Centralna Komisja Egzaminacyjna
BADANIE DIAGNOSTYCZNE
W ROKU SZKOLNYM 2012/2013
CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA
HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI
ARKUSZ GH-H1-125, GH-H4-125, GH-H5-125, GH-H6-125, GH-H7-125, GH -HL1-125
LISTOPAD 2012
Wymagania ogólne
Wymagania szczegółowe
zadania
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
informacje pozyskane z różnych źródeł
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji 4. Cywilizacja grecka. Uczeń: historycznej warstwę informacyjną,
2) umiejscawia w czasie i porównuje system 1.
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
sprawowania władzy oraz organizację
związki przyczynowo-skutkowe
społeczeństwa w Sparcie i Atenach
analizowanych wydarzeń, zjawisk
peryklejskich.
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
6. Dziedzictwo antyku. Uczeń:
informacje pozyskane z różnych źródeł
1) charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia i formułuje wnioski; dostrzega w narracji kultury materialnej i duchowej antycznego historycznej warstwę informacyjną,
świata w różnych dziedzinach: filozofii, nauce, 2.
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
architekturze, sztuce, literaturze;
związki przyczynowo-skutkowe
2) podaje przykłady osiągnięć cywilizacyjnych analizowanych wydarzeń, zjawisk
antyku, które mają wpływ na cywilizację
i procesów historycznych; wyjaśnia
współczesną.
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
I. Chronologia historyczna.
Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w czasie oraz
porządkuje je i ustala związki
poprzedzania, równoczesności
i następstwa; dostrzega zmiany w życiu
społecznym oraz ciągłość w rozwoju
kulturowym i cywilizacyjnym.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
8. Arabowie i świat islamski. Uczeń:
3.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
1) umiejscawia w czasie i przestrzeni kierunki informacje pozyskane z różnych źródeł
i zasięg podbojów arabskich.
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
związki przyczynowo-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
I. Chronologia historyczna.
Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w czasie oraz
porządkuje je i ustala związki
poprzedzania, równoczesności
11. Społeczeństwo średniowiecznej Europy.
i następstwa; dostrzega zmiany w życiu
Uczeń:
4.
społecznym oraz ciągłość w rozwoju
1) rozpoznaje typowe instytucje systemu
kulturowym i cywilizacyjnym.
lennego.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
informacje pozyskane z różnych źródeł
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji
historycznej warstwę informacyjną, wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
związki przyczynowo-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
I. Chronologia historyczna.
Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w czasie oraz
porządkuje je i ustala związki
11. Społeczeństwo średniowiecznej Europy.
poprzedzania, równoczesności
Uczeń:
i następstwa; dostrzega zmiany w życiu
3) wyjaśnia okoliczności przyjęcia chrztu społecznym oraz ciągłość w rozwoju
przez Piastów oraz następstwa kulturowe,
kulturowym i cywilizacyjnym.
społeczne i polityczne chrystianizacji Polski.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
12. Kultura materialna i duchowa łacińskiej 5.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
Europy. Uczeń:
informacje pozyskane z różnych źródeł
3) rozpoznaje zabytki kultury średniowiecza, i formułuje wnioski; dostrzega w narracji wskazując różnice pomiędzy stylem historycznej warstwę informacyjną,
romańskim a stylem gotyckim,
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
z uwzględnieniem przykładów z własnego
związki przyczynowo-skutkowe
regionu.
analizowanych wydarzeń, zjawisk
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
informacje pozyskane z różnych źródeł
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji 14. Polska dzielnicowa i zjednoczona. Uczeń: historycznej warstwę informacyjną,
5) ocenia dokonania Kazimierza Wielkiego
6.
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
w dziedzinie polityki wewnętrznej (system związki przyczynowo-skutkowe
obronny, urbanizacja kraju, prawo, nauka) oraz analizowanych wydarzeń, zjawisk
w polityce zagranicznej.
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
I. Chronologia historyczna.
Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w czasie oraz
porządkuje je i ustala związki
poprzedzania, równoczesności
14. Polska dzielnicowa i zjednoczona. Uczeń: i następstwa; dostrzega zmiany w życiu
1) sytuuje w czasie i przestrzeni Polskę okresu społecznym oraz ciągłość w rozwoju
rozbicia dzielnicowego;
kulturowym i cywilizacyjnym.
5) ocenia dokonania Kazimierza Wielkiego
II. Analiza i interpretacja historyczna.
w dziedzinie polityki wewnętrznej (system 7.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
obronny, urbanizacja kraju, prawo, nauka) oraz informacje pozyskane z różnych źródeł
w polityce zagranicznej.
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji 15. Polska w dobie unii z Litwą. Uczeń: historycznej warstwę informacyjną,
1) wyjaśnia przyczyny i ocenia następstwa unii wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
Polski z Litwą.
związki przyczynowo-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
informacje pozyskane z różnych źródeł
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji 14. Polska dzielnicowa i zjednoczona. Uczeń: historycznej warstwę informacyjną,
4) opisuje zmiany społeczno-gospodarcze
8.
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
w epoce rozbicia dzielnicowego i dostrzega związki przyczynowo-skutkowe
związki pomiędzy rozwojem ruchu
analizowanych wydarzeń, zjawisk
osadniczego a ożywieniem gospodarczym.
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
I. Chronologia historyczna.
Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska
7. Chrześcijaństwo. Uczeń:
i procesy historyczne w czasie oraz
porządkuje je i ustala związki
1) Umiejscawia w czasie i przestrzeni
poprzedzania, równoczesności
narodziny i rozprzestrzenianie się
chrześcijaństwa.
i następstwa; dostrzega zmiany w życiu
społecznym oraz ciągłość w rozwoju
9. Początki cywilizacji zachodniego
chrześcijaństwa. Uczeń:
kulturowym i cywilizacyjnym.
4) opisuje relacje pomiędzy władzą cesarską II. Analiza i interpretacja historyczna.
a papieską w X-XI wieku.
9.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
informacje pozyskane z różnych źródeł
10. Bizancjum i Kościół wschodni. Uczeń:
3) wyjaśnia przyczyny i skutki rozłamu
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,
w Kościele w XI wieku.
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
18. Rozłam w Kościele zachodnim. Uczeń:
związki przyczynowo
1) wymienia czynniki, które doprowadziły
-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk
do rozłamu w Kościele zachodnim;
2) opisuje cele i charakteryzuje działalność i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
Marcina Lutra.
rozumienia świata współczesnego.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
informacje pozyskane z różnych źródeł
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,
20. Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uczeń:
10.
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
związki przyczynowo
1) wymienia instytucje ustrojowe demokracji
-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk
szlacheckiej i charakteryzuje ich kompetencje.
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
informacje pozyskane z różnych źródeł
15. Polska w dobie unii z Litwą. Uczeń:
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji 1) wyjaśnia przyczyny i ocenia następstwa unii historycznej warstwę informacyjną,
Polski z Litwą.
11.
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
19. Polska i Litwa w czasach ostatnich
związki przyczynowo-skutkowe
Jagiellonów. Uczeń:
analizowanych wydarzeń, zjawisk
1) ocenia politykę zagraniczną ostatnich
i procesów historycznych; wyjaśnia
Jagiellonów.
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
19. Polska i Litwa w czasach ostatnich
12.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
Jagiellonów. Uczeń:
informacje pozyskane z różnych źródeł
2) przedstawia okoliczności zawarcia unii i formułuje wnioski; dostrzega w narracji realnej pomiędzy Polską a Litwą i jej główne historycznej warstwę informacyjną,
postanowienia oraz wskazuje na mapie
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
związki przyczynowo-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
informacje pozyskane z różnych źródeł
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,
21. Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej
sąsiedzi w XVII w. Uczeń:
13.
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
związki przyczynowo
1) wyjaśnia główne przyczyny wojen
-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk
Rzeczypospolitej ze Szwecją, Turcją i Rosją.
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
I. Chronologia historyczna.
Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w czasie oraz
porządkuje je i ustala związki
24. Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVIII poprzedzania, równoczesności
wieku. Uczeń:
1) przedstawia przyczyny i przejawy kryzysu i następstwa; dostrzega zmiany w życiu
społecznym oraz ciągłość w rozwoju
państwa polskiego w czasach saskich;
2) wyjaśnia zmiany położenia
kulturowym i cywilizacyjnym.
międzynarodowego Rzeczypospolitej
II. Analiza i interpretacja historyczna.
w XVIII w.
14.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
27. Walka o utrzymanie niepodległości
informacje pozyskane z różnych źródeł
w ostatnich latach XVIII w. Uczeń:
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,
1) sytuuje w czasie I, II i III rozbiór
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
Rzeczypospolitej i wskazuje na mapie zmiany związki przyczynowo
terytorialne po każdym rozbiorze;
-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk
3) rozróżnia wewnętrzne i zewnętrzne
przyczyny upadku Rzeczypospolitej.
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
I. Chronologia historyczna.
Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska
26. Rzeczpospolita w dobie stanisławowskiej.
i procesy historyczne w czasie oraz
porządkuje je i ustala związki
Uczeń:
poprzedzania, równoczesności
2) sytuuje w czasie obrady Sejmu Wielkiego oraz uchwalenie Konstytucji 3 maja; wymienia i następstwa; dostrzega zmiany w życiu
społecznym oraz ciągłość w rozwoju
reformy Sejmu Wielkiego oraz postanowienia Konstytucji 3 maja;
kulturowym i cywilizacyjnym.
15.
3) wyjaśnia okoliczności zawiązania
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
konfederacji targowickiej i ocenia jej
informacje pozyskane z różnych źródeł
następstwa.
27. Walka o utrzymanie niepodległości
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,
w ostatnich latach XVIII w. Uczeń:
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
2) przedstawia cele i następstwa powstania związki przyczynowo
kościuszkowskiego.
-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk
i procesów historycznych; wyjaśnia znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
I. Chronologia historyczna.
Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w czasie oraz
14. Polska dzielnicowa i zjednoczona. Uczeń: porządkuje je i ustala związki
4) opisuje zmiany społeczno-gospodarcze
poprzedzania, równoczesności
w epoce rozbicia dzielnicowego i dostrzega i następstwa; dostrzega zmiany w życiu
związki pomiędzy rozwojem ruchu
społecznym oraz ciągłość w rozwoju
osadniczego a ożywieniem gospodarczym.
kulturowym i cywilizacyjnym.
16. Wielkie odkrycia geograficzne. Uczeń: II. Analiza i interpretacja historyczna.
1) sytuuje w czasie i przestrzeni wyprawy 16.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy,
informacje pozyskane z różnych źródeł
Ferdynanda Magellana oraz sytuuje
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji w przestrzeni posiadłości kolonialne Portugalii historycznej warstwę informacyjną,
i Hiszpanii.
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
31. Rozwój cywilizacji przemysłowej. Uczeń: związki przyczynowo-skutkowe
3) identyfikuje najważniejsze wynalazki
analizowanych wydarzeń, zjawisk
i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa i procesów historycznych; wyjaśnia
ekonomiczne i społeczne ich zastosowania.
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
I. Chronologia historyczna.
Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska
28. Rewolucja francuska. Uczeń:
1) wyjaśnia główne przyczyny rewolucji
i procesy historyczne w czasie oraz
porządkuje je i ustala związki
i ocenia jej skutki.
poprzedzania, równoczesności
29. Epoka napoleońska. Uczeń:
1) opisuje zmiany w Europie w okresie
i następstwa; dostrzega zmiany w życiu
społecznym oraz ciągłość w rozwoju
napoleońskim w zakresie stosunków
społeczno-gospodarczych i politycznych.
kulturowym i cywilizacyjnym.
30. Europa po kongresie wiedeńskim. Uczeń: II. Analiza i interpretacja historyczna.
1) przedstawia zasady i postanowienia
17.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
kongresu wiedeńskiego, uwzględniając jego informacje pozyskane z różnych źródeł
decyzje w sprawie polskiej.
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,
32. Europa i świat w XIX w. Uczeń:
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
2) dostrzega podobieństwa i różnice
związki przyczynowo
w procesie jednoczenia Włoch i Niemiec.
-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk
34. Społeczeństwo dawnej Rzeczypospolitej w okresie powstań narodowych. Uczeń:
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłoś
1) sytuuje w czasie i przestrzeni powstanie ci dla
rozumienia świata współczesnego.
listopadowe i powstanie styczniowe.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
informacje pozyskane z różnych źródeł
35. Życie pod zaborami. Uczeń:
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,
3) porównuje warunki życia społeczeństwa
w trzech zaborach w II połowie XIX w.,
18.
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
związki przyczynowo
uwzględniając możliwości prowadzenia
-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk
działalności społecznej i rozwoju narodowego.
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
39. Sprawa polska w I wojnie światowej.
19.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
Uczeń:
informacje pozyskane z różnych źródeł
1) charakteryzuje stosunek państw zaborczych i formułuje wnioski; dostrzega w narracji do sprawy polskiej oraz opisuje poglądy historycznej warstwę informacyjną,
zwolenników różnych orientacji politycznych; wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
3) wyjaśnia międzynarodowe uwarunkowania
związki przyczynowo-skutkowe
sprawy polskiej.
analizowanych wydarzeń, zjawisk
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń wyszukuje oraz porównuje
informacje pozyskane z różnych źródeł
i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,
37. I wojna światowa i jej skutki. Uczeń: 2) charakteryzuje specyfikę działań
20.
wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia
związki przyczynowo
wojennych, ze szczególnym uwzględnieniem
-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk
nowych środków technicznych.
i procesów historycznych; wyjaśnia
znaczenie poznawania przeszłości dla
rozumienia świata współczesnego.
IV. Znajomość zasad i procedur
demokracji.
Uczeń rozumie demokratyczne zasady
10. Państwo i władza demokratyczna. Uczeń: i procedury i stosuje je w życiu szkoły
oraz innych społeczności; rozpoznaje
6) wyjaśnia, czym są prawa człowieka
21.
przypadki łamania norm
i uzasadnia ich znaczenie we współczesnej demokracji.
demokratycznych i ocenia ich
konsekwencje; wyjaśnia znaczenie
indywidualnej i zbiorowej aktywności
obywateli.
I. Wykorzystanie i tworzenie
informacji.
Uczeń znajduje i wykorzystuje
informacje na temat życia publicznego;
wyraża własne zdanie w wybranych
sprawach publicznych i uzasadnia je; jest 28. Gospodarka w skali państwa. Uczeń: otwarty na odmienne poglądy.
1) wyjaśnia terminy: produkt krajowy brutto, 22.
VI. Rozumienie zasad gospodarki
wzrost gospodarczy, inflacja, recesja;
rynkowej.
interpretuje dane statystyczne na ten temat.
Uczeń rozumie procesy gospodarcze
oraz zasady racjonalnego
gospodarowania w życiu codziennym;
analizuje możliwości dalszej nauki
i kariery zawodowej.
V. Znajomość podstaw ustroju
Rzeczypospolitej Polskiej.
Uczeń opisuje sposób działania władz
13. Władza ustawodawcza w Polsce. Uczeń:
publicznych i innych instytucji;
1) przedstawia zadania i zasady
23.
wykorzystuje swoja wiedzę o zasadach
funkcjonowania polskiego parlamentu, w tym demokracji i ustroju Polski do
sposób tworzenia ustaw.
rozumienia i oceny wydarzeń życia
publicznego.
I. Wykorzystanie i tworzenie
26. Gospodarstwo domowe. Uczeń:
24.
informacji.
4) wyjaśnia, jakie prawa mają konsumenci
Uczeń znajduje i wykorzystuje
i jak mogą ich dochodzić.
informacje na temat życia publicznego; wyraża własne zdanie w wybranych
sprawach publicznych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy.
VI. Rozumienie zasad gospodarki
rynkowej.
Uczeń rozumie procesy gospodarcze
oraz zasady racjonalnego
gospodarowania w życiu codziennym;
analizuje możliwości dalszej nauki
i kariery zawodowej.