Ślusarz-mechanik ocena ryzyka zawodowego id 102783

Bezpieczeństwo

Ślusarz-mechanik

• Ocena ryzyka zawodowego

• Instrukcja stanowiskowa

Ryszard Bryła

CHARAKTERYSTYKA STANOWISKA PRACY

• Obsługuje maszyny takie jak m.in. tokarka, wier-Członek Rady konsul-

Pracownik jest zatrudniony na pełnym etacie (średnio tarka, szlifierka, przecinarka i inne.

tacyjnej „Promotora”.

8 godzin na dobę) w pracy zmianowej. Przeszedł wy-

• Dokonuje łączenia elementów poprzez spawanie Autor podręcznika

„Bezpieczeństwo, higie-

magane badania lekarskie i potrzebne szkolenia BHP.

gazowe i elektryczne oraz lutowanie i klejenie.

na i prawo pracy w pyta-

Posiada aktualne uprawnienia do obsługi maszyn

• Przeprowadza czynności demontażu zespołów niach i odpowiedziach”.

obróbki skrawaniem oraz uprawnienia spawacza.

maszyn lub urządzeń na podzespoły, a te z kolei Wykonuje następujące czynności:

na poszczególne części i elementy w celu ich kon-

• Używa narzędzi ręcznych i elektronarzędzi podczas serwacji lub naprawy.

obróbki materiałów w trakcie cięcia, piłowania,

• Dokonuje montażu urządzeń, maszyn i kon-gwintowania, wiercenia i szlifowania.

strukcji.

Ciężkość następstw (C)

Stopień prawdopo-

METODA OCENY RYZYKA

dobieństwa (P)

1. Mała (M)

2. Średnia (S)

3. Duża (D)

WG PN-N-18002/2000

1. Mało prawdopo-

Małe (1)

Średnie (2)

Szacowania ryzyka dokonamy tutaj w skali trójstop-dobne (M)

2. Prawdopo-

niowej – R[1(M), 2(S), 3(D)].

Małe (1)

Średnie (2)

Duże (3)

dobne (S)

3. Wysoce prawdo-

Średnie (2)

Duże (3)

podobne (D)

METODA OCENY RYZYKA WG PHA

Tab. 1. Szacowanie ryzyka w skali trójstopniowej Ocena ryzyka zawodowego w oparciu o metodę Wstępnej Analizy Zagrożeń − PHA (Preliminary Hazard Poziom

Stopień szkód (S)

Prawdopodobieństwo (P)

Znikome urazy, lekkie szkody

Bardzo nieprawdopodobne

Analysis) polega na zidentyfikowaniu zagrożeń i sy-Lekkie uszkodzenia,

Mało prawdopodobne,

tuacji niebezpiecznych, określeniu wartości ryzyka, 2.

wymierne szkody

zdarzające się raz na 10 lat

a następnie zaprojektowaniu oraz wdrożeniu działań Ciężkie uszkodzenia ciała,

Doraźne wydarzenie

znaczne szkody

(np. raz w roku)

korygujących.

Pojedyncze wypadki

Dosyć częste wydarzenia

śmiertelne, ciężkie szkody

(np. raz w miesiącu)

Ryzyko zawodowe jest iloczynem dwu parametrów: Zbiorowe wypadki śmiertelne, Częste, regularne wydarzenie R = S x P. Wyniki oceny ryzyka zawodowego w meto-5.

szkody na bardzo dużą skalę

(np. raz w tygodniu)

na terenie zakładu

dzie PHA odczytujemy następująco:

Zbiorowe wypadki śmiertelne,

Duże prawdopodobieństwo

• 1-3 − oznacza akceptowalny poziom ryzyka, 6.

szkody na dużą skalę poza

wydarzenia

terenem zakładu

przy jednoczesnym jego monitoringu (ryzyko Tab. 2. Stopnie oceny ryzyka w metodzie PHA małe − M),

Prawdopodobieństwo szkód (P)

• 4-9 − oznacza akceptowalny poziom ryzyka, Poziom

przy jednoczesnym podjęciu działań mających 1

na celu poprawę stanu bezpieczeństwa (ryzyko ód (S)

Ocena ryzyka oraz

średnie − S),

instrukcja stanowiskowa

• 10-25 (36) − oznacza nieakceptowalny poziom wymagają dostoso-opień szk

ryzyka, co wymusza natychmiastową poprawę wania do danego

stanowiska pracy.

Tab. 3. Szacowanie ryzyka

stanu bezpieczeństwa (ryzyko duże − D).

24 Promotor 1-2/07

Bezpieczeństwo

KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU

ŚLUSARZA-MECHANIKA WG PN-N-18002/2000

Przed oceną

Po realizacji zadań

Uwagi

Możliwe skutki

Lp.

Zagrożenie

Źródło zagrożenia

Środki profilaktyczne

o realiza-

zagrożenia

o (R)

ość (C)

(P)

ość (C)

(P)

cji zadań

żk

yzyk

żk

yzyk

Cię

wdopodobieństw

Cię

wdopodobieństw

Pra

Przestrzegać zaleceń dokumentacji techniczno-

-ruchowej maszyny lub urządzenia. Dokonać Urazy spowodowa- Brak lub uszkodzenie osło-przydziału odzieży oraz ochron osobistych, ne będącymi w ru-ny ruchomych elementów

zgodnie z rozdzielnikiem i kontrolować ich chu elementami

maszyny lub urządzenia.

stosowanie. Sprawdzać, czy stosowane są Śmierć. Ciężkie

maszyn i urządzeń Brak odpowiedniej odzieży D

okulary przeciwodpryskowe (lub osłony twarzy D

obrażenia ciała.

oraz odpryskami

roboczej i ochron osobi-

w przypadku szlifierek). Omawiać zagrożenia obrabianego

stych. Nieprzestrzeganie

w czasie odprawy codziennej, zwracając materiału.

instrukcji stanowiskowej.

szczególną uwagę na prawidłowe mocowanie obrabianego przedmiotu i unikanie ręcznego usuwania wiórów.

Posadowić maszyny i urządzenia zgodnie z do-Maszyny i urządzenia

kumentacją. Używać tylko w pełni sprawnych stosowane w zakładzie.

Choroby narządu

Hałas.

technicznie maszyn, urządzeń i elektrona-S

Narzędzia ręczne

słuchu.

rzędzi. Stosować w razie potrzeby ochronniki i elektronarzędzia.

słuchu (wkładki lub nauszniki).

Uszkodzenie izolacji

Stosować wyłączniki różnicowoprądowe i kon-przewodów wiodących prąd.

trolować ich stan techniczny. Przeprowadzać Porażenie prądem Kontakt z metalowymi obu-3.

Śmierć.

okresową kontrolę zerowań i uziemień. Stoso-S

elektr.

dowami maszyn, urządzeń

wać elektronarzędzia wyposażone w sprawne i elektronarzędzi, które

uchwyty wykonane z materiałów izolacyjnych.

mogą być pod napięciem.

Używać sprawnych technicznie narzędzi ręcznych. Stosować rękawice chroniące przed Narzędzia ręczne.

lekkimi urazami mechanicznymi. Właściwie Złamania kończyn.

Uderzenie

Obrabiane przedmioty. De-

wyposażyć stół ślusarski. Dokładnie mocować 4.

Potłuczenia. Urazy

przedmiotami.

montowane lub montowane

obrabiane przedmioty zarówno podczas dłoni. Skaleczenia.

urządzenia i konstrukcje.

obróbki ręcznej, jak i mechanicznej. Stosować wzmocnione obuwie chroniące

przed uderzeniem.

Stosować źródła światła dające natęże-Niedostateczne Brak lub źle dobrane źródła nie oświetlenia zgodne z normami. Dbać oświetlenie

światła. Źle dobrane oprawy

o właściwe oświetlenie naturalne stanowisk 5.

stanowiska pracy.

oświetleniowe. Łuk elek-

Uszkodzenie wzroku.

pracy, m.in. przez zapewnienie czystości okien, Promienie

tryczny powstający w trakcie

świetlików i naświetli. Stosować prawidłowo ultrafioletowe.

spawania.

dobrane ochrony oczu w trakcie spawania.

Niesprawna instalacja

Systematycznie kontrolować sprawność elektryczna. Używanie

instalacji elektrycznej. Zachować wymogi otwartego ognia w pobliżu

bezpieczeństwa ppoż. Wyposażyć stanowisko Pożar.

materiałów łatwo palnych

w sprzęt gaśniczy. Stosować sprawne tech-6.

Śmierć. Oparzenia.

Wybuch.

i wybuchowych. Nieszczel-

nicznie zawory, reduktory i bezpieczniki wodne ność instalacji w czasie spa-podczas spawania gazowego. Przestrzegać wania gazowego, cofnięcie

przepisów dotyczących składowania butli płomienia.

gazowych.

Przestrzegać procedur obchodzenia się z sub-Zatrucia. Schorzenia

Czynniki

stancjami niebezpiecznymi. Stosować rękawice 7.

Rozpuszczalniki. Pyły. Kleje.

dróg oddechowych.

chemiczne.

ochronne i ochrony dróg oddechowych. Zapew-Efekty uczuleniowe.

nić skuteczną wentylację stanowiska pracy.

Stosować ochrony osobiste podczas obróbki mechanicznej i procesów spawania. Prace Gorące odpryski metali,

Oparzenia.

Rany oparzeniowe.

wykonywać w ubraniu kompletnym, czystym M

płomień palnika.

i nieuszkodzonym. Zachować szczególną ostrożność.

Długotrwałe prace związane

Przystosować stanowisko do wymogów

Praca w wymuszo- z obróbką ręczną i mecha-Zwyrodnienia

ergonomii. Stosować przerwy w pracy i dokony-9.

nej pozycji ciała.

niczną. Montaż i demontaż

kostno-stawowe.

wać czasowych zmian wykonywanych czynno-urządzeń i konstrukcji.

ści. W razie potrzeby stosować nakolanniki.

Potłuczenia.

Wyposażyć stanowisko w obuwie ochronne Śliskie i nierówne

Złamania kończyn.

Upadek na tym

posiadające podeszwy antypoślizgowe.

10.

powierzchnie w miejscu

Zwichnięcia. Urazy

samym poziomie.

Natychmiast usuwać z podłogi wszelkie wykonywania prac.

wewnętrzne.

plamy oleju i wody.

Zapewnienie skutecznej wentylacji. Właściwa Bóle głowy, duszno-Nadmierne

Nieskuteczna wentylacja

organizacja stanowiska spawalniczego. W razie 11.

ści, schorzenia dróg

zapylenie.

stanowiskowa lub jej brak.

potrzeby stosowanie środków ochrony dróg M

oddechowych, w tym

oddechowych.

pylica płuc.

Przestrzeganie norm obowiązujących podczas Wystąpienie przepu-transportu indywidualnego. Przeprowadzanie kliny, zawału serca

Nadmierny

Podnoszenie lub przenosze-

terminowo wymaganych badań profilaktycz-12.

lub uszkodzenie

wysiłek fizyczny.

nie zbyt dużych ciężarów.

nych. Stosowanie sprzętu pomocniczego (m.in.

układu kostno-sta-

wózków ręcznych). Stosowanie pracy grupowej wowego.

podczas transportu.

www.promotor.elamed.pl

Bezpieczeństwo

KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU

ŚLUSARZA-MECHANIKA WG METODY PHA Przed oceną

Po realizacji zadań

o (

o (P)

Uwagi

Możliwe skutki

Lp.

Zagrożenie

Źródło zagrożenia

Środki profilaktyczne

o realiza-

zagrożenia

o (R)

cji zadań

utki (S)

yzyk

wdopodobieństw

Pra

Przestrzegać zaleceń dokumentacji techniczno-

-ruchowej maszyny lub urządzenia. Dokonać Urazy spowodo-Brak lub uszkodzenie

przydziału odzieży oraz ochron osobistych, wane będącymi

osłony ruchomych elementów

zgodnie z rozdzielnikiem i kontrolować ich w ruchu elemen-maszyny lub urządzenia.

stosowanie. Sprawdzać, czy stosowane są tami maszyn

Śmierć. Ciężkie

Brak odpowiedniej odzieży

okulary przeciwodpryskowe (lub osłony twarzy 4

i urządzeń oraz

obrażenia ciała.

roboczej i ochron osobistych.

w przypadku szlifierek). Omawiać zagrożenia odpryskami

Nieprzestrzeganie instrukcji

w czasie odprawy codziennej, zwracając obrabianego

stanowiskowej.

szczególną uwagę na prawidłowe mocowanie materiału.

obrabianego przedmiotu i unikanie ręcznego usuwania wiórów.

Posadowić maszyny i urządzenia zgodnie z doku-Maszyny i urządzenia stoso-

mentacją (DTR). Używać tylko w pełni sprawnych Choroby narządu

Hałas.

wane w zakładzie. Narzędzia

technicznie maszyn, urządzeń i elektronarzędzi.

słuchu.

ręczne i elektronarzędzia.

Stosować w razie potrzeby ochronniki słuchu (wkładki lub nauszniki).

Uszkodzenie izolacji przewo-

Stosować wyłączniki różnicowoprądowe i kon-dów wiodących prąd. Kontakt

trolować ich stan techniczny. Przeprowadzać Porażenie prądem

z metalowymi obudowami

Śmierć.

okresową kontrolę zerowań i uziemień. Stoso-2

elektr.

maszyn, urządzeń i elektro-

wać elektronarzędzia wyposażone w sprawne narzędzi, które mogą być pod

uchwyty wykonane z materiałów izolacyjnych.

napięciem.

Używać sprawnych technicznie narzędzi ręcznych. Stosować rękawice chroniące przed Narzędzia ręczne. Obrabiane

Złamania kończyn.

lekkimi urazami mechanicznymi. Właściwie Uderzenie

przedmioty. Demontowane

Potłuczenia. Urazy

wyposażyć stół ślusarski. Dokładnie mocować 2

przedmiotami.

lub montowane urządzenia

dłoni. Skaleczenia.

obrabiane przedmioty zarówno podczas obróbki i konstrukcje.

ręcznej, jak i mechanicznej. Stosować obuwie chroniące przed uderzeniem.

Stosować źródła światła dające natężenie Niedostateczne

Brak lub źle dobrane źródła

oświetlenia zgodne z normami. Dbać o właściwe oświetlenie

światła. Źle dobrane oprawy

oświetlenie naturalne stanowisk pracy, m.in.

stanowiska pracy.

Uszkodzenie wzroku.

oświetleniowe. Łuk elektryczny

przez zapewnienie czystości okien, świetlików M

Promieniowanie powstający w trakcie spawania.

i naświetli. Stosować prawidłowo dobrane ochro-ultrafioletowe.

ny oczu w trakcie spawania.

Niesprawna instalacja elek-

Systematycznie kontrolować sprawność instala-tryczna. Używanie otwartego

cji elektrycznej. Zachować wymogi bezpieczeń-

ognia w pobliżu materiałów

stwa ppoż. Wyposażyć stanowisko w sprzęt Pożar.

łatwo palnych i wybuchowych. Śmierć. Oparzenia.

gaśniczy. Stosować sprawne technicznie 2

Wybuch.

Nieszczelność instalacji

zawory, reduktory i bezpieczniki wodne podczas w czasie spawania gazowego,

spawania gazowego. Przestrzegać przepisów cofnięcie płomienia.

dotyczących składowania butli gazowych.

Przestrzegać procedur obchodzenia się z sub-Zatrucia. Schorzenia

Czynniki

stancjami niebezpiecznymi. Stosować rękawice 2

Rozpuszczalniki. Pyły. Kleje.

dróg oddechowych.

chemiczne.

ochronne i ochrony dróg oddechowych. Zapew-M

Efekty uczuleniowe.

nić skuteczną wentylację stanowiska pracy.

Stosować ochrony osobiste podczas obróbki Gorące odpryski metali,

mechanicznej i procesów spawania. Prace wyko-2

Oparzenia.

Rany oparzeniowe.

płomień palnika.

nywać w ubraniu kompletnym, czystym i nieusz-M

kodzonym. Zachować szczególną ostrożność.

Długotrwałe prace związane

Przystosować stanowisko do wymogów ergo-Praca w wymuszo-

z obróbką ręczną i mecha-

Zwyrodnienia

nomii. Stosować przerwy w pracy i dokonywać 6

nej pozycji ciała.

niczną. Montaż i demontaż

kostno-stawowe.

czasowych zmian wykonywanych czynności.

urządzeń i konstrukcji.

W razie potrzeby stosować nakolanniki.

Potłuczenia.

Wyposażyć stanowisko w obuwie ochronne Złamania kończyn.

Upadek na tym Śliskie i nierówne powierzchnie 9

posiadające podeszwy antypoślizgowe.

10.

Zwichnięcia. Urazy

samym poziomie.

w miejscu wykonywania prac.

Natychmiast usuwać z podłogi wszelkie M

wewnętrzne.

plamy oleju i wody.

Bóle głowy, duszno-

Zapewnienie skutecznej wentylacji. Właściwa 12

Szkodliwe

Nieskuteczna wentylacja

ści, schorzenia dróg

organizacja stanowiska spawalniczego. Stoso-1

11.

gazy i pyły.

stanowiskowa lub jej brak.

oddechowych, w tym

wanie w razie potrzeby środków ochrony dróg pylica płuc.

oddechowych.

Przestrzeganie norm obowiązujących podczas Wystąpienie przepu-transportu indywidualnego. Przeprowadzanie kliny, zawału serca

Nadmierny

Podnoszenie lub przenoszenie

terminowo wymaganych badań profilaktycz-2

12.

lub uszkodzenie

wysiłek fizyczny.

zbyt dużych ciężarów.

nych. Stosowanie sprzętu pomocniczego (m.in.

układu kostno-sta-

wózków ręcznych). Stosowanie pracy grupowej wowego.

podczas transportu.

26 Promotor 1-2/07

Bezpieczeństwo

INSTRUKCJA STANOWISKOWA DLA STANOWISKA ŚLUSARZA-MECHANIKA I PRZED ROZPOCZĘCIEM PRACY

uczyń, gdy to elektronarzędzie nie jest przez dłuższy okres

• Zapoznaj się szczegółowo z obowiązującymi na stanowisku używane.

przepisami.

• Zabezpiecz przed uszkodzeniem przewody doprowadzające

• Wysłuchaj uważnie wskazówek twojego bezpośredniego prze-prąd elektryczny do elektronarzędzi i innych urządzeń.

łożonego przed rozpoczęciem prac.

• Odłącz urządzenie od zasilania w czasie jego czyszczenia lub

• Pracę musisz podjąć w odpowiednim ubraniu roboczym, we konserwacji.

wzmocnionym obuwiu o podeszwach antypoślizgowych, sto-

• Przy obrabianiu drobnych przedmiotów nigdy nie trzymaj ich sując przydzielone do odpowiednich zadań ochrony osobiste.

w ręku, lecz umieść w uchwycie.

Pamiętaj szczególnie o ochronie twarzy i oczu.

• Dobierz odpowiednie oświetlenie miejscowe do rodzaju wykony-

• Pamiętaj o przygotowaniu oraz sprawdzeniu potrzebnych narzę-

wanej pracy, umieszczone w bezpiecznej oprawie. Zabezpiecz dzi ręcznych i elektronarzędzi.

źródło światła przed uszkodzeniem. Źródło światła ustaw tak,

• Przygotuj potrzebne do pracy materiały.

by zapobiec olśnieniu.

• Sprawdź przed użyciem stan techniczny elektronarzędzi (m.in.

• Przy oświetleniu miejsc wilgotnych oraz dużych powierzchni szlifierki, przecinarki, wiertarki), a w szczególności stan izolacji metalowych stosuj lampy o zasilaniu bezpiecznym 24 V.

przewodów doprowadzających prąd elektryczny.

• Podczas prac z materiałami łatwo palnymi nie używaj ognia i nie

• Sprawdź funkcjonowanie maszyn i urządzeń bez obciążenia.

pal papierosów na stanowisku pracy.

• Sprawdź stan techniczny narzędzi ręcznych, m.in. to, czy młotki,

• Pamiętaj, że palenie papierosów dozwolone jest tylko poza strefą pilniki i podobny sprzęt jest prawidłowo zaklinowany w uchwy-zagrożenia pożarowego.

tach. Usuń z głowic narzędzi (np. młotków, przecinaków) tzw.

• Substancje chemiczne (farby, lakiery, rozpuszczalniki itp.) prze-rozklepy, których odpryski są groźne dla twarzy i oczu.

chowuj tylko w szczelnie zamkniętych, oryginalnych opakowa-

• Przygotuj odpowiednio drogi transportowe, by nie było na nich niach. Podczas prac z tymi substancjami stosuj się do instrukcji przeszkód i nierówności.

producenta i do wymagań karty charakterystyki substancji

• Pamiętaj, że prawidłowo ustawione imadło powinno sięgać do niebezpiecznej.

wysokości łokcia pracownika.

• Pamiętaj, by zapewnić odpowiednią wentylację w pomieszczeniu

• Przygotuj swe stanowisko pracy tak, by zapewnić bezpieczeń-

podczas używania substancji chemicznych, a także na stanowi-stwo i zminimalizować uciążliwości dla otoczenia – dotyczy to sku spawalniczym.

szczególnie stanowiska spawalniczego.

• Nigdy nie zostawiaj obsługiwanej maszyny bez nadzoru. Przed odejściem, choćby na chwilę, od stanowiska wyłącz maszynę.

II W TRAKCIE PRACY

• Nie zdejmuj zabezpieczeń i osłon.

• Stosuj pomost drewniany, chroniący nogi przed przeziębieniem,

• Nidy nie usuwaj wiórów z obrabianego przedmiotu w trakcie przede wszystkim wtedy, gdy praca ma charakter stojący, a pod-ruchu maszyny lub urządzenia. Nie wolno tego czynić w żadnym łożem jest beton, szczególnie w zimie.

przypadku gołą ręką.

• Nie podejmuj żadnych prac nie zleconych ci i co do których nie

• Pamiętaj, by nie obsługiwać urządzeń dźwignicowych, nie mając jesteś pewny, że wykonasz je bezpiecznie.

odpowiednich uprawnień.

• Pilnuj, by osoby nieupoważnione nie uruchamiały maszyn i urzą-

• Posiłki spożywaj w wyznaczonym do tego celu miejscu, pamię-

dzeń oraz nie przeszkadzały w pracy.

tając o zachowaniu podstawowych zasad higieny.

• Podczas przenoszenia materiałów przestrzegaj wymaganych

• Nie lekceważ nawet drobnych skaleczeń, opatruj zranienia.

norm. Stosuj sprzęt pomocniczy w czasie transportu ręcznego.

Pamiętaj, że nawet drobne skaleczenie może w konsekwencji Załadunku wózka lub taczki dokonuj w taki sposób, by zapew-doprowadzić do nieoczekiwanych zmian chorobowych.

nić ich stabilność, przestrzegając przy tym norm dotyczących przewożenia towarów.

III PO ZAKOŃCZENIU PRACY

• Przy pracach montażowych i na obrabiarkach noś ubranie

• Uporządkuj miejsce pracy. Zabezpiecz sprzęt, materiały oraz robocze dokładnie upięte. Na dłoniach nie noś biżuterii.

ochrony osobiste i narzędzia.

• Przed uruchomieniem elektronarzędzi co pewien czas sprawdzaj

• Sprawdź, czy pozostawione materiały i urządzenia nie zamocowanie elementów roboczych (tarcz, wierteł) w oprawach stworzą zagrożenia po opuszczeniu przez ciebie stanowi-i dokręcaj obluzowane uchwyty.

ska pracy.

• By zabezpieczyć się przed nadmiernym hałasem, stosuj

• Powiadom bezpośredniego przełożonego o zakończeniu pracy.

ochronniki słuchu.

• Materiał w szczękach imadła mocuj tak, aby uniemożliwić jego IV POSTĘPOWANIE W SYTUACJI AWARYJNEJ

wypadnięcie.

• W razie wystąpienia zagrożenia wstrzymaj pracę, zabezpiecz

• Pamiętaj, by nie używać kluczy o nieodpowiednim rozmiarze, stanowisko i poinformuj przełożonego o tym fakcie.

a tym bardziej kluczy wyrobionych. Nie przedłużaj klucza

• Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu.

innym kluczem.

Zabezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy poszkodowa-

• W trakcie pracy używaj tylko sprawnych technicznie drabin nemu.

i zwyżek.

• W razie wystąpienia pożaru postępuj zgodnie z instrukcją prze-

• Przenosząc elektronarzędzia (szlifierkę, wiertarkę, przeci-ciwpożarową. W pierwszej kolejności zaalarmuj pozostałych narkę itp.) na inne miejsce, odłącz je od zasilania. Podobnie pracowników i spróbuj ugasić pożar w zarodku.