28.11.2014
Wykład
Człowiek jest częścią jednego wielkiego organizmu, którym jest cała przyroda.
Średniowiecze przyniosło pewne refleksje na temat człowieka, człowiek jako
złożenie ciała i duszy jest ponad przyrodą.
W czasach nowożytnych następuje całkowity zwrot ku człowiekowi. Człowiek
zajmuje centralne miejsce w sztuce, jest podkreślana odrębność człowieka.
Wyodrębniają się poszczególne dyscypliny nauki, szczególnie przyrodnicze,
człowiekowi wydaje się że dzięki temu podporządkuje sobie przyrodę.
W pozytywizmie kiedy Newton formułuje swoje prawa fizyki powstaje pomysł
aby wszystko (człowieka i przyrodę) zredukować do fizyki. W tym okresie
formułowały się hasła namawiające do podporządkowania przyrody człowiekowi
dla nauki.
W dalszych dziełach myśl podporządkowana człowiekowi zmienia się. Powstaje
filozofia nauki opisująca procesy rozwoju nauki. Wcześniej nauka rozwija się w
sposób ciągły, każde pokolenie dorzuca coś do nauki co przybliża do poznania
prawdy. Współczesna nauka która zaczęła być rozpatrywana pod kątem rozwoju
jest inna. Stwierdzono że nie można rozpatrywać nauki bezkrytycznie. W nauce są
błędy. Zanim coś się zrobi trzeba pomyśleć nad konsekwencjami tego czynu.
Starożytność – kosmocentryzm – cała myśl obracała się w koło kosmosu którego
częścią jest człowiek.
Średniowiecze – teocentryzm – człowiek jest związany z Bogiem, składa się z
ciała i duszy.
Współczesność – antropocentryzm – w centrum zainteresowania jest człowiek.
Personalizm ujmuje człowieka jako istotę duchową, to co odróżnia człowieka od
reszty świata jest tym że człowiek posiada duszą.
Materializm jest filozofią redukującą wszystko do materii. Filozofia
marksistowska ukazuje człowieka jako materię taką jak każda inna, jest tylko
bardziej skomplikowaną materią.
Przyrodnicza teoria mówiąca o powstaniu człowieka to teoria ewolucji.
Powiedzenie że człowiek pochodzi od małpy jest stwierdzeniem powszechnym i
wielkim uproszczeniem. Jest to błędne stwierdzenie. Poprawnym i dopuszczalnym
stwierdzeniem jest to że człowiek i wielkie małpy maja wspólnego przodka.
Mówiąc o ewolucji trzeba brać pod uwagę historię całego świata, całego kosmosu.
Teoria wielkiego wybuchu jest teorią ewolucyjną i słuszną. Zakwestionowanie
teorii ewolucji człowieka jest tez zakwestionowaniem ewolucji powstania świata.
Paleontologia – zajmuje się odkrywaniem człowieka.
Powszechnie wiadomo że szkielet człowieka składa się z tych samych kości i
narządów co naczelni. Zatem pokrewieństwo z małpami zdaje się nie budzić
wątpliwości. Anatomicznie człowiek i małpa są podobne.
Wielkie małpy człekokształtne to goryl, szympans, orangutan.
Cofając się w historii cały czas napotyka się ślady pokrewieństwa i wspólnych
przodków różnych organizmów. Im dalej tym przodkowie będą bardziej
prymitywni, idąc z czasem coraz bliżej początku świata napotyka się mniej
szczątków. Powodem tego jest to że organizmy były coraz mniejsze i są mniej
znane skamieniałości.
Człowieka i wszystkich wymarłych dwunożnych przodków człowieka zalicza się
do jednej rodziny hominidów. Małpy zalicza się do tzw. pomonitów.
Małpy człekokształtne zamieszkiwały Afrykę i Azję, zatem uważa się że kolebką
ludzkości musi być albo Afryka albo Azja.
W latach 30 zaczęły się badania, na terenie południowej Azji znaleziono
fragmenty szkieletu istoty nazwanej ramapitek. Żył w Azji mniej więcej 40 mln lat
temu a zanikł ok. 8 mln lat temu. Wydawał się on doskonałym kandydatem na
pierwszego hominida.
Znając tempo ewolucji można nie tylko określić pokrewieństwo dwóch gatunków
ale również moment rozejścia się tych gatunków.
Prawdziwą sensację wywołało porównanie DNA człowieka i małp
człekokształtnych. Pokazało to że najbardziej podobny wydaje się szympans
żyjący z Afryce. Okazało się również że rozejście się linii małp i człowieka
nastąpiło później niż myślano, około 5 mln mat temu.
Ramapitek nie może być pierwszym przodkiem ponieważ żył on później, na
terenach Azji i był bardziej podobny do linii orangutana.
Rajmund Dard przodka którego znalazł nazwał, nazwał australopitekiem.
Wiadomo że rasa ta dzieliła się na rodzaj roślinożerny, delikatniejszy
(australopitekus) i rasę wszystkożerną, masywniejszą ( australopitekus robustus).
Z biegiem czasu znajdowano szczątki różnych hominidów.
Przez większość czasu ewoluowania naszej linii rodowodowej żyło obok siebie
więcej garunków hominidów, wymarli oni bezpotomnie i jedynie jedna gałąź
prowadząca do współczesnego człowieka ewoluowała.
Etapy uczłowieczenia
1. Dwunożność i przybranie wyprostowanej postawy ciała
2. Przystosowanie do życia na sawannach
3. Zmiana diety, rozpoczęcie polowania
4. Wytwarzanie narzędzi
Najstarszą kulturą jest kultura olduwańska, z niej pochodzą najstarsze narzędzia
jakie odkryto.
Pierwszych ludzi tworzących narzędzia nazywa się homohabili ( człowiek
zręczny)