dr Tomasz Kubalica
Historia filozofii nowo\
ytnej  wykład (r. a. 2009/10)
LISTA LEKTUR
Teksty z
ródłowe:
Bacon, Francis: Novum organum;
Berkeley, George: Traktat o zasadach ludzkiego poznania: w którym poddano badaniu
główne przyczyny błędów i trudności w ró\
nych dziedzinach wiedzy oraz podstawy
sceptycyzmu, ateizmu i niewiary;
Berkeley, George: Trzy dialogi między Hylasemi Filonousem;
Descartes, Rene: Medytacje o pierwszej filozofii;
Descartes, Rene: Rozprawa o metodzie;
Descartes, Rene: Zasady filozofii;
Filozofia włoskiego Odrodzenia. Wybór tekstów. Red. A. Nowicki, Warszawa 1967;
Hobbes, Thomas: Lewiatan;
Hume, David: Badania dotyczÄ…ce rozumu ludzkiego;
Hume, David: Traktat o naturze ludzkiej;
Kant, Immanuel: Krytyka czystego rozumu;
Kant, Immanuel: Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić
jako nauka;
Leibniz, Gottfried Wilhelm: Monadologia;
Leibniz, Gottfried Wilhelm: Nowe rozwa\
ania dotyczÄ…ce rozumu ludzkiego;
Leibniz, Gottfried Wilhelm: Teodycea;
Locke, John: Rozwa\
ania dotyczÄ…ce rozumu ludzkiego;
Mikołaj z Kuzy: O oświeconej niewiedzy;
Montaigne, Michel de: Próby;
Pascal, Blaise: Myśli;
Rousseau, J. J.: Trzy rozprawy o filozofii społecznej;
Spinoza, Baruch: Etyka w porzÄ…dku geometrycznym dowiedziona.
Opracowania
Alquie, Ferdinand: Kartezjusz, Warszawa 1989;
Aster, Ernst von: Historia filozofii. TÅ‚um. J. Szewczyk. Warszawa 1969;
Cassirer, Ernst: Problem języka a początki nowo\
ytnej filozofii. TÅ‚um. B. Andrzejewski, w: E.
Cassirer: Symbol i język. Red. B. Andrzejewski, Poznań 1995;
Copleston, Frederick: Historia filozofii. T. 3: Od Ockhama do Suáreza. TÅ‚um. H. Bednarek, S.
Zalewski, Warszawa 2001;
Copleston, Frederick: Historia filozofii. T. 4: Od Kartezjusza do Leibniza. Tłum. J. Marzęcki,
Warszawa 1995;
Copleston, Frederick: Historia filozofii. T. 5: Od Hobbesa do Hume a. TÅ‚um. J. Pasek, J.
Pasek, P. Józefowicz, Warszawa 1997;
Copleston, Frederick: Historia filozofii. T. 6: Od Wolffa do Kanta. TÅ‚um. J. A
oziński.
Warszawa 1996;
Coreth, Emerich/ Schöndorf, Harald: Filozofia XVII i XVIII wieku. TÅ‚um. P. Gwiazdecki,
Kęty 2006;
Dehnel, Piotr: Antynomie rozumu. Z dziejów filozofii niemieckiej XVIII i XIX wieku. Wrocław
1998;
Disse, Jorg: Metafizyka od Platona do Hegla. Tłum. A. Węgrzecki, L. Kusak. Kraków 2005;
Russell, Bertrand: Dzieje filozofii Zachodu i jej związki z rzeczywistością polityczno-
społeczną od czasów najdawniejszych do dnia dzisiejszego. Tłum. T. Baszniak, A. Lipszyc,
M. Szczubiałka, Warszawa 2000;
Woleński, Jan: Epistemologia. T. 1: Zarys historyczny i problemy metateoretyczne. Kraków
2000.
Gabriel, Gottfried: Teoria poznania od Kartezjusza do Wittgensteina, Kraków 2006 (rozdziały
II i III);
Kuderowicz, Zbigniew: Filozofia nowo\
ytnej Europy, Warszawa 1989;
Swie\
awski, Stefan: Między starymi a nowymi czasy, Warszawa 1983;
Tatarkiewicz, Władysław: Historia filozofii. T. II, Warszawa (ró\
ne wydania);
Ziółkowski, Andrzej M.: Filozofia Rene Descartesa, Warszawa 1989.
ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE
Zagadnienia są podane hasłowo w formie nazwisk najwa\
niejszych filozofów
nowo\
ytnych. W odpowiedzi na pytanie nale\
y zaprezentować poglądy
filozoficzne danego myśliciela, szkoły lub nurtu. W nawiasie wyszczególniam
niektóre kwestie, które dodatkowo w ramach danego tematu nale\
y umieć
omówić.
" Mikołaj z Kuzy
(coincidentia oppositorum, docta ignorantia, problem panteizmu)
" René Descartes
(metodologia, deus malignus, wÄ…tpienie, racjonalizm, cogito ergo sum,
dowody istnienia Boga, teoria idei, dualizm, res cogitans i res extensa,
mechanicyzm,  etyka prowizoryczna )
" Arnold Geulincx
" Nicolas Malebranche
" Blaise Pascal
(porzÄ…dek serca a porzÄ…dek rozumu, zakÅ‚ad Pascala«, antropologia)
" Benedykt de Spinoza
(causa sui, substancja, atrybut i modi, panteizm, paralelizm, determinizm,
pojęcie ideatum, idea adekwatna, nauka o afektach)
" Gottfried Wilhelm Leibniz
(monadologia, harmonia wprzód ustanowiona, characteristica universalis,
prawdy rozumowe a prawdy o faktach, zasada racji dostatecznej, geneza a
wa\
ność poznania, teodycea)
" Francis Bacon
(logika indukcji, idola tribus, idola specus, idola fori i idola theatri,
metafora pszczół, klasyfikacja nauk)
" Thomas Hobbes
(nominalizm, materializm, mechanicyzm)
" John Locke
(empiryzm, krytyka idei wrodzonych, idea substancji, dwa z
ródła
doświadczenia, teoria idei, filozofia języka, stopnie wiedzy)
" George Berkeley
(nominalizm, esse is percipi, immaterializm)
" David Hume
(empiryzm, idee a impresje, zasady kojarzenia, krytyka: przyczynowości,
siły i substancji, rodzaje przedmiotów rozumu ludzkiego)
" Anthony Ashley Shaftesbury
" Thomas Reid i szkoła szkocka
(zdrowy rozsÄ…dek, prawdy oczywiste, realizm)
" François-Marie Arouet (Wolter)
" Julien Offray de La Mettrie
(materializm, mechanicyzm)
" Étienne de Condillac
(sensualizm, posÄ…g Condillaca«)
" Jean Le Rond d Alembert
(pozytywizm)
" Jean-Jacques Rousseau
(natura, cywilizacja)
" Christian Wolff i filozofia szkolna
(podział nauk, racjonalizm)
" Immanuel Kant
(transcendentalizm, krytycyzm, rodzaje sądów, problem sądów
syntetycznych a priori, dwa pnie poznania, naoczność, intelekt, rozum,
formy naoczności: przestrzeń i czas, kategorie intelektu, dedukcja
kategorii, transcendentalna jedność apercepcji, zjawisko, rzecz sama
w sobie, antynomie rozumu, idee rozumu, imperatyw kategoryczny,
autonomia etyczna, prymat rozumu praktycznego, krytyka władzy
sÄ…dzenia)