Usprawnianie pacjentów po operacjach chrząstki

stawu kolanowego

Na podstawie artykułu "Fizjoterapia po operacjach chrząstki stawu kolanowego" –

Andrzej Czamara, Katedra Fizjoterapii, Wyższa Szkoła Fizjoterapii, Wrocław.

I etap – odciążenie kończyny operowanej

Czas trwania zależnie od techniki operacyjnej w tygodniach:

➢ Wygładzanie: 4-5

➢ Mikrozłamania: 6-8

➢ Przeszczepy chrzęstno-kostne (plastyka mozaikowa): 3-5

➢ Przeszczepy płatów chrzęstno-kostnych: 6-8

1. Krioterapia: okłady z lodu lub Cryo Caft 10-15 minut, od 6 dnia oparami azotu: 3-4 minuty.

2. Ćwiczenia bierne na szynach CPM – 30-40 minut. Po operacji metodą przeszczepów płatów chrzęstno-kostnych przez pierwsze 3 tygodnie należy stosować następujący zakres ruchów:

- dla chrząstki stawu rzepkowo-udowego: 0-25 stopni

- dla chrząstki powierzchni nośnej kłykci: 30-60 stopni.

3. Ćwiczenia izometryczne wszystkich grup mięśniowych kończyn dolnych: 2 serie po 8

powtórzeń, 2-3 minuty przerwy między seriami.

4. Po każdym z w/w punktów mobilizacja stawu rzepkowo-udowego.

5. Od 6 dnia – elektrostymulacja mięśni przednich i tylnych uda.

6. Nauka chodu o kulach z odciążeniem kończyny operowanej.

II etap – stopniowe obciążanie kończyny operowanej

Czas trwania zależnie od techniki operacyjnej w tygodniach:

➢ Wygładzanie: 4

➢ Mikrozłamania: 4-5

➢ Przeszczepy chrzęstno-kostne: 4-5

➢ Przeszczepy płatów chrzęstno-kostnych: 5

1. Ćwiczenia izometryczne mięśni kończyn dolnych: 2 serie po 8-10 powtórzeń dla każdej grupy mięśniowej.

2. Mobilizacja stawu rzepkowo-udowego: 6-8 powtórzeń. Druga seria po punkcie 5, trzecia po punkcie 6.

3. Ćwiczenia na szynie CPM: 30 minut, pełny zakres ruchu.

4. Elektrostymulacja mięśni przednich i tylnych uda.

5. Ćwiczenia izometryczne ze stopniowym oporem (30%, następnie co tydzień + 5-10%) mięśni kończyn dolnych przy wyproście w stawie kolanowym.

6. Ćwiczenia propriocepcji w zamkniętych łańcuchach kinematycznych – od obciążeń wg pomiarów kontrolnych na platformie tensometrycznej, w kolejnych 4-5 tygodniach stopniowo do pełnego obciążenia. Kąt zgięcia w stawie kolanowym wynosi:

- po operacji chrząstki kłykci: 30-40 stopni

- po operacji chrząstki stawów rzepkowo-udowych: 15-20 stopni.

7. Ćwiczenia propriocepcji na niestabilnym podłożu.

8. Ćwiczenia nacisku kończyny operowanej o sile większej od masy ciała o 15-30%.

9. Nauka chodu bez kul.

III etap – pełne obciążenie kończyny operowanej, przywracanie funkcji 1. Doskonalenie chodu.

2. Ćwiczenia na ergometrach rowerowych.

3. Ćwiczenia izometrczne z oporem.

4. Marsz na bieżni ruchomej (propriocepcja dynamiczna).

5. Ćwiczenia zwiększające obciążenie osiowe kończyny na platformie.

6. Ćwiczenia propriocepcji na miękkim podłożu.

7. Marsz przy zmiennym kącie nachylenia.

8. Ćwiczenia na stepie.

9. Nauka prawidłowego, samodzielnego chodzenia po schodach – gdy pacjent jest w stanie obciążyć w składowej pionowej 1,7 – 2,0 masy ciała.

10. Ćwiczenia czynne z oporem grup mięśniowych poza okolicą operowaną.

11. Ćwiczenia specyficzne dla trybu życia, pracy zawodowej lub sportu.

IV etap – fizjoterapia sportowa – od 5 miesiąca po operacji, 3 razy w tygodniu.

1. Kontynuacja elementów z III etapu.

2. Trening siły w warunkach statycznych – od 35% obciążenia wartości maksymalnej uzyskanej w pomiarach. Po 3-4 tygodniach 50%, następnie 60% aktualnej maksymalnej wartości.

3. Bieg na bieżni ruchomej, następnie na twardym podłożu gdy spełnione są następujące warunki:

- wartości momentów sił kończyny operowanej wynoszą 65% tych wartości kończyny zdrowej

- siła nacisku w składowej pionowej wynosi minimum 2 razy wartość nacisku masy ciała.

4. Pod koniec 6 miesiąca po operacji: ćwiczenia szybkościowe, skoczne, zwinnościowe. Bieg o zmiennym kierunku ruchu.

5. Ćwiczenia propriocepcji o wysokiej trudności.

6. Ćwiczenia siłowe, wytrzymałościowe, równoważne.

7. Zalecany basen 1-2 razy w tygodniu lub masaż podwodny.