Psychologia.edu.pl :: portal psychologiczny http://www.ipz.edu.pl/index.php?dz=czytelnia&op=opis&id=2314 Wspólne działanie na rzecz zapobiegania FAS Rok: 2002 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 3 W związku z FAS i innymi skutkami nadużywania alkoholu przed każdą społecznością stają liczne wyzwania. Zmiana błędnych przekonań dotyczących używania alkoholu i innych narkotyków. Unikanie środków represyjnych. Niektórzy chcieliby zapobiegać FAS metodami, które wiążą się z prześladowaniem kobiet, więzieniem ich czy zmuszaniem do leczenia wbrew woli. Takie podejście nie musi wpływać na ograniczenie spożycia alkoholu przez kobiety w ciąży. Najskuteczniej przekonuje kobiety do leczenia proponowanie go z życzliwością, dobrowolnie i bez osądzania. Upowszechnianie wczesnej interwencji, przeprowadzanej z życzliwością i szacunkiem. Im wcześniej uda się zidentyfikować zagrożone kobiety oraz dzieci z FAS i skierować je do placówek, w których znajdą specjalistyczną pomoc, tym lepiej. Zwalczanie dyskryminacji osób dotkniętych tą dysfunkcją. Ich sprzymierzeńcy od lat próbują pomóc nam zobaczyć możliwości i osiągnięcia osób z FAS zamiast koncentrować się na różnicach i na tym, czego nie mogą. Przeciwstawienie się skłonności do obwiniania i zawstydzania. Jedną z form pomocy dla uzależnionych kobiet musi być zmniejszanie ich poczucia winy i żalu oraz współdziałanie z nimi w odzyskiwaniu zdrowia emocjonalnego. Wspólna praca i wzajemny szacunek. FAS nie jest własnością żadnej specjalności ani grupy zawodowej i żadna z nich z osobna nie może się z nim mierzyć. Musimy szanować rodziców i osoby dotknięte FAS jako partnerów w profilaktyce i opiece. Przezwyciężenie zniechęcenia i działanie z nadzieją. Wydaje się nam często, że nie potrafimy nic poradzić na ten rodzaj problemów. Tymczasem udaje się skłonić wiele kobiet, które piją w czasie ciąży, ażeby zaprzestały albo bardzo zmniejszyły spożycie. Z kolei wczesna diagnoza FAS i rozpoznanie sytuacji kobiety oraz długofalowe monitorowanie istotnie zmienia życie dzieci dotkniętych zespołem FAS i ich rodzin. Korzystanie ze sposobów o wypróbowanej skuteczności. Aatwo ulec pokusie, żeby pospieszyć się i zrobić cokolwiek: rozdać ulotkę, przeprowadzić szkolenie, rozpocząć kampanię w mediach. Ale pogłębione badania pokazują, że pojedyncze działania o ograniczonym zasięgu nie są tak skuteczne, jak chcielibyśmy wierzyć. Opracowanie planów i skupienie wysiłków profilaktycznych na grupach ryzyka oraz oddziaływanie na czynniki stwarzające największe zagrożenia to daje dobre skutki. Jak działać skutecznie? Planowanie działań musi zawsze włączać opinie i preferować tych członków społeczności, którzy mają własne doświadczenia związane z FAS. Najlepszych sprzymierzeńców można znalezć wśród kobiet, które podczas ciąży piły lub zażywały narkotyki, oraz tych, które wychowują dzieci z FAS. Edukacja publiczna i wzrost świadomości same przez się nie zmniejszają problemów zdrowotnych i społecznych, na przykład kampanie w mediach są mniej skuteczne, gdy nie są elementem szerszej strategii. Największe sukcesy osiąga się wtedy, kiedy różne metody i strategie leczenie dla tych, którzy już mają kłopoty, rozwijanie umiejętności i dostarczanie wsparcia dla grup ryzyka, zmiana polityki państwa są włączone do szerokiego planu działania. Ograniczenie picia i zażywania to nie jedyny sposób na zwalczanie FAS. Ważne jest także ograniczenie zachodzenia w ciążę alkoholiczek i narkomanek oraz kobiet podatnych na uzależnienie. Wczesne rozpoznanie umożliwia kontakt pomiędzy zagrożonymi kobietami a placówkami, które Psychologia.edu.pl :: portal psychologiczny http://www.ipz.edu.pl/index.php?dz=czytelnia&op=opis&id=2314 Wczesne rozpoznanie umożliwia kontakt pomiędzy zagrożonymi kobietami a placówkami, które mogą pomóc im poprawić stan zdrowia swój i nienarodzonego dziecka. Z jednej strony pomoc w przezwyciężeniu lęku, rozpaczy i beznadziejności zwiększa motywację do zmiany, z drugiej duży wpływ mają drobne praktyczne działania, na przykład opieka nad dziećmi na czas wizyty u lekarza czy zawiezienie do przychodni. [na podstawie Community Action Guide: Working Together for the Prevention of Fetal Alcohol Syndrome zob. http://www.mcf.gov.bc.ca/child_protection/fas/fas5a.htm] Zapobieganie FAS rekomendacje dla lekarzy (opracowane przez Alberta Medical Association) Przedstawione tu wytyczne odnoszą się do wszelkiego rodzaju nieprawidłowości w rozwoju dziecka, spowodowanych przez oddziaływanie alkoholu przed urodzeniem. Profilaktyka I stopnia Zacznij informować o FAS i szkodliwych skutkach picia alkoholu na płód wszystkie pacjentki i ich partnerów. Zadawaj wszystkim pacjentkom w wieku reprodukcyjnym podstawowe pytania o picie alkoholu. Zorientuj się, jakie istnieją materiały na temat alkoholu, wykładaj je w swojej przychodni i rozdawaj pacjentom. Zdobądz informacje o formach pomocy dostępnych w społeczności lokalnej i korzystaj z nich. Rozmawiaj o możliwościach zapobiegania ciąży z pacjentkami i ich partnerami. Zalecenia Do wszystkich kobiet w wieku płodności i ich partnerów powinien dotrzeć spójny komunikat, że: rozsądną decyzją dla kobiety w ciąży oraz kobiety dopuszczającej zajście w ciążę jest powstrzymanie się od picia alkoholu; ograniczenie czy przerwanie picia alkoholu w każdym momencie ciąży zwiększa szanse posiadania zdrowego dziecka. Ponieważ ryzyko urodzenia kolejnego dziecka z FAS w przypadku kobiet (par), które już mają jedno takie dziecko, jest wysokie, trzeba doradzić im, jak rozpoznać i zmienić swój sposobu picia, żeby zmniejszyć uszkodzenia i upośledzenia u następnych dzieci. Trzeba też objąć je doradztwem antykoncepcyjnym. Profilaktyka II stopnia Ustal, które kobiety spożywały alkohol podczas ciąży, i postaraj się określić poziom ryzyka. Zapoznaj kobiety w ciąży, które używają alkoholu, ze skutkami picia dla płodu i dla ich własnego zdrowia. Zapoznaj pacjentki w ciąży z korzystnymi skutkami przerwania lub ograniczenia picia w każdym momencie ciąży. Zapytaj kobietę, dlaczego pije. Skieruj kobiety pijące na odpowiednie leczenie. Zapoznaj pacjentki z możliwościami zapobiegania ciąży. Profilaktyka III stopnia Ustal, u których kobiet ryzyko wystąpienia FAS jest wysokie. Skieruj zagrożone pacjentki, zwłaszcza te, które są w ciąży, na odpowiednie leczenie. Psychologia.edu.pl :: portal psychologiczny http://www.ipz.edu.pl/index.php?dz=czytelnia&op=opis&id=2314 Jak wskazują badania, doradztwo wspierające i/lub pomoc socjalna powodują u 60 do 80% kobiet w ciąży ograniczenie spożycia alkoholu przed trzecim trymestrem, a u 35-50% zaprzestanie intensywnego picia. Również z badań wiadomo, że informacje od lekarzy i położnych uznawane są za wiarygodne i prowadzące do korzystnych skutków. Wielu lekarzy waha się, czy zadawać pacjentkom pytania o picie alkoholu, między innymi dlatego, że nie wiedzą, co zrobić, jeśli ujawnią się jakieś problemy. Można zmienić tę postawę uświadamiając lekarzom, że pacjentki cenią sobie ich profesjonalne zainteresowanie, oraz informując ich, w jaki sposób kierować pacjentki z problemem alkoholowym na leczenie. Dla lekarza ciąża jest idealnym momentem, aby po rozpoznaniu problemów z piciem przeprowadzić interwencję. W przypadku kobiet posiadających dziecko z diagnozą FAS konieczne są bardziej stanowcze działania, aby zmniejszyć zagrożenie u następnych dzieci. Bowiem badania wykazują, że jeśli takie kobiety piją nadal, to z następnych ciąż urodzą dzieci uszkodzone tak samo lub bardziej.