również hebrajskie terminy nazw płci "ish" i "isshah" to jakby "ten człowiek" i "ta człowieka" Feminizm chrześcijański wywodzi się z samej esencji chrześcijaństwa, czyli walki o pełne człowieczeństwo. Dyskryminacja człowieka ze względu na płeć (każdą) jest grzechem. Feminizm katolicki różni się od innych ujęciem tego, co jest ową dyskryminacją. Kobieta w tym ujęciu jest dopełnieniem i pomocą mężczyznie w takim samym stopniu, jak mężczyzna jest dopełnieniem i pomocą kobiecie. O ile mężczyzni często odpowiedzialni są za postęp techniczny, to kobiety w dużej mierze 7 dokonują postępu społeczno-etycznego, który jest ważniejszy od technicznego. "Dziękujemy ci, kobieto, za to, że jesteś kobietą! Zdolnością postrzegania, cechującą twą kobiecość, wzbogacasz właściwe zrozumienie świata i dajesz wkład w pełną prawdę o związkach między ludzmi". (Ojciec Święty Jan Paweł II) Opnie Agnieszka Lekka-Kowalik (KUL) - "Kolejne fale feminizmu są coraz radykalniejsze [...], a w ramach każdej z fal skrzydło radykalne jest mocniejsze, radykalniejsze i bardziej wpływowe, feminizm trzeciej fali nie jest już próbą naprawienia niesprawiedliwości, ale próbą zburzenia znanej nam cywilizacji i zbudowania innej, opartej o "przewartościowanie wszystkich wartości" (za Encyklopedią Białych Plam). Wykorzystane materiały: *** List do Kobiet A Ciascunda di voi Ojca Świętego Jana Pawła II na IV Światową Konferencję o kobiecie w Pekinie *** Encyklopedia Białych Plam Encyklopedia Zjawisk XXI w. "OKIEM" 8