STOSOWANE NA GIMNASTYCE
KOREKCYJNO – KOMPENSACYJNEJ
Gimnastyka korekcyjna jest częścią wychowania fizycznego i obowiązują w niej
zasady metodyki wychowania fizycznego. Jest jednocześnie specyficzną formą ćwiczeń fizycznych, w których ruch został podporządkowany celom terapeutycznym. Stosowane tu ćwiczenia mają doprowadzić przede wszystkim do korekcji postawy ciała.
Pozycja wyjściowa, czyli układ ciała przed rozpoczęciem ćwiczenia, może stwarzać warunki ułatwiające lub utrudniające poprawne wykonanie ruchu. Odpowiednio dobrana pozycja wyjściowa pozwala na właściwe zlokalizowanie ruchu.
W początkowym okresie stosowania ćwiczeń korekcyjnych dobiera się pozycje
ułatwiające poprawne ich wykonywanie oraz unieruchamiające te odcinki ciała, które nie mają brać udziału w danym ćwiczeniu. W późniejszym okresie zwiększa się intensywność ćwiczeń przez dobór pozycji stwarzających utrudnienie.
Pozycjami zabezpieczającymi najpewniej właściwe zlokalizowanie wykonywanego
ruchu są wszelkie pozycje niskie o dużej płaszczyźnie podporu, a w szczególności pozycje leżące. Stwarzają dobre warunki dla wymaganej w gimnastyce korekcyjnej koncentracji uwagi wyłącznie na dokładnym wykonywaniu ćwiczeń. Dokładność ruchu, a zatem i
skuteczność zależy w znacznym stopniu od właściwego skorygowania wadliwej postawy przed rozpoczęciem ćwiczenia oraz w czasie jego trwania. Dlatego też dobór odpowiedniej pozycji wyjściowej odgrywa w gimnastyce korekcyjnej bardzo ważną rolę.
Przedstawione poniżej podstawowe pozycje wyjściowe rozpatrywane są z punktu widzenia ich korzystnego lub szkodliwego wpływu na korygowanie wad postawy.
1. LEŻENIE TYŁEM – ( na plecach)
Pozycja wyjściowa do ćwiczeń mięśni brzucha, oddechowych i obręczy barkowej.
Pozycja ta zapewnia odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego, co sprzyja przyjęciu pozycji skorygowanej. Należy jednak
zwrócić uwagę na proste ułożenie ciała, symetryczne
ustawienie w stosunku do linii środkowej i pośrednie ustawienie głowy (wzrok skierowany w górę.) Nacisk podłogi na szczyt kifozy piersiowej sprzyja zmniejszeniu tej krzywizny kręgosłupa. Jeżeli w ćwiczeniu nie będą występowały ruchy rąk, najlepiej ułożyć je w pozycji
„skrzydełek”.
U dziecka z nadmierną lordozą lędźwiową w leżeniu tyłem odcinek lędźwiowy
kręgosłupa nie będzie przylegał do podłoża. Aby tego uniknąć dziecko powinno ugiąć lekko nogi w stawach biodrowym i kolanowym.
U dzieci ze zmniejszonym kątem pochylenia miednicy (plecy płaskie i okrągłe)
tworzenie tunelu pod lędźwiami jest korzystne i jeżeli nie wytwarza się samoistnie trzeba go wytworzyć przez podłożenie zwiniętego kocyka pod lędźwiową część kręgosłupa.
2.LEŻENIE PRZODEM - ( na brzuchu )
Jest
pozycją wyjściową dla ćwiczeń mięśni grzbietu, pośladkowych i obręczy
barkowej. Pozycja ta zapewnia
znaczną korekcję nadmiernych krzywizn kręgosłupa.
Położenie tułowia proste, nogi złączone i wyprostowane, ramiona w bok przodem zgięte, głowa spoczywa na rękach. Klatka piersiowa przylega do podłogi.
1
nie
powinny opierać się na łokciach, gdyż
powoduje to pogłębianie lordozy
lędźwiowej. W większości ćwiczeń pod brzuch w okolicy pępka podkładamy zrolowany kocyk, by zabezpieczyć lordozę przed jej powiększaniem w trakcie ćwiczeń.
3. SIAD PROSTY
Pozycje siedzące są dogodnymi pozycjami wyjściowymi szczególnie dla ćwiczeń
obręczy barkowej i ćwiczeń oddechowych, a także mięśni grzbietu i brzucha.
Pozycja ta powoduje zmniejszenie lordozy lędźwiowej. U dzieci z przykurczem
mięśni kulszowo – goleniowych występuje w siadzie prostym kifoza odcinka lędźwiowego i tendencja do pochylenia całego ciała do przodu. Oparcie dłoni za sobą sprzyja wyprostowaniu pleców i uwypukleniu klaki piersiowej.
4. SIAD SKRZYŻNY
Jest pozycją korzystną i często stosowaną w gimnastyce korekcyjnej, jednakże nie pozwala ona na dłuższe utrzymywanie tułowia w wyproście.
Siad skrzyżny powoduje zmniejszenie lordozy lędźwiowej, sprzyja korekcji koślawych kolan i stóp.
5. SIAD UGIĘTY
Jest pozycją często wykorzystywaną w zajęciach gimnastyki korekcyjnej. Powoduje
likwidację lordozy lędźwiowej i zapewnia stabilizację odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
Stopień tej stabilizacji zależy od wielkości ugięcia nóg. Dodatkowo polecamy dziecku oparcie dłoni za sobą.
6. SIAD KLĘCZNY
Pozycja ta jest chętnie przyjmowana przez dzieci. Dziecko może ją utrzymywać przez dłuższy czas. Kręgosłup jest tu obciążony osiowo i występuje tendencja do pogłębienia lordozy lędźwiowej. Należy zwrócić uwagę na wciągnięcie brzucha, elongację kręgosłupa, uwypuklenie klatki piersiowej, ściągnięcie łopatek i poprawne ustawienie głowy.
W pozycji tej stopy powinny być skierowane palcami do
wewnątrz. Szerokie
ustawienie pięt jest szczególnie korzystne przy ich koślawości.
7. POZYCJA NISKA KLAPPA
Pozycja ta
jest
często
wykorzystywana w gimnastyce korekcyjnej. Zapewnia
odciążenie kręgosłupa od
ucisku osiowego, umożliwia hiperkorekcję nadmiernej kifozy
piersiowej i lordozy lędźwiowej. Dzięki wyciągnięciu rąk po podłodze w przód, uzyskuje się również elongację kręgosłupa oraz rozciągnięcie aktonu dolnego mięśnia piersiowego wielkiego.
8. POZYCJA ŚREDNIA KLAPPA
Zapewnia ona także odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego, hiperkorekcję nadmiernej kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej. Ponadto zapewnia korekcję ustawienia łopatek –
zbliżenie ich do kręgosłupa i przyciśnięcie do klatki piersiowej, a także sprzyja rozciągnięciu aktonu środkowego mięśnia piersiowego wielkiego.
2
9. KLĘK PODPARTY ( zwany również pozycją wysoką Klappa ) Jest pozycją szczególnie korzystną do ćwiczeń rozluźniających kręgosłup, ponieważ jest w tej pozycji odciążony, a brak tarcia o podłoże zapewnia swobodę ruchów.
Klęk podparty jest szczególnie polecany w przypadku pleców okrągłych, ponieważ koryguje kifotyczne ustawienie piersiowej części kręgosłupa i pogłębia lordozę lędźwiową poprzez bierne opadanie kręgosłupa w dół.
U dzieci z nadmierną lordozą lędźwiową klęk podparty musi być wykonany ze
skorygowaniem ustawienia miednicy poprzez napięcie mięśni brzucha i pośladkowych.
10. KLĘK JEDNONÓŻ
Zgięcie jednej nogi w stawie biodrowym i związane z tym oddalenie dalszych
przyczepów mięśni pośladkowych po tej samej stronie powoduje bardziej poprawne, niż w klęku obunóż, ustawienie miednicy.
Pozycja ta jest stosowana do ćwiczeń skośnych mięśni brzucha /skrętoskłony /
11. KLĘK PROSTY
W pozycji tej trudno utrzymać korekcję postawy. Polecając dziecku przyjęcie tej
pozycji należy zwrócić uwagę na wciągnięcie brzucha, elongację kręgosłupa, uwypuklenie klatki piersiowej, ściągnięcie łopatek i poprawne ustawienie głowy.
Pozycja ta powinna być stosowana w końcowym okresie procesu korygowania postawy.
12. ZWIS BIERNY
(na rękach)
W pozycji tej kręgosłup jest odciążony i ulega elongacji. Zmniejszają się krzywizny kręgosłupa i ulegają rozciąganiu mięśnie przykurczone, zwłaszcza piersiowe. Jednocześnie jednak następuje oddalenie łopatek od kręgosłupa i rozciąganie mięśni ściągających łopatki.
Z tego powodu zwis bierny powinien być stosowany z rozwagą i przez krótki czas.
13. ZWIS CZYNNY ( na rękach )
W zwisie tym głowa jest wyciągnięta w górę, obojczyki ustawione prawie poziomo, a łopatki utrzymywane bliżej kręgosłupa.
Pozycja ta zapewnia korzystne dla postawy odciążenie, elongację kręgosłupa i poprawniejsze ustawienie łopatek. Ten rodzaj zwisu jest polecany i powinien być preferowany w zajęciach gimnastyki korekcyjnej.
14. POZYCJA STOJĄCA
Jest pozycją obciążającą osiowo kręgosłup. Występuje tu tendencja do pogłębienia krzywizn kręgosłupa, czemu sprzyja dodatkowo brak stabilizacji. Pozycję tę powinno się stosować w końcowych etapach procesu korekcji postawy, gdy dziecko potrafi już
przyjmować, utrzymywać i kontrolować poprawną postawę.
Jest ona jednak bardzo ważną pozycją wyjściową, ponieważ właśnie w postawie stojącej ocenia się jej poprawność, a nawykowe utrzymywanie prawidłowej postawy w różnych sytuacjach życia codziennego jest jednym z zadań ćwiczeń korekcyjnych.
3
Przy dobieraniu pozycji wyjściowych należy zwracać uwagę na położenie rąk, ponieważ odpowiedni układ ramion oddziaływać może na ustawienie barków, kręgosłupa oraz głowy.
Bardzo
dobrym wyjściowym ułożeniem ramion, zwłaszcza w przypadku
nawykowego wysunięcia
barków ku przodowi, jest układ „ramiona skurcz” ( tzw.
skrzydełka )
tj. maksymalne zgięcie w stawach łokciowych i nadgarstkowych, palce
dotykają barków.
Dobre jest również ułożenie „ramiona w bok przodem zgięte” ( tzw. świecznik ), przy czym barki muszą być opuszczone, a łokcie znajdować się płaszczyźnie czołowej.
Stosowane
w gimnastyce korekcyjnej ćwiczenia powinny
być dobrane do
rodzaju występującej wady oraz
do realizowanych celów korekcyjnych. Ćwiczenia
muszą zapewniać możliwość wykonania ich przez dzieci z zachowaniem pozycji skorygowanej.
Ważną rolę w wykonaniu ćwiczeń korekcyjnych
odgrywa również prawidłowe
oddychanie.
Opracowanie: mgr Hanna Pawlak
SP Zduny
Bibliografia:
Sławomir Owczarek: „Atlas ćwiczeń korekcyjnych.”
Ewa Zeyland – Malawka: „Ćwiczenia korekcyjne.”
4