1

Technologia Postaci Leków PRAC

2012-09-11

Temat: Sprzęt używany w recepturze

Sprzęt używany w recepturze

• Wagi apteczne

• Łaźnie wodne

• Sterylizatory powietrza / Suszarki

• Palniki elektryczne

• Utensylia

• Sprzęt ‘specjalistyczny’ – czopiarka, ungwator, kapsułkarka, infuzorki itp.

Wagi i ważenie

• Wagi służą do pomiaru masy (ciężaru) ważonej substancji

• Odważanie jest podstawową czynnością w recepturze (rzadko odmierzamy objętościowo)

• Wagi są instrumentami mechaniki precyzyjnej. Należy z nich korzystać z uwagą aby nie spowodować uszkodzenia i zniszczenia sprzętu

• W szczególności należy zwracać uwagę aby wagi nie zalać, ani nie rozsypać surowców oraz aby wagi nie przeciążyć

• Nie wolno na wadze stawiać rozgrzanych naczyń

• Ważenie powinno być dokładne i szybkie

Przed każdym ważeniem należy upewnić się, że:

• waga jest wypoziomowana

• waga i szalki są suche i czyste

• ważymy na wadze o odpowiedniej nośności

• waga ma aktualną legalizację

Nośność – maksymalna waga możliwa do odważenia bez błędu Czułość – najmniejsza masa, która powoduje odchylenie wskazania wagi o najmniejszą jednostkę (cyfrę)

TPL PRAC

Sprzęt używany w recepturze

2012-09-11

2

Waga szalkowa

• waga proszkowa - waga z aretażem o obciążeniu maksymalnie do 50 g

• waga tarowa - waga z aretażem lub bezo obciążeniu maksymalnym do 1 kg

Ważenie polega na zrównoważeniu sił i przebiega w dwóch etapach:

• tarowanie (najpierw równoważy się nie obciążając szalki substancją ważoną

• ważenie właściwe

Tarowanie – zrównoważenie masy opakowania. Do tarowania wykorzystujemy śrut ołowiany, nie wykorzystujemy odważników.

Do ważenia wykorzystujemy odważniki.

Odważniki do wagi szalkowej

Odważniki mosiężne

1 g

2 g

5g

10g

20g

50g

100g

200g

500g

Odważniki aluminiowe

1 mg

2 mg

5mg

10mg

20mg

50mg

100mg

200mg

500mg

Odważników nie wolno dotykać palcami. Do ich przenoszenia służy pęseta.

Waga elektroniczna

• zapenia szybkie i dokładne ważenie

• jednoszalkowa, czasem z osłoną

• casem wyposażona w port komputerowy

• każda waga ma określone

o obciążenie maksymalne

o obciążenie minimalne

o klasę dokładności ważenia

• wagi takie wyposażone są w system kalibracji zewnętrznej lub wewnętrznej

• należy zapoznać się z instrukcją obsługi w celu poznania metod kalibracji wagi Kalibracja zewnętrzna – ważenie zalegalizowanych odważników o znanej masie Kalibracja wewnętrzna – procedura programowa, którą waga wykonuje w określonych warunkach

TPL PRAC

Sprzęt używany w recepturze

2012-09-11

3

Jeżeli nie znamy minimalnego obciążenia to możemy je wyznaczyć ze wzoru: min M = (max M /2000) *10

Legalizacja wag i odważników

• legalizacja odbywa się co 25 miesięcy i jest wykonywana przez Urząd Miar lub podmiot upoważniony

• waga od producenta posiada legalizację ważną 3 lata

• wzory cech uwierzytelnienia określone są w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 7-01-2008 w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych

Typowe błędy popełniane podczas ważenia

• uzupełnianie\odważanie wody do zlewki na wadze bezpośrednio z kanistra

• usiłowanie odważenia całości substancji sypkiej o dużej objętości

• ważenie kilku substancji jednocześnie

• nieumiejętne przeprowadzenie procesu tarowania

• wykonywanie gwałtownych ruchów podczas ważenia

Zasada 3-krotnego czytania

• kiedy bierzemy naczynie z półki

• bezpośrednio przed ważeniem

• przy odkładaniu substancji na półkę

TPL PRAC

Sprzęt używany w recepturze

2012-09-11

4

Łaźnia wodna

To urządzenie umożliwiające ogrzewanie naczynia laboratoryjnego w sposób kontrolowany do określonej temperatury, w którym ośrodkiem przekazującym ciepło jest woda Wg Farmakopei VI „łaźnia wodna” oznacza wrzącą łaźnię wodną

Można także stosować:

• łaźnię parową o temperaturze pary 100oC

• łaźnię olejową o temperaturze oleju 160 oC

Łaźnia wodna - zalety

• wyposażona jest w czujnik temperatury i czujnik poziomu wody. Zabezpiecza to urządzenie przed przegrzaniem i uszkodzeniem

• w niektórych łaźniach istnieje moziwość prowadzenia procesu bezpośrednio na osłonie grzałki

• równomierne ogrzewanie całej powierzchni naczynia (stabilność i wydajność procesu)

• łatwe kontrolowanie temperatury, małe ryzyko przegrzania

• należy pamiętać, ze duża ilość wody sprzyja zachowaniu stabilności temperatury

TPL PRAC

Sprzęt używany w recepturze

2012-09-11