Ostre niedokrwienie kończyn Przyczyny
- Zator (np. migotanie przedsionków)
- Zakrzep (np. na miażdżycy)
- uraz
- rozwarstwienie tętnicy
- siniczy bolesny obrzęk kończyn
- tętniak embolizujący
Ostre niedokrwienie kończyn Objawy
5P
ból
pain
brak tętna
pulselessness
bladość skóry
pallor
parestezje
paresthesia
osłabienie mięśni
paralysis
zapadnięcie żył powierzchownych oziębienie kończyny
Ostre niedokrwienie kończyn Rozpoznanie
Przede wszystkim kliniczne
Weryfikacja, planowanie leczenia: USG-D, arteriografia, TK
Ostre niedokrwienie kończyn Leczenie
- embolektomia, trombektomia
- tromboliza
- angioplastyka
- stentowanie
- pomostowanie
Przewlekłe niedokrwienie kończyn Przyczyny
- miażdżyca
90%
- choroba Buergera 10%
- zespoły uciskowe
Przewlekłe niedokrwienie kończyn Czynniki ryzyka
- wiek
- płeć (M>K)
- palenie tytoniu
- dyslipidemie
- koagulopatia
- cukrzyca
- nadciśnienie tętnicze
- mała aktywność fizyczna
- otyłość
Przewlekłe niedokrwienie kończyn Objawy
- chromanie przestankowe
- dolegliwości spoczynkowe
- zmiany zabarwienia skóry
- zaniki mięśniowe i owłosienia
- brak możliwości wyczucia tętna
Krytyczne niedokrwienie kończyn Na tle zmian zamykających światło naczyń dochodzi do przewlekłego bólu spoczynkowego, owrzodzeń lub zgorzeli Zagrożenie życia kończyny
Wymaga diagnostyki i leczenia w ciągu 2 tygodni
Przewlekłe niedokrwienie kończyn Lokalizacja zmian miażdżycowych 1) odcinek udowo-podkolanowy 60%
2) odcinek aortalno-biodrowy 30%
3) odcinek obwodowy
10%
Zmiany wielopoziomowe
10%
Przewlekłe niedokrwienie kończyn Kliniczna skala Fontaine’a
I
– bez objawów
II – chromanie przestankowe III
– dolegliwości spoczynkowe
IV
– martwica
Przewlekłe niedokrwienie kończyn Diagnostyka
Badanie kliniczne (!!!)
Pomiar wskaźnika kostka-ramię USG-D
angio-TK
Przewlekłe niedokrwienie kończyn Leczenie zachowawcze
- eliminacja czynników ryzyka
- nadzorowany trening marszowy (!!!)
- leki (statyny, przeciwpłytkowe)
- leczenie chorób współistniejących
Przewlekłe niedokrwienie kończyn Leczenie inwazyjne
III, IV stopień w skali Fontaine’a IIb – wskazanie względne
Angioplastyka balonowa/implantacja stentów Operacje otwarte:
udrożnienie
pomostowanie
sympatektomia
amputacja kończyny
Choroba Buergera Etiologia zapalna
Głównie młodzi mężczyźni
Ewidentny związek z paleniem tytoniu Leczenie
zaprzestanie palenia
wlewy prostanoidów
sympatektomia
amputacje
Choroby tętnic trzewnych Ostre niedokrwienie jelita
nagłe zamknięcie napływu
50%
hipoperfuzja jelit
30%
zamknięcie odpływu
15%
Przewlekłe niedokrwienie jelit zwężenie tętnicy krezkowej górnej zwężenie pnia trzewnego
Głównie tętniaki aorty brzusznej najczęściej w odcinku podnerkowym (95%) Tętniak tętnicy podkolanowej drugi co do częstości
M:K = 30:1
Tętniak tętnicy śledzionowej najczęstszy tętniak tętnic trzewnych M:K = 1:4
Najczęściej bezobjawowy
Tętniak objawowy:
ból w odcinku lędźwiowym
zatorowość obwodowa
objawy uciskowe
Tętniak aorty brzusznej Pęknięcie tętniaka
najważniejszym czynnikiem predykcyjnym pęknięcia jest średnica tętniaka silny ból brzucha i okolic lędźwiowych wstrząs
wskazanie do pilnej interwencji zabiegowej (operacja lub stentgraft)
Tętniak aorty brzusznej Wskazania do leczenia operacyjnego
- pęknięty
- objawowy
- bezobjawowy o średnicy >5 cm lub szybko powiększający się
Leczenie
wycięcie tętniaka i wszczepienie protezy stentgraft (metoda wewnątrznaczyniowa)
Zwężenie tętnic nerkowych Przyczyna nadciśnienia (1-6% przypadków) Etiologia
miażdżyca
zwyrodnienie włóknisto-mięśniowe Leczenie
angioplastyka
operacje otwarte
Zakrzepica żył głębokich Ważna gdyż grozi zatorowością płucną Triada Virchowa
1) uszkodzenie ściany naczynia 2) zaburzenia przepływu
3) zmiany składu krwi
Zakrzepica żył głębokich Czynniki ryzyka
Wiek
Unieruchomienie
Złamania
Urazy
Nowotwory
Operacje
Ciąża
Niewydolność serca
Otyłość
Żylaki kończyn dolnych
Posocznica
Ciężka choroba
Środki antykoncepcyjne
Nadpłytkowość
Nabyte trombofilie (czerwienica) Wrodzone trombofilie (niedobór inhibitorów krzepnięcia – zespół Leiden)
Zakrzepica żył głębokich Objawy
- obrzęk
- zaczerwienienie
- zwiększone ucieplenie
- poszerzenie żył powierzchownych
- bolesność
Diagnostyka
D-dimery
USG-D
Zakrzepica żył głębokich Leczenie
głównie zachowawcze (!!!)
HDCz, HNF, elewacja,
kompresjoterapia
tromboliza
implantacja filtru do żyły głównej dolnej
powierzchownych
Zapalenie ściany naczynia powierzchownego z tworzeniem skrzeplin w świetle
Może przechodzić na żyły głębokie i być przyczyną zatorowości płucnej
Leczenie
NLPZ, maści heparynowe, kompresjoteria heparyny (?)
podwiązanie ujść żyły odpiszczelowej, odstrzałkowej ewakuacja skrzepliny
Przewlekła niewydolność żylna Klasyfikacja CEAP
C0 – uczucie ciężkości kończyn C1 – telangiektazje
C2 – żylaki
C3 – obrzęk
C4 – zmiany skórne
C5 – zagojone owrzodzenie
C6 – czynne owrzodzenie
Dostępy do hemodializ Kaniulacja dużej żyły (cewniki czasowe lub permanentne)
- podobojczykowa, szyjna, kąt żylny
- udowa
Chirurgicznie wytworzona przetoka tętniczo-żylna
- naczynia przedramienia
- naczynia ramienia
- protezy naczyniowe
Dostęp do hemodializ Ogólne zasady
1) wytworzenie przetoki przed koniecznością prowadzenia dializ
2) możliwie najbardziej obwodowo 3) na kończynie niedominującej Ważne u każdego pacjenta:
wybór żył do pobierania krwi lub wkłuć dożylnych