Terminologia turystyczna - zalecenia Światowej Organizacji Turystyki ONZ - WTO
Opracowana na podstawie: „Recommendations on Tourism Statistics” (Główny Urząd Statystyki)
Pojęcie turystyki
Turystyka obejmuje ogół czynności osób, które podróŜują i przebywają w celach wypoczynkowych, słuŜbowych lub innych nie dłuŜej niŜ przez rok bez przerwy poza swoim codziennym otoczeniem.
Termin „turystyka” odnosi się do wszystkich czynności osób odwiedzających: zarówno
„turystów” (tych, którzy zatrzymują się co najmniej na jedną noc), jak i „odwiedzających jednodniowych”.
Formy turystyki
Rozpatrując konkretny kraj, moŜemy wyróŜnić trzy formy turystyki:
• turystykę krajową - podróŜe mieszkańców po własnym kraju;
turystykę przyjazdową - przyjazdy do danego kraju osób mieszkających stale poza krajem odwiedzanym;
• turystykę wyjazdową - wyjazdy mieszkańców danego kraju do innych krajów (za
granicę).
Te same formy turystyki moŜna opisywać zastąpiwszy słowo „kraj” słowem „region”, a słowo
„krajowy” słowem „regionalny”. Termin „region” moŜe się odnosić zarówno do obszaru w obrębie pewnego kraju, jak i do grupy państw.
Trzy podstawowe formy turystyki podane powyŜej moŜna łączyć ze sobą na kilka sposobów.
Tak powstają następujące kategorie turystyki:
• turystyka wewnątrz-krajowa, na którą składają się turystyka krajowa i przyjazdowa;
• turystyka narodowa, na którą składają się turystyka krajowa i wyjazdowa;
• turystyka międzynarodowa, na którą składają się turystyka przyjazdowa i wyjazdowa.
Podstawowe jednostki w turystyce
PodróŜny - Ogólna definicja podróŜnego obejmuje kaŜdą osobę podróŜującą pomiędzy dwoma lub kilkoma krajami, lub pomiędzy dwiema lub kilkoma miejscowościami w obrębie kraju, w którym „mieszka na stałe.”
Odwiedzający - Wszyscy podróŜni, których wyjazd wiąŜe się z turystyką, będą określani mianem odwiedzających. Termin „odwiedzający” jest zatem podstawowym pojęciem dla całej statystyki w turystyce. Do celów statystyki w turystyce terminem „odwiedzający”
określa się kaŜdą osobę podróŜującą do miejscowości znajdującej się poza jej codziennym otoczeniem na czas nie dłuŜszy niŜ 12 miesięcy, jeśli podstawowym celem podróŜy nie jest podjęcie działalności zarobkowej wynagradzanej w odwiedzanej miejscowości.
Następujące trzy podstawowe kryteria pozwalają wystarczająco odróŜnić odwiedzających od innych podróŜnych:
a) podróŜ powinna się odbywać do miejscowości znajdującej się poza codziennym otoczeniem danej osoby. Pozwala to wyłączyć mniej lub bardziej regularne podróŜe pomiędzy miejscem nauki lub pracy a domem rodzinnym;
b) długość pobytu w odwiedzanej miejscowości nie powinna przekroczyć 12 kolejnych miesięcy. Po upływie tego czasu odwiedzający staje się mieszkańcem danej miejscowości (z punktu widzenia statystyki);
c) głównym celem wizyty nie moŜe być działalność zarobkowa wynagradzana w
odwiedzanej miejscowości. W ten sposób wyklucza się migracje ludności związane z pracą.
Codzienne otoczenie człowieka - definicja „codziennego otoczenia” jest oparta na następujących kryteriach:
a) odległości, którą naleŜy pokonać, aby zostać uznanym za odwiedzającego;
b) czasu nieobecności w miejscu zamieszkania;
c) „zmiany” miejscowości lub terytorialnej jednostki administracyjnej.”
Podział odwiedzających ze względu na formę turystyki
Na potrzeby statystyki w turystyce, odwiedzających naleŜy klasyfikować następująco, zgodnie z podstawowymi formami turystyki:
a) odwiedzający międzynarodowi:
• turyści (odwiedzający, którzy zatrzymują się co najmniej na jedna noc);
• odwiedzający jednodniowi;
b) odwiedzający krajowi:
• turyści (odwiedzający, którzy zatrzymują się co najmniej na jedna noc);
• odwiedzający jednodniowi.
Klasyfikacja pobytu w turystyce - cel wizyty – klasyfikacja celów wizyty (pobytu lub podróŜy) w turystyce wyjazdowej, przyjazdowej i krajowej.
Główne grupy to:
1. Wypoczynek, rekreacja, wakacje.
2. Odwiedziny u krewnych i znajomych.
3. Sprawy zawodowe (słuŜbowe), interesy.
4. Cele zdrowotne.
5. Cele religijne, pielgrzymki.
6. Inne.
Zakwaterowanie turystyczne. Klasyfikacja miejsc zakwaterowania turystycznego
Standardowa klasyfikacja zakwaterowania turystycznego
Grupy główne; Podgrupy; Grupy podstawowe
1. Turystyczne zakłady zakwaterowania zbiorowego
1.1 Hotele i inne obiekty hotelarskie
1.1.1. hotele
1.1.2. Inne obiekty hotelarskie
1.2. Obiekty specjalnego przeznaczenia
1.2.1. Sanatoria i podobne obiekty
1.2.2. obozy wakacyjne
1.2.3. Środki transportu publicznego
1.2.4. Ośrodki konferencyjne
1.3. Inne turystyczne obiekty noclegowe
1.3.1. Wakacyjne obiekty mieszkalne
1.3.2. Campingi, pola namiotowe
1.3.3. Inne turystyczne obiekty noclegowe
2. Prywatne turystyczne miejsca zakwaterowania
2.1. Prywatne turystyczne miejsca zakwaterowania
2.1.1. Własne mieszkania i domy uŜytkowników
2.1.2. Pokoje wynajęte przy rodzinie
2.1.3. Mieszkania wynajęte od osób prywatnych lub za pośrednictwem agencji
2.1.4. Nieodpłatne zakwaterowanie w mieszkaniach krewnych i znajomych
2.1.5. Inne prywatne miejsca zakwaterowania
Statystyka wydatków na turystykę
Wydatki na turystykę - WTO zaproponowała, aby za konsumpcję turystyczną uznać wartość dóbr i usług uŜytych w celu bezpośredniego zaspokojenia potrzeb jednostek turystycznych (odwiedzających). Wydatki na turystykę definiuje się zatem jako całkowite wydatki konsumpcyjne poniesione przez odwiedzającego lub w jego imieniu na jego podróŜ oraz pobyt w miejscu docelowym. Pojęcie wydatków na turystykę obejmuje bardzo wiele pozycji, począwszy od zakupu dóbr i usług konsumpcyjnych związanych z podróŜą i pobytem, kończąc zaś na zakupie drobnych przedmiotów osobistego uŜytku, pamiątek i prezentów dla rodziny i przyjaciół.
Klasyfikacja wydatków na turystykę - poŜądany jest podział wydatków na turystykę według następujących głównych kategorii:
1. PodróŜe, wakacje i wycieczki zorganizowane (pakiety turystyczne)
2. Noclegi
4. Transport
5. Rekreacja, kultura i sport
6. Zakupy
7. Inne.
Standardowa międzynarodowa klasyfikacja działalności turystycznej (sicta)
Określenie rozmiarów i zakresu turystyki - turystyka rozpatrywana jako gałąź przemysłu rzadko przyciąga uwagę opinii publicznej w stopniu odpowiadającym jej znaczeniu w gospodarce.
Większość istniejących systemów statystycznych nie pozwala na adekwatny opis całej skali i zakresu działalności gospodarczej związanej z turystyką. NiemoŜność uświadomienia urzędnikom odpowiedzialnym za politykę wewnętrzną i opinii publicznej znaczenia działalności turystycznej w wymiarze finansowym oraz szerokiego oddziaływania turystyki na gospodarkę, społeczeństwo i stosunki międzynarodowe prowadzi do braku odpowiednich działań politycznych, opartych na rzetelnej informacji. Podobnie zdarza się, Ŝe jednostki gospodarcze, zaleŜne od popytu na turystykę, cierpią na brak odpowiednich, publicznie dostępnych danych na temat swojej branŜy lub określonych elementów przemysłu turystycznego, potrzebnych do skutecznego planowania, zarządzania i marketingu.
Istnieją oczywiście równieŜ inne przyczyny tego stanu rzeczy. Wiele krajów w swojej polityce wewnętrznej wciąŜ kładzie nacisk na rolnictwo, górnictwo i działalność produkcyjną jako podstawowe źródła wzrostu gospodarczego, gdy ekonomiczna siła turystyki i w ogóle usług pozostaje niedoceniona. Oprócz wewnętrznych słabości istniejących systemów klasyfikacji działalności usługowej, opis działalności związanej z turystyką jest dodatkowo utrudniony z powodu braku wyraźnych granic oddzielających ją od pozostałej działalności gospodarczej.
Działalność turystyczna określana jest często jako „kompleksowa”, a jej elementy naleŜą do róŜnych dziedzin gospodarki. W tym sensie stosowanie słowa „przemysł” w odniesieniu do turystyki jest niewłaściwe.