1

1. Formy zawierania umó w. Dr Danuta Kotowska

UMOWA – zgodne oświadczenie woli dwóch stron, zmierzające do ustanowienia, zmiany

lub zniesienia stosunku prawnego.

Formy zawierania umó w

- gesty- zachowanie jasne i wyraź ne, aby można było odczytać o co chodzi

- forma ustna – stosowana przy niewielkich umowach

- forma pisemna – mamy kilka rodzajów

⇒ pod rygorem nieważności (np. leasing). Oznacza to, że jeżeli strony umowę zawrą

ustnie będzie ona nieważna.

⇒ dla celów dowodowych

Jeżeli jedna ze stron nie wykonuje umowy np. pożyczkodawca może zwrócić się do

sądu, ale nie będzie możliwości przeprowadzenia dowodów.

Wyjątki:

Zgoda obydwu stron

Jeśli strony przedstawią w sądzie początek umowy na piśmie

Jeżeli w sporze z przedsiębiorstwem skargę złoży konsument.

- forma pisemna, której niezachowanie powoduje wywołanie innych skutków prawnych

- forma pisemna z datą urzędową poświadczoną (notariusz)

- forma pisemna z podpisem urzędowo potwierdzonym

- forma pisemna w postaci elektronicznej

2. Sposoby zawierania umó w.

- rokowania – negocjacje-pertraktacje. Strony omawiają treść umowy. W momencie

uzgodnienia treści umowy dochodzi do zawarcia umowy.

- Oferta – propozycja zawarcia umowy zawierające jej istotne postanowienia, te które

pozwalają odróżnić daną umowę od innych.

Do zawarcia umowy dochodzi wtedy, gdy oferta zostanie przyjęta. Adresat składa

oświadczenie woli, że zgadza się na przyjęcie postanowień oferty.

- Przetarg

Aukcja – przetarg ustny. Organizator określa miejsce, czas i warunki przetargu.

Zbierają się wszyscy oferenci. Osoba, która złożyła najmocniejszą ofertę wygrywa

aukcję i dochodzi do zawarcia umowy.

Przetarg – oferty na piśmie. Wybierana jedna oferta.

3. Dodatkowe zastrzeżenia umowne.

- zadatek

- prawo odstąpienia od umowy

- odstępne

- kara umowna

zadatek – pełni funkcję zabezpieczającą i odszkodowawczą w przypadku nie

wykonania umowy. (Zaliczka nie pełni roli odszkodowawczej)

Prawo odstąpienia od umowy – Jeśli jedna ze stron odstąpi od umowy lub się z niej

nie wywiąże można zerwać umowę. Wracają do stanu z przed umowy. Prawo

odstąpienia umowy obowiązuje wtedy, gdy strony zastrzegą to w umowie.

Najczęściej stosowana przy umowie sprzedaży.

Odstępne – polega na tym, że strona zastrzega sobie prawo odstąpienia od umowy za

zapłatą oznaczonej kwoty pieniężnej.

Kara umowna – zastępuje odszkodowanie. Ustala się pewną kwotę w umowie, która

będzie pełniła funkcję odszkodowania i będzie niezależna od wysokości szkody.

(umowy gospodarcze, handlowe)

Kara wyłączna

Kara zaliczalna

2

Kara alternatywna

4. Rodzaje umó w.

1. Konsensualne – zawarcie podlega na złożeniu oświadczeń woli

2. Realne – zawarcie polega na złożeniu oświadczenia woli oraz wydaniu rzeczy.

1. Jednostronnie zobowiązujące – odznacza się tym, że dla jednej strony wynikają z

niej tylko prawa, a dla drugiej tylko obowiązki.

2. Dwustronnie zobowiązujące – rodzi dla każdej ze stron prawa i obowiązki

1. Umowy darme – np. użyczenia

2. Umowy odpłatne – obydwie strony otrzymują korzyść majątkową.

1. Umowy zobowiązujące – nie przenosi prawa, zobowiązuje jedynie do jakiegoś

świadczenia.

2. Umowy rozporządzające – jedna strona przenosi prawo majątkowe na drugą

stronę.

1. Umowy rezultatu – dłużnik zobowiązuje się do dostarczenia wierzycielowi

trwałego, określonego efektu

2. Umowy starannego działania – polegają na zobowiązaniu do osiągnięcia celu, bez

odpowiedzialności za rezultat.

1. Umowy dotyczące świadczeń jednorazowych – jednostronna czynność (sprzedaż)

2. Umowy dotyczące świadczeń trwałych. Składają się ze świadczeń ciągłych z

jednej strony i ze świadczeń okresowych z drugiej strony.

1. Umowy nazwane – umowy, które ustawodawca uregulował

2. Umowy nienazwane – umowy, które nie są uregulowane przez ustawodawcę.

Zawierane na zasadzie swobody umów.

3. Umowy mieszane – umowy, które składają się z fragmentów różnych umów

nazwanych.

Ważności umowy nienazwanej – zgodność z ustawą i zasadami współżycia

społecznego.

Umowy konsumenckie – zawierają konsumenci z przedsiębiorcami.

Umowa przedwstępna – może być zawierana przed każdą inną umową. Zawierana w

celu zapewnienia sobie zawarcia umowy w przyszłości.

4.Umowy przenoszące prawo własności.

- Umowa sprzedaży – umowa poprzez którą sprzedawca zobowiązuje się przenieść na

kupującego własność rzeczy i wydać mu tę rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz

odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

- Umowa zamiany – umowa wzajemna, na podstawie której każda ze stron

zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy lub inne prawo majątkowe

w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności rzeczy lub innego prawa

majątkowego.

- Umowa dostawy – polega na tym, że dostawca zobowiązuje się do wytworzenia

rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz do dostarczenia ich częściami albo

periodycznie, a druga strona zwana odbiorcą zobowiązuje się do odebrania tych

rzeczy i zapłacenia ceny.

- Umowa kontraktacji – zawierana najczęściej pomiędzy producentem rolnym a

podmiotem skupiającym płody rolne, w której producent zobowiązuje się dostarczyć

oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju, a kontraktujący zobowiązuje

się te produkty odebrać w terminie umówionym, zapłacić umówioną cenę oraz spełnić

świadczenia dodatkowe, jeżeli umowa lub przepisy szczegółowe przewidują

spełnienie takiego świadczenia. Od umowy dostawy różnicuje ją to, że wierzyciel

współdziała w powstawaniu rzeczy.

3

- Umowa pożyczki – przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się

przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy gatunkowo

oznaczonych, a biorący zobowiązuje się zwrócić taką samą ilość pieniędzy albo

rzeczy tego samego gatunku i jakości.

- Umowa darowizny – umowa, na podstawie której darczyńca zobowiązuje się do

bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku; także

czynność faktyczna przekazania rzeczy obdarowanemu kosztem majątku darczyńcy.

Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy lub prawa.

- Umowa o dzieło (nie zawsze) – polega na tym, iż przyjmujący zamówienie

zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty

wynagrodzenia.. Przedmiotem umowy jest stworzenie, w wyniku którego powstaje

nowe dobro.

Są to umowy nazwane, konsensualne. Zawarcie następuje w momencie złożenia zgodnego

oświadczenia woli.

6. Umowy przenoszące prawo używania rzeczy

- Umowa najmu – umowa, przez którą wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy

rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje

się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Przedmiotem najmu mogą być

nieruchomości oraz rzeczy ruchome, a także ich części składowe.

- Umowa dzierżawy – umowa, przez którą wydzierżawiający zobowiązuje się oddać

dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub

nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony

czynsz.

- Umowa użyczenia – przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić

biorącemu przez czas oznaczony lub nieoznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu

w tym celu rzeczy. Biorący rzecz w używanie powinien używać jej zgodnie z jej

właściwościami i przeznaczeniem, ponosi zwykle koszty utrzymania rzeczy

użyczonej, nie ma obowiązku dokonywania na rzecz wydatków i nakładów.

- Leasing – należy do kategorii umów, których nie da się przyporządkować

jakiejlkolwiek umowie nazwanej. Umową leasingu określa się umowę, w której jedna

strona – leasingodawca – zobowiązuje się w zakresie działalności swojego

przedsiębiorstwa wydać drugiej stronie – leasingobiorcy – rzecz do używania na czas

oznaczony w zamian czego leasingobiorca zobowiązuje się uiszczać czynsz

leasingowy.

Leasing bezpośredni – ma miejsce wówczas, gdy producent określonego dobra

inwestycyjnego lub konsumpcyjnego jest sam leasingodawcą

Leasing pośredni – leasingodawcą jest firma leasingowa, która nabywa na wlasność

przedmiot leasingu od jego zbywcy, a następnie przekazuje w leasing okreslonemu

leasingobiorcy.

Leasing finansowy – polega na tym, że leasingobiorca korzysta z oddanego mu w

leasing przedmiotu przez czas zbliżony do okresu jego gospodarczej używalności.

Leasing operacyjny – polega na tym, Ze przedmiot leasingu jest używany przez wielu

kolejnych leasingobiorców, co sprawia, że umowy leasingowe są tu zawierane na

krótsze okresy.

7. Pożyczka a użyczenie.

Umowę pożyczki i umowę użyczenia różnicują następujące odrębności:

1) Pożyczka może być odpłatna lub bezpłatna, natomiast użyczenie zawsze

jest bezpłatne.

4

2) Przedmiotem pożyczki mogą być jedynie pieniądze lub inne rzeczy

gatunkowo oznaczone, natomiast przedmiotem użyczenia może być każda

rzecz indywidualnie oznaczona, ruchoma lub nieruchoma.

3) Prawo własności pożyczonych rzeczy przechodzi na biorącego pożyczkę,

który z kolei po pewnym czasie przenosi na dającego pożyczkę prawo

własności takiej samej ilości takich samych rzeczy, natomiast w umowie

użyczenia własność pozostaje przez cały czas przy użyczającym, a biorący

rzecz w użyczenie jest jedynie posiadaczem zależnym otrzymanej od

kontrahenta rzeczy.

8.Przechowanie a skład.

Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie nie

pogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie.

Umowa przechowania jest umową nazwaną, realną, zobowiązującą trwałą.

Zakres obowią zków:

• Zachować rzecz w stanie nienaruszonym

• Przechować rzecz tak jak się zobowiązujemy

• Przechowawca nie może zmieniać miejsca przechowania, chyba, że rzecz może ulec

zniszczeniu

• Przechowawca nie powinien używać rzeczy bez zgody

• Zakaz oddania rzeczy innej osobie, chyba, ze zajdzie taka konieczność

Przechowawca ponosi odpowiedzialność za całość powierzonej mu rzeczy na zasadzie winy.

Składający ma obowiązek zapłacić przechowawcy wynagrodzenie wynikające z umowy lub

taryfy.

Skład

Przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania za wynagrodzeniem oznaczonych

w umowie rzeczy ruchomych.

Stroną może być osoba prowadząca działalność gospodarczą. Przechowaniu podlegają rzeczy

ruchome oznaczone w umowie.

Umowa składu jest umową nazwaną, konsensualną, zobowiązującą, odpłatną.

Zakres obowiązków:

Zachować rzecz w stanie nie naruszonym

Dokonywanie konserwacji rzeczy

Przed. składowy ma obowiązek wydać składającemu pokwitowanie, które zawiera treść

umowy

Przed. Składowy jest zobowiązany wpuścić składającego do składu, dopuścić do towaru np.

pobranie próbek.

Przedsieb. składowy nie ponosi odpowiedzialności za naturalne ubytki rzeczy. W umowie

skladu zagwar. ustawowo prawo zastawy

Dom składowy może wydawać dowody składowe (papiery wartościowe)

Dowód składowy:

Posiadania rzeczy, może być przedmiotem obrotu, za tymi papierami stoją towary

Dowód zastawy, licytacja towarów

9.Umowa hotelowa.

Przez umowę hotelową hotel zobowiązuje się dać gościowi używanie pokoju lub miejsca w

hotelu oraz spełniać ewentualne dodatkowe usługi i świadczenia, a także czuwać nad

wniesionymi przez gościa rzeczami, w zamian za umówioną zapłatę.

Jest to umowa mieszana składająca się z elementów innych umów nazwanych: najem i

przechowanie

Odpowiedzialność hotelu

Dłużnik odpowiada na zasadzie ryzyka.

5

Hotel nie ponosi odpowiedzialności za powstałą szkodę tylko wtedy gdy udowodni że:

• Szkodę spowodował sam gość , osoba towarzysząca mu lub odwiedzająca jego,

• Szkoda wynika z właściwości samej rzeczy,

• Szkoda wynika wskutek działania siły wyższej.

Odpowiedzialność hotelu za szkodę poniesioną przez gościa wskutek utraty lub uszkodzenia

wniesionych do hotelu rzeczy jest nieograniczona co do wysokości, chyba, że chodzi o rzeczy

szczególnego rodzaju. Hotel jest więc obowiązany wypłacić odszkodowanie wyrównujące

klientowi całą szkodę.

11.Podmioty prowadzące działalność gospodarczą .

PRZEDIĘ BIORCA osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej

spółka prawa handlowego, które zawodowo we własnym imieniu podejmują i wykonują

działalność gospodarcza.

DZIAŁ ALNOŚĆ GOSPODARCZA działalność stała, wykonywana zawodowo ,

prowadzona we własnym imieniu i na własny rachunek oraz na własne ryzyko.

Działalność zarobkowa, wytwórcza, handlowa , budowlana, usługowa, oraz poszukiwanie,

rozpoznawanie, eksploatowanie naturalnych zasobów.

Podjęcie działalności gospodarczej przez osoby fizyczne i jednostki organizacyjne nie

posiadające osobowości prawnej wymaga zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej.

Jedynie działalność gospodarcza prowadzona osobiście przez osobę fizyczną, z której zarobek

stanowi dodatkowe ź ródło jej dochodu , nie wymaga zgłoszenia do ewidencji.

Przedmiotem działalności nie wymagającej zgłoszenia do ewidencji może być :

Wytwarzanie przedmiotów użytku osobistego , domowego i gospodarskiego oraz rękodzieła

ludowego i artystycznego;

Naprawa i konserwacja przedmiotów użytku osobistego, domowego i gospodarskiego oraz

mieszkań

Wykonywanie czynności handlowych polegających na sprzedaży nieprzetworzonych

produktów rolnych, ogrodniczych i sadowniczych, handlowych.

Ewidencja działalności gospodarczej jest prowadzona przez organy gminy. Wpis do ewidencji

dokonywany jest na podstawie zgłoszenia, które powinno zawierać :

• Imię i nazwisko zgłaszającego, adres zamieszkania i ewentualnie inne oznaczenia

przedsiębiorcy, np. jego nazwę;

• Nazwiska i imiona ustanowionych pełnomocników – jeżeli zostali oni ustanowieni;

• Określenie przedmiotu działalności gospod.;

• Wskazanie miejsca wykonywania działalności gospodarczej,

• Wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Rozpoczynając działalność gospod. in. Trzeba uzyskać zezwolenie lub koncesję.

Koncesji udziela się na czas oznaczony nie krótszy niż na 2 lata, nie dłuższy niż na 50 lat.

Można cofnąć koncesję jeżeli warunki były niezgodne z prawem itp.

Zezwolenie – w drodze decyzji administracyjnych wydaje się na czas nieoznaczony, organ

wydający może je cofnąć .

Potrzeba zezwolenia:

Wytwarzanie spirytusu,

Usługi na towary na export i import

Funkcje firmy

• Przedsiębiorstwo działa pod nazwą, reklama, gwarancja

• Zasady firmy

• Firma wpisana do rejestru

• Zasada jedności nazwy

• Zasada wyłączności na danym terenie

6

• Zasada prawdziwości – z nazwy powinien wynikać rodzaj działalności

• Zasada uczciwej konkurencji

• Firma może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej

• Firma nie może być zbyta bez zbycia przedsiębiorstwa

• Firma po zbyciu ulega przeliczeniu

12. Przedsię biorstwo państwowe.

PRZEDSIĘ BIORSTWO PAŃ STWOWE – jest samodzielnym, samorządnym i

samofinansującym się podmiotem gospodarczym posiadającym osobowość prawną którą

uzyskuje z chwilą wpisania do jednego z rejestrów przedsiębiorstw państwowych, które są

prowadzone przez sądy rejonowe.

Organ założycielski ma prawo nałożyć na przedsiębiorstwo obowiązek wykonania zadania

jeżeli jest to niezbędne ze względu na;

Potrzeby obrony kraju

Klęski żywiołowej

W celu wykonania zobowiązań międzynarodowych

Przedsiębiorstwo działające na zasadach: ogólnych i użyteczności publicznej (komunikacja

miejska, gospodarka komunalna)

Tworzą je: naczelne organy administracji państwowej oraz NBP i banki państwowe.

Organ założycielski wydaje akt o utworzeniu przedsiębiorstwa określający:

• Nazwę,

• Rodzaj przedsiębiorstwa,

• Siedzibę,

• Przedmiot działania

Organy przedsiębiorstwa:

• dyrektor,

• pracownicy

• rada dyrektora

ogólne zebranie na wniosek dyrektora ustala statut przedsię biorstwa

Statut może przewidywać powołanie Kolegium przedsiębiorstwa jako organu doradczego dla

dyrektora, może również przewidywać powołanie komisji do rozstrzygania sporów

wewnętrznych przewodniczy jej radca prawny

DYREKTOR – reprezentuje przedsiębiorstwo na zewnątrz, zarządza przedsiębiorstwem,

powołany przez radę pracowniczą, jeżeli jest nie wybrany przez radę w ciągu 6 m-cy to

powołuje go organ założycielski. Jest powoływany w drodze konkursu na okres 5 lat lub czas

nieokreślony. Może być również odwołany przez organ założycielski. Odwołanie jest

równoznaczne z rozwiązaniem stos. pracy. Może być odwołany w przypadku rażących

sytuacji. Rada pracow. Może zawiesić dyrektora w pełnieniu jego czynności, funkcje przez

ten okres może pełnić kierownik.

13. Spó łdzielnia.

SPÓ Ł DZIELNIA – to dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób o zmiennym

składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, który w interesie swoich członków

prowadzi działalność gospodarczą społeczną, oświatową i kulturalną.

Jest osobą prawną z chwilą wpisania do rejestru.

Spółdzielnię może założyć 10 osób fizycznych o pełnej zdolności do czynności prawnych lub

3 prawne. Osoby te muszą uchwalić statut oraz dokonać wyboru organów spółdzielni.

Wpis do rejestru powinien zawierać :

• Nazwę

• Siedzibę

• Przedmiot działalności

7

• Czas jej trwania

• Udziały wysokość i ilość

• Wkłady ( nie muszą być ale mogą)

• Skład zarządu

• Imiona i nazwiska pełnomocników

Członek spółdzielni musi złożyć deklarację w formie pisemnej pod rygorem nieważności,

która zawiera ilość udziałów i wkładów. Wkłady podlegają zwrotowi a udziały nie.

Członek ma 1 głos, nie odpowiada wobec wierzycieli za zobowiązania, może wystąpić ze

spółdzielni za wypowiedzeniem na piśmie, może być wykluczony lub wykreślony

Organy spółdzielni

Walne zgromadzenie – uchwala plany działalności, statut, podejmowanie decyzji o podziale

nadwyżki lub pokryciu straty

Rada nadzorcza – kontrola i nadzór spółdzielni

zarząd – 2 funkcje: reprezentacyjna i zarządzająca

14.Spó łka cywilna

Spółka osobowa nie posiadająca osobowości prawnej.

Spó łka cywilna – przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia

wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób określony w szczególności przez

wniesienie wkładów. Może być założona w celu gospodarczym przynoszącym korzyści.

Działanie wspólników musi być oznaczone przez wniesienie wkładów poprzez wniesienie

własności rzeczy, wkłady to również świadczenie usług. To co wspólnicy wniosą do spółki

jest to wspólny majątek.

Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadają solidarnie, każdy jest zobowiązany do

prowadzenia spółki i jej reprezentowania. Jest uprawniony do równego udziału w zyskach i

stratach.

Rozwiązanie spó łki

Każdy ze wspólników może wystąpić ze spółki na 3 m-ce za wypowiedzeniem na koniec roku

obrachunkowego.

15. Spó łki osobowe a kapitałowe.

Przez umowę spółki handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do

osiągnięcia wspólnego celu przez wzniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki

tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób.

Do spółek osobowych zaliczamy:

- Spółkę Jawną,

- Spółkę Partnerską,

- Spółkę Komandytową,

- Spółkę Komandytowo-Akcyjną.

Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i

inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą.

Zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa

stanowi inaczej. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony

na inną osobę tylko wówcza, gdy umowa spółki tak stanowi.

Do spółek kapitałowych zaliczamy:

- Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością,

- Spółkę akcyjną.

Spółki kapitałowe mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność

nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji albo spółka akcyjna w organizacji z

chwilą wpisu do rejestru staje spółką z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółką akcyjną i

8

uzyskuje osobowość prawną. Z tą chwilą staje się ona podmiotem praw i obowiązków spółki

w organizacji.

16. Spó łka Jawna

Spó łka Jawna to taka spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a

nie jest inną spółką handlową. Spółka Jawna może we własnym imieniu nabywać prawa i

zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

Umowa spółki wymaga dla swej ważności formy pisemnej, która powinna zawierać :

- firmę i siedzibę spółki,

- określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość ,

- przedmiot działalności spółki,

- czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony.

Tak zawarta umowa wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego. Prawo i obowiązek zgłoszenia

spółki jawnej do rejestru ciąży na każdym wspólniku.

Każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za jej zobowiązania bez ograniczenia całym swoim

majątkiem solidarnie z innymi wspólnikami oraz ze spółką.

Prowadzenie spółki jawnej może być powierzona jednemu lub kilku wspólnikom na mocy

umowy spółki bądź na podstawie póź niejszej umowy wspólników. Pozostali wspólnicy są

wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować

spółkę. Udział wspólnika w spółce jawnej (tzw. udział kapitałowy) jest równy wartości

wkładu określonej w umowie spółki. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w

zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość

wkładu, z umowy może jednak wynikać co innego. Umowa spółki może zwolnić wspólnika

od udziału w stratach, ale nie w zyskach. Wspólnik spółki jawnej może żądać podziału i

wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Wkłady wspólników są równe,

chyba że co innego wynika z umowy. Wkład wspólnika może polegać na przeniesieniu lub

obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na

rzecz spółki.

Przyczyny rozwiązania spółki:

- przyczyny przewidziane w umowie spółki,

- jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,

- ogłoszenie upadłości spółki,

- śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,

- wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,

- prawomocne oznaczenie sądu.

Celem likwidacji jest zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności i

spieniężenie innych aktywów, zaspokojenie wierzycieli spółki, zwrot wkładów wniesionych

przez wspólników tylko do używania oraz podział pozostałego majątku między wspólników.

17. Spó łka Komandytowa i Komandytowo-akcyjna.

Spó łka Komandytowa jest spółką osobową mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa

pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden

wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej

jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego i powinna

zawierać :

- firmę i siedzibę spółki,

- przedmiot działalności spółki,

- czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,

- oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość ,

- oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec

wierzycieli (suma komandytowa).

9

Komplementariusz spółki komandytowej odpowiada bez ograniczenia całym swoim

majątkiem i solidarnie z pozostałymi komplementariuszami i ze spółką.

Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do

wysokości sumy komandytowej. Komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w

granicach wartości wkładu wniesionego do spółki. W przypadku zwrotu wkładu w całości

albo

w części

dokonanego

przez

spółkę

komandytariuszowi

odpowiedzialność

komandytariusza zostaje przywrócona w wysokości równej wartości dokonanego zwrotu.

Komandytariusz odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do

rejestru.

Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Komandytariusz

uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do

spółki, jednakże umowa spółki może stanowić inaczej. Śmierć komandytariusza nie stanowi

przyczyny rozwiązania spółki.

Aktem założycielskim spółki komandytowo-akcyjnej jest statut. Osoby podpisujące statut są

założycielami spółki. Statut powinni podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze i

powinien on być sporządzony w formie altu notarialnego. Spółka powstaje z chwilą wpisu do

rejestru. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed wpisem do

rejestru, odpowiadają solidarnie. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. Spółkę

reprezentują komplementariusze. Akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako

pełnomocnik.

Prawo

i

obowiązek

prowadzenia

spółki

komandytowo-akcyjnej

ciąży

na

komplementariuszach. Statut spółki może przewidywać , że prowadzenie spraw spółki

powierza się jednemu lub kilku komplementariuszom. W spółce komandytowo-akcyjnej

można ustanowić radę nadzorczą, a jeśli liczba akcjonariuszy przekroczy 25 osób,

ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe. Komplementariusz albo jego pracownik nie

może być członkiem rady nadzorczej. Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad

działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Oprócz rady nadzorczej

organem spółki komandytowo-akcyjnej jest walne zgromadzenie, które może działać jako

zwyczajne albo nadzwyczajne. Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu mają

akcjonariusze i komplementariusze. Akcja objęta przez komplementariusza lub inną osobę

daje prawo do jednego głosu. Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zyskach

spółki proporcjonalnie do ich wkładów.

Likwidatorami spółki komandytowo-akcyjnej są komplementariusze mający prawo

prowadzenia spraw spółki.

Wypowiedzenie umowy spółki przez komplementariusza i jego wystąpienie ze spółki jest

dopuszczalne jedynie wtedy, jeśli statut tak stanowi. Akcjonariuszowi nie przysługuje prawo

wypowiedzenia umowy spółki.

18. Spó łka partnerska.

Spó łka partnerska może być utworzona przez wspólników (partnerów) będących osobami

fizycznymi w celu wykonywania wolnego zawodu lub wolnych zawodów (np. adwokaci,

aptekarz, architekt, księgowy, notariusz, radca prawny).

Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Partner spółki

nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem

przez pozostałych partnerów wolnego zawodu, jak również za zobowiązania spółki, będące

następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o

pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy

świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.

Prowadzenie spraw spółki partnerskiej i jej reprezentacja na zewnątrz należy do

poszczególnych partnerów, ale umowa spółki może stanowić inaczej. Pozbawienie partnera

prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą

10

większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby

partnerów.

Przyczyny rozwiązania spółki partnerskiej:

- przyczyn określonych w umowie spółki,

- jednomyślnej uchwały wszystkich partnerów,

- ogłoszenie upadłości spółki,

- utraty przez partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu,

- prawomocne orzeczenie sądu.

19. Spó łka z ograniczona odpowiedzialnością.

Do powstania Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się:

- sporządzenie aktu założycielskiego spółki w formie aktu notarialnego,

- wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w

razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej – także wniesienie

nadwyżki,

- powołanie zarządu,

- ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub akt

założycielski spółki,

- wpis do rejestru.

Akt założycielski spółki z ograniczoną odpowiedzialnością określa:

- firmę i siedzibę spółki,

- przedmiot działalności spółki,

- wysokość kapitału zakładowego,

- czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,

- liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników,

- czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,

- inne postanowienia wynikające z kodeksu spółek handlowych lub innych ustaw.

Kapitał zakładowy to liczbowo oznaczona kwota pieniężna stanowiąca sumę udziałów

wspólników i tzw. pierwotny majątek spółki. Ustawowe minimum kapitału wynosi obecnie

50 tys. zł. Kapitał zakładowy (jak i cały majątek spółki) stanowi podstawę odpowiedzialności

spółki wobec jej wierzycieli.

Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dzieli się na udziały. Udział to

ogół praw i obowiązków wspólnika, wynikających ze stosunku spółki. Minimalna wartość

udziału wynosi obecnie 500 zł. Udziały nie muszą być o równej wartości nominalnej. Akt

założycielski spółki decyduje, czy wspólnik może mieć tylko jeden, czy też więcej udziałów.

Wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego

i przeznaczonego do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Spółka może wypłacić

zaliczkę na poczet dywidendy, jeżeli jej sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy

wykazuje zysk. Udział może być umorzony, polega na likwidacji praw i obowiązków

wspólnika. Spółka nie może obejmować lub nabywać ani przejmować w zastaw własnych

udziałów. Wyjątek stanowi nabycie w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki,

których nie można zaspokoić z innego majątku wspólnika, oraz nabycie w celu umorzenia

udziałów.

Prawa wspólników można podzielić na prawa typu korporacyjnego, prawa majątkowe,

indywidualne, wspólne i prawa mniejszości. Główną funkcją zgromadzenia jest

podejmowanie uchwał w sprawach przewidzianych przepisami kodeksu spółek handlowych i

aktem założycielskim spółki.

Organami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest zgromadzenie wspólników

(zwyczajne i nadzwyczajne), zarząd, pełnomocnicy, nadzór, biegli rewidenci.

Główną funkcją zgromadzenia jest podejmowanie uchwał w sprawach przewidzianych

przepisami kodeksu spółek handlowych i aktem założycielskim spółki.

11

Zgromadzenie zwyczajne powinno odbywać się corocznie w ciągu sześciu miesięcy po

upływie każdego roku obrachunkowego. Przedmiotem tego zgromadzenia jest:

- rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania, bilansu oraz rachunku zysku i strat,

- podjęcie uchwały o sposobie podziału zysków lub pokrywaniu strat, jeśli tak stanowi akt

założycielski,

- udzielenie absolutorium (pokwitowania) władzom spółki

Zgromadzenie nadzwyczajne zwołuje się w przypadkach oznaczonych w kodeksie spółek

handlowych, a ponadto zawsze wtedy, gdy uprawnione organy spółki lub osoby uprawnione

do zwoływania zgromadzenia uznają to za stosowne.

Zarząd jest organem wykonawczym spółki z o.o. Jego prawa i obowiązki odnoszą się

zarówno do sfery wewnętrznej, jak i zewnętrznej działalności spółki.

Rozwiązanie spółki powodują:

- przyczyny przewidziane w akcie założycielskim spółki,

- uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę,

stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza,

- ogłoszenie upadłości spółki (rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania

upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru),

- inne przyczyny przewidziane prawem.

20. Spó łka Akcyjna

Spółka akcyjna jest typową spółką kapitałową.

Do powstania spółki akcyjnej ustawa wymaga:

- zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli,

- wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego,

- ustanowienia zarządu i rady nadzorczej,

- wpisu do rejestru.

Zawiązanie spółki akcyjnej następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji. Statut spółki może

określać minimalną lub maksymalną wysokość kapitału zakładowego. W takim przypadku

zawiązanie spółki następuje z chwilą objęcia przez akcjonariuszy takiej liczby akcji, których

łączna wartość nominalna jest równa co najmniej minimalnej wysokości kapitału

zakładowego (500 000 zł.) oraz złożenia przez zarząd, przed zgłoszeniem spółki do rejestru,

oświadczenia w formie aktu notarialnego o wysokości objętego kapitału zakładowego.

Założycielami spółki akcyjnej może być jedna lub więcej osób.

Aktem założycielskim spółki akcyjnej jest statut, który powinien być sporządzony w formie

aktu notarialnego.

Zawiązanie spółki akcyjnej może nastąpić przez samych założycieli lub łącznie z osobami

trzecimi albo w drodze publicznej subskrypcji.

Zawiązanie spółki akcyjnej zgłasza do sądu rejestrowego (właściwego ze względu na siedzibę

spółki) zarząd spółki. Wniosek o wpis spółki do rejestru podpisują wszyscy członkowie

zarządu.

Kapitał zakładowy w spółce akcyjnej jest sumą czystego majątku, którą spółka musi utrzymać

w całości i której nie może rozdzielać między akcjonariuszy. Kapitał zakładowy w spółce

akcyjnej dzieli się na akcje, a ich objęcie lub nabycie pozwala uzyskać prawa w spółce.

Akcja jako ogół praw i obowiązków akcjonariusza oznacza, że akcjonariuszowi przysługują

zarówno prawa (uprawnienia), jak i obowiązki wynikające z kodeksu spółek handlowych.

Prawa te i obowiązki mogą mieć charakter indywidualny lub kolektywny, majątkowy lub

niemajątkowy (korporacyjny), mogą podlegać zrzeczeniu się przez akcjonariuszy bądź

zrzeczeniu nie podlegać .

Akcja jako ułamek całego kapitału zakładowego wyraża stosunek nominalnej wartości akcji

do sumy tego kapitału Kapitał zakładowy dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej

(która nie może niższa niż 1 zł. Wartość ta jest w zasadzie miernikiem uprawnień i

12

obowiązków wspólników, w szczególności dywidendy i kwoty likwidacyjnej. Różni się ona

zarówno od ceny emisji akcji, jak też jej kursu. Cena emisji akcji jest ceną, za którą wydaje

się akcje przy zawiązaniu spółki lub podwyższeniu kapitału zakładowego. Kurs akcji jest

wykładnikiem aktualnych stosunków majątkowych spółki, a wobec tego może być wyższy (a

nawet niższy) od wartości nominalnej akcji, co nie jest dopuszczalne w wypadku ceny

emisyjnej. Cena ta nie może być bowiem

niższa od wartości nominalnej akcji.

Występują następujące rodzaje akcji:

- akcje imienne (zawierają w swoim tekście imię i nazwisko akcjonariusza, względnie

nazwę /firmę/ osoby prawnej będącej akcjonariuszem),

- akcje na okaziciela (nie wymagają do ich zbycia żadnych formalności poza wręczeniem

nabywcy),

- akcje gotówkowe (mogą być pokryte tylko w gotówce w określonej sumie pieniędzy),

- akcje aportowe (wydawane w zamian za wkłady niepieniężne),

- akcje uprzywilejowane (mogą dotyczyć w szczególności prawa głosu, prawa do

dywidendy lub prawa do podziału majątku w przypadku likwidacji spółki),

- akcje zwyczajne

Akcje są zbywalne, ale ich zbycie może być ograniczone.

Organami spółki akcyjnej jest:

- zwyczajne walne zgromadzenie, powinno się ono odbyć w terminie sześciu miesięcy po

upływie każdego roku obrotowego. Zwołuje je zarząd, a w razie jego opieszałości rada

nadzorcza,

- nadzwyczajne, zwołuje zarząd. Rada nadzorcza ma prawo zwołania nadzwyczajnego

walnego zgromadzenia, jeśli zwołanie jego uzna za wskazane, a zarząd nie zwoła

zgromadzenia w terminie dwóch tygodni od dnia złożenia odpowiedniego żądania.

Zarząd jest organem spółki akcyjnej, prowadzącym jej przedsiębiorstwo i reprezentującym

spółkę na zewnątrz.

Spółka akcyjna musi posiadać radę nadzorczą.

Likwidacja spółki akcyjnej poprzedzona musi być przyczynami uzasadniającymi rozwiązanie

spółki. Likwidacja ma charakter obligatoryjny.

Rozwiązanie spółki powodują:

- przyczyny przewidziane w akcie założycielskim spółki,

- uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę,

stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza,

- ogłoszenie upadłości spółki (rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania

upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru),

inne przyczyny przewidziane prawem