SCENARIUSZ Z PRZYRODY DLA KLASY V SZKOŁY
PODSTAWOWEJ WEDŁUG PROGRAMU
WYDAWNICTWA " NOWA ERA"
TEMAT: POWTÓRZENIE WIADOMO CI O BUDOWIE
I PODSTAWOWYCH WŁA CIWO CIACH MATERII
CELE LEKCJI
1. Poziom wiadomo ci
a ) zapami tanie wiadomo ci
- wyliczy rodzaje oddziaływa i zna przykłady
- wiedzie , e materia ma budow ziarnist
- wymieni przykłady rozszerzalno ci temperaturowej
- umie dokona podziału substancji
- zna przykłady substancji truj cych
- zna poj cia: zjawisko fizyczne, przemiana fizyczna, przemiana chemiczna
b ) zrozumienie wiadomo ci
- wyja ni poj cia: oddziaływania rozszerzalno ci temperaturowej, atom, cz steczka dwuatomowa , cz steczka zwi zku chemicznego, budow materii
- rozró ni modele budowy cz steczkowej : gazów, cieczy, ciał
stałych, modele atomów, cz steczki atomu, cz steczki zwi zku chemicznego, substancje proste ( pierwiastki ), substancje zło one (zwi zki chemiczne ), zjawisko fizyczne, przemiana fizyczna, przemiana chemiczna, odpowiedni rodzaj oddziaływania
2. Poziom umiej tno ci
c ) stosowanie wiadomo ci w sytuacjach typowych
- scharakteryzowa i porówna ziarnist budow gazów, cieczy, ciał stałych
- porówna wła ciwo ci fizyczne i chemiczne pierwiastków ( metali i niemetali ) zwi zków chemicznych
- okre li na podstawie podanych przykładów budow materii
- zaproponowa i wykona do wiadczenia na rozszerzalno
temperaturow gazów, cieczy, ciał stałych
- przedstawi obserwacje z do wiadcze
- scharakteryzowa budow materii
d ) stosowanie wiadomo ci w sytuacjach problemowych
- dowie ziarnist budow materii
- wyci gn prawidłowe wnioski z przeprowadzonych do wiadcze
Formy pracy
- praca w grupach ( dwuosobowych )
- praca indywidualna
Metody pracy
♦ dyskusje
♦ praca z kart pracy
♦ wykonywanie do wiadcze z zachowaniem bezpiecze stwa
♦ wykonanie rysunków
rodki dydaktyczne
♦ karty pracy
♦ modele atomów
♦ baloniki
♦ zlewka
♦ metalowa kulka z obr czk
♦ słoik z zakr tk
♦ palniki
♦ kartki z poleceniami dla poszczególnych grup
PLAN ZAJ
- PRZEBIEG LEKCJI
1. Faza wst pna
- sprawdzenie listy obecno ci
- podzielenie na dwuosobowe grupy
- rozdanie zada grupom
- rozdanie kart pracy
2. Faza realizacji
- w sali lekcyjnej s trzy rz dy ławek. Rz dy zostaj podzielone na: gazy, ciecze, ciała stałe. Ka dy rz d zostaje podzielony na dwu -
osobowe grupy ( lub trzy - osobowe ) w zale no ci od liczby uczniów w klasie
- uczniowie wykonuj przydzielone zadania
- referuj swoje rozwi zania
- wypełniaj karty pracy
3. Faza podsumowuj ca
- Prezentacja przez uczniów wypełnionych kart pracy
Zał czniki
- przydział zada do wykonania przez uczniów w ka dej grupie
- karta pracy uczniów
Opracowała Hanna Nowak
Szkoła Podstawowa Nr 21 w Płocku
KARTA PRACY UCZNIA
1. Model budowy cz steczkowej
SPOSÓB ROZMIESZCZENIA CZ STECZEK W
GAZACH
CIECZACH
CIAŁACH STAŁYCH
2. Przykłady rozszerzalno ci temperaturowej
a ) gazów - ..............................................................................................................
b ) cieczy - ..............................................................................................................
c ) ciał stałych - .......................................................................................................
Wniosek (uzasadnienie)...........................................................................................
.................................................................................................................................
3. Podpisz przedstawione modele ( atom , cz steczka dwuatomowa, cz steczka zwi zku chemicznego )
........................... .............................. ..............................
4. Na podstawie budowy materii : drzewa i krzesła uzupełnij tabel .
CIAŁO STAŁE
SUBSTANCJA
MATERIA
FIZYCZNA
a )
b )
5. Uzupełnij schemat
Substancje
proste czyli................. zło one czyli metale woda np. ....................... ......................................
np. w giel
6. Uzupełnij tekst
Metale wyst puj w stanie...................................., jedynie rt jest..................... .
Wi kszo metali ma barw ................... i metaliczny........................ . Maj ró n twardo , wi kszo jest....................... i ci gliwa. Dobrze przewodz ciepło i pr d............................. , szczególnie mied i srebro.
Niemetale wyst puj w trzech stanach skupienia : gazowym , ............................ ,
............................ . Maj ró ne............................... lub s bezbarwne . Wi kszo niemetali to substancje posiadaj ce zapach, a chlor, jod, brom s silnie............................ . Niemetale s złymi przewodnikami ciepła i pr du.
7. Uzupełnij tabel - wykorzystaj wyrazy znajduj ce si w nawiasie ( topnienie lodu, spalanie w gla, gradobicie, padaj cy deszcz, topnienie masła, ulepienie wałka z plasteliny, wrzenie wody, spalanie drewna, t cza, rdzewienie elaza, mgła, parowanie wody, sma enie mi sa, kiszenie kapusty )
ZJAWISKO
PRZEMIANA
PRZEMIANA
FIZYCZNE
FIZYCZNA
CHEMICZNA
8. Przyporz dkuj do rodzaju oddziaływa odpowiedni przykład.
I . Zwi zane z przyci ganiem ziemskim - grawitacja ziemska.
II . Zwi zane z przyci ganiem lub odpychaniem magnesów.
III . Zwi zane z przyci ganiem lub odpychaniem ładunków elektrycznych.
IV . Zwi zane ze spr ysto ci materiałów
a ) spadanie jabłek z jabłoni
b ) przyci ganie szpilek prze magnes
c ) rozci ganie lub kurczenie si spr yny
d ) elektryzowanie si ubrania
e ) skoki na batucie
f ) padanie deszczu
g ) rozci ganie gumy
PRZYDZIELANE ZADANIA DLA UCZNIÓW.
I GAZY ( pierwszy rz d )
1. ( pierwsza grupa )
Okre l stan skupienia gazów - omów ich cechy
a ) przedstaw graficznie model budowy gazów
b ) omów budow gazów
- uło enie cz steczek
- oddziaływania mi dzycz steczkowe
- odległo ci mi dzycz steczkowe
- ruch cz steczek
c ) podaj cztery przykłady gazów
2. ( druga grupa )
Wykonaj do wiadczenie obrazuj ce rozszerzalno temperaturow gazów-ostro ne ogrzewanie nadmuchanego balonu
a ) przedstaw obserwacje
b ) wyci gnij wnioski
3. ( trzecia grupa )
Ułó przygotowane modele atomów obrazuj cych budow dwutlenku w gla, tlenu ( uwzgl dnij wielko i kolor modeli atomów ) - okre l znaczenie tlenu i dwutlenku w gla.
4. ( czwarta grupa )
Na podstawie przedstawionego modelu obrazuj cego budow cz steczki dwutlenku w gla, powiedz co jest ?
a ) ciałem fizycznym
b ) substancj fizyczn
c ) materi
5. ( pi ta grupa )
Z podanych przykładów wybierz te które obrazuj przemian fizyczn ( topnienie lodu, spalanie w gla, gradobicie, padaj cy deszcz, topnienie masła, ulepienie wałka z plasteliny, wrzenie wody, spalanie drewna, t cza, rdzewienie elaza, mgła, parowanie wody, sma enie mi sa, kiszenie kapusty ).
PRZYDZIELANE ZADANIA DLA UCZNIÓW
II CIECZE ( drugi rz d )
1. ( pierwsza grupa )
a ) okre l stan skupienia cieczy - przedstaw graficznie model budowy cieczy b ) omów budow cieczy
- cechy cieczy
- uło enie cz steczek
- oddziaływania mi dzycz steczkowe
- odległo ci mi dzycz steczkowe
- ruch cz steczek
c ) podaj 4 przykłady cieczy
2. ( druga grupa )
Wykonaj do wiadczenie obrazuj ce rozszerzalno temperaturow cieczy ( w probówce ogrzewanie mleka )
a ) przedstaw wnioski
b ) wyci gnij wnioski
3. ( trzecia grupa )
Ułó przygotowane modele atomów obrazuj ce budow wody ( uwzgl dnij wielko i kolor modeli atomów )
- okre l funkcje wody
4. ( czwarta grupa )
Na podstawie przedstawionego modelu obrazuj cego budow cz steczki wody powiedz co jest ?
a ) ciałem fizycznym
b ) substancj fizyczn
c ) materi
5. ( pi ta grupa )
Z podanych przykładów wybierz te które obrazuj zjawisko fizyczne ( topnienie lodu, spalanie w gla, gradobicie, padaj cy deszcz, topienie masła, ulepienie wałka z plasteliny, wrzenie wody, spalanie drewna, t cza, rdzewienie elaza, mgła, parowanie wody, sma enie mi sa, kiszenie kapusty )
PRZYDZIELANE ZADANIA DLA UCZNIÓW.
III CIAŁA STAŁE ( trzeci rz d )
1. ( pierwsza grupa )
Okre l stan skupienia ciał stałych - omów ich cechy
a ) przedstaw graficznie model budowy ciał stałych
b ) omów budow ciał stałych
- uło enie cz steczek
- oddziaływanie mi dzycz steczkowe
- odległo ci mi dzycz steczkowe
- ruch cz steczek
2. ( druga grupa )
Wykonaj do wiadczenie obrazuj ce rozszerzalno temperaturow ciał stałych.
- Przedstaw obserwacje
- Wyci gnij wnioski
3. ( trzecia grupa )
Ułó przygotowane modele atomów obrazuj ce budow : ( uwzgl dnij wielko i kolor atomów )
- atom siarki
- atom elaza
- atom w gla
- atom rt ci
- atom ołowiu
Wymienione pierwiastki pogrupuj na :
- metale
- niemetale
4. ( czwarta grupa )
Podaj po 5 przykładów metali i niemetali oraz porównaj ich wła ciwo ci.
5. ( pi ta grupa )
Z podanych przykładów wybierz te które obrazuj przemian chemiczn ( topnienie lodu, spalanie w gla, gradobicie, padaj cy deszcz, topnienie masła, ulepienie wałka z plasteliny, wrzenie wody, spalanie drewna, t cza, rdzewienie elaza, mgła, parowanie wody, sma enie mi sa, kiszenie kapusty ) .