ZASADY OPISYWANIA ŹRÓDEŁ
Opis bibliograficzny:
uporządkowany zespół danych o źródle służący do jego identyfikacji, umożliwia
powtórne dotarcie do źródła,
jest najprostszą i podstawową formą źródła pochodnego skierowującego; jego zadaniem
jest informacja o istnieniu jakiegoś źródła i jego identyfikacja,
opis bibliograficzny to wymienienie w ustalonym porządku cech wydawniczo –
formalnych źródła, do których należą: autor, tytuł (z ewentualnymi dodatkami), miejsce i
rok wydania, wydawca, nakładca oraz dane dotyczące cech zewnętrznych źródła, jak:
format, objętość, technika wydania i inne.
głównych elementów opisu bibliograficznego służących do identyfikacji opisywanego
źródła dostarcza karta tytułowa, innych tzw. metryka książki (są to dane o drukarni,
wielkości nakładu, kolejności wydania, ilości arkuszy drukarskich i wydawniczych,
o papierze, dacie oddania dzieła do składania i ukończenia druku); dane dotyczące
objętości wydawnictwa, formatu bibliograficznego, techniki wykonania, zawartości
ilustracji, tablic uzyskuje się na podstawie bezpośredniego oglądu opisywanej pozycji,
czyli autopsji.
Części opisu bibliograficznego:
hasło – często wyróżnione graficznie, hasłem w przypadku dzieła autorskiego nie
przekraczającego trzech autorów jest autor lub autorzy; w przypadku prac zbiorowych,
prac powyżej trzech autorów oraz anonimowych jest pierwszy wyraz tytułu,
właściwy opis bibliograficzny,
uwagi bibliograficzne.
Rodzaje opisów bibliograficznych:
rejestracyjny – (opis bibliograficzny zasadniczy) uwzględnia tylko cechy wydawniczo –
formalne i zewnętrzne źródła; spotykany najczęściej w bibliografiach narodowych,
rejestrujących całość bieżącej produkcji wydawniczej danego państwa,
adnotowany – (opis bibliograficzny rozwinięty) obok cech wydawniczo – formalnych
podaje również różnego rodzaju informacje zwane adnotacjami; adnotacje mogą mieć
charakter księgoznawczy, np. podanie informacji wyjaśniającej przy tytułach niejasnych;
mogą też dotyczyć treści, np. przez wymienienie spisu treści dzieła lub zamieszczenie
zwięzłej analizy rzeczowej dokumentu; spotykany w bibliografiach zalecających oraz
dziedzin i zagadnień,
skrócony – ogranicza się do podania tylko najważniejszych elementów tytulatury
koniecznych do identyfikacji źródła: autor, tytuł, miejsce i rok wydania; stosowany w
kryptobibliografiach, przypisach, także w indeksach do zrębu głównego bibliografii..
Niezbędne elementy opisu bibliograficznego poszczególnych rodzajów źródeł:
reguły opisu bibliograficznego są regulowane przez odpowiednie normy oraz zalecenia
międzynarodowe; dopuszczają one możliwość stosowania mniej lub bardziej rozwiniętych
opisów bibliograficznych w zależności od rodzaju bibliografii i potrzeb użytkowników,
sporządzając opisy bibliograficzne stosujemy znaki umowne - kropki, przecinki, nawiasy;
nie istnieją sztywne reguły ich stosowania, ważna jest natomiast konsekwencja w ich
stosowaniu.
PRZYKŁADY SKRÓCONYCH OPISÓW BIBLIOGRAFICZNYCH
1. Skrócony opis bibliograficzny książki do trzech autorów:
Matelski D., Niemcy w Polsce w XX wieku, Warszawa 1999.
2. Skrócony opis bibliograficzny książki powyżej trzech autorów:
Mniejszości narodowe w Polsce, aut.: H. Chałupczak, G. Janusz, W. Kucharski,
E. Olszewski, Lublin 1995.
lub:
Mniejszości narodowe w Polsce, H. Chałupczak i inni, Lublin 1995.
3. Skrócony opis bibliograficzny pracy zbiorowej pod redakcją:
Bariery rozwoju polskiego rynku ubezpieczeniowego, red. W. Sułkowska,
Kraków 2000.
4. Skrócony opis bibliograficzny artykułu w pracy zbiorowej:
Rabczuk W., Mniejszości narodowe i etniczne a problem standardów
edukacyjnych w Unii Europejskiej, [w]: Oświata etniczna w Europie Środkowej,
red. Z. Jasiński, T. Lewowicki, Opole 2001, s. 25 – 37.
5. Skrócony opis artykułu w czasopiśmie naukowym:
Kukułka J., Główne czynniki ewolucji ładu międzynarodowego w XXI wieku,
„Stosunki Międzynarodowe” 2001 nr 1, s. 9 – 22.