Monitory 5000 zł Monitory 5000 zł Monitory 5000 zł Monitory 5000 zł HI-FI Monitory 5000 zł Magnat QUANTUM 903 Quantum 903 to przykład ekstremalnie magają silniejszych magnesów niż wysokotono- 903 to najmniejszy model serii Quantum, ale solidnej niemieckiej roboty. Monitor we, a neodym jest znacznie droższy od ferrytu), jest to konstrukcja raczej większa niż mniejsza należący do referencyjnej serii Magnata w kategorii podstawkowców, wyraxnie potęż- trudnoSci technologiczne (wykonania centralne- ma w sobie wszystkie najlepsze techno- niejsza od Focusa 110 i już niewiele, ale w każ- go otworu wentylacyjnego), jak i problemy z wy- logie i pierwszorzędne wykonanie, na soką temperaturą, która pojawia się w układach dym wymiarze, górująca też nad Argonem^2. jakie stać tę firmę tylko że w małej W serii Quantum nie mógł pojawić się minimoni- głoSników nisko-Sredniotonowych ze względu na formie podstawkowej konstrukcji przyjmowaną przez nie dużą moc, a negatywnie tor, ponieważ wszystkie konstrukcje tej rodziny dwudrożnej. Kto poszukuje bardzo oparte są na przetwornikach nisko-Sredniotono- wpływa na działanie magnesów neodymowych. dobrej techniki i rzetelnej konstrukcji, Sprawę wentylacji Magnat ominął, nie wykonując wych wykorzystujących ten sam 18-cm kosz. To już znalazł. Ale parafrazując słowa w magnesie otworu (za to dając bardzo dużą jednak najpopularniejszy, najbardziej uniwersalny piosenki Rosiewicza, czy monitorowa swobodę przepływowi powietrza w przeSwi- kaliber - pozwalający tworzyć różnorodne układy. technika niemiecka nie zgorszy nam Technikę wdrożoną w konstrukcje serii Qu- cie między dolnym zawieszeniem a magnesem), dziecka, zwłaszcza jeżeli chcemy a chłodzenie magnesu zapewnia aluminiowy ra- antum przedstawiliSmy w teScie flagowca (Audio wychować go w kulcie monitora diator 3/06) wysokiego na ponad 130 cm Quantuma też bardzo ładny, wygląda jak turbina rasowego, czyli... albo felga. Ale po co tak się męczyć, zamiast 908, który uzbrojony jest aż w pięć głoSników rzypomnę jeszcze tylko, że w maju skon- 18-cm (trzy w roli niskotonowych i dwa Srednio- stosować tradycyjny magnes ferrytowy? Oczy- frontowaliSmy dwa monitory w cenie 3000 tonowe). Ten 18-cm głoSnik w swoich podsta- wistą korzyScią ze stosowania magnesu neody- Pzłotych niemieckie Heco Elan 300 i bry- wowych cechach konstrukcyjnych jest rzeczy- mowego (w typowej formie kubkowej) jest wy- eliminowanie rozproszonego pola magnetyczne- tyjskie B&W CM1. Obydwa okazały się bardzo wiScie majstersztykiem, przed którym nawet go. Ale ten efekt można uzyskać również za po- udane, można uznać je za równorzędne, chociaż piękny głoSnik Dynaudio nie może już chełpić się mocą ekranowania magnesu ferrytowego (dodat- są wyraxnie różne w charakterach. A miesiąc te- większym wyrafinowaniem. Kosz jest oczywiScie kowy pierScień i stalowa puszka), co również mu ogłosiliSmy, że nagrodę EISA w kategorii ze- odlewany, ma bardzo wąskie, aerodynamiczne trochę kosztuje, ale wciąż nie tyle, ile magnes spół głoSnikowy roku zdobyły właSnie B&W żebra, jest jednoczeSnie masywny i wymuskany; CM1. I nie jest to żadnym zaskoczeniem czy nie- widoczny z zewnątrz gruby i ciekawie wyprofilo- neodymowy, nie licząc wspomnianych proble- mów. Ale magnes neodymowy, o ile nie narażo- sprawiedliwoScią. CM1 to doskonała konstrukcja, wany pierScień, trzymany przez aż osiem Srub, a B&W to firma znana na całym Swiecie. Heco to jego integralna częSć, a nie wzorniczy doda- ny na wysoką temperaturę, daje wyższej jakoSci, lub jakikolwiek inny niemiecki produkt podstaw- tek. Jeszcze bardziej niezwykły jest układ magne- bo bardziej jednorodny strumień magnetyczny w szczelinie, a stąd niższe zniekształcenia. kowy czy w ogóle głoSnikowy musiałby chyba neodymowy, który spotykamy coraz tyczny Membrana jest aluminiowa, a jej specjalny swoim dxwiękiem doprowadzić nasze europejs- częSciej w głoSnikach wysokotonowych, ale profil ( super navi ) ma zapewnić liniową charak- kie grono ekspertów do ekstazy, aby mieć szansę wciąż bardzo rzadko w nisko-Sredniotonowych, na takie laury. Nie jest to więc problem animozji zarówno ze względu na koszty (głoSniki te wy- terystykę aż do 12 kHz. polsko-niemieckiej... paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 54 Monitory 5000 zł HI-FI Monitory 5000 zł Monitory 5000 zł Monitory 5000 zł Monitory 5000 zł GłoSnik nisko-Sredniotonowym jest własnym konstruktora. A na tę kwestię wSród niemiec- opracowaniem Magnata, w każdym razie nie wi- kich projektantów dominuje zasadniczo inny działem nawet podobnego w żadnych innych pogląd niż reprezentowany obok przez Amp- konstrukcjach. Natomiast przetwornik wysoko- hiona i Dynaudio. I Magnat z tego się nie wyła- tonowy, który ma być jego godnym partnerem, muje w obudowie Quantuma 903 znajdujemy został wybrany z katalogu duńskich produktów więc zwrotnicę skomplikowaną, opartą na to kopułkowo-pierScieniowy DX25 (dawniej fir- stromych filtrach. Jest wiele zalet takiego filtro- mowany przez Vifę, obecnie przez Peerlessa), wania, których nie będę tutaj rozwijał, chociaż spotkany już w wielu zespołach głoSnikowych na wyobraxnię audiofilów bardziej działa idea z różnych zakresów cenowych. Magnat stosuje purystycznego , minimalistycznego , linowe- jego wersję z magnesem neodymowym, zmienia- go fazowo filtrowania 6 dB/okt. I tłumacz tu ba- jąc też front, na którym wytłoczono nie tylko bie... Elementy zwrotnicy są dobrej jakoSci logo firmy, ale także symbol fmax+ , który od- zdecydowanie przeważają kondensatory polipro- nosi się do deklarowanej przez producenta, zu- pylenowe, cewki są pół na pół dwie powietrz- pełnie niesamowitej górnej częstotliwoSci gra- ne i dwie rdzeniowe. nicznej, która ma wynosić... 75 kHz. Bez przesa- Obudowa jest bardzo mocna, w notatkach dy. Nasze pomiary kończą się przy 20 kHz, ale z oględzin zapisałem, że front ma gruboSć nawet pomiary w Stereoplay, na które czasami się po- 3 cm, sam producent deklaruje tylko 22 mm wołujemy, bo są wiarygodne i sięgają 40 kHz, po- tak czy inaczej, narzekać nie można. W Srodku kazują spadek 6 dB pomiędzy 30 a 40 kHz zainstalowano dwie listwy wzmacniające, jedna czyli typowy dla normalnego głoSnika DX25. z nich służy też jako podpórka dla magnesu głoS- I tak dobrze. A takie możliwoSci wynikają z do- nika nisko-Sredniotonowego. dania do 25-mm kopułki zewnętrznego pierScie- Kształt obudowy nie jest do końca regular- nia z tego samego materiału (jedwabiu), który nym prostopadłoScianem podobnie jak w kon- jest zdolny promieniować najwyższe częstotli- strukcji Dynaudio, boczne Scianki ustawione są woSci. Przy okazji powiększeniu ulega czynna pod niewielkim kątem, ale w niemieckiej kon- powierzchnia membrany, przez co wzrasta efek- strukcji obudowa lekko rozszerza się do tyłu. tywnoSć, a cewka pozostaje tylko 25-mm. Jedno- Pięć z szeSciu Scianek oklejono naturalnym forni- czeSnie głoSnik ma niską częstotliwoSć rezonan- rem (do wyboru: wiSnia, buk, palisander, czarny sową, więc może pracować z niskimi częstotli- W tym przypadku złożonoSć zwrotnicy dąb), ale front estetycznie wyodrębniono, po- woSciami podziału. W tym przypadku jednak wynika z najbardziej prawdopodobnego krywając go efektownym, grafitowym, metali- konstruktor ustalił ją w bardzo bezpiecznym zamiaru - zastosowania filtrów wyższego zowanym lakierem. Bocznych krawędzi nie za- punkcie - przy 3,5 kHz. A z takimi głoSnikami i takim podziałem można było próbować stoso- rzędu. Niemieccy projektanci preferują taki okrąglano, bo szerokoSć frontu zminimalizowano styl, bo daje więcej korzySci, chociaż nie tak, że nie było już na to miejsca, ale wyprofilo- wać łagodne filtry. Ale jak widać w tym teScie, robi wrażenia na dużej częSci audiofilów wano krawędzie dolną i górną. w praktyce sposób filtrowania jest uzależniony zakochanych w minimalizmie. Po to Na tylnej Sciance mamy elementy niby typo- wcale nie przede wszystkim od charakterystyki przecież kupują małe monitory, żeby we, jednak oprawione w specjalny sposób. Dwie i wymagania samych głoSników, ale od upodobań wszystkiego było mało... pary zacisków przyłączeniowych zainstalowano w wielkim aluminiowym talerzu; początkowo można podejrzewać, że ma to jakiS cel praktycz- ny, może jest tam jeszcze jakaS regulacja, dodat- kowa opcja... ale nie pod względem funkcjonal- nym to po prostu podwójne gniazdo przyłącze- niowe, nic mniej, nic więcej. Same zaciski też są jednak bardzo porządne, możemy użyć dowolne- go typu zakończenia kabla, i połączone ze sobą zworami pod postacią krótkich przewodów (z końcówkami), a nie typowymi blaszkami. Powy- żej znajduje się mocno wyprofilowany wylot bas- refleksu przykręcony pięcioma ampulami, więc też bardzo efektowny, chociaż już mniejszy. Wi- dząc to, dziwię się tylko, dlaczego konsekwent- nie nie dodano jakiegoS aluminiowego elementu do frontu głoSnika wysokotonowego, wówczas estetyka byłaby już jednoznaczna. Takie błyskot- ki nie każdemu się spodobają, ale nie ma dwóch zdań - Quantum 903 to bardzo zaawansowana technika głoSnikowa, a wszelkie ozdobne dodat- ki mają na celu nie zamaskowanie niedociągnięć, lecz postawienie kropki nad i . paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 55 HI-FI Monitory 5000 zł Monitory 5000 zł Monitory 5000 zł Monitory 5000 zł Monitory 5000 zł W tym teScie mamy trzy charakterystyczne, różne przypadki impedancyjne Amphion za- powiada swoje zespoły jako znamionowo 8-omo- we i takie są one w rzeczywistoSci (przypadek generalnie rzadki), Dynaudio przyznaje, że jego konstrukcje są 4-omowe (przypadek też mniej- szoSciowy), najbardziej typowo zachowuje się Magnat, bo chociaż jego Quantum 903 jest w czystej postaci znamionowo 4-omowy, to w danych producenta znajdujemy 4 8 Ohm , co jest jedną z niemieckich technik mydlenia oczu na ten temat. Minimalna wartoSć na charak- terystyce impedancji (rys. 1) to 4&! - przy 220 Hz a 4 8 Ohm nie odnosi się także (ale i nie powinno) do zmiennoSci charakterystyki, bo jej maksimum przy 1,5 kHz sięga prawie 18&!. Małe machlojki w sprawie impedancji Quan- rys. 2. Quantum 903, charakterystyka przetwarzania w całym pasmie. tum 903 rekompensuje dobrą efektywnoScią i ładną charakterystyką przetwarzania (rys. 2). Wynik 86 dB jest co prawda o 3 dB niższy od obiecywanego przez producenta, ale w przypad- ku tej wielkoSci konstrukcji na więcej nie można liczyć. Magnat jest i tak o 2 dB sprawniejszy od Dynaudio (ale Focus 110 jest jeszcze mniejszy) i od Amphiona (ten jednak jest 8-omowy). W zakresie 45 Hz 20 kHz charakterystyka trzyma się w granicach +/-2 dB, zwraca uwagę wczesny, ale o bardzo małym nachyleniu, spadek charakterystyki w zakresie niskotonowym, a do- piero poniżej 40 Hz już zdecydowana obniżka rys. 1. Quantum 903, charakterystyka modułu impedancji. rys. 3. Quantum 903, charakterystyki przetwarzania w zakresie średnio-wysokotonowym, na osiach 00, 150, 300 formy i lokalne osłabienie w okolicach 3 kHz. w płaszczyznie poziomej. Na rys. 3. stwierdzamy, że w zakresie tym pojawia się charakterystyczny dla częstotliwoSci podziału węzeł charakterystyk (mierzonych na różnych osiach w płaszczyxnie poziomej), osła- bienie to jest więc wynikiem teoretycznie niedo- statecznego zbliżenia do siebie zakresów pracy obydwu głoSników. Ale w praktyce w tym zakre- sie lepiej, jeSli jest trochę za mało niż trochę za dużo energii. Zresztą, na osi 15O osłabienie to jest relatywnie mniejsze, bo przy 3 kHz poziom już się nie obniżył, a w sąsiedztwie tak. Tym bar- dziej na osi 30O, gdzie widać już wręcz lekką górkę przy 3 6 kHz. Dlatego ogólny balans to- rys. 4. Quantum 903, charakterystyki przetwarzania w zakresie rys. 5. Quantum 903, charakterystyki przetwarzania w zakresie średnio-wysokotonowym, wpływ maskownicy. niskich częstotliwości. nalny, biorąc pod uwagę dxwięk rozproszony, może być bardzo dobry. Ale maskownica zachowuje się złoSliwie, bo W obydwu głoSnikach Quantuma 903 jeszcze pogłębia osłabienie przy 3 kHz, chociaż zastosowano neodymowe układy magne- w zakresie wysokich tonów wielkich szkód nie tyczne. O ile w przypadku wysokotonowego czyni (rys. 4). nie jest to wielkie halo, o tyle w głoSniku Sposób strojenia układu bas-refleks w Quan- nisko-Sredniotonowym rarytas, tumie 903 jest podobny do zmierzonego w Focu- ale wymagający specjalnego traktowania sie 110, jednak teraz niższa częstotliwoSć rezo- stąd niezwykły radiator na magnesie, nansowa 40 Hz nawet przy nieco niżej leżą- chłodzący wrażliwy na wysoką cym wierzchołku charakterystyki ciSnienia z ot- temperaturę neodym. woru, pozwoliła dotrzeć charakterystyce wypad- kowej, ze spadkiem 6 dB, aż do 45 Hz (rys. 5). Dla konstrukcji podstawkowej to bardzo dobry rezultat, ale skąd producent wziął 28 Hz? Pewnie stamtąd, skąd i 75 kHz górnej częstotliwoSci gra- nicznej. Ale niedociągnięcia (a raczej przegię- cia) są tylko w sferze katalogowej, w rzeczy- wistoSci zdolnoSciom Quantuma 903 nic nie można zarzucić. Dobra efektywnoSć, dobra równowaga, szerokie pasmo. Impedancja znamionowa [&!]* 4 Efektywność (2,83V/1m) [dB]* 86 Moc znamionowa [W]** 140 Wymiary (WxSxG) [cm] 38,5x23x32 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 56 * wartości zmierzone, ** wg danych producenta, M U I R O T A R O B A L O D S Ł U C HMonitory 3000 zł HI-FI Monitory 3000 zł Monitory 3000 zł Monitory 3000 zł Monitory 3000 zł ją one dużą jak na podstawkowca rezerwę dynamiczną. Pozwala to niskim tonom utrzymać czystoSć i zwartoSć, a całoSci brzmienia porzą- dek i czytelnoSć przy doSć wysokich poziomach wysterowania również ów lekko zdystansowa- ny charakter pomaga uniknąć wtedy agresywnoS- ci. Bas jest doSć twardy, momentami nawet ma- sywny, ale też wystarczająco szybki i zwinny. Słychać jego wewnętrzną siłę i dyscyplinę, któ- ra nie rozłazi się na boki, ale i pokazywana jest bez skrupułów poprzez tworzenie w muzyce stabilnego fundamentu, dobrze rozciągniętego przez doSć szeroki zakres basu może nie od absolutnie najniższych tonów, ale już ze stupro- centowym wypełnieniem Sredniego podzakresu. Wysokie tony są bardzo solidne to okreSlenie wydaje się lepiej pasować do niskich tonów, ale tym razem nie chciałbym pisać o górze pasma jako jedwabistej albo metalicznej, gładkiej albo wyostrzonej. A to dlatego, że ze wszystkich tutaj łuchając Quantumów 903 i robiąc na ten testowanych monitorów Quantumy 903 są w tym S temat notatki, pamiętałem występ i sukces zakresie najbardziej neutralne, jakby uSredniając największego Quantuma - 908, testowanego kilka różne odmiany, charakterystyczne dla innych miesięcy wczeSniej. Mimo to nie miałem bardzo głoSników. SpójnoSć Quantumów 903 wynika skonkretyzowanych oczekiwań - największy Magnat więc również z podobnego wybrzmienia wszyst- brzmiał bardzo neutralnie i nie wrył się w pamięć kich zakresów zdyscyplinowanego, bez agre- jakąkolwiek silnie zaznaczoną cechą, którą bym sywnoSci, jednak z wglądem w szczegóły. Ten teraz uparcie tropił. styl jest kontynuowany w aspekcie przestrzen- Quantum 903 nie gra swawolnie, szczególnie doskonałe jest odseparowanie xródeł nym swobodnie i otwarcie czy tym bardziej, w jakim- dxwięku na scenie, która nie zostaje w specjalny kolwiek sensie, rozrywkowo . Jego balans to- sposób rozciągnięta w żadnym wymiarze. Tego nalny jest pewnie bliski ideału, może ze Slado- właSnie Quantumy nie robią mimo wypełnienia, wym dociążeniem niższego Srodka i wycofa- którego pochodną może być owe lekkie ocieple- niem przełomu Srednich i wysokich, bo przykła- nie, nie starają się być ponadnaturalne w żadnej dając bardzo liniowy wzorzec, można usłyszeć mierze. To monitor stawiający na dokładnoSć, lekką nosowoSć wokali. Tym bardziej ani głosy, a rezygnujący z wszelkich czarów . Można się ani instrumenty, których spektrum skupia się zgodzić, że pod względem dawki emocji i żywoS- w Srodku pasma, nie są wypychane do przodu. ci (to najbardziej subiektywne kryterium) Quan- To jednak ani trochę nie osłabia spójnoSci, tumy 903 nie robią takiego wrażenia, jak niektóre a przede wszystkim wrażenia doskonałego po- inne monitory tego testu i idąc najdalej tym rządku czy wręcz pieczołowitoSci, z jaką Quan- tokiem rozumowania, można im zarzucić tumy 903 przystępują do odtwarzania każdego brzmienie nazbyt techniczne. Z drugiej strony nagrania. Są doskonale czytelne w szczegółach, nazwać to można po raz kolejny precyzją i wier- konturach i artykulacji, i to nie tylko z powodu noScią, które to cechy powinny być nadrzędne dobrej kondycji wysokich tonów słychać, że dla sprzętu wysokiej klasy. i głoSnik nisko-Sredniotonowy dysponuje precy- Andrzej Kisiel zyjnymi narzędziami do okreSlania kształtów wszystkich odtwarzanych dxwięków, i nawet przy lekkiej przewadze niższych rejestrów, bez QUANTUM^2 wysiłku słyszymy wszystko, lub prawie wszystko. Cena (para)[zł] 5000 JednoczeSnie mocne wypełnienie niższego Srod- Dystrybutor ELCO-EXIM ka daje wrażenie brzmienia mocnego i gęstego www.elcoexim.com.pl co w połączeniu z przejrzystoScią (w całym pas- Wykonanie i komponenty mie) w dużym stopniu okreSla bardzo wysoką Bardzo solidny i zarazem wyrafinowany monitor. klasę Quantuma 903. Są to cechy mile widziane, Obydwa głoSniki z neodymowymi magnesami. Wy- kończenie fornirami i lakierem na wysoki połysk. a rzadko idące w parze, więc jest to również profil wyróżniający ten monitor spoSród pozo- Laboratorium Charakterystyka zrównoważona i szerokopasmowa, stałych. Trzeba podkreSlić, że mówimy o subtel- dobra efektywnoSć. noSciach. KtoS może bowiem powiedzieć, że Qu- Brzmienie antum 903 brzmi ciepło, idąc Sladem wypełnienia Zdyscyplinowane, neutralne, dokładne, bez egzaltacji, w niskich rejestrach, kto inny temu zaprzeczy, bez niedopowiedzeń. Rasowy monitor profesjona- zwracając uwagę na SwieżoSć i dokładnoSć. Mi- lista mo spokoju, jaki emanuje z Quantumów 903, ma- paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 paxdziernik 2006 57 O D S Ł U C H