nr 4(28) " 27 lutego 2008 zagadnienia społeczno-gospodarcze
Polska znajduje się na 6. miejscu wśród krajów Unii Europejskiej (EU-27) pod względem liczby przedsiębiorstw,
ale według kryterium liczby przedsiębiorstw na 1000 mieszkańców zajmuje miejsce 9. Rozbieżność ta wyni-
ka z utrzymujących się od lat barier utrudniających powstawanie nowych i rozwój istniejących firm. Badania
ankietowe prowadzone wśród właścicieli małych i średnich przedsiębiorstw pozwalają wskazać najbardziej
dokuczliwe z nich.
Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek
Bariery rozwoju małych i średnich
przedsiębiorstw w Polsce
SEKTOR MAłYCH I śREDNICH PRZEDSIęBIORSTW Wykres 1. Struktura sektora przedsiębiorstw według klas
W 2005 r. w systemie REGON zarejestrowanych było 3,615 mln wielkości, 2005 r.
podmiotów gospodarczych (w 2006 r.  3,636 mln), w tym
w sektorze prywatnym  3,478 mln1. Jednak liczba podmiotów
zarejestrowanych nie odpowiada liczbie firm aktywnych, rzeczy-
wiście prowadzących działalność gospodarczą. W 2005 r. działało
w Polsce 1,677 mln przedsiębiorstw, czyli 46,4% ogólnej liczby
zarejestrowanych podmiotów gospodarczych2. Natomiast rok
wcześniej było ich o prawie 40 tys. więcej. Małe i średnie przed-
siębiorstwa (MSP)3, stanowią 99,83% ogólnej liczby firm (por. wy-
kres 1). Sektor MSP wytwarza 33% PKB i zatrudnia prawie 30%
96,33% mikro
0,17% duże
ogółu pracujących w Polsce.
0,85% średnie
2,66% małe
Po 1989 r. udało się w Polsce zbudować gospodarkę bazują-
y
ródło: Opracowanie na podstawie Działalność przedsiębiorstw niefi-
cą na własności prywatnej (ponad 96% podmiotów gospodar-
nansowych w 2005 r., GUS, Warszawa, luty 2007 r.
czych to podmioty prywatne) i indywidualnej aktywności Pola-
ków (mikroprzedsiębiorstwa to ponad 96% ogólnej liczby firm).
biorstw, zmniejsza się także skłonność do uruchamiania nowych
Niestety, w ostatnich latach maleje liczba aktywnych przedsię-
firm4. Dlaczego tak się dzieje? Odpowiedzi należy szukać przede
wszystkim w istniejących barierach rozwoju przedsiębiorstw.
1
Przedsiębiorczość w Polsce 2007, Ministerstwo Gospodarki, lipiec
Od 2001 r. Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Le-
2007, s. 31.
wiatan (PKPP Lewiatan) prowadzi badania wśród właścicieli i za-
2
Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2005 r., GUS, Warszawa
luty 2007, tabela 1; wg danych ZUS firm aktywnych, tzn. takich, które pła-
4
cą składki na FUS, jest mniej  1,45 mln. Od 2004 r. wzrost liczby podmiotów gospodarczych zarejestro-
3
MSP to przedsiębiorstwa zatrudniające do 249 pracowników (mikro: wanych w systemie REGON jest niewielki (o 54,4 tys. w ciągu 3 lat, czyli
do 9, małe: 10 49, średnie: 50 249) oraz spełniające jedno (bądz
oba) średnio o ok. 18 tys. rocznie; podczas gdy w ciągu 8 poprzedzających
z następujących kryteriów: obrót roczny nie większy niż 50 mln euro lub 2004 r. lat liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych wzrosła
całkowity bilans roczny nie większy niż 43 mln euro. o 1,47 mln, czyli średnio o ponad 180 tys. rocznie).
ISSN 1896-6659
rządzających małymi i średnimi przedsiębiorstwami5 poświęcone Wykres 3. Jaki wpływ na poziom zatrudnienia w firmie mia-
identyfikacji barier rozwoju MSP. Lista dziesięciu najważniejszych łoby obniżenie pozapłacowych kosztów pracy? (% MSP)
czynników utrudniających działalność małych i średnich przed-
1,6
15,3
siębiorstw (por. wykres 2) jest od 7 lat niezmienna (zmianie ulega
jedynie ich kolejność w rankingu).
Wykres 2. Jakie czynniki i w jaki sposób wpływają na rozwój
20,8
firmy i jej sytuację ekonomiczną? (% MSP, czynniki 1 10)
62,3
pozapłacowe koszty pracy
79,9 14,91,3 3,9
bardzo znaczący pozytywny wpływ na poziom zatrudnienia w firmie
umiarkowany wpływ na poziom zatrudnienia w firmie
brak przejrzystości, jednoznaczności
71,8 20,8 1,9 5,6
podatków pośrednich (VAT) nie miałoby wpływu na poziom zatrudnienia
trudno powiedzieć
brak przejrzystości systemu podatku
71,0 22,1 1,8 5,2
dochodowego od działalności gospodarczej
BARIERY PODATKOWE
stawki podatku dochodowego
Dla ponad 70% MSP bardzo istotną barierą rozwoju jest brak
69,3 24,3 2,0 4,4
od działalności gospodarczej
przejrzystości i jednoznaczności podatków pośrednich (VAT
i akcyza) oraz podatków od działalności gospodarczej (CIT, PIT
nieelastyczne prawo pracy 63,5 31,4 0,3 4,8
od działalności gospodarczej). Właściciele małych i średnich
przedsiębiorstw uważają, że brak czytelności w regulacjach po-
konkurencja ze strony szarej strefy
59,4 33,7 1,1 5,9
datkowych zwiększa ryzyko działalności gospodarczej i generuje
koszty, które w sposób nieuzasadniony obciążają ich działalność,
brak możliwości stosowania elastycznych
58,0 zmniejszając tym samym konkurencyjność. Prawie 60% przed-
35,9 1,4 4,6
form zatrudnienia
siębiorców zapytanych o najbardziej uciążliwe dla nich przepisy
prawa wskazuje przede wszystkim na ustawę o VAT oraz ustawę
brak wykwalifikowanych pracowników 57,7
36,4 1,2 4,7
o PIT i CIT. Ciągła zmienność oraz niejednoznaczność przepisów
prawa podatkowego dotyczącego VAT mogłaby zostać  w opinii
35,0
procedury administracyjne
56,9 1,6 6,5
ok. 60% właścicieli firm  zneutralizowana przez wprowadzenie
jednolitej (ze wskazaniem na 15%) stawki podatku VAT.
konkurencja ze strony
33,2 Barierą dla prawie 70% przedsiębiorców jest wysokość staw-
53,4 1,5 12,1
uprzywilejowanych przedsiębiorstw
ki podatku dochodowego. Co prawda od 2004 r. obowiązuje
0 20 40 60 80 100
w Polsce 19% stawka podatku od działalności gospodarczej,
ale nie jest to już poziom konkurencyjny. W takich krajach, jak
utrudnienie nie ma wpływu ułatwienie nie wiem
Irlandia, Cypr, Estonia, A
otwa, Litwa, Węgry, stawka podatku
CIT jest już niższa niż w Polsce6. Wzrost gospodarczy osiąga-
BARIERA ZWIąZANA Z POZAPłACOWYMI KOSZTAMI PRAC Y
ny w tych krajach (poza Węgrami, których problemy tkwią nie
Najważniejszą barierą rozwoju MSP są zbyt wysokie pozapła-
w podatkach, a w finansach publicznych w ogóle) pozwala na
cowe koszty pracy  skarży się na nie 80% właścicieli małych
postawienie tezy o zależności między niskim poziomem danin
i średnich firm. Koszt pracy dla pracodawcy to obecnie 170%
publicznych a wysokim tempem wzrostu PKB. Obniżenie stawki
wynagrodzenia netto pracownika (przy wynagrodzeniu brutto
podatku dochodowego od działalności gospodarczej jest waż-
3000 zł pracownik otrzymuje netto 2135 zł, ale koszt zatrudnienia
ne także z tego względu, że polskie przedsiębiorstwa, szczegól-
dla pracodawcy wynosi 3620 zł). Dlatego obniżenie składki rento-
nie małe i średnie, ciągle są słabe kapitałowo, co ogranicza ich
wej o 7 punktów procentowych (o 2 pkt proc. dla pracodawców
możliwości rozwoju.
i o 5 pkt proc. dla pracowników) nie zostało uznane przez przed-
Dla firm małych i średnich większe znaczenie niż dla mikro-
siębiorców za istotną zmianę.
przedsiębiorstw ma bezpieczeństwo podatkowe7 (por. wykres 4).
Wysokie pozapłacowe koszty pracy wpływają na zmniejszenie
Wynika to z faktu, iż wraz ze wzrostem skali działalności rośnie
konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, a także na
ryzyko podatkowe, które może zagrozić funkcjonowaniu przed-
ograniczenie ich chęci zwiększania zatrudnienia. Potwierdzają
siębiorstwa.
to właściciele MSP, spośród których 62,3% twierdzi, że obniżenie
pozapłacowych kosztów pracy miałoby znaczący pozytywny
wpływ na poziom zatrudnienia (por. wykres 3). I to nie tylko ze
6
względu na możliwość zatrudnienia dodatkowych pracowni-
Irlandia  12,5% (nie od każdego rodzaju działalności), Cypr  10%,
ków, ale także na zmniejszenie szarej strefy w zatrudnieniu, którą Estonia  dochód spółki nie podlega opodatkowaniu, jeśli nie zostaje
wypłacony udziałowcom i akcjonariuszom; wypłacane dywidendy i inne
właściciele firm ocenili w 2007 r. na 19%.
transfery zysków są opodatkowane stawką 21%, A
otwa  15%, Litwa
 15%, Węgry  16%. W 2008 r. także Bułgaria obniżyła CIT do 15%.
5 7
Wszystkie dane prezentowane na wykresach 2 5 pochodzą z badań Bezpieczeństwo podatkowe wiąże się z przejrzystością regulacji
 Monitoring kondycji małych i średnich przedsiębiorstw 2006 i 2007 re- podatkowych oraz z ich stabilnością. Narzędziem pośrednim zwiększa-
alizowanych przez PKPP Lewiatan, http://www.pkpplewiatan.pl/upload/ jącym bezpieczeństwo podatkowe jest instytucja wiążącej interpretacji
File/2007_12/raport_pl_web.pdf [dostęp 14 lutego 2008 r.]. prawa podatkowego.
2
Wykres. 4. Które z poniższych rozwiązań są najważniejsze rośnie. W 2006 r. oceniali oni, że ok. 25% obrotów jest ukrywa-
z punktu widzenia firmy? (% MSP) nych przed urzędem skarbowym, w 2007 r. poziom ten wzrósł
do 30%. Wysoka w ocenie przedsiębiorców jest też skala ukry-
wania zatrudnienia (27% w 2006 r. i blisko 19% w 2007 r.). Sza-
średnie przedsiębiorstwa 34,1% 47,3% 17,5% 1,1%
ra strefa jest największa w sektorze budowlanym  nie ujawnia
się tu przed urzędem skarbowym 37% obrotów, a ponad 30%
małe przedsiębiorstwa
40,3% 47,0% 12,7% 0,0%
pracowników zatrudnionych jest na czarno. Duży poziom niele-
galnego zatrudnienia występuje również w przedsiębiorstwach
mikroprzedsiębiorstwa
48,0% 34,7% 16,4%
1,0%
transportowych.
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Dla firm działających zgodnie z prawem istnienie szarej stre-
obniżenie stawki podatkowej od dochodów (PIT/CIT)
fy oznacza obniżenie ich konkurencyjności  ponoszone przez
poprawa bezpieczeństwa podatkowego
rozszerzenie katalogu wydatków uznawanych za koszty uzyskania przychodów nie koszty i płacone daniny publiczne są bowiem wyższe niż
trudno powiedzieć
w firmach ukrywających przynajmniej część przychodów i za-
trudnienia. Ponad 30% przedsiębiorców, uznających się za po-
szkodowanych istnieniem szarej strefy, ocenia, że ich przychody
BARIERY ZATRUDNIENIA
byłyby o co najmniej 20% wyższe, gdyby część firm z ich branży
Istotną barierą rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw jest
nie działała w szarej strefie; blisko połowa przedsiębiorców stratę
nieelastyczne prawo pracy (dla ponad 60% MSP). Dzisiaj przedsię-
przychodów szacuje na 6 20%.
biorstwa, szczególnie MSP, muszą budować swoją pozycję kon-
Przyczyn tak dużych rozmiarów tego zjawiska należy szukać
kurencyjną na jakości, specjalizacji i dostosowywaniu oferty do
przede wszystkim po stronie nadmiernych regulacji oraz niejed-
indywidualnych wymagań klientów. Do realizacji takiej strategii
noznacznych, zmiennych przepisów dotyczących działalności
niezbędna jest możliwość budowania zespołów pracowniczych
gospodarczej i wiążących się z nimi wysokich kosztów, w regla-
pod konkretne projekty, a to wymaga stosowania zróżnicowanych
mentowaniu działalności gospodarczej, a także w wysokości po-
rozwiązań w prawie pracy, możliwości korzystania z elastycznych
datków i parapodatków.
form zatrudnienia (ich brak to czynnik ograniczający rozwój dla
BARIERY ADMINISTRAC YJNE
58% właścicieli małych i średnich przedsiębiorstw). W opinii przed-
Dla niemal 57% MSP barierą ich rozwoju są procedury ad-
siębiorców polskie prawo pracy takich rozwiązań nie oferuje. Ogra-
ministracyjne  uciążliwe, kosztowne, wynikające z niedobrego
nicza tym samym możliwość dostosowywania się firm do zmian
prawa, ze złego jego stosowania przez administrację publiczną
w warunkach gospodarowania i zmniejsza ich konkurencyjność.
Barierą rozwoju MSP, która pojawiła się w 2007 r., jest  w oce- oraz z nieprzygotowania urzędników i urzędów do pracy. Np.
nie 57,7% właścicieli firm  niedobór wykwalifikowanych pra- brak  jednego okienka dla rejestracji działalności gospodarczej;
różne interpretacje tych samych zapisów prawa podatkowego
cowników. Przyczyn wystąpienia tej bariery, przy ciągle wysokim
w różnych urzędach skarbowych w Polsce; długo trwające, na-
poziomie bezrobocia (1,74 mln8) i niskiej stopie zatrudnienia
(48,4%9), jest wiele: wzrost gospodarczy, który zwiększa zapotrze- kładające się na siebie kontrole w przedsiębiorstwach; stoso-
wanie różnych kursów do przeliczania kwot w walucie obcej na
bowanie na ręce do pracy; niedopasowanie strukturalne rynku
potrzeby PIT, CIT, VAT i ustawy o rachunkowości; konieczność
pracy do potrzeb gospodarki wynikające m.in. ze złej polityki
edukacyjnej; wzrost emigracji Polaków do krajów UE; a także re- ustalania co kwartał podstawy wymiaru składki na ubezpiecze-
nia emerytalne i rentowe dla osób prowadzących działalność
gulacje prawne, które wypychają z rynku pracy osoby w wieku
gospodarczą i osób z nimi współpracujących; konieczność
aktywności zawodowej (wcześniejsze emerytury).
Problemy z dostępem do wykwalifikowanych pracowników do- przechowywania przez 50 lat w formie papierowej dokumen-
tów, na podstawie których następuje ustalenie podstawy wy-
tknęły od 1 stycznia 2006 r. do 30 czerwca 2007 r. 44% MSP, w tym
aż 11,5% firm szukało wówczas kandydatów do pracy bezskutecz- miaru emerytury lub renty; obowiązek prowadzenia przez
nie. Najczęściej poszukiwani byli pracownicy sprzedaży, specjali- przedsiębiorcę ewidencji osób obdarowanych, jeżeli jednost-
kowa cena nabycia lub koszt wytworzenia prezentu przekracza
ści, wykwalifikowani pracownicy budowlani oraz wykwalifikowani
operatorzy maszyn. W odniesieniu do tych specjalności poszuki- 5 zł. Przykłady można mnożyć.
Nadmiar procedur administracyjnych to nie jedyne z
ródło
wanie trwało najdłużej i najczęściej też nie przynosiło rezultatu.
W efekcie brak rąk do pracy, a nie wzrost wydajności pracy, w co- kosztów ponoszonych przez przedsiębiorców w wyniku zmian
raz większym stopniu wpływa na wzrost wynagrodzeń w sekto- i wprowadzania ciągle nowych regulacji. Należałoby do nich do-
dać koszty związane z ryzykiem regulacyjnym (kontrolowanie
rze MSP, co może prowadzić do utraty konkurencyjności przez te
zgodności z przepisami określającymi zasady działania przedsię-
przedsiębiorstwa.
biorstw), a także koszty alternatywne (koszty utraconych możli-
wości). Te ostatnie powstają w wyniku zaniechania przez przed-
SZARA STREFA
Dla ponad 59% MSP barierą rozwoju jest istnienie szarej stre- siębiorstwa działań inwestycyjnych i operacyjnych ze względu
fy  ukrywanie przez przedsiębiorstwa przychodów i zatrud- m.in. na brak przewidywalności terminu i kierunku zmian regula-
cji, w tym zmian wysokości danin publicznych.
nienia10. Jest to bariera tym istotniejsza, że skala nieujawniania
Koszty wynikające z barier administracyjnych to także czas tra-
przychodów przez przedsiębiorstwa w opinii właścicieli firm
cony przez kierownictwo przedsiębiorstwa na dopełnianie róż-
8
nych formalności urzędniczych. Właściciele małych i średnich firm
Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju w 2007 r., GUS
9
szacują, że 16,6% czasu pracy, czyli 1 godzinę i 20 minut poświę-
Kwartalna informacja o rynku pracy, GUS, 24 sierpnia 2007
10
Wg szacunków GUS skala szarej strefy wynosi 13 15% PKB. cają codziennie na dopełnianie różnych urzędniczych formalności
3
(por. wykres 5). W mikroprzedsiębiorstwach czas na załatwianie niu dla gospodarki oraz na trudny dostęp małych firm do fun-
formalności urzędniczych jest jeszcze dłuższy  wynosi 1,5 godzi- duszy unijnych.
ny (18,8% czasu pracy). Ze względu na małą liczbę osób pracują-
cych w tych firmach każdy dodatkowy administracyjny obowiązek INNE BARIERY
spada na zarządzających przedsiębiorstwem, ograniczając czas, Lista barier rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw jest
który powinni poświęcać zarządzaniu firmą, tworzeniu i realizacji dłuższa. Kolejną dziesiątkę barier otwierają zatory płatnicze,
strategii, budowaniu trwałych relacji z kontrahentami. które prowadzą do problemów z płynnością i grożą bankru-
ctwem11, szczególnie w sytuacji, gdy sądy gospodarcze roz-
Wykres. 5. Jaki procent czasu kierownictwo firmy poświęca patrują spory przeciętnie w ciągu 800 dni12. Przeszkodą dla
na wykonywanie poszczególnych zadań? (% MSP) rozwoju MSP jest również słabo rozwinięta infrastruktura, nie-
uczestnictwo
stabilna sytuacja polityczna, a także trudności w dostępie do
4,2
w spotkaniach branżowych
funduszy unijnych, szczególnie w kontekście bardzo dużych
lektura bieżącej prasy,
5,3
czasopism branżowych
oczekiwań: ze środków przewidzianych na lata 2007 2013
kontrolowanie pracowników podczas
11,0
wykonywania przez nich pracy
w pierwszych dwóch latach o dofinansowanie zamierza ubie-
analizowanie zmian
9,1
otoczenia konkurencyjnego
gać się 18,9% właścicieli MSP.
kontrolowanie efektów
12,7
pracy pracowników
dopełnianie różnych
16,6 PODSUMOWANIE
formalności urzędniczych
bieżące prace w firmie, które leżą Małe i średnie przedsiębiorstwa pozwalają budować trwa-
21,5
w kompetencji pracowników niższego szczebla
łe podstawy wzrostu gospodarczego  w nich powstaje naj-
pozyskiwanie nowych
16,9
kontraktów/klientów
więcej miejsc pracy, są elastyczne, łatwiej dostosowują się do
0 5 10 15 20 25
oczekiwań klientów, a także do zmieniających się warunków
gospodarowania. Lepiej wykorzystują dostępne im czynniki
Na rozbudowane obowiązki administracyjne nakłada się czę-
produkcji, są bardziej rentowne. Dzięki nim rozwija się sektor
sto brak profesjonalnej obsługi w urzędach. Oceniając bariery
usług, a duże przedsiębiorstwa mogą optymalizować swoje
administracyjne, należy o tym pamiętać, bowiem nawet dobre,
koszty, korzystając z outsourcingu. W MSP kształtują się przed-
jednoznaczne, niebudzące merytorycznych wątpliwości prawo
siębiorcze postawy, bez których polska transformacja będzie
i procedury administracyjne mogą stać się barierą dla działalno-
ciągle opierała się na prorynkowych postawach ludzi jako kon-
ści przedsiębiorstw w rękach niekompetentnych urzędników.
sumentów, a nie na skłonności do przedsiębiorczej aktywności.
Administracja państwowa współpracująca z przedsiębiorstwa-
Dlatego należy w sposób systemowy i kompleksowy zreformo-
mi jest zbyt zbiurokratyzowana, za mało elastyczna. Działalność
wać polskie prawo, urzędy administracji publicznej, sądowni-
urzędów charakteryzuje inercja, reakcje na propozycje zmian
ctwo gospodarcze tak, aby otoczenie gospodarcze, które two-
zasad współpracy z otoczeniem gospodarczym są powolne
rzą, sprzyjało rozwojowi przedsiębiorczości i przedsiębiorstw
i z reguły nieprzychylne. Brakuje systemowego rozwiązania prze-
w Polsce. Sprawy wymagające załatwienia w pierwszej kolej-
pływu informacji między urzędami a sektorem przedsiębiorstw.
ności to: nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospo-
Tworzy to dodatkowe koszty, które są często trudne do udz
wig-
darczej, nowelizacja ustawy o VAT, nowelizacja ustawy o PIT,
nięcia przez MSP.
nowelizacja Kodeksu pracy, nowelizacja ustawy o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym i ustawy  Prawo budow-
KONKURENCJA ZE STRONY UPRZYWILEJOWANYCH PRZEDSIęBIORSTW
lane, nowa ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym. Właś-
Na 10 miejscu listy barier właściciele małych i średnich firm
ciwie większość ustaw gospodarczych wymaga nowelizacji,
umieścili w 2007 r. konkurencję ze strony uprzywilejowanych
a część z nich  po prostu uchylenia.
przedsiębiorstw, których pozycja budowana jest na dostępie
do pomocy publicznej. Dotyczy to głównie podmiotów pań-
11
stwowych. Wskazuje się tu na działalność w specjalnych stre-
D. Grodzka, Zatory patnicze jako bariera rozwoju przedsiębiorstw
fach ekonomicznych, umarzanie niektórym zakładom podat- (MSP) [w:] Varia. Z prac Biura Analiz Sejmowych, E. Karpowicz (red.), Studia
ków i składek na ubezpieczenia społeczne, udzielanie pomocy BAS, Warszawa 2007, s. 81 100.
12
Doing Business 2007, Bank Światowy 2007.
publicznej  dużym przedsiębiorstwom o szczególnym znacze-
Dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek  adiunkt w Katedrze Ekonomii Sfery Publicznej Uniwersytetu Warszawskiego, ekspert
PKKP Lewiatan.
Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu służy eksperckim wsparciem posłom i organom Sejmu.
Wydaje m.in.:  Infos ,  Studia BAS ,  Zeszyty Prawnicze ,  Przed pierwszym czytaniem .
 Infos  w zwięzłej formie podejmuje aktualne zagadnienia istotne dla polskiego społeczeństwa i gospodarki.
Wydawca: Wydawnictwo Sejmowe dla Biura Analiz Sejmowych
ul. Zagórna 3, 00-441 Warszawa, tel. [phone], faks 022 694 10 05, www.bas.sejm.gov.pl
Projekt graficzny: Bogdan Żukowski
Redakcja: Jolanta Adamiec, Dorota Grodzka (sekretarz redakcji), Ewa Karpowicz (redaktor naczelna), Jan Lipski, Teresa Muś,
Mirosław Sobolewski, Gabryjela Zielińska
Kontakt: tel. [phone], e-mail: [e-mail]
4