o działaniu pozareceptorowym
Blokery kanałów wapniowych
Azotany i azotyny
Metyloksantyny
Leki papawerynopodobne
werapamil, diltiazem, nifedypina, amlodypina
Mechanizm działania:
blokują potencjałozależne kanały wapniowe, znajdujące się w mięśniach gładkich naczyń krwionośnych i mięśniu sercowym.
nifedypina, amlodypina – naczynia krwionośne
diltiazem - naczynia krwionośne + serce
werapamil - serce
Efekt:
naczynia – spazmolityczny wpływ na mięśniówkę naczyń obwodowych głównie tętnic – obniżenie
ciśnienia tętniczego – zmniejszenie tzw.
obciążenia końcowego serca
- rozszerzenie naczyń wieńcowych
serce – spadek częstości skurczów, kurczliwości i pobudliwości mięśnia sercowego, zwolnienie przewodnictwa przedsionkowo-komorowego
Zastosowanie:
Ze względu na rozszerzanie naczyń:
- leczenie choroby niedokrwiennej serca
- leczenie nadciśnienia
Ze względu na działanie nasercowe:
– leki przeciwarytmiczne (kl. IV)
nitrogliceryna – działa ok. 15 min.,
prep. o przedłużonym działaniu -
kilka-kilkanaście godzin
diazotan izosorbidu – 4-12 godzin
Mechanizm działania:
po przejściu do wnętrza komórki leki te odłączają jon azotynowy, z którego powstaje tlenek azotu.
Tlenek azotu aktywuje cyklazę guanylową → wzrost cGMP → rozkurcz mięśni gładkich.
Efekt:
- w lecznictwie wykorzystuje się wpływ tej grupy leków na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych (inne mięśnie gładkie też ulegają rozkurczowi, ale nie jest to wykorzystywane w lecznictwie)
- działają rozszerzająco głównie na naczynia żylne –
spadek ciśnienia żylnego – zmniejszenie obciążenia wstępnego serca
- rozszerzają naczynia wieńcowe
Zastosowanie:
- zapobieganie i leczenie choroby niedokrwiennej serca
- pomocnicze leki w leczeniu ostrej niewydolności serca
teofilina
kofeina
teobromina
aminofilina
diprofilina
pentoksyfilina
Mechanizm działania:
hamowanie aktywności fosfodiesterazy - PDE (jest to enzym rozkładający cAMP i cGMP) → wzrost stężenia cAMP i cGMP w komórce → rozkurcz mięśni gładkich
blokowanie rec. adenozynowych typu A1
Efekt:
- rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli i naczyń krwionośnych
- stymulujący wpływ na OUN
- pobudzenie pracy serca
- działanie moczopędne
Zastosowanie:
- leczenie stanów spastycznych oskrzeli –
teofilina, aminofilina, diprofilina
- w chorobach naczyń obwodowych - pentoksyfilina
papaweryna
drotaweryna (działa silniej i dłużej)
Mechanizm działania:
hamowanie aktywności fosfodiesterazy
częściowe blokowanie kanałów wapniowych
Efekt:
- rozkurcz mięśni gładkich głównie przewodu
pokarmowego, dróg żółciowych i pęcherza
moczowego
Zastosowanie:
- w stanach spastycznych przewodu pokarmowego,
dróg żółciowych i moczowych
Mięsień wypieracz moczu
- skurcz - parasympatykomimetyki o działaniu
bezpośrednim (karbachol,betanechol)
lub pośrednim (neostygmina)
- rozkurcz – parasympatykolityki – np. propantelina
- spazmolityki działające pozareceptorowo:
papaweryna, drotaweryna
Zwieracz pęcherza moczowego
– skurcz - sympatykomimetyki – fenylpropanolamina,
pseudoefedryna
- rozkurcz – fenoksybenzamina -
nieselektywny α-adrenolityk – działanie
poprzez antagonizm wobec rec. α1
szkieletowych
Leki zwiotczające mięśnie szkieletowe
Miorelaxantia
- o działaniu centralnym
- o działaniu obwodowym
Zastosowanie:
- przed zabiegami chirurgicznymi (np. operacje
kończyn, klatki piersiowej)
- ułatwienie intubacji, endoskopii
- poskromienie zwierząt
- położenie zwierząt
Leki zwiotczające o działaniu centralnym Gwajfenezyna -
Mechanizm działania miorelaksacyjnego:
hamowanie interneuronów pobudzających w OUN
Poza tym:
- słabe działanie przeciwbólowe i uspokajające
- działanie wykrztuśne
Diazepam, klonazepam –
pochodne benzodiazepiny,
leki o działaniu uspokajająco-nasennym
Mechanizm działania:
agoniści rec. benzodiazepinowych
Leki zwiotczające o działaniu centralnym c.d.
Baklofen -
agonista rec. GABA-ergicznych
Leki zwiotczające o działaniu obwodowym 1. wywołujące blok niedepolaryzacyjny
(kuraryny)
2. wywołujące blok depolaryzacyjny
(pseudokuraryny)
NIE działają uspokajająco ani przeciwbólowo !!
Leki wywołujące blok niedepolaryzacyjny D-tubokuraryna
galamina
pankuronium
atrakurium
Mechanizm działania:
wywołują odwracalny konkurencyjny blok rec. Nm, nie wywołując depolaryzacji – antagoniści rec. Nm Efekt:
zwiotczeniu ulegają najpierw mięśnie przedniej części ciała, później tylnej, na końcu zwiotczeniu ulega przepona i mięśnie międzyżebrowe
Leki wywołujące blok niedepolaryzacyjny D-tubokuraryna
działa ok. 30 minut
Metabolizm - wątroba, wydalanie - nerki
- hamuje przekaźnictwo w zwojach (dział.
ganglioplegiczne)
- wywołuje uwalnianie histaminy – objawy m.in. spadek
ciśnienia krwi, skurcz oskrzeli – zwłaszcza u psów, Galamina
dziala słabiej i krócej, ok. 15 minut
wydalanie przez nerki
- brak (słabe) działanie ganglioplegicznie
- brak (słaba) histaminemia
- antagonista rec. M2
Leki wywołujące blok niedepolaryzacyjny Pankuronium
5 x silniej od D-tubokuraryny, ok. 40-50 minut
wydalanie przez nerki
- nie działa ganglioplegicznie
- nie wywołuje histaminemii
Atrakurium
działa ok. 30 minut
- słabo ganglioplegicznie
- słaba histaminemia
eliminacja – hydroliza w osoczu – wskazany u pacjentów z uszkodzeniami wątroby lub nerek
Leki wywołujące blok niedepolaryzacyjny Antidotum - inhibitory AChE –
edrofonium, neostygmina, fizostygmina
(wcześniej dobrze podać parasympatykolityki –
atropinę lub glikopyrolat)
Leki wywołujące blok depolaryzacyjny Mechanizm działania:
niekonkurencyjny blok rec. Nm, poprzedzony
depolaryzacją → zwiotczenie mięśni poprzedzone ich skurczem
Bloku tego nie mogą przełamać inhibitory AChE
Przedawkowanie – sztuczne oddychanie
Eliminacja – przez nieswoiste esterazy
Leki wywołujące blok depolaryzacyjny Czas działania:
suksametonium – kot – 3 min.
- pies – 15 min.
- koń – 10 min.
- bydło – 15 min.
(dekametonium – 15-25 min.)
Leki wywołujące blok depolaryzacyjny Działania niepożądane:
- bóle mięśniowe
- złosliwa hypertermia
- zaburzenia pracy serca
Przeciwwskazania:
- choroby watroby
- nie należy stosować u pacjentów, którzy mieli kontakt z nieodwracalnymi inhibitorami AChE (związkami
fosforoorg.)
Inne środki wywołujące miorelaksację
- jony magnezu
- leki miejscowo znieczulające
- antybiotyki aminoglikozydowe
- antybiotyki polipeptydowe
- wziewne środki znieczulenia ogólnego np.
halotan
- jad kiełbasiany, jad czarnej wdowy i inne
hamuje uwalnianie jonów Ca z siateczki
wenątrzplazmatycznej w kom. mięśni
szkieletowych,
stosowany w leczeniu hipertermii złośliwej
wywoływanej m.in. przez suksametonium,
halotan