10
Technika RTV
8/2000
Obwód wejœciowy jest w zasadzie filtrem Konwerter UKF FM
œrodkowo przepustowym obejmuj¹cym pasmo czêstotliwoœci wejœciowych od Pomys³ jest kontynuacj¹ konwertera telewizyjnego opisywanego 87,5 do 108 MHz. Jego zasadniczym za-w poprzednim PE. Przestrajany warikapem konwerter umo¿liwia daniem jest dopasowanie do wejœcia przeniesienie ca³ego pasma CCIR (87,5÷108 MHz) na jedn¹ czê-
tranzystora polowego.
Do mieszacza M doprowadzone s¹: stotliwoœæ odbiornika UKF FM OIRT np. 70 MHz. Pozwala to na sygna³ wejœciowy i napiêcie heterodyny.
przestrojenie zakresu UKF bez koniecznoœci grzebania w g³owicy Sygna³ wyjœciowy uzyskany w wyniku UKF. Nadaje siê tylko do odbiorników z g³owic¹ przestrajan¹ za przemiany podawany jest na wyjœcie kon-pomoc¹ diod pojemnoœciowych.
wertera przez filtr wyjœciowy. Jest to filtr dolnoprzepustowy, spe³niaj¹cy tak¿e rolê uk³adu dopasowuj¹cego. Wyjœcie filtru dostosowane jest do pod³¹czenia obci¹-
¿enia niesymetrycznego 75 W. Przy symetrycznym wejœciu odbiornika niezbêdne jest zastosowanie symetryzatora.
Heterodyna jest generatorem prze-strajanym za pomoc¹ diody pojemno-
œciowej. Zakres przestrajania czêstotliwo-
œci od 155÷180 MHz umo¿liwia odbiór pasma CCIR przy czêstotliwoœci wyjœciowej oko³o 70 MHz. Napiêcie przestrajania heterodyny jak i napiêcie zasilania konwertera pobierane s¹ z odbiornika.
G³owica odbiornika przy wspó³pracy z konwerterem musi byæ dostrojona do jednej czêstotliwoœci (oko³o 70 MHz).
Schemat blokowy i dzia³anie Fs = Fh - Fwy Schemat ideowy
Konwerter dzia³a na zasadzie typowe-go stopnia przemiany z w³asn¹ heterody-Czêstotliwoœæ wyjœciowa to inaczej Obwód wejœciowy sk³ada siê z C1, n¹. Dziêki przestrajaniu heterodyny mo¿li-czêstotliwoœæ do jakiej zostanie jednora-L1, L2 i C2. C1 wraz z L1 tworz¹ filtr gór-we jest uzyskanie sta³ej czêstotliwoœci sy-zowo dostrojona g³owica UKF odbiornika no przepustowy, a L2 i C2 filtr dolno gna³u wyjœciowego przy ró¿nych czêstotli-radiowego. Czêstotliwoœæ ta pe³ni rolê przepustowy. Razem ich po³¹czenie daje woœciach sygna³u wejœciowego do jakich pierwszej czêstotliwoœci poœredniej. Dru-filtr œrodkowo przepustowy.
zostanie dostrojona heterodyna. Stopieñ ga czêstotliwoœæ poœrednia to w³aœciwa Mieszacz iloczynowy zrealizowany przemiany realizuje odejmowanie czêsto-dla odbiornika czêstotliwoœæ 10,7 MHz jest na dwubramkowym tranzystorze po-tliwoœci wg podanego ni¿ej wzoru: uzyskiwana po przemianie czêstotliwoœci lowym T1 (BF 961). Sygna³ wejœciowy w g³owicy UKF.
podawany jest do bramki G1. Bramka ta Fwy = Fh - F
Sygna³ do wejœcia konwertera mo¿e przez cewki L2 i L1 pod³¹czona jest dla s
byæ przekazywany przewodem koncen-pr¹du sta³ego do masy. Polaryzowana jest Czêstotliwoœæ odbierana Fs jest wy-trycznym (75 W) lub symetrycznym napiêciem 0 V wzglêdem Ÿród³a.
znaczona przez czêstotliwoœæ heterodyny (300 W). W tym drugim przypadku nale-Bramka G2 polaryzowana jest napiê-
Fh i czêstotliwoœæ wyjœciow¹ Fwy.
¿y dodatkowo zastosowaæ symetryzator.
ciem oko³o 2 V z dzielnika rezystorowego R1 i R2. Do tej bramki doprowadzane jest przez kondensator C12 i rezystor R3 na-piêcie heterodyny.
WE
Fs
F
WE
Obwód
wy
Filtr
WY
WY
Wyjœciem mieszacza jest dren T1. Do-Symetryzator
M
Symetryzator
300W
wyjœciowy
300W
75W
wejœciowy
75W
³¹czony jest do niego filtr dopasowuj¹cy 70MHz
87,5÷108MHz
Fh
+12V
typu P sk³adaj¹cy siê z C4, L3 i C5. Jest to filtr dolnoprzepustowy. Zasilanie drenu H
napiêciem +12 V realizowane jest przez d³awik D£1 i cewkê L3. Do wyjœcia kon-155÷180MHz
Us (5÷25V)
wertera sygna³ wyjœciowy przekazywany jest przez kondensator C6.
Heterodyna zrealizowana na tranzystorze T2 (BF324) pracuje w uk³adzie Rys. 1 Schemat blokowy
Colppitsa. Tranzystor po³¹czony jest
Konwerter UKF FM
11
w uk³adzie wspólnej bazy. Zastosowanie drutu”. Mam na myœli drut nawojowy ni p³ytki. Tranzystor T1 zamontowaæ napi-tranzystora PNP pozwoli³o na do³¹czenie w emalii do nawijania cewek – mo¿e nie sami do p³ytki. Wyprowadzenie Ÿród³a po-obwodu rezonansowego bezpoœrednio koniecznie szpula, 2 mb powinny wystar-siada charakterystyczny wypust. Tranzystor do masy (– zasilania). Poprawia to znacz-czyæ. Cewki L1, L2, L3 i d³awik D£1 nawi-T2 zamontowaæ na wysokoœci 3 mm nad nie warunki pracy generatora jak i upra-niemy drutem w emalii o œrednicy p³ytk¹. Ekran wykonaæ z paska blachy cy-szcza uk³ad strojenia.
0,45÷0,5 mm. Do nawiniêcia cewki L4
nowanej o gruboœci 0,3÷0,4 mm, szeroko-Obwód rezonansowy heterodyny wystarczy 5 cm odcinek drutu srebrzonego œci 15 mm i d³ugoœci 115 mm. Œcianki ma-sk³ada siê z cewki L4, kondensatorów C8, o œrednicy 0,7÷0,8 mm. Do nawiniêcia j¹ d³ugoœæ 20 i 35 mm. Po zagiêciu œcianek C9 i diody pojemnoœciowej D1. Dzielnik cewek L1, L2 i L3 potrzebny bêdzie trzpieñ obwód ekranu zalutowaæ. Ekran do p³ytki pojemnoœciowy generatora wykorzystuje (wiert³o) o œrednicy 5 mm. D³awik D£1 na-przylutowaæ odcinkami odciêtych wypro-kondensator C11 i pojemnoœæ tranzystora winiemy na trzpieniu o œrednicy 3 mm, wadzeñ elementów w trzech miejscach po-CBE. Heterodyna jest zasilana napiêciem a cewkê L4 na prêcie o œrednicy 4 mm. Ilo-kazanych na rysunku 3. W razie konieczno-
+12 V przez rezystor filtruj¹cy R4. Na-
œci zwojów i œrednice trzpieni powinny byæ œci montujemy symetryzatory.
piêcie strojenia doprowadzane jest do D1
nastêpuj¹ce:
Po sprawdzeniu poprawnoœci monta-przez rezystor R8. Kondensator C7 filtruje L1
5,5 zw.
5 mm DNE
0,45 mm,
¿u, a szczególnie braku zwaræ przystêpuje-obwód napiêcia strojenia zmniejszaj¹c L2
7,5 zw.
5 mm DNE
0,45 mm,
my do monta¿u w odbiorniku i uruchomie-przenikanie napiêcia heterodyny. Napiê-
L3
14,5 zw. 5 mm DNE
0,45 mm,
nia. Potrzebny do tego bêdzie multimetr, cie strojenia powinno siê zawieraæ w ty-L4
2,5 zw.
4 mm
Dsm 0,8 mm,
a pomocny generator sygna³owy UKF.
powym dla odbiorników UKF OIRT
D£1 15,5 zw. 3 mm
DNE 0,45 mm.
Spróbujemy poradziæ sobie bez niego.
przedziale od 5 do 25 V. Mo¿liwe jest wy-Cewki nawijaæ œciœle zwój przy zwoju.
Po wyjêciu wtyczki sieciowej odbior-korzystanie napiêæ ni¿szych, ale wymaga Zwoje cewki L4 minimalnie rozchyliæ, aby nika z gniazda sieciowego zdejmujemy to skorygowania elementów obwodu renie by³o zwaræ miêdzy zwojami. Po nawi-obudowê. Poniewa¿ chwilê bêdziemy zonansowego heterodyny.
niêciu ca³kowitej liczby zwojów nastêpne musieli zabawiæ we wnêtrzu odbiornika Konwerter zasilany jest napiêciem
„0,5” jest zwojem niepe³nym. Dziêki te-pod³¹czonego do sieci nie zawadzi zabez-
+12 V. Dopuszczalny zakres napiêæ zasila-mu nie trzeba specjalnie zaginaæ wypro-pieczyæ obwodów sieciowych przez zaizo-nia wynosi od 8 do 15 V. Wymagana jest wadzeñ cewek. Wyprowadzenia cewek lowanie niebezpiecznych punktów. Wska-stabilizacja napiêcia. Przy ni¿szym napiê-
obci¹æ na d³ugoœæ oko³o 5 mm, oczyœciæ zana bêdzie asekuracja drugiej osoby.
ciu zasilania konieczne mo¿e byæ skorygo-z emalii i pocynowaæ. Korzystne jest stoW³¹czamy odbiornik na zakresie UKF.
wanie dzielnika R1, R2 dla utrzymania na-sowanie drutu nawojowego w emalii sa-Wskazówkê skali ustawiæ na czêstotliwoœæ piêcia oko³o 2 V na bramce G2 tranzysto-mo oczyszczaj¹cej siê pod wp³ywem tem-70 MHz. Multimetrem zmierzyæ napiêcie ra T1. Pobór pr¹du nie przekracza 15 mA.
peratury spoiwa (DNEul).
strojenia podawane do g³owicy – wartoœæ Po dostosowaniu otworów w p³ytce najlepiej zapisaæ. Nastêpnie sprawdziæ za-drukowanej do posiadanych elementów kres zmian napiêcia strojenia. W razie Monta¿ i uruchomienie
przystêpujemy do monta¿u. Generaln¹ za-koniecznoœci (i mo¿liwoœci) wyregulowaæ Oprócz elementów zakupionych i z zasad¹ s¹ jak najkrótsze wyprowadzenia na 5÷25 V. ZnaleŸæ napiêcie zasilania pasów w³asnych potrzebna bêdzie „szpula a wiêc elementy musz¹ le¿eæ na powierzch-
+12 V. W odbiornikach diorowskich bêdzie to 14,5 V.
Po wy³¹czeniu odbiornika, od³¹czyæ
+12V
napiêcie strojenia od g³owicy (przeci¹æ C3
œcie¿kê na p³ytce drukowanej). Do pe³ne-R1
1n
D£1
100k
T1
L3
go napiêcia strojenia (najczêœciej stabili-C6
WY
G2
D
zowane 33 V lub ustawione 25 V) pod³¹-
WE
C1
L2
BF961
27p
czyæ rezystor nastawny 100 kW (drugim G1
S
C4
C5
22p
koñcem do masy). Suwak rezystora po³¹-
R2
3,9p
27p
C2
L1
22k
4,7p
czyæ z odciêt¹ œcie¿k¹ od strony g³owicy.
Po w³¹czeniu odbiornika ustawiæ rezysto-rem zapisan¹ wczeœniej wartoœæ napiêcia R3
R4
dla odbioru czêstotliwoœci 70 MHz.
100W
100W
Ponownie wy³¹czyæ odbiornik. Zna-C11
C12
leŸæ miejsce do zamontowania konwerte-D1
C8
4,7p
1,8p
BB104
3÷10p
C13
R5
R7
ra w pobli¿u wejœcia UKF (gniazdka ante-1n
2,2k
390W
nowego). Od³¹czyæ gniazdko od wejœcia T2
U
g³owicy. Pod³¹czyæ gniazdko antenowe s
R8
BF324
L4
C9
do wejœcia konwertera. Wyjœcie konwer-47k
C7
4,7p
C10
R6
tera po³¹czyæ z wejœciem g³owicy. Do po-1n
1n
10k
³¹czeñ u¿ywaæ krótkie odcinki przewodu EKRAN
koncentrycznego lub symetrycznego. Ma-sê konwertera (–12 V) po³¹czyæ z mas¹
Rys. 2 Schemat ideowy
odbiornika jak najkrótszym odcinkiem
Konwerter UKF FM
8/2000
Wykaz elementów
543
543
Pó³przewodniki
S
T1
– BF 961 (BF 964)
WY
C3
T2
– BF 324 (BF 414)
–
C5
C6
D1
– BB 104 (BB 204)
D£1
+
12V
Rezystory
R4
L3
R3, R4
– 100 W/0,125 W
R7
– 390 W/0,125 W
R1
R3
R7
R5
C4
C13
R5
– 2,2 kW/0,125 W
D
R6
G2
C12
R6
– 10 kW/0,125 W
T1
T2
S
C10
R2
– 22 kW/0,125 W
G1
R2
C11
C2
R8
– 47 kW/0,125 W
C9
L2
R1
– 100 kW/0,125 W
D1
Kondensatory
L4
C8
R8
L1
C11
– 1,8 pF/50 V ceramiczny C7
C1
C4
– 3,9 pF/50 V ceramiczny S
WE
sU
C2, C9, C12 – 4,7 pF/50 V ceramiczny C1
– 22 pF/50 V ceramiczny C5, C6
– 27 pF/50 V ceramiczny C3, C7,
Rys. 3 P³ytka drukowana i rozmieszczenie elementów C10, C13
– 1 nF/50 V ceramiczny
przewodu (najlepiej srebrzank¹). Pod³¹-
mu. Napiêcie na bramce G2 powinno C8
– 3÷10 pF trymer
czyæ zasilanie konwertera (+12 V) i na-wynosiæ oko³o 2 V. Napiêcie na emiterze Inne
piêcie strojenia (Us) z odciêtej œcie¿ki, tym T2 wzglêdem masy powinno wynosiæ L1, L2, L3,
razem od strony potencjometru strojenia.
oko³o 10 V. Na bazie T2 powinno byæ L4, D£1
– patrz opis w tekœcie
Po w³¹czeniu odbiornika i pod³¹cze-oko³o 9,5 V. Jeœli napiêcia s¹ poprawne p³ytka drukowana numer 543
niu anteny powinno uzyskaæ siê odbiór to sprawdziæ pod³¹czenie sygna³u stacji z zakresu UKF CCIR. Brak odbioru i ewentualnie wymieniæ kondensatory Zamocowaæ konwerter i po zamonto-przy szumie w g³oœniku œwiadczy o niepo-sprzêgaj¹ce.
waniu obudowy sprawdziæ dzia³anie prawnej pracy konwertera. Brak szumu Po uzyskaniu odbioru trymerem C8
odbiornika.
natomiast œwiadczy o niesprawnoœci nale¿y ustawiæ górn¹ czêstotliwoœæ odbie-P³ytki drukowane wysy³ane s¹ za zalicze-odbiornika, który przed monta¿em kon-ran¹ na wiêksz¹ od 108 MHz. Sprawdziæ niem pocztowym. P³ytki mo¿na zama-wertera nale¿a³o sprawdziæ.
najni¿sz¹ czêstotliwoœæ odbieran¹. Jeœli wiaæ w redakcji PE.
W konwerterze trzeba sprawdziæ na-jest wiêksza od 87,5 MHz to mo¿na Cena:
p³ytka numer 543 – 3,05 z³
piêcia zasilaj¹ce na tranzystorach T1 i T2
zmniejszyæ minimalne napiêcie strojenia
+ koszty wysy³ki.
wzglêdem masy. Napiêcie na drenie T1
np. do 4 V. Pozosta³e elementy konwerte-powinno byæ równe napiêciu zasilaj¹ce-ra nie wymagaj¹ strojenia.
à R.K.
dnio z naszego magazynu. Posiada-POSIADAMY TAK¯E W SPRZEDA¯Y
my w sprzeda¿y miêdzy innymi: EPROM
PAMIÊCI EPROM, EEPROM, RAM
PODZESPO£Y KOMPUTEROWE: (S-RAM; D-RAM)
NOWE I U¯YWANE (NA TELEFON) CZÊŒCI ELEKTRONICZNE
UK£ADY SCALONE SERII:
ul. Parkowa 25
74LS..., 74HCT..., 74HC..., P£YTY G£ÓWNE, PROCESORY, PA-51-616 Wroc³aw
C-MOS (40..., 45...).
MIÊCI SIMM/DIMM, WENTYLATO-tel. (071) 34-88-277
MIKROPROCESORY, np.:80.., 82.., RY, KARTY MUZYCZNE, KARTY VI-fax (071) 34-88-137
Z80.., ICL71.., ATMEL89.., DEO, MYSZY, FAX-MODEM-y,
tel. kom. 0-90 398-646
UK£ADY PAL, GAL, WZMACNIACZE
FLOPP-y, DYSKI TWARDE, CD-e-mail: eprom@kurier.com.pl OPERACYJNE, KOMPARATORY, TIME-ROMy, KLAWIATURY, OBUDOWY, RY, TRANSOPTORY, KWARCE, STABI-ZASILACZE, G£OŒNIKI I INNE.
LIZATORY, TRANZYSTORY, PODSTAW-Programujemy EPROMy, FLASH/
Czynne od poniedzia³ku do KI BLASZKOWE, PRECYZYJNE, PLCC, EEPROMy, GALe, PALe, procesory pi¹tku w godz. 9.00 - 15.00
LISTWY PIONOWE, LISTWY ZACISKO-87.., 89.. oraz inne uk³ady progra-WE, PRZE£¥CZNIKI SWITCH, Z£¥-
mowalne.
Oferujemy Pañstwu bogaty wybór CZA, OBUDOWY Z£¥CZ, HELITRYMY, elementów elektronicznych uznanych LEDY, PRZEKANIKI, GALANTERIA Na ¿yczenie przeœlemy ofertê.
(zachodnich) producentów bezpoœre-ELEKTRONICZNA.
Mo¿liwoœæ sprzeda¿y wysy³kowej.