Filozofia ściąga MYŚL FRANCUSKIEGO OŚWIECENIA


Wolter
Znany pisarz i libertyn, dwa razy więziony w bastylii. Po emigracji w Anglii i powrocie do Francji stał się bojownikiem o wolność i obrońcą oświeceniowych ideałów. Pisał pod 137 imionami i pseudonimami, z których najbardziej znanym jest Voiltaire (naprawdę nazywał się Francois Marie Arouet), jest autorem ponad 20 000 listów!
Jego najbardziej znanym filozoficznym pismem jest "Kandyd", paszkwil na lebnizowski optymizm. Napisał też "Listy filozoficzne".
Był pod wpływem teorii Newtona, jego pojęcie Boga jest raczej hipotezą fizyczną (deizm); krytykował francuski kościół feudalny. Uważał, że tak wspaniały zegar jakim jest świat nie może nie posiadać swojego zegarmistrza, który jednak po jego nakręceniu, nie ingeruje więcej w jego działanie. Wymyślił też własny, ironiczny dowód istnienia Boga: "Przyjemność jest bowiem czymś boskim, każdy kto pija dobre wino, całuje piękną dziewczynę, jednym słowem gdy ma piękne odczucia i wrażenia, musi przyjąć istnienie doskonałego bytu, który to wszystko stworzył". Wolter jest autorem słynnego powiedzenia, że gdyby Bóg nie istniał to należałoby go wynaleźć. Jakakolwiek bowiem moralność, nagroda za zło i kara za dobra, wymaga istnienia religii. Krytykował jednak religię objawioną, bo była oparta na przesłankach irracjonalistycznych, dla Woltera prawdziwe było tylko to, co racjonalne. Poza tym zwalczał chrześcijaństwo dla celów praktycznych: wiara w jego dogmaty bowiem odrywa człowieka od jego naturalnych, przyrodzonych, ziemskich dążeń, a innych człowiek posiadać nie powinien.
Paradoksalnie, Wolter był jednak pesymistą: przyrody wcale nie uważał za racjonalną, a życie w harmonii z nią nie uważa za niezawodny środek do osiągnięcia szczęścia. Krytycznie ocenia swoje wybryki, mówi, że "życie spędzamy na marnościach". Ostatecznie jednak, na łożu śmierci, przyznaje, że był szczęśliwy
osiągnął bowiem spokój i niezależność
wrócił więc do starożytnego, stoickiego pojęcia szczęścia. Istotną zasługą Woltera jest włączenie do historii człowieka, która dawniej obejmowała tylko biografie wielkich wodzów i opisy bitew, dziejów ludzkiej kultury, systemów społecznych itd. Był filozofem trzeźwego umysłu, walczył zarówno z Kartezjuszem i Pascalem, potępiając dualizm, odmawiając życiu ludzkiemu jakiejkolwiek "tajemnicy" i, na drugim froncie, z Rousseau: uważał bowiem, że to właśnie cywilizacja czyni człowiekiem. Wolter był typowym przedstawicielem kontynentalnego oświecenia: zrezygnował z dawnej precyzji scholastycznych systemów na rzecz literackich popularyzacji filozofii wśród społeczeństwa (jego części bywającej "na salonach").
W etyce obszedł się bez podbudowy metafizycznej: zdaniem Woltera nie potrzeba człowiekowi odgórnych zasad by wiedział co ma czynić
działał wspólnie ze sprawiedliwością i zmniejszał cierpienie. W teorii przyrody wyznawał hilozoizm.

La Mettrie
Najważniejszy przedstawiciel francuskiego materializmu. Na jego filozofię oddziałał zawód który wykonywał
był lekarzem. Lubił szokować swoimi poglądami, dlatego ściągał na siebie oburzenie kościoła i konserwatystów. Najważniejsze dzieło: "Człowiek-maszyna".
Argumenty materializmu:
1) dusza jest zależna od ciała, a więc sama też musi być ciałem
2) sensualizm: wszystkie wrażenia w duszy pochodzą także z innych ciał
Materializm panpsychistyczny
powrót do tradycyjnego, stoickiego stanowiska
1) dusza jest szczególnym rodzajem materii, zdolnym do poruszania (funkcja biologiczna)
2) każda, nawet najdrobniejsza cząstka materii posiada właściwości psychiczne
Mechanistyczność
1) wszystkie zachodzące procesy (również myślenie) są natury mechanicznej
2) kontynuując myśl Kartezjusza, człowiek jest również maszyną, tyle, że posiadającą dziwną własność mowy
La Mettrie mówił, że nie może się doczekać kiedy małpy nauczą się mówić :)
Materialiści francuscy, podobnie jak wszyscy filozofowie oświeceniowi, kładli nacisk na praktyczne konsekwencje swojej doktryny. Wynikał z niej więc
1) ateizm
2) śmiertelność duszy
3) hedonizm
La Mettrie mówił, że społeczeństwo ateistów jest ideałem, do którego z całych sił należy dążyć, ludzkość będzie bowiem szczęśliwa dopiero, gdy pozbędzie się religii.
W materializmie La Mettriego można dostrzec też odcienie sceptyczne (od Montaigneła): związek między materią a świadomością jest niepoznawalny.

Holbach
Był autorem "Biblii materializmu"
głównego dzieła z zakresu tej teorii. Oprócz materializmu wyznawał też: determinizm jak Diderot, hedonizm jak Helvetius, ateizm i sensualizm jak Condillac. Opracował te idee bardziej systematycznie. Akcentował brak wszelkiej celowości i ładu we wszechświecie. Kładł szczególny nacisk na konsekwencje ateizmu i materializmu "Religia to twór społecznie szkodliwy, skłonność chorobliwa i źródło zepsucia"

Helvetius
1) Próba stworzenia naukowego, na kształt nauk przyrodniczych, systemu etycznego
2) Skrajny hedonizm i egoizm: nie ma innych dążeń niż interesowne, np. pragnąc sprawiedliwości kierujemy się tylko lękiem przed cierpieniem jakie mogłoby wyniknąć z braku sprawiedliwości.
3) Nie ma apriorycznych własności człowieka, wszystkie są nabyte na drodze wychowania. Wychowanie zaś zależy też od ustroju politycznego, a w szczególności od jego prawodawstwa. Taki jest więc cel polityki by za pomocą prawa skłonić ludzi by swoje jednostkowe dążenia skierowali w stronę dążeń ogółu. (niektórzy utylitaryści sądzili, że te dążenia układają się samorzutnie)
4) Stanowisko utylitarystyczne: w obliczu hedonizmu, człowiek dobry różni się tym od złego, że jego jednostkowe dążenia skierowane są w kierunku dążeń całego społeczeństwa, dążenia człowieka złego zaś
naprzeciw. Dalej, Helvetius wyodrębnił pozorne cnoty (np. asceza), nie przynoszące nikomu żadnego pożytku i pozorne występki (np. dewiacje seksualne) nie czyniące nikomu żadnej szkody.

Montesquie
Najbardziej wpływowy myśliciel polityczny Francji XVIII wieku. Sytuacja polityczna Francji i liberalizm Ludwika XIV pozwoliły myślicielom krytykować aktualny porządek bez groźby prześladowań.
Główne dzieło: "O duchu praw"
Główne tezy:
1) nie ma uniwersalnej recepty na idealne państwo. Ustrój i styl dążenia trzeba dostosować do klimatu, usposobienia obywateli i wielkości państwa.
2) Wolność (możliwość działania w obrębie prawa) jako cel nadrzędny. Na przykładzie W. Brytanii i Francji pokazuje, że nieodzowny dla wolności jest podział władzy.
3) Krytyka niewolnictwa


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Filozofia ściąga NEOPLATONIZM
Filozofia ściąga LOCKE
Filozofia ściąga Wielkie systemy filoz XVII w
Filozofia ściąga STOICY
Filozofia ściąga OŚW ANGIELSKIE
Filozofia ściąga pierwsi filozofowie
Filozofia ściąga ARYSTOTELES
Filozofia ściąga złoty wiek
Filozofia ściąga OŚW franc
Filozofia ściąga filo przyrody
Filozofia ściąga CYNICY
Filozofia ściąga Filozofia chrześcijańska (patrystyka i scholastyka)
Filozofia ściąga PLATON
Filozofia ściąga SOKRATES
Filozofia ściąga Empiryzm angielski w XVII i XVIII wieku

więcej podobnych podstron