4. zasady przekraczania granic ue

Zasady przekraczania granic

zewnętrznych i wewnętrznych

M. Bainczyk, oprac. wł. oraz na podstawie, E.

Borawska-Kędzierzawska, K. Strąk, PWBiS UE.

Polityka wizowa, azylowa i imigracyjna,

Warszawa 2009

PWBS –związki pomiędzy

poszczególnymi instytucjami

ENA

Obywatelstwo UE

Kontrola na

Prawo do

granicach

swobodnego

zewnętrznych,

poruszania się

polityka wizowa,

polityka imigracyjna

Ewolucja współpracy w zakresie polityki

imigracyjnej, azylowej, wizowej i przekraczania

granic zewnętrznych

TEWG; brak regulacji w/w zagadnień, prawo wspólnotowe regulowało jedynie status członków rodzin

pracowników/przedsiębiorców, którzy nie mieli obywatelstwa PCZ

Grupa TREVI; cudzoziemcy poszukujący azylu, nielegalni imigranci

1985 zawarcie Układu z Schengen

1987 JAE – wprowadzenie art. 14 TWE, utworzenie Grupy ds.

Imigracji, Grupa Koordynatorów ds. Przepływu Osób

1993 utworzenie III filaru UE – zasada przekraczania granic zew., kwestia wiz została objęta prawem wspólnotowym

1999 reforma amsterdamska – uwspólnotowienie polityk w zakresie przepływu osób

2009 Traktat z Lizbony zwiększenie kompetencji UE

Obszar Schengen –

podstawowe pojęcia

Obszar Schengen – geneza powstania,

podstawowe akty prawne

porozumienia z Schengen (Układ z

Schengen 1985, Konwencja Wykonawcza

do Układu – 1990: wejście w życie 1995)

umowy międzynarodowe między

niektórymi państwami członkowskimi –

Niemcy, Belgia, Holandia, Luksemburg,

Francja)

US i KWUS zostały podpisane poza

strukturami wspólnotowymi

1997 r. na podstawie protokołu do TA –

włączenie dorobku Schengen do prawa UE

(I i III filar UE)

Pojęcie obszaru Schengen

Obszar, na którym zniesiona została kontrola graniczna na granicach wew., zapewniona została swoboda

przepływu osób i stosowane są jednolite lub podobne zasady postępowania dotyczące:

kontroli na granicach zewnętrznych

wprowadzenia wspólnej polityki wizowej, azylowej i

imigracyjnej

współpracy pomiędzy służbami państw - sygnatariuszy w szczególności w zakresie współpracy policyjnej i

sądowej w sprawach kryminalnych, jak również działania tzw. Systemu Informacyjnego Schengen.

Środki kompensacyjne w związku ze

zniesieniem kontroli na granicach

wew.

ujednolicenie standardów kontroli na granicach

zewnętrznych

ujednolicenie wymogów wizowych (ujednolicenie

warunków udzielania wiz krótkoterminowych) oraz

postępowania wobec obcokrajowców w sprawach

wydawania wiz;

harmonizacja przepisów w dziedzinie polityki azylowej

ściślejsza współpraca pomiędzy narodowymi służbami policyjnymi w szczególności w zakresie pościgu (tzw. hot pursuit) i obserwacji transgranicznej;

współpraca sądowa i administracyjna między innymi dotycząca ekstradycji oraz uznawania wyroków w

sprawach karnych

stworzenie elektronicznego Systemu Informacji Schengen (SIS)

Członkowie obszaru Schengen

Zasadniczo PCZ UE, ale nie wszystkie !!!

Wlk. Brytania, Irlandia, Dania nie uczestniczą w

pełni w obszarze Schengen, mogą przyjąć

poszczególne akty przyjmowane w ramach tej

współpracy

Dorobek Schengen wiąże nowe PCZ od dnia

wstąpienia do UE, ale nie jest stosowany w

całości – Cypr, Bułgaria i Rumunia

P3: regulacje Schengen wiążą również Islandię

i Norwegię (Nordycka Unia Paszportowa wiąże

te państwa z Szwecją, Danią i Finlandią) oraz

Lichtenstein i Szwajcarię (od 1.03.2008 r.)

Warunki przyjęcia do obszaru

dostosowanie istniejących procedur,

administracyjnych, infrastruktury oraz

stanu prawnego do wymogów KGSCH

Postępy w tej dziedzinie oceniane są

przez ekspertów Unii Europejskiej

Ostateczną decyzję o i zniesieniu kontroli

na wspólnych granicach podejmuje Rada

Unii Europejskiej

CZŁONKOWIE OBSZARU SCHENGEN:

1995: Belgia, Francja, Holandia, Niemcy Luksemburg, Hiszpania, Portugalia

1997: Austria, Włochy

2000: Grecja

2001: Dania, Finlandia, Szwecja oraz Islandia, Norwegia pozostające poza Unią Europejską

ROZSZERZENIE W 2007:

Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry

2008: Szwajcaria i Lichtenstein

PAŃSTWA, KTÓRE ZAMIERZAJĄ PRZYSTĄPIĆ DO STREFY

SCHENGEN:

2009: Cypr

2011: Bułgaria, Rumunia

Zasady przekraczania

granic UE

Ramy prawne dla polityki UE – art.

67 ust. 2 TFUE

Unia zapewnia brak kontroli osób na granicach

wewnętrznych i rozwija wspólną politykę w

dziedzinie azylu, imigracji i kontroli granic

zewnętrznych, opartą na solidarności między

Państwami Członkowskimi i sprawiedliwą wobec

obywateli państw trzecich. Do celów niniejszego

tytułu, bezpaństwowcy są traktowani jak

obywatele państw trzecich.

Podstawa prawna dla regulacji w

zakresie kontroli granic – art. 77 TFUE

1. Unia rozwija politykę mającą na celu: a) zapewnienie braku jakiejkolwiek kontroli osób, niezależnie od ich przynależności państwowej, przy przekraczaniu przez nie granic wewnętrznych; b) zapewnienie kontroli osób i skutecznego nadzoru przy przekraczaniu granic zewnętrznych; c) stopniowe wprowadzanie zintegrowanego systemu zarządzania granicami zewnętrznymi.

2. Do celów ustępu 1 Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, przyjmują środki dotyczące:

a) wspólnej polityki w zakresie wiz i innych dokumentów uprawniających do krótkiego pobytu; b) kontroli, którym podlegają osoby przekraczające granice zewnętrzne; c) warunków swobodnego przemieszczania się obywateli państw trzecich, w krótkim okresie, na terytorium Unii;

d) wszelkich środków niezbędnych dla stopniowego wprowadzania zintegrowanego systemu zarządzania granicami zewnętrznymi;

e) braku jakiejkolwiek kontroli osób, niezależnie od ich przynależności państwowej, przy przekraczaniu przez nie granic wewnętrznych.

3. Jeżeli działanie Unii okazuje się niezbędne do ułatwienia wykonywania prawa, o którym mowa w artykule 20 ustęp 2 litera a), a Traktaty nie przewidują stosownych uprawnień do działania w tym zakresie, Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, może przyjąć przepisy dotyczące paszportów, dowodów tożsamości, dokumentów pobytowych lub jakichkolwiek innych podobnych dokumentów. Rada stanowi jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim.

4. Niniejszy artykuł nie narusza kompetencji Państw Członkowskich w odniesieniu do geograficznego wytyczania ich granic, zgodnie z prawem międzynarodowym.

Rozporządzenie (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiające wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen)

Podstawa prawna: art. 77 ust. 1 i art. 77 ust. 2

lit. b) i e) TFUE

Data wejścia w życie: 13.10.2006

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest

bezpośrednio stosowane w Państwach

Członkowskich zgodnie z Traktatem

ustanawiającym Wspólnotę Europejską.

[poprzednio obwiązywały regulacje KWSU oraz

Wspólny Podręcznik dla służb granicznych]

Zakres

zastosowania

KGSCH –

wszystkie osoby

przekraczające

granice zew. i

wew. UE

Osoby

korzystające ze

wspólnotowego

prawa do

cudzoziemcy

uchodźcy

przemieszczania

się

Podstawowe definicje

granice wewnętrzne oznaczają:

a) wspólne granice lądowe Państw Członkowskich, w tym granice na rzekach i jeziorach;

b) porty lotnicze Państw Członkowskich przeznaczone do lotów wewnętrznych;

c) porty morskie, rzeczne i porty na jeziorach Państw Członkowskich służące do regularnych połączeń

promowych

granice zewnętrzne oznaczają granice lądowe, w tym granice na rzekach i jeziorach, oraz granice morskie Państw Członkowskich, a także ich porty lotnicze, porty rzeczne, porty morskie i porty na jeziorach, pod

warunkiem że nie stanowią one granic wewnętrznych

Kontrola na granicach zewnętrznych

przekraczanie dozwolone tylko na

punktach kontroli granicznej w godzinach

ich urzędowania

wszystkie osoby wjeżdżające i

wyjeżdżające podlegają przynajmniej

procedurze odprawy minimalnej

Procedura odprawy minimalnej jest

zasadą w odniesieniu do osób

korzystających ze wspólnotowej swobody

przemieszczania się

Minimalna procedura odprawy

szybka i bezpośrednia weryfikację dokumentu

uprawniającego posiadacza do przekroczenia

granicy w zakresie jego ważności, sfałszowania lub

podrobienia,

Wyrywkowo straż graniczna może sprawdzić krajowe

i europejskie bazy danych w celu potwierdzenia, że

takie osoby nie stanowią zagrożenia dla

bezpieczeństwa wewnętrznego, porządku

publicznego, stosunków międzynarodowych Państw

Członkowskich lub zagrożenia dla zdrowia

publicznego.

Prawo wjazdu dla obywateli P3 na

pobyt nieprzekraczający 3 miesięcy

Ważny dokument podróży

Wiza (jeśli jest wymagana – rozp. 539/2001/WE),

ewentualnie możliwe jest wydanie wizy na granicy –rozp.

415/2003/WE

Uzasadniony cel pobytu

Środki finansowe wystarczające na pobyt i powrót do kraju wyjazdu

Brak wpisu w SIS o odmowie prawa wjazdu

Osoba nie stanowi zagrożenia dla porządku publicznego, bezp. wewnętrznego, zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych PCZ

Obywatele P3 podlegają szczegółowej odprawie granicznej

Obowiązek stemplowania dokumentów przy wjeździe i wyjeździe z UE

Zabezpieczenia i dane biometryczne w paszportach i

dokumentach podróży wydawanych przez Państwa

Członkowskie

Podstawa prawna: rozp. 2252/2004

Cel: poprawa bezpieczeństwa i autentyczności

paszportów poprzez potwierdzenie tożsamości

posiadacza paszportu

Środek: wprowadzenie do paszportów w formie

elektronicznej danych biometrycznych

posiadacza paszportu - parametry twarzy i

odciski palców

dotychczasowe paszporty zachowują ważność,

ale w 2008 r. państwa członkowskie powinny

zacząć wydawać nowe paszporty

Kontrola na granicach wewnętrznych

Każda osoba, bez względu na obywatelstwo, może

przekroczyć granice wew. UE w każdym punkcie bez

kontroli

Policja może wypełniać swoje zadania również w strefie przygranicznej,ale nie mogą być to kontrole podobne do kontroli granicznych, podobnie w portach lotniczych i morskich można dokonywać kontroli bezpieczeństwa

PCZ powinny usunąć wszelkie utrudnienia dla ruchu na punktach granicznych granicach

Jeżeli istnieje poważne zagrożenia dla bezpieczeństwa lub porządku publicznego państwo członkowskie może

po uprzedniej konsultacji z KE i PCZ wprowadzić

ponownie kontrole graniczne, ale na czas nie dłuższy niż 30 dni

Por. art. 5 dyr. 2004/38/WE

Środki wspomagające

kontrolę na granicach

zewnętrznych UE

System Informacji Schengen

Utworzony na podstawie Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen, podręcznik SIRENE

SIS składa się z centralnej bazy danych w Strasburgu (C-SIS) oraz krajowych baz danych państwach (N-SIS), także jednostki CS-SIS odpowiedzialnej za kontrolę i zarządzanie danymi

Zgłoszenia do C-SIS przekazywane są przez krajowe biuro SIRENE

System zawiera rejestr osób pozbawionych prawa wjazdu, poszukiwanych na podstawie ENA lub wniosku

ekstradycyjnego, zaginionych, a także rejestr przedmiotów mogących służyć jako dowód w procesie karnym, skradzionych pojazdów, zagubionych dokumentów, numery banknotów, dane nielegalnej broni.

Dostęp do informacji ma służba graniczna, policja, służby celne, urzędy ds. wiz., urzędy zajmujące się imigrantami oraz sprawami azylu, a także EUROPOL i EUROJUST