włącznik prądowy id 524578

P R O J E K T Y C Z Y T E L N I K Ó W

Włącznik prądowy

Opisane w†tym artykule

Oto uzasadnienie celowoú-

cie od strony sieci 220V takøe urz¹dzenie moøe znaleüÊ

ci wykonania w³¹cznika: za-

dla monitora. Najnowsze kom-

zastosowanie w†wiÍkszoúci

silanie starszych komputerÛw

putery w†zdecydowanej wiÍk-

Projekt

mieszkaÒ oraz w†biurach.

PC, uruchamianych za pomo-

szoúci (jeúli nie wszystkie) nie Jego zadaniem jest

c¹ w³¹cznika na obudowie,

wy³¹czaj¹ juø ca³kowicie mo-

093

automatyczne w³¹czanie

by³o w†pe³ni zsynchronizowa-

nitora, a†jedynie ustawiaj¹ go drugiego odbiornika pr¹du

ne z†zasilaniem monitora.

w†stan czuwania. Jedynym

po w³¹czeniu pierwszego.

Wy³¹czenie komputera powo-

rozwi¹zaniem jest rÍczne wy-

Uk³ad bÍdzie szczegÛlnie

dowa³o zawsze ca³kowite wy-

³¹czenie monitora jego w³as-

przydatny dla tych

³¹czenie monitora. Wynika³o

nym wy³¹cznikiem lub wy³¹-

wych wymaga oddzielnego

wszystkich, ktÛrzy

to z†budowy zasilacza, ktÛre-

czenie listwy zasilaj¹cej. Tak-w³¹czania i†wy³¹czania. CzÍs-

posiadaj¹ komputery.

go wy³¹cznik odcina³ napiÍ-

øe wiele drukarek komputero-

to drukarka niepotrzebnie zu-

øywa pr¹d, gdyø jej w³aúciciel zapomnia³ j¹ wy³¹czyÊ.

Opisane wyøej niedogod-

noúci rozwi¹øe z pewnoúci¹

przedstawione w†tym artyku-

le nieskomplikowane urz¹dze-

nie. Znajdzie ono zastosowa-

nie wszÍdzie tam, gdzie jest

konieczne jednoczesne w³¹-

czanie/wy³¹czanie wielu urz¹-

dzeÒ zasilanych z†sieci 220V,

np. gdy zechcemy w³¹czyÊ

(wy³¹czyÊ) zasilane z†sieci radio jednoczeúnie z†lamp¹

oúwietlaj¹c¹ blat biurka.

Dzia³anie uk³adu

S c h e m a t e l e k t r y c z n y w³¹cznika pr¹dowego przedstawiono na rys. 1. Poznanie sposobu jego dzia³ania nie bÍ-

dzie trudne ze wzglÍdu na

prostotÍ uk³adu. Do Wyjúcia 1

jest pod³¹czony g³Ûwny od-

biornik pr¹du - np. komputer.

Do czasu jego uruchomienia

Elektronika Praktyczna 11/2001

P R O J E K T Y C Z Y T E L N I K Ó W

100...150W, triak V1 nie bÍ-

WYKAZ ELEMENTÓW

dzie wymaga³ radiatora. W†in-

nym przypadku triak trzeba

Rezystory

zaopatrzyÊ w†kawa³ek blachy

R1*, R2*: 91Ω

aluminiowej o†powierzechni

R3, R4: 330Ω

dobranej tak, aby triak nie

Kondensatory

przegrzewa³ siÍ. Przed przy-

C1: 1000µF/10V

krÍceniem warto pokryÊ obu-

Półprzewodniki

dowÍ triaka (od strony wk³ad-

D1...D5: 1N4004...7 (1A) lub ki radiatorowej) past¹ siliko-1N5404...8 (3A)

now¹.

V1: MOC3041...43, 3061...63, Ostatnim elementem, ktÛ-

3081...83

ry powinien siÍ znaleüÊ na

V2: dowolny triak 1÷16A,

p³ytce, jest bezpiecznik B1.

np. TIC246D (16A), BT136

Typ bezpiecznika jest w†zasa-

(6A), TLC221S (1A)

dzie dowolny. Standardowo

Różne

montujemy typowy w†szklanej

rurce o†pr¹dzie znamiono-

B1*: 1,5A/250V zwłoczny

T (WTA−T)

wym 1,5A (lub wiÍcej - jeúli

wmontowaliúmy diody na

Złącze potrójne ARK3

wiÍkszy pr¹d lub/i przewidu-

izolowane odcinki

Rys. 1.

jemy wiÍksz¹ moc pobieran¹

przewodów sieciowych

przez uk³ad przy³¹czony do

Obudowa KM−27

przez diody prostownicze

wania wszystkich elementÛw

Wyjúcia 2). Na koniec wluto-Natynkowe gniazdo

D1...D5 nie bÍdzie przep³ywa³

w†p³ytkÍ drukowan¹ i†zamk-

wujemy w†otwory ìAî...ìCî

sieciowe z bolcem

pr¹d. Po w³¹czeniu urz¹dze-

niÍcie jej w†odpowiedniej

z³¹cze ARK3.

uziemiającym

nia zasilanego z† Wyjúcia 1

obudowie. StopieÒ trudnoúci

Jedn¹ z†ostatnich czynnoú-

przez diody zacznie przep³y-

wykonania jest niewielki, ale

ci montaøowych jest przykrÍ-

z†uk³adem pod³¹czamy do sie-

waÊ pr¹d. NapiÍcie, jakie od-

pamiÍtaÊ naleøy o†wystÍpo-

cenie p³ytki drukowanej dwo-

ci 220V. Do gniazda zintegro-

k³ada siÍ na diodach D3...D5

waniu napiÍcia sieci na wielu

ma úrubkami z†nakrÍtkami do

wanego z†obudow¹ ( Wyjúcie

(ok. 0,65Vx3 =1,95...2V), po

elementach uk³adu.

plastykowej obudowy typu

1) przy³¹czamy odbiornik pr¹-

odfiltrowaniu przez konden-

Osoby bez doúwiadczenia

ìwtyczka-gniazdoî - KM-27.

du, ktÛrego w³¹czenie ma uru-

sator C1, podawane jest za

w†montowaniu i†urucha-

Teraz do obudowy przymoco-

chomiÊ inny, pod³¹czony do

poúrednictwem rezystorÛw

mianiu urz¹dzeÒ zasilanych

wywujemy dodatkowe gniaz-

dodatkowego gniazda na obu-

R1...R2 na diodÍ LED opto-

wprost z†sieci nie powinny

do sieciowe z†bolcem uzie-

dowie ( Wyjúcie 2).

triaka OPT1. Dioda ta zaúwie-

wykonywaÊ tego uk³adu bez

miaj¹cym typu natynkowego

Uwaga pierwsza: jeúli

ci siÍ, co spowoduje wystero-

pomocy i†opieki osoby do-

(przykrÍciÊ úrubami i†wyko-

uk³ad ma sterowaÊ prac¹ mo-

wanie triaka V1. Przy³¹czony

ros³ej maj¹cej doúwiadczenie naÊ otwory pod przewody).

nitora, to do tego ostatniego

do Wyjúcia 2 inny odbiornik z†tego typu uk³adami!

£¹czymy izolowanymi prze-

trzeba dokupiÊ (dorobiÊ) od-

pr¹du - np. drukarka - zostaje ìObsadzaj¹cî p³ytkÍ ele-wodami sieciowymi bolce

dzielny przewÛd, za poúred-

w³¹czony. Wy³¹czenie odbior-

mentami zaczynamy od wlu-

uziemiaj¹ce obu gniazd wraz

nictwem ktÛrego jest zasilany

nika pod³¹czonego do Wyjúcia towania rezystorÛw R1...R4.

z † o t w o r e m u z i e m i a j ¹ c y m komputer. Wtedy monitor

1 automatycznie od³¹czy za-NastÍpnie w†p³ytkÍ wlutowu-

wtyczki zintegrowanej z†obu-

pod³¹czamy do Wyjúcia 2,

silanie Wyjúcia 2.

jemy diody D1...D5. Jeúli nie

dow¹. Podobnie ³¹czymy je-

a†komputer do Wyjúcia 1.

Przez diody 1N4007 moøe

przewidujemy wspÛ³pracy

den z†bolcÛw zasilania wtycz-

Uwaga druga: Do gniazda

przep³ywaÊ pr¹d o†natÍøeniu

uk³adu z†urz¹dzeniami siecio-

ki z†jednym z†otworÛw obu

Wyjúcie 2 moøna przy³¹czyÊ

do 1A. Odpowiada to mniej

wymi o†mocach wiÍkszych

gniazdek - zgodnie ze sche-

rozga³Íünik. Wtedy bÍdzie

w i Í c e j o b c i ¹ ø e n i u m o c ¹

niø oko³o 200W - jako D1...D5

matem. Drugi, dot¹d nie pod-

moøliwe w³¹czanie i†wy³¹cza-

200W. To ograniczenie doty-

stosujemy popularne, jedno-

³ ¹ c z o n y , b o l e c z a s i l a n i a nie wiÍcej niø jednego urz¹-

czy tylko Wyjúcia 1. Moc po-amperowe diody prostowni-

wtyczki ³¹czymy z†przewo-

dzenia - np. monitora i†dru-

bierana przez komputer bez

cze 1N4005...7. Gdyby zaist-

dem wychodz¹cym z†punktu

karki. W†takiej sytuacji ko-

m o n i t o r a n i e p r z e k r a c z a nia³a koniecznoúÊ przy³¹cza-

ìAî p³ytki. PrzewÛd ìBî na-

nieczne moøe siÍ okazaÊ wy-

wspomnianych 200W - nie-

nia odbiornikÛw o†mocach do

leøy pod³¹czyÊ do drugiego

mienienie bezpiecznika B1 na

jednokrotnie jest znacznie

oko³o 600W, jako D1...D5 na-

z†otworÛw zasilania gniazdka

inny o†wiÍkszym pr¹dzie zna-

mniejsza (100...150W).

leøy wlutowaÊ diody 3-ampe-

wbudowanego w†obudowÍ.

mionowym.

Do Wyjúcia 2†moøna pod-

rowe. Standardowo úrednica

Podobnie naleøy pod³¹czyÊ

Dariusz Knull

³¹czyÊ odbiornik pobieraj¹cy

otworÛw pod diody prostow-

p r z e w Û d ì C î , a l e d o pr¹d o†wartoúci ograniczonej

nicze wynosi 1mm, a†rozstaw

gniazdka dodatkowego -

jedynie dopuszczalnym pr¹-

punktÛw lutowniczych po-

na obudowie.

dem triaka. W†zdecydowanej

zwala na poziome wlutowa-

Jeúli pÛ³przewodniki

wiÍkszoúci przypadkÛw do

nie diod 1N4004...7. WiÍksze

i † k o n d e n s a t o r z o s t a ³ y ìWyjúcia 2î pod³¹czane bÍ-

diody bÍd¹ prawdopodobnie

wlutowane prawid³owo

dzie urz¹dzenie o†stosunkowo

wymaga³y rozwiercenia otwo-

(polaryzacja), to z†pra-

nieduøej mocy - np. drukarka,

rÛw do 1,2...1,5mm i†piono-

wid³owym dzia³aniem

monitor, radio, nieduøa lam-

wego montaøu (np. diody 3A).

uk³adu nie powinno byÊ

pa, itp. Dlatego triak moøe

Dlatego punkty lutownicze

problemÛw, jeøeli zasto-

mieÊ pr¹d dopuszczalny ogra-

pod diodami maj¹ duø¹ úred-

sowaliúmy sprawne pod-

niczony do 1A.

nicÍ.

zespo³y i†przeprowadzi-

P o w l u t o w a n i u d i o d , liúmy montaø zgodnie

Montaø i†uruchomienie

w†p³ytce osadzamy kondensa-

z†zaleceniami zawartymi

Schemat montaøowy uk³a-

tor C1, optotriak i†triak. Jeúli w†tym opisie.

du przedstawiono na rys. 2.

przy³¹czone do Wyjúcia 2

Na koniec przeprowa-

Wykonanie uk³adu sprowadza

urz¹dzenie sieciowe bÍdzie

dzamy pierwszy test ge-

siÍ do prawid³owego wluto-

pobiera³o moc mniejsz¹ od

neralny uk³adu. ObudowÍ Rys. 2.

Elektronika

Praktyczna

2/98

11/2001