Chemia organiczna Jacek Młynarski Zakład Chemii Organicznej hormony testosteron estradiol Hormon (od gr. A �źŹ� hormao - rzucam się naprzód, pędzę) związek chemiczny, który jest wydzielany przez gruczoły lub tkanki układu hormonalnego. Funkcją hormonu jest regulacja czynności i modyfikacja cech strukturalnych tkanek leżących w pobliżu miejsca jego wydzielania lub oddalonych, do których dociera poprzez krew. Istnieją także takie hormony, które wywierają wpływ na funkcjonowanie wszystkich tkanek organizmu. alkany CnH2n+2 cykloalkany CnH2n cyklopropan struktury homologiczne różnią się grupą -CH2- alkany CnH2n+2 cyklobutan cykloalkany CnH2n cyklopentan cykloheksan cykloheptan cyklooktan cykloalkany nazewnictwo CH3 CH3CHCH3 CH2CH3 Cl Cl 4-chloro-2-etylo- izopropylocykoheksan chlorocyklopentan 1-metylocykloheksan CH2CH2CH2CH2CH3 1,3-dicykloheksylopropan 1-cyklobutylopentan 1,1 -(propano-1,3-diylo)biscykloheksan stereoizomery cis - trans izomery izomery strukturalne stereoizomery (konstytucyjne) izomery izomery konfiguracyjne konformacyjne stereoizomery cis - trans izomery izomery strukturalne stereoizomery (konstytucyjne) izomery izomery konfiguracyjne konformacyjne cis-1,2-dimetylocyklopentan trans-1,2-dimetylocyklopentan analiza konformacyjna Sir Derek H. R. Barton (1918-1998) i Odd Hassell (1897-1981) Nagroda Nobla w 1969 for developing and applying the principles of conformation in chemistry etan rotacja wokół wiązań możliwy obrót rotacja etan rotacja wokół wiązań możliwy obrót rotacja konformacja konformacja naprzeciwległa naprzemianległa dalsze wiązanie C-H dalszy atom C bliższe wiązanie C-H bliższy atom C projekcja Newmana etan analiza konformacyjna konformacja naprzeciwległa konformacja naprzemianległa -1 energia kJ mol etan analiza konformacyjna odpychanie zapełnionych orbitali oddziaływanie stabilizujące energia potencjalna układu propan analiza konformacyjna konformer konformacja konformacja naprzemianległa naprzeciwległa butan analiza konformacyjna konformacja konformacja konformacja synklinalna synklinalna antyperiplanarna konformacja konformacja konformacja naprzemianległa naprzemianległa naprzemianległa konformacja konformacja konformacja synperiplanarna antyklinalna antyklinalna butan analiza konformacyjna konformer synperiplanarna synperiplanarna antyklinalna antyklinalna synklinalna synklinalna gauche gauche antyperiplanarna -1 energia kJ mol naprężenia kątowe kąt (CH2)n wewnętrzny 109.5-a ciepło spalania zapis reakcji chemicznych CH4 + 2 O2 CO2 + 2 H2O DH� = 803 kJ mol 1 (CH2)n + 3n/2 O2 n CO2 + n H2O + ciepło ciepło spalania na ciepło spalania napięcie pierścienia grupę CH2 cykloalkan (CH2)n n kJ mol 1 kJ mol 1 (kcal mol 1) kJ mol 1 (kcal mol 1) cyklopropan 3 2091 697.0 (166.59) 115 (27.49) cyklobutan 4 2744 686.0 (163.96) 109 (26.05) cyklopentan 5 3320 664.0 (158.70) 27 (6.45) cykloheksan 6 3952 658.7 (157.43) 0 (0) cykloheptan 7 4637 662.4 (158.32) 27 (6.45) cyklooktan 8 5310 663.8 (158.65) 42 (10.04) cyklononan 9 5981 664.6 (158.84) 54 (12.91) cyklodekan 10 6636 663.6 (158.60) 50 (11.95) ciepło spalania naprężenia kątowe dla płaskich pierścieni pierścień bez napięć więcej energii przy spalaniu mniej energii przy spalaniu naprężenia kątowe na grupę CH2 ciepło spalania na grupę CH2 ilość atomów węgla cyklopropan H H C C C H H H H wiązania zgięte cyklobutan i cyklopentan H H H H H H H H H H cykloheksan cykloheksan cykloheksan półkrzesło łódz skręcona łódz krzesło B krzesło A -1 energia kJ mol atomy/podstawniki aksjalne i ekwatorialne nad płaszczyzną pierścienia pod płaszczyzną pierścienia aksjalne ekwatorialne aksjalne atomy/podstawniki aksjalne i ekwatorialne niższa energia konformerów z podstawnikami ekwatorialnymi nad płaszczyzną pierścienia pod płaszczyzną pierścienia oddziaływania 1,3-dwuaksjalne wiązania w układzie wiązania w układzie antyperiplanarnym synklinalnym równowaga 50% udziału stężenie konformeru 95% udziału ekwatorialnego stężenie konformeru aksjalnego ta konformacja ma niższą energię oddziaływania 1,3-diaksjalne naprężenie jednego naprężenie jednego oddziaływania: 3.8 kJ/mol oddziaływania: 11.4 kJ/mol cis-1,3 trans-1,3 równowaga oddziaływania 1,3-diaksjalne podstawnik mniejszy większy grupa tert-butylowa zajmuje położenie ekwatorialne konformer skręconej łodzi duże podstawniki w pozycjach pseudoekwatorialnych różnice w reaktywności aksjalnie i ekwatorialnie podstawionych pierścieni reakcja przebiega 31 razy szybciej niż z ekwatorialnie ułożoną grupą odchodzącą ekwatorialnie ułożony nowy podstawnik kotwica konformacyjna nukleofil chlorek p-toluenosulfonowy (TsCl) więcej na wykładzie dotyczącym substytucji nukleofilowej dekalina bicyklo[4.4.0]dekan steroidy kaprostanol cholestanol konformacja vs. konfiguracja izomery izomery strukturalne stereoizomery (konstytucyjne) izomery izomery konfiguracyjne konformacyjne konformacja: konfiguracja: