Ocena ryzyka
zawodowego
Maszynista urządzeń oczyszczalni mechaniczno-biologicznej Ryszard Bryła
Główne zagrożenia, jakie występują na wskazanym stanowisku pracy są spowodowane czynnikami chemicznymi – czyli pojawiającymi się tutaj metanem i siarkowodorem oraz czynnikami biologicznymi
– działaniem mikroorganizmów znajdujących się w ściekach. Roz-wiązania konstrukcyjne oczyszczalni mechaniczno-biologicznej są z reguły podobne do siebie, różnią się jednak w szczegółach, głównie ze względu na dobową objętość oczyszczanych ścieków oraz rodzaj i stężenie zanieczyszczeń. Ścieki są oczyszczane wstępnie w budynku krat mechanicznych. Znajduje się tutaj system ruchomych krat zbiera-jących zanieczyszczenia, umieszczonych w studniach przepływowych.
Najważniejszym procesem jest jednak w oczyszczalni mineralizowanie zanieczyszczeń, dzięki działaniu mikroorganizmów (głównie bakterii tlenowych), występujących w tzw. osadach czynnych. Dokonuje się tego najpierw w osadnikach wstępnych, w których bakterie są „głodzone” wskutek niedostatecznej ilości tlenu, a następnie w osadnikach wtórnych, gdzie w wyniku napowietrzenia te „wygłodzone” bakterie powodują przyspieszone mineralizowanie zanieczyszczeń.
Maszynista urządzeń oczyszczalni:
— Obsługuje urządzenia oczyszczania mechanicznego, m.in.
w budynku krat mechanicznych.
— Dokonuje przeglądu piaskowników, urządzeń napowietrzają-
cych, osadników, składowisk osadu odwodnionego.
— Obsługuje pompę pobierającą osad z dna osadnika do koryta wypływowego.
— Obsługuje prasy taśmowe osadu.
— Dokonuje przeglądu studzienek pomiarowych i studzienek z zasuwami na wodociągach.
Wszystkie wymienione czynności i związane z nimi zagrożenia należy uwzględnić przy sporządzaniu karty oceny ryzyka. Kartę oceny zamieszczoną tutaj należy traktować jako przykładową, gdyż w zależności od rodzaju i wielkości oczyszczalni, zakres przydzie-lonych pracownikom czynności może się zmieniać.
Oceny ryzyka dokonamy tutaj w sposób zgodny z Polską Normą PN-N-18002/2000. W normie tej szacowanie ryzyka zawodowego odbywa się w skali trójstopniowej – R(1,2,3), zgodnie z zasadami przedstawionymi w tabeli 1. Według Polskiej Normy ryzyko zawodowe zawiera w sobie dwa najważniejsze elementy: 1. Stopień prawdopodobieństwa wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia (oznaczmy przez „P”).
2. Ciężkość przewidywanych następstw tego niebezpiecznego zdarzenia (oznaczmy przez „C”).
Stopień prawdopodobieństwa
Ciężkość następstw (C)
(P)
1. Mała (M) 2. Średnia (S) 3. Duża (D) 1. Mało prawdopodobne (M)
Małe (1)
Małe (1)
Średnie (2)
2. Prawdopodobne (S)
Małe (1)
Średnie (2)
Duże (3)
3. Wysoce prawdopodobne (D)
Średnie (2)
Duże (3)
Duże (3)
Tabela 1. Szacowanie ryzyka w skali trójstopniowej W zależności od oszacowanego ryzyka, pracodawca powinien podjąć odpowiednie środki profilaktyczne, tym bardziej zdecydowane, im większe zagrożenie występuje na danym stanowisku.
22 www.elamed.com.pl/promotor
Karta oceny ryzyka zawodowego na stanowisku maszynista urządzeń oczyszczalni mechaniczno-biologicznej Po realizacji
Przed oceną
zadań
Pra
Pra
Cię
Cię
wdopod. (P)
R
wdopod. (P)
R
Uwagi
Możliwe skut-
yzyk
yzyk
Lp.
Zagrożenie
Źródło zagrożenia
żk
Środki profilaktyczne
żk
o realizacji
ki zagrożenia
ość (C)
ość (C)
o (R)
o (R)
zadań
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Potłuczenia,
Wyposażenie pracowników w od-Upadek na
Śliskie i nierówne
złamania koń-
powiednie obuwie. Utrzymywanie 1
tym samym
powierzchnie na
czyn, zwich-
S
S
S
porządku na terenie zakładu. Oma-S
M
M
poziomie.
terenie oczyszczalni. nięcia, urazy wianie zagrożeń w czasie odprawy wewnętrzne.
codziennej.
Wpadnięcie do
Stosowanie przez pracowników studzienek – krat,
właściwego obuwia i zachowanie Złamania koń-
pomiarowych lub
szczególnej ostrożności. Wzajemna czyn, potłu-Upadek na
z zasuwami na
asekuracja pracowników podczas 2
czenia, urazy
D
S
D
S
S
S
niższy poziom.
wodociągach. Wpad-
prac szczególnie niebezpiecznych.
wewnętrzne,
nięcie do kanału
Wyposażenie stanowisk pracy przy utonięcie.
piaskownika lub
komorach osadników w koła ratunko-komory osadnika.
we i liny.
Urazy spowo-
Maszyny i urzą-
dowane będą-
dzenia pracujące
Zachowanie szczególnej ostrożności.
cymi w ruchu
w budynku krat me-
Obrażenia
Systematyczna kontrola sprawności 3
D
S
D
D
M
S
elementami
chanicznych, pom-
ciała, śmierć.
zabezpieczeń ochronnych maszyn maszyn i urzą-
powniach, budynku
i urządzeń.
dzeń.
pras taśmowych.
Używanie detektora gazu podczas prac, przy których mogą pojawić się niebezpieczne gazy.
Ulatniające się
Sprawna wentylacja zagrożonych Zatrucie
niebezpieczne gazy,
pomieszczeń, a w razie konieczności 4
Śmierć.
D
D
D
S
S
S
gazami.
m.in. metan i siarko-
stosowanie sprzętu ochrony dróg wodór.
oddechowych. Wzajemna asekuracja pracowników. Stosowanie szelek i statywów bezpieczeństwa podczas prac w studzienkach i kanałach.
Stosowanie ochron osobistych, m.in.
rękawic podgumowanych i okularów ochronnych. Znajomość procedur Oblanie skóry rąk
Przewlekłe
postępowania na wypadek zaist-lub innych części
zakażenia,
nienia niebezpiecznego zdarzenia.
Zakażenia drob- ciała ściekami. Wdy-ropień. Scho-
5
S
D
D
Poddawanie się przez pracownika S
S
S
noustrojami.
chanie zakażonego rzenia układu wymaganym badaniom lekarskim.
drobnoustrojami
oddechowego.
Mikrobiologiczne badanie powietrza powietrza.
Alergie.
i ścieków. Dokonywanie dezynfekcji urządzeń, m.in. przy pomocy wapna chlorowego.
Bieżąca kontrola stanu izolacji przeZły stan przewodów
wodów. Stosowanie właściwej ochro-elektrycznych.
ny przeciwporażeniowej w zakładzie, Porażenie
Możliwość przebicia
m.in. wyłączników różnicowo-prądo-6
Śmierć.
D
S
D
S
M
M
elektryczne
elektrycznego do
wych. Systematyczna kontrola stanu obudowy urządze-zabezpieczeń przeciwporażeniowych.
nia.
Okresowa kontrola stanu instalacji elektrycznej.
Pracujące urządze-
nia w budynkach
Stosowanie ochronników słuchu.
Uszczerbek
7
Hałas
krat mechanicznych,
S
D
D
Rotacja pracowników przy obsłudze S
S
S
słuchu.
dmuchaw i pras
„głośnych” urządzeń.
taśmowych.
Wyposażenie pracownika w przy-Opady deszczu
stosowaną do warunków odzież lub śniegu. Woda
i odpowiednie obuwie. Zabezpiecze-Zmienne wa-
z uszkodzonego
nie techniczne prac wykonywanych 8
runki atmosfe-
Przeziębienia.
S
S
S
M
M
M
rurociągu. Wpad-
w czasie awarii, tzn. armatury, ryczne. Woda.
nięcie do wykopu
materiałów, pomp. Przestrzeganie z wodą.
ogólnych zasad bezpieczeństwa przy-jętych na terenie oczyszczalni.
www.elamed.com.pl/promotor
23