Klasa V
Klasa V
Klasa V
Klasa V
Klasa V
Klasa V
Klasa V
Klasa V
Klasa V
Klasa V
III. Jezus odpowiada
III. Jezus odpowiada
III. Jezus odpowiada
III. Jezus odpowiada
III. Jezus odpowiada
III. Jezus odpowiada
III. Jezus odpowiada
III. Jezus odpowiada
III. Jezus odpowiada
III. Jezus odpowiada
na ludzkie
na ludzkie
na ludzkie
na ludzkie
na ludzkie
na ludzkie
na ludzkie
na ludzkie
na ludzkie
na ludzkie
tęsknoty
tęsknoty
tęsknoty
tęsknoty
tęsknoty
tęsknoty
tęsknoty
tęsknoty
tęsknoty
tęsknoty
IV. Jezus przychodzi
IV. Jezus przychodzi
IV. Jezus przychodzi
IV. Jezus przychodzi
IV. Jezus przychodzi
IV. Jezus przychodzi
IV. Jezus przychodzi
IV. Jezus przychodzi
IV. Jezus przychodzi
IV. Jezus przychodzi
Va. Jezusowe
Va. Jezusowe
Va. Jezusowe
Va. Jezusowe
Va. Jezusowe
Va. Jezusowe
Va. Jezusowe
Va. Jezusowe
Va. Jezusowe
Va. Jezusowe
posłannictwo
posłannictwo
posłannictwo
posłannictwo
posłannictwo
posłannictwo
posłannictwo
posłannictwo
posłannictwo
posłannictwo
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
15-27
15-27
15-27
15-27
15-27
15-27
15-27
15-27
15-27
15-27
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
Poradnik metodyczny do nauczania religii rzymsko-katolickiej według podręcznika nr AZ-22-01/1-1
zgodnego z programem nauczania nr AZ-2-01/1.
Recenzenci: ks. dr Robert Sarek, ks. dr Robert Rafał Szewczyk.
REDAKTORZY TOMU
ks. Andrzej Hajduk SJ, s. Anna Walulik CSFN
ZESPÓA
AUTORÓW
pod kierunkiem ks. Zbigniewa Marka SJ
Agnieszka Banasiak (Katowice) bp Marek Mendyk (Legnica)
Paweł Barczyński (Kraków) Ewa Miśkowiec (Kraków)
Małgorzata Figuła (Ostrowiec Świętokrzyski) Ewa Modzelewska (Warszawa)
Grażyna Foksa (Elbląg) ks. Janusz Mółka SJ (Kraków)
ks. Andrzej Hajduk SJ (Kraków) ks. Wit Pasierbek SJ (Kraków)
s. Halina Iwaniuk USJK (Warszawa) ks. Grzegorz Puchalski (ElblÄ…g)
Ewa Jaworska (ElblÄ…g) Regina Pych (ElblÄ…g)
Krzysztof Kordylewski (Kraków) Jolanta Strojek (Radom)
ks. Tomasz Lenczewski (Kalisz) Małgorzata Suska (Kraków)
ks. Dariusz Kwiatkowski (Kalisz) s. Anna Walulik CSFN (Kraków)
Małgorzata Mendyk (Legnica) Barbara Wysokińska (Biała Podlaska)
Aneta Żurek (Kraków)
Redakcja:
Renata Komurka, Anna Królikowska
Projekt okładki:
Tomasz Prażuch
Nihil obstat: Przełożony Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego
ks. Krzysztof Dyrek SJ, Kraków, 21 marca 2003 r., l.dz. 69/03
© Wydawnictwo WAM " Księża Jezuici, Kraków 2003
©Wyższa SzkoÅ‚a Filozoficzno-Pedagogiczna IGNATIANUM w Krakowie, 2003
© Studio INIGO  CD  2003
ISBN 978-83-7318-156-4 (WAM)
ISBN 978-83-88209-63-5 (WSFP)
WYDAWNICTWO WAM
ul. Kopernika 26 " 31-501 KRAKÓW
tel. [phone] " fax [phone]
e-mail: [e-mail]
DZIAA
HANDLOWY
tel. [phone] " fax [phone]
e-mail: [e-mail]
Zapraszamy do naszej KSI
GARNI INTERNETOWEJ
http://WydawnictwoWam.pl
tel. [phone] " fax [phone]
Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez pisemnej zgody wydawcy
nie można do podręcznika tworzyć żadnych materiałów pomocniczych.
Wznowienie 2005, 2008, 2009
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
1
III
JEZUS ODPOWIADA NA LUDZKIE T
SKNOTY
Tę grupę tematyczną tworzy materiał zamieszczony w Programie naucza-
nia religii w pierwszej grupie tematycznej. Grupa ta ma stanowić naturalną
kontynuację tego wszystkiego, co jest następstwem wiary w mesjańskie
posłannictwo Jezusa Chrystusa. Chodzi tu przede wszystkim o wspieranie
katechizowanych w nabywaniu umiejętności religijnego odczytywania tre-
ści głoszonego przez Jezusa zbawczego orędzia.
Poza wspieraniem powyższych procesów celem tej grupy tematycznej
jest, aby katechizowany kontynuował rozwój dotychczasowych spostrzeżeń,
że Bóg pierwszy wychodzi do człowieka ze zbawczą inicjatywą. Chodzi tu
przede wszystkim o umiejscowienie Jezusa Chrystusa w całości odczytywa-
nej historii zbawienia. Temu celowi służą też sformułowania tytułów po-
szczególnych jednostek, które najpierw odsłaniają przed katechizowanym
zbawczą inicjatywę Boga, a dopiero póz
niej kierujÄ… do niego osobiste we-
zwanie Boga do wiary, do nawrócenia.
Przywoływanie zbawczej inicjatywy Boga staje się też okazją do prze-
prowadzenia katechizowanych w kolejną rzeczywistość wiary, którą jest
Kościół Jezusa Chrystusa i jego posłannictwo. Rzeczywistość Kościoła
została już na tym etapie wprowadzona, choć powróci ona w kolejnym roku
katechizacji po to, aby uwrażliwiać katechizowanych na obecność i spełnia-
nie się królestwa Bożego w Kościele.
Powyższe uporządkowanie materiału ma wreszcie na celu wyraz
niejsze
ukazanie katechizowanym istniejącego pomostu pomiędzy treściami zwią-
zanymi z obietnicami Boga o nadejściu czasów zbawienia (które były przed-
miotem analiz w poprzednim roku katechetycznym) i ich wypełnieniem
w Nowym Testamencie.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
2
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
3
15. LUDZKIE T
SKNOTY
I. ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Ukazanie, że Boże obietnice o Mesjaszu spełniają się w Je-
zusie. Rozwijanie wiary jako postawy koniecznej do spotkania
ze Zbawicielem.
Treść orędzia zbawczego
Bóg jest Tym, który mimo niewierności i grzechów zapew-
nia ludzi o swojej miłości i wypełnia złożoną obietnicę zbawie-
nia. O przyjaz
ni i miłości Boga, a także obietnicy przyjścia
Zbawiciela  Mesjasza przypomina nam okres Adwentu.
W słowach Boga zaczerpniętych z księgi Izajasza prorok przy-
pomina nam, iż oczekiwany Zbawiciel będzie potomkiem kró-
lewskiego rodu Dawida (Iz 11, 1). Tłumaczy też sens Jego
przyjścia: On sam przyjdzie, by nas zbawić (Iz 35, 4) oraz mówi
o efektach: Wtedy przejrzą oczy niewidomych i uszy głuchych
się otworzą. Wtedy chromy wyskoczy jak jeleń i język niemych
wesoło krzyknie (Iz 35, 5-6).
Przyjście Jezusa jest wypełnieniem Bożej obietnicy zapo-
wiadanej przez proroka Izajasza. W Nowym Testamencie
Ewangeliści relacjonują wydarzenia, w których Jezus jest roz-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
4 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
poznawany jako Mesjasz  obiecany Zbawiciel. Åšw. Mateusz
opowiada o setniku, który rozpoznał w Jezusie oczekiwanego
przez ludzi Mesjasza i z wiarą prosił Jezusa o uzdrowienie jego
sługi. Autor natchniony uwypukla wiarę setnika w moc Jezu-
sa wyrażoną słowami: Panie nie jestem godzien, abyś wszedł
pod dach mój, ale powiedz tylko słowo, a mój sługa odzyska
zdrowie (Mt 8, 6-8). Wiara jest warunkiem uzdrowienia dwóch
niewidomych, o których opowiada też św. Mateusz.
Opowiadania te pomagają nam odkryć i zrozumieć prawdę
o Jezusie  Mesjaszu. Warunkiem takiego odczytania w ksiÄ™-
gach Nowego Testamentu prawdy o Jezusie i Jego posłannic-
twie jest uwierzenie, że On jest obiecanym przez Pana Boga
Mesjaszem  Zbawicielem ludzi.
Metody i środki dydaktyczne
sondaż;
praca z tekstem metodą powiązań biblijnych;
pogadanka;
teksty biblijne.
Literatura pomocnicza
X. Léon-Dufour, SÅ‚ownik teologii biblijnej, Pallottinum, Po-
znań-Warszawa, 1985.
A. Läpple, Od KsiÄ™gi Rodzaju do Ewangelii, Znak, Kraków,
1983, s. 321-324.
Metody aktywizujące w katechezie, red. Z. Barciński i J. Wój-
cik, Klanza, Lublin 1998.
Metody aktywizujące w katechezie, red. Z. Barciński i J. Wój-
cik, Klanza, Lublin 1999, s. 215.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
15. Ludzkie tęsknoty 5
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Zastanawiamy się, za czym ludzie tęsknią.
B. Rozwinięcie
Pokazujemy, że obietnice Starego Testamentu spełniają się
w Jezusie.
C. Zakończenie
Zachęcamy do modlitwy o wiarę.
2. Katecheza
A. Wstęp
KatechezÄ™ rozpoczynamy od przeprowadzenia przez ucz- Sonda:
Za czym
niów sondażu. Każdy z nich pyta jak największą liczbę kole-
tęsknisz?
gów i koleżanek: za czym tęsknisz? Uczniowie sporządzają
krótki raport i przedstawiają go całej klasie. Zwracamy uwagę
na fakt, że ludzkie tęsknoty są rozmaite. Kończymy pytaniem:
Czy jest Ktoś, za kim ludzie tęsknią od zawsze, niezależnie od
tego, w jakiej epoce żyją?
B. Rozwinięcie
Odpowiedzi szukamy w Piśmie Świętym. Dzielimy ucz-
niów na grupy. Zadaniem grup jest odnalezienie powiązań w za-
mieszczonych tekstach Pisma Świętego.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
6 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
...wyrośnie On sam przy- Wtedy przejrzą  Panie, sługa  Ulituj się nad
różdżka chodzi, by oczy niewido- mój leży nami, Synu
z pnia Jesse- zbawić was mych w domu spara- Dawida! Gdy
go, wypuści (Iz 35, 4). i uszy głuchych liżowany wszedł do
się odrośl się otworzą. i bardzo cier- domu, niewi-
z jego korze- Wtedy chromy pi . Rzekł mu domi przystą-
ni wyskoczy jak Jezus:  Przyj- pili do Niego,
(Iz 11, 1). jeleń i język dę i uzdrowię a Jezus ich
niemych wesoło go . Lecz zapytał:  Wie-
krzyknie setnik odpo- rzycie, że mogę
(Iz 35, 5-6). wiedział: to uczynić?
 Panie, nie Oni odpowie-
jestem godzien, dzieli Mu:
abyś wszedł  Tak, Panie!
pod dach mój, Wtedy dotknął
ale powiedz ich oczu, mó-
tylko słowo, wiąc:  Według
a mój sługa wiary waszej
odzyska zdro- niech wam siÄ™
wie (Mt 8, 6- stanie! (Mt 9,
8). 27-29).
Poszczególnym grupom przydzielamy po jednym z 4 zadań:
I. Znalez
ć powiązanie dotyczące pochodzenia Mesjasza 
Zbawiciela.
II. Znalez
ć powiązanie dotyczące rezultatu działania Mesjasza
 Zbawiciela.
III. Znalez
ć powiązanie określające cel przyjścia Mesjasza 
Zbawiciela.
IV. Znalez
ć powiązanie określające warunki przyjęcia Mesja-
sza.
W wyniku pracy w grupach uczniowie powinni wskazać, że
Mesjasz  Zbawiciel pochodzi z rodu Dawida i jest Nim Jezus.
Powinni też zauważyć, że Jezus uzdrawiając sługę setnika
rzymskiego i niewidomych, spełnia zapowiedzi proroka Izaja-
sza. Określają, że celem przyjścia Zbawiciela  Mesjasza jest
zbawienie ludzi. W przypadku trudności z wyciągnięciem ta-
kiego wniosku na podstawie tekstu Starego Testamentu, kate-
cheta zwraca uwagę, że w osobie Jezusa jest moc i dobroć
Boga, a wiara jest potrzebnym warunkiem do przyjęcia i zro-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
15. Ludzkie tęsknoty 7
zumienia tajemnicy o Jezusie  Zbawicielu. Zaznaczamy, że
tylko dzięki wierze w Jezusa  Mesjasza ludzie zrozumieją,
Jezus 
czym Pan Bóg pragnie ich obdarzyć. Wyniki pracy poszczegól- obiecany
Mesjasz
nych grup zapisujemy w postaci haseł na tablicy. Stwierdze-
niem, że Pismo Święte wskazuje na Jezusa jako obiecanego
Mesjasza, kończymy ten etap pracy.
C. Zakończenie
Rozpoczynamy Adwent, który przypomina nam nasze ocze-
kiwanie i tęsknotę za spotkaniem z Jezusem Zbawicielem. Do
każdego spotkania z Jezusem potrzebna jest wiara. Prosimy
o nią uczestnicząc w nabożeństwach adwentowych, ale może-
my o nią prosić również w naszej indywidualnej modlitwie i na
katechezie. Uczynimy to dzisiaj modlitwą z podręcznika.
3. Zapis do zeszytu
Temat: LUDZKIE T
SKNOTY
Zapis stanowiÄ… wnioski z pracy w grupach.
4. Zadanie domowe
Korzystając z podręcznika, napisz, dlaczego co roku obchodzi-
my Adwent?
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
8
16. BÓG SPEA
NIA SWOJE OBIETNICE
I. ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Zaznajomienie z treścią obietnic mesjańskich, które Bóg
wypełnia w Jezusie posłanym do wszystkich ludzi. Zachęta do
dzielenia siÄ™ wiarÄ… z innymi.
Treść orędzia zbawczego
Bóg nie zostawia człowieka po upadku, wzywa go i zapo-
wiada mu tajemnicze zwycięstwo nad złem oraz podniesienie
z upadku. Mówi na ten temat fragment z Księgi Rodzaju zwa-
ny Protoewangelią, będący pierwszą zapowiedzią Mesjasza
Odkupiciela. Pojęcie Mesjasz stało się imieniem własnym Je-
zusa, ponieważ On doskonale wypełnił boskie posłanie, które
pojęcie to oznacza. Ukazanie się Jezusa jako Mesjasza Izraela,
Syna Bożego i Zbawiciela świata realizuje się poprzez epifa-
niÄ™. Wraz z chrztem Jezusa w Jordanie i godami w Kanie ce-
lebruje się w tym dniu pokłon oddany Jezusowi przez Mędr-
ców przybyłych ze Wschodu. W tych Mędrcach, reprezentan-
tach wyznawców sąsiednich religii pogańskich, Ewangelia
widzi pierwociny narodów, które przyjmują dobrą nowinę zba-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
16. Bóg spełnia swoje obietnice 9
wienia przez Wcielenie. Przybycie Mędrców do Jerozolimy
oznacza, że szukają oni w Izraelu, mesjańskim świetle gwiaz-
dy Dawida, tego, który będzie królem narodów, a ich przyby-
cie oznacza, że poganie tylko wtedy mogą odkryć Jezusa i wiel-
bić Go jako Syna Bożego i Zbawiciela świata, gdy zwrócą się
do Żydów i przyjmą od nich obietnicę mesjańską, która jest
zawarta w Starym Testamencie.
Metody i środki dydaktyczne
malowanie słowa;
mapa nieba;
audycja biblijna;
pogadanka;
duże arkusze papieru;
farby;
schemat  mapy nieba ;
nagranie tekstu biblijnego.
Literatura pomocnicza
E. Brudnik, A. Moszyńska, B. Owczarska, Ja i mój uczeń pra-
cujemy aktywnie, Kielce 2000.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Malujemy słowo: PROTOEWANGELIA.
B. Rozwinięcie
Odszukujemy tytuły nadawane Mesjaszowi w obietnicach
i ukazujemy Mędrców jako tych przedstawicieli narodów po-
gańskich, którzy w Jezusie rozpoznali Mesjasza.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
10 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
C. Zakończenie
Szukamy sposobów, jak dzielić się wiarą z innymi.
2. Katecheza
A. Wstęp
Dzielimy klasę na grupy i prosimy, by każda z nich nama-
lowała słowo: PROTOEWANGELIA. Omawiamy przygotowa-
ne prace zbierając wiadomości znane uczniom z IV klasy, z któ-
rych wynika, że Protoewangelia to Boża obietnica dotycząca
Mesjasza. Jakie prorocze słowa odnosimy dziś do Jezusa?
B. Rozwinięcie
Prosimy, by uczniowie z podręcznika przeczytali starotesta-
mentowe proroctwa dotyczÄ…ce Mesjasza i na  mapie nieba
napisali imiona nadawane Mesjaszowi w tych obietnicach.
W tym celu rozdajemy uczniom poniższy schemat:
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
16. Bóg spełnia swoje obietnice 11
W wyniku pracy uczniów powinien on wyglądać następu-
jÄ…co:
EMMANUEL
SYN
PRZEDZIWNY
DORADCA
ODWIECZNY
BÓG
OJCIEC
MOCNY
W podsumowaniu stwierdzamy, że choć Mesjasz w zapo-
wiedziach otrzymywał różne imiona, to jest On jedną osobą,
w której Bóg wypełnia swoje obietnice. Obietnicom tym zawie-
rzyli nie tylko Izraelici, ale także Mędrcy ze Wschodu, którzy
nie byli Izraelitami i wyznawali inne religie. Domyślacie się
zapewne, po jakim znaku poznali spełnienie prorockich zapo-
wiedzi. Wysłuchajmy opisu wydarzenia zwanego pokłonem
Mędrców, by podziękować Bogu za to, że objawia się wszyst-
kim ludziom. Odtwarzamy tekst Mt 2, 2. 7-11. Następnie wy-
jaśniamy, że Mędrcy reprezentują wszystkich ludzi, nieza-
leżnie od tego, gdzie i kiedy żyją, bo Bóg spełnia swoje obiet-
nice względem wszystkich ludzi. Jednocześnie są oni przykła-
dem na to, że otrzymaną wiarą możemy dzielić się z innymi.
Wyznajmy naszą wiarę w Jezusa, w którym Mędrcy rozpoznali
Zbawiciela. Czynimy to modlitwą z podręcznika.
C. Zakończenie
Przypominamy uczniom, że my również powinniśmy dzie-
lić się z innymi wiarą otrzymaną na chrzcie. Prosimy, by
uczniowie wrócili do  mapy nieba i wybrali jedno z imion Me-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
12 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
sjasza, o którym chcieliby powiedzieć innym. Prowadzimy roz-
mowę, w której uczniowie uzasadniają swój wybór i podają
propozycje, jak mogą z innymi dzielić się wiedzą i wiarą.
3. Zeszyt ucznia
Temat: BÓG SPEA
NIA SWOJE OBIETNICE
Uczniowie wklejajÄ…  mapÄ™ nieba .
4. Praca domowa
Wyjaśnij, które ze starotestamentowych zapowiedzi najbardziej
pomagają ci uwierzyć, że Jezus jest Mesjaszem.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
13
17. DROGA DO OJCA  NAWRACAM SI

I . ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Odkrywanie, że nawracanie jest powracaniem do Boga,
czyli nieustannym wysiłkiem, by zrywać ze złem i czynić do-
bro. Zachęta do pełnienia uczynków miłosierdzia.
Treść orędzia zbawczego
Pan Bóg z miłości stworzył człowieka. Dlatego człowiek po-
winien pełnić wolę Bożą, żyć w przyjaz
ni z Bogiem, czynić to,
co dobre, a unikać zła. W Starym i Nowym Testamencie znaj-
dujemy wiele słów nawołujących do odrzucania zła, do nawra-
cania się. Nawracanie było rozumiane w różny sposób.
W Starym Testamencie nawrócenie jest posłuszeństwem
Bogu. Prorocy widzieli bałwochwalstwo, niesprawiedliwość,
dlatego nawoływali lud do powrotu ku przymierzu.
W Nowym Testamencie nawrócenie oznacza przemianę
wewnętrzną. Jan Chrzciciel głosił na Pustyni Judzkiej te słowa:
 Nawróćcie się, bo bliskie jest królestwo niebieskie (Mt 3,
1-2). Nawrócenie, o którym mówi prorok, wzywa ludzi do
przemiany sposobu myślenia, mówienia, działania. Takie
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
14 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
nawrócenie ma uwolnić człowieka od grzechu, prowadzi do
pojednania się z Bogiem i powrotu do Boga. Ludzie więc pytali
 co mamy czynić, aby prawdziwie się nawrócić? Jan Chrzciciel
odpowiadał: Kto ma dwie suknie niech [ jedną] da temu, który
nie ma; a kto ma żywność, niech tak samo czyni. Przychodzili
także celnicy, żeby przyjąć chrzest, i pytali go:  Nauczycielu,
co mamy czynić? On im odpowiadał:  Nie pobierajcie nic
więcej ponad to, ile wam wyznaczono . Pytali go też i żołnierze:
 A my, co mamy czynić? On im odpowiadał:  Nad nikim się
nie znęcajcie i nikogo nie uciskajcie, lecz poprzestawajcie na
swoim żołdzie (A
k 3, 10-14). Nawracanie siÄ™ wymaga od
człowieka otwarcia się na otrzymane łaski. Jan Chrzciciel
ukazał właściwą i poprawną postawę człowieka otwartego na
potrzeby innych, na służenie drugiemu człowiekowi. Taką
służbę tradycja chrześcijańska nazywa spełnianiem uczynków
miłosierdzia względem duszy i względem ciała. Pomagają one
żyć w przyjaz
ni z Bogiem i z drugim człowiekiem.
Metody i środki dydaktyczne
symulacja;
zadanie na dobieranie;
test wyboru;
pogadanka;
materiały do pracy w grupach.
Literatura pomocnicza
X. Léon-Dufour, SÅ‚ownik teologii biblijnej, Pallottinum, Po-
znań  Warszawa 1985.
W.J. Harrington, Klucz do Biblii, Warszawa 1982.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
17. Droga do Ojca  nawracam siÄ™ 15
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Opracowujemy plan przygotowań w związku z przyjazdem do
szkoły ważnej osoby.
B. Rozwinięcie
Odkrywamy znaczenie biblijnych pojęć:  nawracajcie się 
przygotujcie drogÄ™.
C. Zakończenie
Zachęcamy do wypełniania uczynków miłosierdzia względem
ciała i względem duszy.
2. Katecheza
A. Wstęp
Rozpoczynamy  metodÄ… symulacji . Uczniowie wcielajÄ… siÄ™
w rolę dyrektora szkoły i przygotowują plan działań przed przy-
jazdem ważnej osoby do szkoły. Prosimy, by uczniowie przed-
stawili swoje projekty. Zwracamy uwagę, że aby otrzymać
oczekiwany efekt, wszyscy powinni się zaangażować w reali-
zację planu. Kończymy pytaniem: czy zastanawialiśmy się
kiedyś nad koniecznością przygotowania się do spotkania ze
Zbawicielem i nad tym, jak może wyglądać plan takiego
przygotowania?
B. Rozwinięcie
Zaproszenie do przygotowania siÄ™ na spotkanie z Mesja-
szem towarzyszyło Izraelitom przez wszystkie wieki oczekiwa-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
16 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
nia na narodzenie Zbawiciela. Dwa najbardziej znane przepi-
sane są z Pisma Świętego do podręczników. Uczniowie odczy-
tujÄ… te zdania i umieszczamy je na tablicy, Å‚Ä…czÄ…c znakiem  = .
=
Drogę dla Pana przygotujcie Nawróćcie się, bo bliskie jest
na pustyni, wyrównajcie na królestwo niebieskie
=
pustkowiu gościniec naszemu (Mt 3, 1-2).
Bogu (Iz 40, 3).
Przypominamy sytuacjÄ™ narodu wybranego przebywajÄ…ce-
go w niewoli i to, czego doświadczył on od Boga na pustyni.
Ilustrujemy wyjaśnienia schematem:
karmił ich;
Pan Bóg prowadził;
dał Dziesięć Przykazań.
W ten sposób prowadzimy do przekonania, że Pan Bóg po-
ciesza swój lud, obiecuje lepsze i radośniejsze czasy, ale sta-
wia im zadanie do spełnienia, które jest warunkiem ich lepszej
przyszłości. Kończymy pytaniem: Co to znaczy przygotować
 drogę Panu , albo tak, jak nazywa to Jan Chrzciciel: nawró-
cić się. Odpowiedzi poszukujemy w grupach. Każda grupa
otrzymuje tekst biblijny i treść uczynków miłosiernych, rozwią-
zuje test wyboru i uzupełnia go własnym rozumieniem tych
zadań.
Co mamy czynić, aby się nawrócić?
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
17. Droga do Ojca  nawracam siÄ™ 17
Materiał do pracy w grupach nr 1
Uczynki miłosierdzia Nasze rozumienie
Tekst biblijny
uczynków miło-
sierdzia
Grzeszących upominać
Nieumiejętnych pouczać
Kto ma dwie suknie, niech [jed-
ną] da temu, który jej nie ma;
a kto ma żywność niech tak
WÄ…tpiÄ…cym dobrze ra-
samo czyni (A
k 3, 10).
dzić
Strapionych pocieszać
Przychodzili także celnicy, żeby
przyjąć chrzest, i pytali go:
 Nauczycielu, co mamy czy-
Krzywdy cierpliwie zno-
nić? On im odpowiadał:  Nie
sić
pobierajcie nic więcej ponad
to, ile wam wyznaczono (A
k 3,
10 -13).
Urazy chętnie darować
Pytali go też i żołnierze:  A my,
co mamy czynić? On im odpo-
wiadał:  Nad nikim się nie
Modlić się za żywych
znęcajcie i nikogo nie uciskaj-
i umarłych
cie, lecz poprzestawajcie na
swoim żołdzie (A
k 3, 14).
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
18 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
Materiały do pracy w grupach nr 2
Uczynki miłosierdzia Nasze rozumienie
Tekst biblijny
uczynków miłosier-
dzia
Podróżnych w dom
przyjąć
 Kto ma dwie suknie, niech
[jedną] da temu, który jej nie
ma; a kto ma żywność niech tak
samo czyni (A
k 3, 10-12).
Głodnych nakarmić
Pragnących napoić
Przychodzili także celnicy, żeby
przyjąć chrzest, i pytali go:
 Nauczycielu, co mamy czy-
Nagich przyodziać
nić? On im odpowiadał:  Nie
pobierajcie nic więcej ponad
to, ile wam wyznaczono (A
k 3,
10 -13).
Więz
niów pocieszać
Pytali go też i żołnierze:  A my,
Chorych nawiedzać
co mamy czynić? On im odpo-
wiadał:  Nad nikim się nie
znęcajcie i nikogo nie uciskaj-
cie, lecz poprzestawajcie na
Umarłych grzebać
swoim żołdzie (A
k 3, 14).
W podsumowaniu pracy w grupach stwierdzamy, że nawrócenie to czy-
nienie dobra drugiemu człowiekowi. Pomoc innym w każdej sytuacji. Słu-
żenie radą i pomocą, a także dzielenie się tym, co mamy i z bliz
nim.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
17. Droga do Ojca  nawracam siÄ™ 19
C. Zakończenie
Przypominamy wezwania proroka Jzajasza jak i Jana
Chrzciciela, które słyszymy podczas czytań w czasie Adwentu.
Zastanawiamy się, w jaki sposób dzisiaj możemy pomagać
innym. Prosimy, by każdy uczeń wybrał dla siebie jeden
z uczynków miłosierdzia i napisał w zeszycie, jak chce 
wypełniając go  realizować zadanie Adwentu: przygotować
drogę Panu, czyli się nawrócić. Zwracamy uwagę, że w na-
wróceniu nie wystarczą tylko nasze wysiłki, potrzebna jest nam
Boża pomoc. Zachęcamy uczniów do modlitwy o nawrócenie.
3. Zeszyt ucznia
Temat: DROGA DO OJCA  NAWRACAM SI

Zapis stanowią wnioski z pracy w grupach i jeden z uczynków,
jaki uczniowie sami sobie wybrali, by realizować polecenie:
 nawróćcie się .
4. Praca domowa
Zastanów się, w jaki sposób i ty możesz służyć i pomagać
swoim koleżankom lub kolegom?
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
20
18. Z WSZYSTKICH NIEWIAST WYBRANA
I. ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cele katechezy
Wyjaśniamy, że Bóg wypełnia plan zbawienia ludzi za po-
średnictwem wybranych przez siebie osób. Ukazujemy szcze-
gólną rolę Maryi w tym dziele. Zachęcamy do współpracy z Bo-
giem.
Treść orędzia zbawczego
Historia zbawienia, którą poznajemy z kart Pisma Święte-
go ukazuje nam wiele postaci, które Bóg zaprosił do współpra-
cy. Do nich należą też kobiety Starego Przymierza. Sara i Anna,
które Bóg pobłogosławił macierzyństwem. Rut  wzór dobro-
ci i pobożności dla kobiet Izreaela. Debora  gorliwa służeb-
nica Boga, a Estera i Judyta  wierne Bogu i narodowi. Każda
z nich w jakiś sposób była nosicielką cnót, które posiada Ma-
ryja. Jednak przez Maryję realizują się i spełniają wszelkie za-
miary Boga. Bóg Ojciec wybrał Ją spośród wszystkich niewiast,
kiedy zapragnął posłać na świat swojego Syna. To Ona prze-
kazuje Go całej ludzkości jako jedynego Pośrednika między
Bogiem i ludz
mi. Do realizacji tego posłannictwa została wy-
brana przez Boga i włączona w dzieło Chrystusa. Stara się zro-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
18. Z wszystkich niewiast wybrana 21
zumieć Boże plany, dlatego też całkowicie oddaje się Bogu do
dyspozycji jako pokorna  służebnica Pańska (A
k 1, 38). Z tego
powodu Ewangelista A
ukasz nazywa Ją pobożną niewiastą,
która służy Bogu. Bóg, powołując człowieka do współdziała-
nia w planie zbawienia, liczy się z wolą człowieka, dlatego
także wybierając Maryję do współudziału w dziele Chrystusa,
oczekiwał Jej zgody. Zgoda, którą wyraziła w słowach: Niech
mi się stanie według Twego słowa, zaprowadziła Ją aż pod
krzyż, gdzie w trudnych chwilach męki Syna zachowała
w swym sercu wiarę i posłuszeństwo. Pozostaje dla nas wzo-
rem współpracy z Bogiem w niesieniu światu i ludziom zba-
wienia przez służbę Bogu i przez czynione dobro.
Metody i środki dydaktyczne
audycja;
pogadanka;
praca z tekstem;
rozsypanka;
wizytówka;
nagranie dzwonów;
tekst modlitwy  Anioł Pański ;
tekst rozsypanki;
kartka w formacie wizytówki;
Literatura pomocnicza
Z. Marek SJ, Biblia w katechetycznej posłudze słowa, Kraków
1998, s. 139-211.
X. Léon-Dufour, SÅ‚ownik teologii biblijnej, Pallottinum, Po-
znań  Warszawa 1985.
W. J. Harrington, Klucz do Biblii, Warszawa 1982.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
22 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Określamy funkcję dzwonów.
B. Rozwinięcie
Przywołując znaczące kobiety ze Starego Testamentu oraz
opierając się na fragmencie Ewangelii św. A
ukasza (1, 26-
35.37-38), podkreślamy szczególne wybranie Maryi we współ-
działaniu z Bogiem i Jezusem.
C. Zakończenie
Zachęcamy do osobistego zaangażowania się na wzór Maryi
i kobiet Starego Testamentu do współpracy z Bogiem przez
miłość, szacunek, posłuszeństwo, pracę i naukę.
2. Katecheza
A. Wstęp
Rozpoczynamy odtworzeniem nagrania różnych dzwonów.
Prowadzimy z uczniami rozmowę, w której wyjaśniamy, jaki jest
cel używania dzwonów w kościele, ich usytuowanie i pory dzwo-
nienia. Kończymy stwierdzeniem, że dzwony, które biją w po-
łudnie, to dzwony na modlitwę:  Anioł Pański . Jakie wydarze-
nie przypomina ta modlitwa i jaki jest w nim udział Maryi?
B. Rozwinięcie
Prosimy, by uczniowie przeczytali tekst Ewangelii wg św.
A
ukasza zamieszczony w podręczniku ucznia i znalez
li podo-
bieństwa między treścią tego fragmentu a modlitwą  Anioł
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
18. Z wszystkich niewiast wybrana 23
Pański . Tekst modlitwy można wywiesić na tablicy lub dać
każdemu uczniowi na kartce. Uczniowie powinni przyporząd-
kować sobie następujące fragmenty:
" Anioł Pański zwiastował Pannie Maryi  posłał Bóg
Anioła Gabriela do miasta w Galilei ... a Dziewicy było
na imiÄ™ Maryja.
" I poczęła z Ducha Świętego  Oto poczniesz i porodzisz
Syna, któremu nadasz imię Jezus.
" Oto Ja służebnica Pańska  Oto Ja służebnica Pańska.
" Niech mi się stanie według słowa twego  Niech mi się
stanie według twego słowa.
" A Słowo stało się Ciałem  Dlatego też Święte, które się
narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
" I zamieszkało między nami 
Wyjaśniamy uczniom, że ostatni fragment z modlitwy  Anioł
Pański w sposób szczególny przypomina nam, że Bóg w Jezu-
sie wypełnił swoją obietnicę i obdarzył zbawieniem wszystkich
ludzi. W każdym czasie zaprasza ludzi do współpracy w dziele
zbawienia. Modlitwa  Anioł Pański i tekst biblijny, nad którym
pracowaliśmy, mówią o tym, że Bóg spośród wielu kobiet wy-
brał Maryję do realizacji swego dzieła. Już w Starym Testamen-
cie znajdujemy wiele przykładów kobiet, za pośrednictwem któ-
rych Bóg realizował swój zamiar. Przypomnijmy niektóre z nich.
Prosimy, by uczniowie w tekście w podręczniku znalez
li imio-
na tych kobiet oraz jedną cechę, która w sposób szczególny
świadczy o współpracy danej osoby z Bogiem. W oparciu o prze-
czytany fragment uczniowie układają rozsypankę:
patriotkÄ…
Rut 
od wrogów
Debora 
była 
Sara 
służyła
gorliwością urodziła w
na całe życie
ofiarowała
Estera 
wieku syna
swojego syna
swój lud
Anna 
Bogu Bogu z wielkÄ…
i pobożna
uratowała
Judyta 
była dobra
podeszłym
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
24 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
Następnie zastanawiamy się, której z kobiet brakuje w utwo-
rzonym katalogu. Uczniowie powinni wskazać na Maryję.
Odwołujemy się do przeprowadzonej wcześniej analizy tek-
stów i wskazujemy na fakt, że to Bóg wybrał Maryję, by za Jej
pośrednictwem wyzwolić ludzi z grzechu. Maryja przyjęła
wielką i trudną propozycję Boga, by dać Zbawicielowi ludzką
postać. Do katalogu kobiet dołączamy imię Maryi, a obok  jest
posłuszna Bogu i Jego planom. W efekcie rozsypanka powin-
na wyglądać następująco:
Sara  urodziła w podeszłym wieku syna.
Anna  ofiarowała swojego syna na całe życie Bogu.
Rut  była dobra i pobożna.
Debora  służyła Bogu z wielką gorliwością.
Estera  uratowała swój lud od wrogów.
Judyta  była patriotką.
Maryja  jest posłuszna Bogu i Jego planom.
C. Zakończenie
Podkreślamy potrzebę współdziałania każdego chrześcija-
nina z Bogiem w spełnianiu Bożego planu zbawienia. Przypo-
minamy, że przez chrzest zobowiązaliśmy się do takiej współ-
pracy. Rozdajemy kartki formatu  wizytówek i prosimy, by
uczniowie wpisali swoje imiÄ™ i nazwisko, a pod nim napisali,
w jaki sposób mogą współpracować z Bogiem posługując się
przykładem Maryi i kobiet ze Starego Testamentu.
3. Zeszyt ucznia
Temat: Z WSZYSTKICH NIEWIAST WYBRANA
Zapis stanowi rozsypanka i wizytówka.
4. Praca domowa
Prosimy, by uczniowie nauczyli się odmawiać  Anioł Pański .
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
25
19. SPEA
NIONA OBIETNICA
I. ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Ukazanie na przykładzie Maryi, że Boże obietnice przyjścia
Zbawiciela spełniają się dzięki Jej wierze i posłuszeństwu.
Uświadomienie, że najgłębsze ludzkie tęsknoty i pragnienia
zaspokaja Bóg, dając swego Syna. Zachęta do czynienia dobra,
które jest wyrazem posłuszeństwa Bogu.
Treść orędzia zbawczego
Bóg tak umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał,
aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne
(J 3, 16). Zanim Syn Boży przyszedł na ziemię Bóg w ciągu
wieków niejednokrotnie ponawiał obietnicę nadejścia Mesja-
sza  Zbawiciela ludzi. Sposób, jaki obrał, by Słowo Ciałem się
stało (J 1, 14) przerósł ludzkie wyobrażenia. Bóg uzależnił
spełnienie swej obietnicy od zgody kobiety! Wybrana przez
Niego na Matkę Mesjasza Maryja mogła powiedzieć  nie ,
 bojÄ™ siÄ™ ,  nie rozumiem ,  wybierz kogoÅ› innego . Zacho-
wując wolność woli kierowała się ufnością i posłuszeństwem.
Skoro sam Bóg zechciał działać w Jej życiu i przez Nią, jakże
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
26 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
mogła Mu odmówić. Poddała się całkowicie Jego woli i do-
świadczyła tajemnicy Słowa, które stało się Ciałem. Niezwy-
kła obietnica wypełniała się w Jej życiu: nosiła w sobie cudow-
nie poczęte Dziecko, nadzieję i wybawienie całej ludzkości.
Spełnienie Bożej obietnicy o przyjściu Zbawiciela odkryła
Elżbieta. Radość z jej spełnienia wyraziła słowami: Błogosła-
wiona jesteś, któraś uwierzyła, że spełnią się słowa powiedziane
Ci od Pana (A
k 1, 45).
Maryja jest dla wszystkich chrześcijan wzorem wiary. Dzię-
ki owej wierze i przez swoje  tak staje się  bramą , przez którą
Bóg przychodzi do ludzi. Maryję nazywa się też  nową Ewą ,
by podkreślić w ten sposób wierność Maryi, Jej zaufanie Bogu
w przeciwieństwie do braku zaufania ze strony  pierwszej
Ewy . Ufając Bogu, Nowa Ewa włączyła się w dzieje zbawie-
nia ludzi.
Metody i środki dydaktyczne
pogadanka;
praca z tekstem;
pantomima;
teksty biblijne A
k 1, 26-38 i A
k 1, 39-45.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Wyjaśniamy powiedzenia i przysłowia dotyczące obietnic.
B. Rozwinięcie
Przez analizÄ™ perykopy biblijnej o zwiastowaniu i nawiedze-
niu pokazujemy, że Bóg spełnia obietnicę o Mesjaszu  Zba-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
19. Spełniona obietnica 27
wicielu. DajÄ…c swego Syna zaspokaja ludzkie pragnienia. Uka-
zujemy MaryjÄ™ jako  nowÄ… EwÄ™ .
C. Zakończenie
Zmierzamy do pokazania sposobów czynienia dobra przez
Boga z naszym udziałem, polegającym na naśladowaniu Mat-
ki Bożej w wierze i posłuszeństwie woli Bożej.
2. Katecheza
A. Wstęp
Prosimy, by uczniowie przypomnieli sobie przysłowia lub
powiedzenia dotyczące składanych obietnic (np.  obiecanki ca-
canki, a głupiemu radość ;  rzucać słowa na wiatr ). W trak-
cie pogadanki wyjaśniamy rozumienie tych wyrażeń. Kończy-
my pytaniem, co możemy powiedzieć o Bogu, który obiecuje
ludziom zbawienie?
B. Rozwinięcie
PoszukujÄ…c odpowiedzi analizujemy perykopy biblijne i na-
uczanie Kościoła. Dzielimy klasę na grupy. Każda z nich otrzy-
muje jeden tekst i pytania z nim zwiÄ…zane. Zadania dla poszcze-
gólnych grup:
W szóstym miesiącu posłał Bóg anioła Gabriela do miasta
Grupa I
w Galilei, zwanego Nazaret, do Dziewicy poślubionej mężowi,
(A
k 1, 26-38)
imieniem Józef, z rodu Dawida; a Dziewicy było na imię Ma-
ryja. Anioł wszedł do Niej i rzekł:  Bądz
pozdrowiona, pełna
łaski, Pan z Tobą, błogosławiona jesteś między niewiastami .
Ona zmieszała się na te słowa i rozważała, co miałoby znaczyć
to pozdrowienie. Lecz anioł rzekł do Niej:  Nie bój się, Mary-
jo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz
Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie On wielki i będzie na-
zwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego pra-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
28 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
ojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a
Jego panowaniu nie będzie końca . Na to Maryja rzekła do
anioła:  Jakże się to stanie, skoro nie znam męża? Anioł Jej
odpowiedział:  Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyż-
szego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie
nazwane Synem Bożym. A oto również krewna Twoja, Elżbie-
ta, poczęła w swej starości syna i jest już w szóstym miesiącu
ta, która uchodzi za niepłodną. Dla Boga bowiem nie ma nic
niemożliwego . Na to rzekła Maryja:  Oto Ja służebnica Pań-
ska, niech Mi się stanie według twego słowa! Wtedy odszedł
od Niej anioł.
Pytania:
Z Jakim zamiarem Bóg zwrócił się do Maryi?
Dzięki czemu Boża obietnica wypełniła się w Jej życiu?
Grupa II W tym czasie Maryja wybrała się i poszła z pośpiechem w góry
do pewnego miasta w [pokoleniu] Judy. Weszła do domu Za-
(A
k 1, 39-45)
chariasza i pozdrowiła Elżbietę. Gdy Elżbieta usłyszała pozdro-
wienie Maryi, poruszyło się dzieciątko w jej łonie, a Duch
Święty napełnił Elżbietę. Wydała ona okrzyk i powiedziała:
 Błogosławiona jesteś między niewiastami i błogosławiony jest
owoc Twojego łona. A skądże mi to, że Matka mojego Pana
przychodzi do mnie? Oto, skoro głos Twego pozdrowienia za-
brzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dzieciątko w
moim łonie. Błogosławiona jesteś, któraś uwierzyła, że spełnią
się słowa powiedziane Ci od Pana.
Pytania:
Jaką radosną tajemnicę odsłonił Bóg przed Elżbietą w czasie
spotkania z MaryjÄ…?
Co wzbudziło uznanie i podziw Elżbiety w Maryi?
Grupa III Tekst z podręcznika: akapit o  nowej Ewie i fragment z kate-
chezy 18. pt.  Z wszystkich niewiast wybrana zaczynajÄ…cy siÄ™
od słów  Bóg chciał ostatecznie wypełnić swe obietnice... ro-
dzÄ…c Go .
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
19. Spełniona obietnica 29
Pytania:
Dlaczego MaryjÄ™ nazywa siÄ™  nowÄ… EwÄ… ?
Jaki sens ma określenie  brama w odniesieniu do Maryi?
W trakcie referowania wyników pracy poszczególnych grup
uczniowie powinni zwrócić uwagę na to, że Bóg zwrócił się
przez Anioła do Maryi z zamiarem spełnienia obietnicy przyj-
ścia Zbawiciela oraz że ta obietnica spełniła się dzięki zaufa-
niu i zawierzeniu słowom Boga. W scenie Nawiedzenia ucznio-
wie powinni zauważyć, że Bóg odkrywa przed Elżbietą tajem-
nicę przyjścia Zbawiciela  obiecanego Mesjasza oraz godną
uznania postawę wiary i posłuszeństwa Maryi względem Boga.
Grupa trzecia wyjaśnia pojęcia:  brama i  nowa Ewa , wska-
zując na posłuszeństwo, wierność i zaufanie Maryi, dzięki któ-
rej Bóg przychodzi na świat, a Ona włącza się w dzieje zbawie-
nia ludzi przez Jezusa Chrystusa.
Wypowiedzi uczniów podsumowujemy stwierdzeniem, że
Bóg odpowiedział na tęsknoty i pragnienia ludzi, dając swego
Syna dzięki wierze i posłuszeństwu Maryi. Stąd też Maryja jest
dla nas wzorem chrześcijańskiej wiary. Gdy jesteśmy posłuszni
Bogu, spełniamy swym życiem Jego wolę. Bóg przez nas może
czynić nowe dobro, a my w taki sposób włączamy się w speł-
nienie Bożego planu zbawienia.
Podkreślamy, że tylko Bóg jest wierny danym obietnicom,
realizuje swoje zamiary do końca. Wymaga jednak odpowied-
nich warunków do ich spełnienia. Są nimi wiara i posłuszeń-
stwo.
C. Zakończenie
Zwracamy się do uczniów z pytaniem: w jaki sposób przez
nas Bóg może czynić dobro? Wyjaśniamy, że odpowiedzią na
to pytanie będą przygotowane przez uczniów scenki  panto-
mimy. Uczniowie w kilkuosobowych zespołach przygotowu-
ją, a następnie prezentują sposoby czynienia dobra.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
30 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
3. Zeszyt ucznia
Temat: SPEA
NIONA OBIETNICA
Zapis stanowi tekst biblijny A
k 1, 45: Błogosławiona jesteś,
któraś uwierzyła, że spełnią się słowa powiedziane Ci od Pana.
4. Praca domowa
Narysuj scenkę, którą przedstawiała twoja grupa.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
31
20. PAMI
TAM O SPEA
NIONYCH
OBIETNICACH
I. ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Wskazanie na okres Adwentu, jako na zadanie dla wspólnoty
wierzących. Zachęcanie do wierności podjętym zobowiąza-
niom.
Treść orędzia zbawczego
Adwent to czas przygotowania ludzi do Uroczystości Na-
rodzenia Pana Jezusa. To pamiątka historycznego przyjścia
Chrystusa na ziemiÄ™ przed dwoma tysiÄ…cami lat. Narodzenie
Jezusa było wielką radością, a zarazem wypełnieniem obietni-
cy zapowiedzianej już w raju. Pamięć o spełnionych przez Boga
obietnicach wzmacnia naszą wiarę, że Jezus przyjdzie powtór-
nie. To oczekiwanie nazywamy oczekiwaniem na ParuzjÄ™, czyli
powtórne przyjście zmartwychwstałego Chrystusa. W czasie
Adwentu odnawiamy pragnienie tego przyjścia. Trwa przygo-
towanie na to spotkanie. Jako dzieci Boże mamy stale ducho-
wo rozwijać się i umacniać naszą przyjaz
Å„ z Chrystusem. Do-
konuje się to poprzez ciągłą pokutę, ciągłą przemianę we-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
32 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
wnętrzną. Aby godnie przygotować się na przyjście Jezusa,
Kościół ukazuje nam osoby, które są wzorem oczekiwania
i przyjęcia Jezusa. Są wśród nich: św. Józef, prorok Izajasz,
Maryja Panna, Jan Chrzciciel.
Z pragnieniem tego ostatniego proroka: Potrzeba, by On
wzrastał, a ja żebym się umniejszał (J 3, 30) jednoczy się cały
Kościół. Kościół uczy nas słuchania słowa Bożego, przyjmo-
wania go, gotowości pełnienia woli Bożej. Gdy będziemy żyć
tą nauką, będzie w nas wzrastał Chrystus, a my  jak Jan Chrzci-
ciel  będziemy się umniejszać.
Adwent to nie tylko wspomnienie, to pamiÄ…tka zbawczego
dzieła Pana Boga. To czas twojego osobistego oczekiwania na
spotkanie z Nim. Twoje oczekiwanie to trwanie na modlitwie,
życie w łasce, służenie innym z miłością, dzielenie się darem
wiary, częsty udział w Eucharystii.
Metody i środki dydaktyczne
pogadanka;
praca z tekstem;
list do siebie;
papier listowy;
koperty.
Literatura pomocnicza
J. Wysocki, Adwent i Boże Narodzenie, Olsztyn 1994;
X. Léon-Dufour, SÅ‚ownik teologii biblijnej, Pallottinum, Po-
znań-Warszawa 1985.
PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Rozpoczynamy od rozmowy na temat czekania.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
20. Pamiętam o spełnionych obietnicach 33
B. Rozwinięcie
Wyjaśniamy pojęcia:  adwent i  paruzja . Odkrywamy sens
religijny Adwentu.
C. Zakończenie
Piszemy list do siebie.
2. Katecheza
A. Wstęp
Zapisujemy na tablicy kilka stwierdzeń typu:  niecierpliwe
spoglądanie na zegarek ,  nerwowe kroki po pokoju ,  częste
wyglÄ…danie przez okno . Prosimy, by uczniowie znalez
li słowo-
klucz wyjaśniające ukryte znaczenie tych wyrażeń. Wśród
wypowiedzi powinno pojawić się słowo:  oczekiwanie .
Następnie prowadzimy rozmowę, stawiając pytania, na kogo lub
na co czekamy? Kończymy pogadankę pytaniem, które
z oczekiwań jest najważniejsze dla chrześcijanina?
B. Rozwinięcie
Odpowiedz
na to pytanie staje się szczególnie aktualna
w okresie liturgicznym zwanym Adwentem. Prosimy, by ucznio-
wie sięgnęli do słowniczka i znalez
li wyjaśnienie pojęcia:  ad-
went . Wskazujemy, że jest z nim ściśle związane inne wyraże-
nie:  paruzja . Z jego znaczeniem uczniowie zapoznają się rów-
nież korzystając ze słowniczka. Pamiętając o tym, że Pan Bóg
troszczy się o każdego człowieka, wypełnia obietnice zapowie-
dziane już w raju, my również chcemy być dobrze przygotowa-
ni na spotkanie z Nim. Jak to uczynić, dowiemy się odpowia-
dajÄ…c na pytania.
Dzielimy klasę na grupy, każda z grup otrzymuje pytanie.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
34 III. Jezus odpowiada na ludzkie tęsknoty
I grupa
Pytanie:
Czego uczą nas słowa Jana Chrzciciela: Potrzeba, by On wzra-
stał, a ja żebym się umniejszał (J 3, 30)?
II grupa
Pytanie:
Do czego Kościół wzywa ludzi wierzących podczas oczekiwań
na spotkanie z Jezusem?
III grupa
Pytanie:
Jakie są oczekiwania Kościoła wobec ciebie w Adwencie?
Uczniowie przedstawiajÄ… wyniki pracy w grupach. Zapisu-
jemy je na tablicy tworzÄ…c schemat:
ADWENT
Jezus najważniejszy w życiu
Rozwijanie przyjaz
ni z Jezusem
Przygotowanie do Paruzji
W podsumowaniu stwierdzamy, że chociaż Adwent przeży-
wamy co roku jako przygotowanie do Bożego Narodzenia, to
jednocześnie przypominamy sobie potrzebę troski o sprawy
Boże, o wzrost Jezusa w każdym człowieku, uświadamiamy
sobie konieczność opierania swojego postępowania na Jego
nauce, by w ten sposób oczekiwać powtórnego przyjścia Jezusa
na końcu czasów.
C. Zakończenie
Zachęcamy, by uczniowie napisali list do siebie. Powinno
w nim siÄ™ znalez
ć zobowiązanie dotyczące wypełniania swo-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
20. Pamiętam o spełnionych obietnicach 35
ich obowiązków wynikających z tego, że jesteśmy uczniami
Jezusa. List wkładamy do koperty, zaklejamy i adresujemy do
siebie. Uczeń otwiera list w Święta Bożego Narodzenia i pró-
buje odpowiedzieć sobie na pytanie, czy podjęte zobowiąza-
nie udało mu się zrealizować, a jeżeli nie, to jakie były tego
przyczyny.
3. Zeszyt ucznia
Temat: PAMI
TAM O SPEA
NIONYCH OBIETNICACH
Uczniowie przerysowujÄ… schemat z tablicy.
4. Praca domowa
Wysyłamy list do siebie.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
36
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
37
IV
JEZUS PRZYCHODZI
Historia zbawienia otrzymała swą pełnię w Jezusie Chrystusie. Z perspek-
tywy katechetycznej zrozumienie historii zbawienia domaga siÄ™ zrozumie-
nia misterium Jezusa. Ważne jest przy tym przypomnienie wyjaśnienia po-
danego w Katechizmie Kościoła Katolickiego o tym, że całe życie Chrystusa
jest misterium (KKK 512). W tym też znaczeniu poza misterium wcielenia
i paschy należy mówić o misterium ukrytego i publicznego życia Jezusa
Chrystusa (KKK 512). W myśl tego wskazania w podręczniku pojawia się
nie tylko wyjaśnienie sensu misterium wcielenia, ale także dziecięctwa
i ukrytego życia Jezusa.
W świetle tych objaśnień ta grupa tematyczna została poszerzona o jed-
nostki przybliżające religijne znaczenie biblijnych opowiadań o dziecięc-
twie i życiu ukrytym Jezusa. Celem jednostek podejmujących rozważania
o życiu ukrytym Jezusa jest wskazanie katechizowanym możliwości jedno-
czenia się z Jezusem Chrystusem w codziennym życiu oraz odkrywanie jego
zbawczego znaczenia. Treść tej grupy tematycznej ma wspierać katechizo-
wanych w umiejętności korzystania z Ewangelii tak, aby odczytywać ich
istotny zapis prowadzący do wiary w Jezusa, Mesjasza, Syna Bożego, dają-
cej życie w Jego imię (J 20, 31).
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
38
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
39
21. NARODZENIE JEZUSA
I. ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Zapoznanie uczniów z warunkami i okolicznościami przyj-
ścia Jezusa na ziemię. Kształtowanie postawy wdzięczności za
narodzenie Jezusa.
Treść orędzia zbawczego
W Betlejem rozegrało się najdonioślejsze wydarzenie w hi-
storii świata, przełom, który spowodował, że historia ludzko-
ści przeszła ze starego porządku do nowego. A
ukasz pisze, że
Józef i Maryja przebyli odległość stu trzydziestu kilometrów
z wioski Nazaret do rodowego miasta Józefa, Betlejem, z po-
wodu spisu ludności zarządzonego przez Cezara Augusta.
Według A
ukasza w tym czasie rzymskim wielkorzÄ…dcÄ… prowin-
cji Syrii był Kwiryniusz. Józef i Maryja, która była już wów-
czas w zaawansowanej ciąży, wyruszyli do Betlejem. Ich sy-
tuacja była niezwykle trudna. W Betlejem nie mieli się gdzie
zatrzymać.
Nieoczekiwanie pasterzom ukazują się aniołowie i mówią,
że ujrzą oni Zbawiciela, Chrystusa Pana, który narodził się
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
40 IV. Jezus przychodzi
w pobliskim Betlejem. Nie znajdÄ… go jednak w najbogatszym
domu w Betlejem, lecz w stajni. Zbawiciel świata narodził się,
zgodnie z planem Bożym, jak ubogi pastuszek. Narodzony
w Betlejem Jezus jest pełnym mocy Zbawicielem  zapowie-
dzianym Mesjaszem. Jego narodzenie było spełnieniem obiet-
nic Boga i początkiem nowego etapu w dziejach świata. Obec-
ność Jezusa pośród swego ludu to czas łaski i zbawienia.
Metody i środki dydaktyczne
 słoneczko ;
wzajemne odpytywanie siÄ™;
pogadanka;
układanie modlitwy;
małe kartki;
duży arkusz papieru.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Poznajemy, jaką rolę odgrywają święta Bożego Narodzenia
w życiu uczestników spotkania. Co w świętach cenią najbar-
dziej?
B. Rozwinięcie
Odkrywamy znaczenie biblijnego opisu narodzenia Jezusa.
C. Zakończenie
Zachęcamy do przyjęcia osobistej postawy wobec poznanych
treści.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
21. Narodzenie Jezusa 41
2. Katecheza
A. Wstęp
Prosimy, by uczniowie na małych kartkach dokończyli zda-
nie:  Boże Narodzenie będzie dla mnie radosne, gdy... . Zbie-
ramy informacje metodą  słoneczka . W podsumowaniu
stwierdzamy, że różnie podchodzimy do Świąt Bożego Naro-
dzenia. Dla niektórych z nas najważniejsza jest choinka, pre-
zenty, a dla innych to, że nie ma zajęć w szkole. Jeszcze inni
cieszą się wieczerzą wigilijną i rodzinnym spotkaniem. Koń-
czymy pytaniem: Jakie wydarzenie dało początek naszemu
świętowaniu Bożego Narodzenia?
B. Rozwinięcie
Odpowiedzi szukamy w Piśmie Świętym metodą wzajem- Praca
z tekstem
nego odpytywania siÄ™. W tym celu dzielimy klasÄ™ na grupy,
biblijnym
które przygotowują pytania do tekstu biblijnego (A
k 2, 1-7).
(A
k 2, 1-7)
Wszyscy zapisują pytania w zeszycie. Następnie tworzymy
nowe grupy, w których skład wchodzą przedstawiciele wszyst-
kich wcześniejszych zespołów. Każdy członek zespołu przed-
stawia pytania przygotowane przez swojÄ… grupÄ™, a pozostali na
nie odpowiadają. Grupy wskazują na te pytania, które pojawiały
się najczęściej. W wyniku tej pracy uczniowie powinni poznać,
że: Jezus urodził się w Betlejem; za panowania Cezara Augu-
sta; pochodzi z pokolenia Dawida; został położony w żłobie.
Następnie prowadzimy pogadankę na temat: Dlaczego Jezus,
który jest Bogiem urodził się w tak skromnych warunkach?
Podsumowujemy stwierdzając, że narodzenie Jezusa  Boga-
Człowieka zapoczątkowało nowe czasy, czyli czasy zbawienia.
Fakt ten dostrzegła historia i dlatego od narodzenia Jezusa li-
czymy nowy czas, tzw. czas naszej ery.
C. Zakończenie
Narodzenie Jezusa przywróciło na nowo czas życia ludzi
w przyjaz
ni i bliskości z Bogiem. Prosimy, aby uczniowie
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
42 IV. Jezus przychodzi
w nawiązaniu do treści poruszanych podczas lekcji, przygoto-
wali krótką modlitwę  do wyboru  dziękczynienia, przepro-
szenia, prośby lub uwielbienia. Prosimy chętnych uczniów, by
odczytali swoją propozycję jako modlitwę całej klasy.
3. Zeszyt ucznia
Temat: NARODZENIE JEZUSA
Zapis stanowią pytania ułożone przez poszczególne grupy.
4. Praca domowa
Uczniowie wpisujÄ… odpowiedzi na postawione pytania.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
43
22. PRZYJ
CIE JEZUSA JAKO MESJASZA
I. ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Ukazanie Jezusa jako drugiego Mojżesza. Zachęta do wdzięcz-
ności za wolność przyniesioną przez Jezusa Chrystusa.
Treść orędzia zbawczego
Zwiedziony przez Mędrców Herod szuka innego sposobu
odnalezienia Jezusa, ale bynajmniej nie po to, by Mu złożyć
pokłon. By Herod nie mógł urzeczywistnić swych planów, Jó-
zef otrzymuje przez anioła wskazania, by udać się do Egiptu.
Opiekun Jezusa bez wahania wypełnia polecenia Boże, mimo
że po ludzku sądząc rokują niewielkie powodzenie. Kolejną
próbę zaufania Bogu przeżywa Józef, gdy dowiaduje się, że ma
pozostać w Egipcie aż do śmierci Heroda, który będzie szukał
Dziecięcia, aby je zgładzić. Wzmiankę o powrocie Jezusa
z Egiptu wykorzystuje Ewangelista Mateusz, by pokazać, że od
samego poczÄ…tku sprawdzajÄ… siÄ™ dotyczÄ…ce Jezusa przepowied-
nie proroków. W cytowanych przez Mateusza słowach proro-
ka Ozeasza chodzi o całego Izraela, który będąc przedmiotem
Bożego umiłowania, został jak syn wezwany do ojczyzny z tu-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
44 IV. Jezus przychodzi
łaczki egipskiej. Miało się to powtórzyć w odniesieniu do
rzeczywistego Syna Bożego, jakim jest Jezus Chrystus. W tym
kontekście Jezus może być nazwany drugim Mojżeszem, ale
wyzwolenie, które przynosi, jest nieporównywalnie większe.
Metody i środki dydaktyczne
pogadanka;
analiza strukturalna;
poker kryterialny;
mapa Starożytnego Egiptu;
karty do pokera kryterialnego.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Przypominamy wiadomości związane z Egiptem.
B. Rozwinięcie
Szukamy związków Jezusa z Egiptem.
C. Zakończenie
Dziękujemy za wyzwolenie nas z niewoli zła i grzechu.
2. Katecheza
A. Wstęp
Na podstawie mapy starożytnego Egiptu gromadzimy zna-
ne uczniom informacje. Prosimy, by uczniowie wymienili waż-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
22. Przyjęcie Jezusa jako Mesjasza 45
niejsze postacie zwiÄ…zane z Egiptem, charakterystyczne bu-
dowle, miasta... Zwracamy uwagę, że Egipt znany jest również
z poprzednich lat katechizacji. Kończymy pytaniem: Jaki jest
zwiÄ…zek Egiptu z Jezusem?
B. Rozwinięcie
Praca z pod-
Odpowiedzi szukamy w Piśmie Świętym. Prosimy, by
ręcznikiem
uczniowie w parach odczytali tekst Mt 2, 12-15 z podręcznika
ucznia i wypisali osoby występujące w tym tekście oraz wska-
zali na zależności zachodzące pomiędzy nimi. W oparciu
o zgromadzony materiał tworzymy na tablicy schemat:
daje polecenie

ANIOA
PAC
SKI JÓZEF uchodzi do Egiptu
ONI (M
DRCY)
DZIECI

odjechali
HEROD MARYJA
W podsumowaniu stwierdzamy, że wszyscy okazują zainte-
resowanie Jezusem, ale nie wszyscy robiÄ… to szczerze. Z powo-
du Heroda, który czuł się zagrożony obecnością Jezusa wśród
ludzi, Rodzina Jezusa szuka schronienia w Egipcie. W ten spo-
sób powstają związki Jezusa z Egiptem, bardzo podobne do tych,
które zaistniały, gdy naród wybrany szukał schronienia i poży-
wienia. Poszukajmy tych związków. Dzielimy klasę na grupy.
Każda otrzymuje trzy plansze różnej wielkości. Każda z nich
stanowi kryterium ważności oraz zestaw kartoników z wypisa-
nymi podobieństwami między narodem wybranym a Jezusem
przebywającym w Egipcie. Mogą to być hasła:
 NARÓD WYBRANY SZUKA W EGIPCIE SCHRONIENIA
I POŻYWIENIA;
 RODZINA JEZUSA SZUKA W EGIPCIE SCHRONIENIA
I POŻYWIENIA;
Bierze
ć
adzi
Å‚
szuka aby zg
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
46 IV. Jezus przychodzi
 EGIPT JEST MIEJSCEM WYGNANIA;
 IZRAELICI POWRACAJ
Z WYGNANIA NA ZNAK
DANY OD BOGA;
 BÓG PRZEZ MOJŻESZA WYZWOLIA
IZRAELITÓW
Z NIEWOLI;
 BÓG PRZEZ MOJŻESZA PROWADZIA
DO ZIEMI OBIE-
CANEJ;
 JEZUS WYPROWADZIA
CAA

LUDZKOŚĆ Z NIEWOLI
ZA
A I GRZECHU;
 JEZUS WPROWADZIA
LUDZI DO NIEZWYKA
EJ ZIEMI
OBIECANEJ.
Uczniowie metodą  pokera kryterialnego decydują, które
z podobieństw między Jezusem a Mojżeszem są najistotniej-
sze. W tym celu na poszczególnych planszach układają wybra-
ne kartoniki z hasłami. Podsumowujemy stwierdzając, że dzięki
licznym podobieństwom, Jezusa możemy nazwać drugim
Mojżeszem.
C. Zakończenie
Wyzwolenie z niewoli zła i grzechu, którym obdarzył nas
Jezus, jest dla nas okazją do dziękczynienia za to, że sam Bóg
 Jezus Chrystus przyszedł nas wyzwolić. Dziękujmy za to, że
w chrzcie świętym przyjęliśmy Go jako Mesjasza. Możemy to
uczynić śpiewem: Jezus, najwyższe Imię. Tekst piosenki znaj-
duje się w podręczniku ucznia.
3. Zeszyt ucznia
Temat: PRZYJ
CIE JEZUSA JAKO MESJASZA
Uczniowie wpisują treści ułożone w trakcie  pokera kryterial-
nego .
4. Zadanie domowe
Narysuj ilustracjÄ™ do tekstu biblijnego omawianego na dzisiej-
szej katechezie.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
47
23. JEZUS W SPRAWACH OJCA
I. ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Ukazanie Jezusa, który jako dziecko przyznaje się sam do
Bożego synostwa. Zachęta do stawiania w swoim życiu Boga
na pierwszym miejscu.
Treść orędzia zbawczego
W czasach, w których żył Jezus, każdy dorosły Żyd miesz-
kający nie dalej niż dzień podróży od Jerozolimy, miał obowią-
zek wziąć udział w dorocznych świętach Paschy, Tygodni i Na-
miotów. Ludzie mieszkający w większej odległości mieli obo-
wiązek uczestniczenia w tych świętach przynajmniej raz w ży-
ciu. Izraelita stawał się mężczyzną w wieku lat dwunastu; przyj-
mowano go do wspólnoty z innymi mężczyznami w obrzędzie
zwanym  syn przykazania . Wówczas rozpoczynał naukę Tory
i czytanie Pisma tak, żeby mógł wypełniać wszystkie rytualne
obowiązki dorosłego mężczyzny. Na wyrzut Maryi: Synu cze-
muś nam to uczynił Jezus odpowiada, że musi pozostawać
w tym, co należy do Ojca. Ta zdecydowana odpowiedz
świad-
czy o przekonaniu co do misji, jaką ma spełnić, czyli o świa-
dectwie dotyczącym całego posłannictwa mesjańskiego. Spra-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
48 IV. Jezus przychodzi
wy Ojca oznaczajÄ… w tym przypadku proces stopniowego ujaw-
niania przez Jezusa Jego mesjańskiej godności. Wypowiedz
Je-
zusa wskazuje na prawdę, że jest On Synem Ojca, a Jego wola
jest dla Jezusa decydujÄ…ca, ponad wszystkim innym i ona okre-
śla dokładnie Jego czyny. Słowa te są swoistym programem
życia Jezusa, który autor listu do Hebrajczyków zamyka
w stwierdzeniu: Oto idę  w zwoju księgi napisano o mnie 
abym spełniał wolę Twoją, Boże (Hbr 10, 7).
Metody i środki dydaktyczne
audycja radiowa;
piramida priorytetów;
wywiad biblijny;
zadanie wielokrotnego wyboru;
dyskusja;
nagranie wiadomości;
karty do utworzenia piramidy.
Literatura pomocnicza
E. Niziurski, BÄ…bel i Syfon na tropie.
M. Musierowicz, Kwiat kalafiora.
I. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Uświadamiamy sobie istnienie spraw mniej i bardziej ważnych.
B. Rozwinięcie
Ukazujemy Jezusa, dla którego spawy Ojca są najważniejsze.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
23. Jezus w sprawach Ojca 49
C. Zakończenie
Szukamy sposobów, które umożliwią nam uznać sprawy
Boga za najistotniejsze.
2. Katecheza
A. Wstęp
Odtwarzamy nagrane wiadomości radiowe. Dzielimy kla- Piramida
ważności
sÄ™ na grupy i prosimy, by uczniowie wypisali na kartkach w for-
mie haseł usłyszane wiadomości oraz uporządkowali je według
ważności, układając piramidę. Podsumowując pracę stwierdza-
my, że uznanie czegoś za mniej lub bardziej ważne zależy od
naszego osobistego zaangażowania w tę sprawę lub wskazuje
na hierarchię wartości, jaką uznajemy w naszym życiu. Jaka
wartość w życiu chrześcijanina powinna zajmować pierwsze
miejsce?
B. Rozwinięcie
Odpowiedzi szukamy w Piśmie Świętym. Proponujemy dziś
spotkanie z Jezusem, który jest rówieśnikiem uczniów. Prosi-
my, by uczniowie odczytali tekst A
k 2, 41-50 i w parach napi-
sali wywiad uzupełniając tekst.
Maryja: .............................................................
Jezus: Czy myślicie o tym, że odłączyłem się od Was, zostałem
w świątyni i rozmawiam z nauczycielami? .......................
Maryja: Zaskoczyło nas Twoje zachowanie, zamartwialiśmy
siÄ™ przez trzy dni.
Jezus: ..................................................
Maryja: Zaskakuje nas również Twoja odpowiedz
. DotÄ…d ni-
gdy tak otwarcie nie przyznawałeś się do tego, że jesteś Sy-
nem Bożym, ale może dzięki temu łatwiej będzie nam zro-
zumieć, że chociaż żyjesz zwyczajnie, jak inne dzieci, nie
jesteś zwykłym dzieckiem.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
50 IV. Jezus przychodzi
Cały dialog powinien wyglądać następująco:
Maryja: Synu, czemuś nam to uczynił?
Jezus: Czy myślicie o tym, że odłączyłem się od Was, zostałem
w świątyni i rozmawiam z nauczycielami? Czemuście mnie
szukali?
Maryja: Zaskoczyło nas Twoje zachowanie, zamartwialiśmy
siÄ™ przez trzy dni.
Jezus: Czy nie wiedzieliście, że powinienem być w tym, co na-
leży do mego Ojca?
Maryja: Zaskakuje nas również Twoja odpowiedz
. DotÄ…d ni-
gdy tak otwarcie nie przyznawałeś się do tego, że jesteś Sy-
nem Bożym, ale może dzięki temu łatwiej będzie nam zro-
zumieć, że chociaż żyjesz zwyczajnie, jak inne dzieci, nie
jesteś zwykłym dzieckiem.
Prosimy, by uczniowie odczytali dialog, a następnie poszu-
kujemy wyjaśnienia zwrotu:  być w sprawach Ojca . W tym
celu uczniowie czytają tekst z podręcznika i rozwiązują zada-
nie wielokrotnego wyboru zapisane na tablicy:
 Być w sprawach Ojca znaczy:
a. Jezus przypomina rodzicom, że w ich życiu rozgrywa się
cud.
b. Mówi, że jest zwykłym dzieckiem i zwyczajnie żyje.
c. Daje do zrozumienia, że wie, Kim jest i od Kogo pocho-
dzi.
d. Wyjaśnia, że w pierwszej kolejności ma zobowiązania
wobec swego Ojca.
e. Pokazuje, że sprawy Ojca są Jego sprawami.
Uczniowie powinni wybrać odpowiedzi a, c, d, e jako pra-
widłowe.
Uzupełniamy stwierdzeniem, że od chwili chrztu my rów-
nież jesteśmy dziećmi Boga  Ojca. Kończymy pytaniem: Co
w naszym życiu znaczy  być w sprawach Ojca ?
C. Zakończenie
Zastanawiając się, co dla nas znaczy:  być w sprawach
Ojca pomagamy bohaterom miniopowiadań podjąć decyzję,
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
23. Jezus w sprawach Ojca 51
by oni również sprawy Boga stawiali na pierwszym miejscu.
Prowadzimy dyskusję, której punktem wyjścia mogą być po-
dane niżej przykłady.
" Ściągać czy nie ściągać?
"   A najgorsze, że przyłapano cię na kradzieżach. Jesz-
cze na szkoleniu zwinąłeś małpkę Fiki-Miki, może nie?
 Śmieszne!  wzruszył ramionami  o jedną małpkę tyle
gwałtu! Nie dla siebie wziąłem . (Fragment powieści E.
Niziuskiego: BÄ…bel i Syfon na tropie).
"  Dlaczego waszym zdaniem współczucie jest czymś nie-
właściwym? ... Dwaj spośród was  nazwisk nie wymie-
nię ze względów humanitarnych  stali wczoraj na skrzy-
żowaniu, a obok staruszka nie miała odwagi przejść
przez jezdnię. Widziałem to z dala. Tak jest. Stąd temat
mojej dzisiejszej rozmowy z wami. Starsza pani zwró-
ciła się w końcu do jednego z tych dwóch i on ją prze-
prowadził przez jezdnię. Ale tak się wstydził, że to zro-
bił, że musiał sobie zdrowo zakląć, kiedy wrócił do
kolegi. Ja pytam  dlaczego? (Fragment powieści
M. Musierowicz: Kwiat kalafiora).
" Msza Święta na wycieczce?
Po rozmowie z uczniami wyjaśniamy, że wcale nie jest ła-
two stawiać Boga na pierwszym miejscu w życiu. Do tego po-
trzebna jest wiara. Wyznamy ją we wspólnej modlitwie:  Wie-
rzÄ™ w Boga...
3. Zeszyt ucznia
Temat: JEZUS W SPRAWACH OJCA
Uczniowie przepisujÄ… rozwiÄ…zane w trakcie lekcji zadanie
wielokrotnego wyboru.
4. Zadanie domowe
Napisz opowiadanie na temat: Uczeń klasy V w sprawach Ojca.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
52
24. ÅšWI
TOWANIE BOŻEGO NARODZENIA
I. ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Ukazanie zwyczajów Bożego Narodzenia w kontekście
wiary. Kształtowanie postawy wiary w obecność Zbawiciela
wśród nas.
Treść orędzia zbawczego
Święta Bożego Narodzenia są świętami chrześcijańskiej ra-
dości. Towarzyszą im liczne zwyczaje, które są zewnętrznym
jej wyrazem. Podkreślają, że radość wzbudzona w dniu naro-
dzenia Zbawiciela trwa nadal w Kościele i jest wciąż żywa. Pły-
nie ona z prawdy, że Bóg jest z nami. Podtrzymywanie zwycza-
jów ma mocny aspekt wychowawczy: stwarzają one atmosfe-
rę radości, szczęścia i miłości, których z
ródłem jest Zbawiciel
nazywany w tym okresie szczególnie Emmanuelem, czyli Bo-
giem z nami; przypominają, że warunkiem wejścia do Króle-
stwa jest  stać się dzieckiem wobec Boga. Ta wielka radość
jest jednak tylko początkiem pełnej radości, która osiągnie swój
szczyt w Zmartwychwstaniu. Stanie się ona udziałem wszyst-
kich, którzy przyjmą zaproszenie, by stać się małym, powtór-
nie się narodzić (J 3, 7), narodzić się z Boga (J 1, 13).
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
24. Świętowanie Bożego Narodzenia 53
Metody i środki dydaktyczne
opowiadanie;
pogadanka;
składanka ekspercka;
opis zwyczajów;
biały obrus;
opłatki.
Literatura pomocnicza
E. Grajewska, E. Wower, Oglądam świat. Podręcznik do kształ-
cenia literackiego, Poznań 2001.
J. Wysocki, Rytuał rodzinny, Olsztyn 1989.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Odkrywamy znaczenie legend i zwyczajów.
B. Rozwinięcie
Zapoznajemy z chrześcijańskimi zwyczajami związanymi ze
świętami Bożego Narodzenia.
C. Zakończenie
Zachęcamy do religijnego świętowania.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
54 IV. Jezus przychodzi
2. Katecheza
A. Wstęp
Znaczenie Opowiadamy jedną z legend dotyczącą powstania Państwa
tradycji
Polskiego lub bliskiego uczniom miasta. Prowadzimy rozmo-
wę, w wyniku której stwierdzamy, że legendy choć nie są opo-
wiadaniami historycznymi przedstawiają ważne wydarzenia,
a przez to zachęcają do poszukiwania prawdy, budzą zaintere-
sowanie. W tym celu możemy skorzystać z podręcznika do
kształcenia literackiego w kl. V i przeczytać legendę o św.
Kindze lub inną z działu:  W poszukiwaniu naszych korzeni .
Wyjaśniamy, że my jako chrześcijanie również mamy swoje
legendy, zwyczaje i tradycje. Wiele z nich zwiÄ…zanych jest ze
świętami Bożego Narodzenia. Kończymy pytaniem: Do czego
zachęcają nas zwyczaje Bożego Narodzenia?
B. Rozwinięcie
Zapoznajemy się ze zwyczajami Bożego Narodzenia meto-
dą  składanki eksperckiej . Dzielimy klasę na grupy o tej samej
liczbie uczestników. Każdy uczeń otrzymuje jedną część opisu
zwyczaju. Zapoznaje siÄ™ z niÄ… i w grupie dzieli siÄ™ zdobytÄ… wie-
dzą. Słuchając wypowiedzi innych, należy zrobić notatkę i w ten
sposób każdy z uczniów omówi jeden zwyczaj. Następnie two-
rzymy nowe grupy złożone z członków grup pracujących wcze-
śniej. Uczniowie zapoznają kolegów z  nowej grupy z tymi
treściami, które zdobyli wcześniej. Dzięki temu szybko zapozna-
ją się z całym materiałem. Opisy poszczególnych zwyczajów
należy podzielić na tyle części, by każdy uczeń otrzymał jedną.
" Wigilia Bożego Narodzenia
Punktem kulminacyjnym przeżyć adwentowych w rodzi-
nach chrześcijańskich jest wigilia Bożego Narodzenia. Wigi-
lie w ogóle znane były już w Starym Testamencie. Obchodzo-
no je przed każdą uroczystością, a nawet przed każdym szaba-
tem. Było to przygotowanie do odpoczynku świątecznego.
Zwali jÄ… Izraelici  wieczorem .
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
24. Świętowanie Bożego Narodzenia 55
W Nowym Testamencie wigilie również były obchodzone.
Rozpoczynano nimi obchód święta. Trwały one od godziny
trzeciej po południu do wieczora. Przygotowanie wigilijne
miało na celu: przygotowanie potraw (by nie naruszać święta)
oraz odprawienie przypisanych modlitw i ceremonii rytual-
nych. Uroczysta wigilia Bożego Narodzenia wywodzi się z tam-
tej tradycji i liturgii. Słowo  wigilia pochodzi z języka łaciń-
skiego i oznacza czuwanie.
Wieczerza Wigilijna miała zawsze charakter bardzo uroczy-
sty. Uczta ta ma charakter religijny, świadczy o tym stary zwy-
czaj czytania fragmentu Ewangelii św. A
ukasza o narodzeniu
Chrystusa i wspólna modlitwa rodziny. Ceremoniom wiecze-
rzy wigilijnej przewodniczy z zasady ojciec rodziny. Uczta
wigilijna ma charakter ściśle rodzinny. Zaprasza się na nią
oprócz rodziny i krewnych tych, co domu nie prowadzą albo
mieszkają samotnie. Wigilię je się po zachodzie słońca lub też
póz
niej, ale zawsze przed 10 wieczór, na pamiątkę Narodzenia
Pańskiego o północy.
" Pierwsza gwiazda
Na pamiątkę gwiazdy betlejemskiej, o której mówi św. Ma-
teusz, a którą, gdy ujrzeli Mędrcy, bardzo się uradowali, (Mt
2, 10), w Polsce rozpoczyna siÄ™ uroczystÄ… wieczerzÄ™ wigilij-
ną, gdy ukaże się pierwsza gwiazda na niebie. Zwyczaj ten jest
głęboko zakorzeniony w polskiej kulturze. Znalazł on odbicie
również w polskiej literaturze pięknej (S. Reymont   Chło-
pi , M. Dąbrowska   Uśmiech dzieciństwa ). Nie zasiadano
do wieczerzy wigilijnej  zanim gwiazda powoła wszystkich do
połamania się opłatkiem  stwierdza O. Kolberg. Jest to bar-
dzo stary zwyczaj przestrzegany do dnia dzisiejszego w rodzi-
nach katolickich. W  Encyklopedii kościelnej ks. M. Nowo-
dworskiego czytamy:  Gdzie przestrzegają starych zwyczajów,
rozpoczynajÄ… wigiliÄ™ z ukazaniem siÄ™ pierwszej gwiazdy na
niebie .
" A
amanie się opłatkiem
Najważniejszym i kulminacyjnym momentem wieczerzy
wigilijnej w Polsce jest obrzęd łamania się opłatkiem. Wszy-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
56 IV. Jezus przychodzi
scy są zgodni co do tego, że opłatki są pozostałością, śladem
eulogii starochrześcijańskich. Eulogie był to chleb ofiarny,
który składano na ołtarzu w czasie przygotowania darów eu-
charystycznych. Część z tych chlebów przeznaczano do kon-
sekracji, a pozostałą resztę poświęcano po Mszy Świętej i za-
miast Eucharystii rozdawano tym, którzy nie przyjmowali Naj-
świętszego Sakramentu. Tym, którzy nie byli obecni na Zgro-
madzeniu Eucharystycznym, posyłano do domu. Od IV wieku
eulogie są już powszechnie znane. Był to jakby rodzaj komu-
nii duchowej. Eulogie były znakiem miłości i zjednoczenia
chrześcijańskiego. Dziś niejaki ślad tego znaku wzajemnej
życzliwości i jedności duchowej pozostał w rozsyłaniu w Ad-
wencie przez proboszczów swoim parafianom, a przez przy-
jaciół sobie nawzajem  opłatków z dobrymi życzeniami.
Opłatki były wypiekane na plebaniach i w klasztorach, i roz-
noszone po domach. Nie można było ich nabyć w handlu. To
miało swoją głęboką wymowę, było wyrazem jedności z Ko-
ściołem parafialnym.
Obrzęd łamania się opłatkiem następuje po modlitwie i zło-
żeniu sobie życzeń, a więc na samym początku wieczerzy wi-
gilijnej, gdy ukaże się pierwsza gwiazda na niebie. Dzielenie
się nawzajem opłatkiem oznacza wzajemne poświęcenie się
jednych dla drugich i uczy, że ostatni nawet kawałek chleba na-
leży podzielić z bliz
nim, zbliża oddalonych, łączy umarłych
z żywymi i jedna skłóconych.
" Wolne miejsce przy stole
Znany i powszechny jest obecnie w Polsce zwyczaj pozo-
stawiania wolnego miejsca przy stole wigilijnym. Trudno jest
w tej chwili ustalić jego genezę. Wolne miejsce przy stole
w czasie wieczerzy wigilijnej jest  przeznaczone dla przygod-
nego gościa, którego w ten sposób traktuje się rodzinnie (ks.
J. Sliwański). Z. Kossak pisze, że  raz do roku, w ciągu paru
godzin, społeczeństwo uświadamia sobie przez ten zwyczaj,
jakim rajem byłby świat, gdyby prawa wigilijnej wieczerzy
rządziły nim stale .
Pozostawiając wolne miejsce przy stole, wyrażamy serdecz-
ną pamięć o naszych bliskich i drogich, którzy nie mogą świąt
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
24. Świętowanie Bożego Narodzenia 57
spędzić razem z nami. Wolne miejsce przy stole może oznaczać
również członka rodziny, który umarł lub też w ogóle pamięć
o wszystkich zmarłych z rodziny. W tym zwyczaju wyrażona
jest wspólnota całej Rodziny Bożej.
" Siano pod obrusem
Powszechnie zachowywany jest w Polsce zwyczaj wkłada-
nia siana pod obrus na stół, przy którym będzie spożywana uro-
czysta wieczerza wigilijna. Jest on bardzo stary. Pochodzi jesz-
cze z czasów pogańskich, otrzymał tylko chrześcijańską inter-
pretację. Przypomina on nam ubóstwo groty betlejemskiej i Ma-
ryi, która złożyła narodzonego Chrystusa na sianie w żłobie.
" Tradycyjne potrawy
Ilość potraw podawanych na stół wigilijny była różna.
A. Bruckner podaje, że wieczerza chłopska składała się z sied-
miu potraw, szlachecka z dziewięciu, a pańska z jedenastu. Dzi-
siaj jest zwyczaj spożywania dwunastu potraw. Zofia Kossak
zaznacza, że  potrawy spożywane w czasie Wilii, ich sposób
przyrządzania, ich kolejność są tradycyjne, symboliczne, nie-
zmienne . Dzisiaj potrawy wigilijne i sposób ich przyrządza-
nia zostały zapewne nieco zmienione, lecz wszystkie składni-
ki potraw pozostały te same.
" Snopy zboża
Spotyka się jeszcze dzisiaj na wsi zwyczaj, że przed
wieczerzą wigilijną przynosi się do mieszkania snop zboża
i umieszcza go w kącie pokoju. Zwyczaj ten istniał dawniej
w całej Polsce. Snopy zboża mogą być symbolem Betlejem.
Chrystus urodził się w Betlejem, tzn. w  domu chleba . Dzi-
siaj można podtrzymać ten zwyczaj i w kącie mieszkania sta-
wiać piękny duży wazon z kłosami różnych zbóż.
" Post ścisły
Tradycyjnie w Polsce w wigilię Bożego Narodzenia zacho-
wywany jest ścisły post. O całodziennym poście religijnym,
w wielu domach nawet z wykluczeniem nabiału, mówi wielu
badaczy religijnych tradycji polskich. Istniała w powszechnym
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
58 IV. Jezus przychodzi
przekonaniu świadomość, że zwyczaj ten jest zgodny z prak-
tyką dawnych chrześcijan. Obecny zwyczaj całodziennego po-
stu, jaki istnieje zwyczajowo tylko w Polsce, jest pozostałością
dawnego pokutnego charakteru Adwentu.
" Choinka
W wigilię Bożego Narodzenia niemal każda polska rodzi-
na umieszcza w swoim mieszkaniu i dekoruje choinkÄ™, zwanÄ…
w Zachodniej Europie drzewkiem bożonarodzeniowym czy też
drzewkiem Chrystusa. Choinka jako stojÄ…ce drzewko jest po-
chodzenia niemieckiego. W Niemczech prawdopodobnie po-
jawiła się w XV w. W Polsce jest to pozostałość  jodłki , małej
sosny lub świerku zawieszanego u sufitu czubkiem ku dołowi.
Zwano ten zwyczaj również  ubieraniem sadu . Tak  jodłka ,
jak i choinka majÄ… to samo z
ródło pochodzenia. Wywodzą się
od aryjskiego  drzewa życia .
Choinka, która przywodzi nam na myśl  drzewo życia , jest
symbolem na wskroś chrześcijańskim. Ubiera się ją w dniu,
w którym wspominamy naszych pierwszych rodziców  Ada-
ma i EwÄ™. Przypomina nam ona naukÄ™ o upadku i Odkupieniu
rodzaju ludzkiego. Pierwsi rodzice przez nieposłuszeństwo
sprowadzili śmierć na ludzkość. Chrystus uznany za człowie-
ka, uniżył samego siebie, stawszy się posłusznym aż do śmier-
ci krzyżowej (Flp 2, 7-8), dokonał odkupienia świata. Cały bieg
wydarzeń historii świętej zmierzał do tego, aby pokazać, jak
Bóg przywraca człowiekowi drogę do drzewa życia, którą utra-
cił (Rdz 3, 22), czyli dar nieśmiertelności.
C. Zakończenie
Wspólne Po zapoznaniu się ze zwyczajami zapraszamy uczniów, by
kolędowanie
usiedli wokół jednego stołu przygotowanego na wzór stołu wi-
gilijnego. Podsumowujemy wiadomości dotyczące zwyczajów,
stwierdzając, że sens ich zachowywania jest tylko wtedy, gdy
uświadamiamy sobie ich związek z obecnością Jezusa wśród
ludzi. Dla przypomnienia tej prawdy, że Bóg stał się człowiekiem
i narodził się w Betlejem, a dziś jest obecny z nami w Euchary-
stii  śpiewamy kolędy. Rozpoczynamy krótkie kolędowanie, na
zakończenie którego składamy uczniom życzenia.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
24. Świętowanie Bożego Narodzenia 59
3. Zeszyt ucznia
Temat: ÅšWI
TOWANIE BOŻEGO NARODZENIA
Uczniowie opisują jeden ze zwyczajów, którego wcześniej nie
znali.
4. Praca domowa
Napisz o zwyczajach Świąt Bożego Narodzenia pielęgnowa-
nych w twoim domu.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
60
25. HOA
D ODDAWANY JEZUSOWI
I. ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Zapoznanie ze znaczeniem darów złożonych przez Mędr-
ców Jezusowi. Zachęta do oddawania czci Bogu.
Treść orędzia zbawczego
Mędrcy byli kapłanami perskimi, którzy słynęli w staro-
żytnym świecie jako astrologowie i tłumacze snów. Szukają
oni króla Judejczyków, ponieważ ujrzeli Jego gwiazdę na
Wschodzie. Narodziny kojarzono często z wzejściem gwiazdy.
Wzmianka o wschodzÄ…cej gwiez
dzie przypomina o obietnicy
danej Abrahamowi, że jego potomstwo będzie liczne jak gwiaz-
dy na niebie. W szczególności jednego z tych potomków rozu-
miano na sposób mesjański, co musiał mieć na uwadze św.
Mateusz mówiąc, że Mędrcy oddali pokłon Dziecięciu  było
to wschodnim sposobem okazania czci i szacunku. Mateusz
widzi w Mędrcach początek spełniania się proroctw o tym, że
narody przyjdą do światła, a królowie do blasku wschodu wier-
nego Izraela przynosząc dary. Czystego kadzidła używano do
robienia  świętego kadzidła i dodawano do składanych ofiar.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
25. Hołd oddawany Jezusowi 61
Mirra była jednym ze składników używanych do wyrabiania
oleju do namaszczenia. Obu tych substancji używano jako
pachnideł. Były to królewskie dary obiecane Izraelowi. Jezus
jest więc zidentyfikowany jako przedstawiciel prawdziwego
Izraela, podczas gdy Mędrcy reprezentują inne narody. W póz
-
niejszej tradycji chrześcijańskiej Mędrców uznano za królów,
ich liczba została wydedukowana z trzech darów. Wymienia-
no także ich imiona: Kacper, Melchior i Baltazar, a w Koście-
le Zachodnim Kacper był przedstawiany jako Murzyn.
Metody i środki dydaktyczne
demonstracja;
pogadanka;
wyodrębnianie scen biblijnych;
refleksja;
trybularz z kadzidłem;
kartki papieru  format A4;
melodie kolęd.
Literatura pomocnicza
Z. Marek, Biblia w katechetycznej posłudze słowa, Kraków
1998.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Rozpalamy kadzidło tworząc klimat spotkania i przekazujemy
wiadomości związane z darami ofiarowanymi Jezusowi przez
Mędrców.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
62 IV. Jezus przychodzi
B. Rozwinięcie
Szukamy wyjaśnienia, dlaczego Mędrcy składają hołd Jezu-
sowi.
C. Zakończenie
Prowadzimy do osobistego spotkania uczestników z Bogiem
poprzez refleksjÄ™.
2. Katecheza
A. Wstęp
Rozpalamy kadzidło i prowadzimy krótką rozmowę na jego
temat. Tę część kończymy stwierdzeniem, że kadzidło  obok
złota i mirry  było darem złożonym przez Mędrców Jezusowi.
Prosimy, by uczniowie w podręczniku znalez
li wyjaśnienie, co
w ówczesnej kulturze znaczył dym kadzidła, mirra i złoto. Sta-
wiamy pytanie, dlaczego Jezus  Dziecko  otrzymał takie dary?
B. Rozwinięcie
Praca Odpowiedzi szukamy w Piśmie Świętym. Dzielimy klasę na
z tekstem 
grupy i przydzielamy zadanie. Z tekstu Mt 2, 1-2.9-11 należy
wyodręb-
wyodrębnić  według uznania  mniejsze sceny, obrazy i przed-
nianie scen
stawić je schematycznym rysunkiem na kartkach formatu A4.
biblijnych
Wyodrębnionym obrazom można nadać tytuły. Po przedstawie-
niu wyników prac poszczególnych grup raz jeszcze zwracamy
uwagę uczniów na wykonane prace. Wyjaśniamy, że przez zło-
żenie tych darów Mędrcy oddali hołd Jezusowi, w którym uzna-
li Mesjasza, Zbawiciela świata. W tych darach wyrazili swoją
wiarÄ™. SÄ… oni przedstawicielami ludzi wszystkich ras i konty-
nentów, którzy rozpoznają w Jezusie Boga, wierzą w Niego
i w Nim pokładają swoją ufność. Są więc i naszymi przedsta-
wicielami. Dlatego będziemy szukać sposobów oddawania czci
Bogu w naszym życiu.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
25. Hołd oddawany Jezusowi 63
W jaki sposób możemy oddawać hołd Jezusowi? Uczniowie Jak dzisiaj
oddawać hołd
podają propozycje. Być może będą takie, jak: świadomy udział
Jezusowi?
w liturgii, sakramentach itp. Gdyby uczniowie podawali ruty-
nowe przykłady (chodzić do kościoła, modlić się), powinniśmy
zwrócić uwagę na motywację owych czynów, uściślić wypo-
wiedzi uczniów. Wskazujemy, że jednym ze sposobów odda-
wania czci Bogu jest znaczenie drzwi naszych domów inicja-
łami Mędrców. Zwracamy uwagę, że pomiędzy inicjałami ry-
sujemy krzyż, który jest znakiem Jezusa i wyraża naszą wiarę
w Boga.
Podsumowujemy mówiąc, że choć naszymi darami nie są
złoto, kadzidło i mirra, to mamy inne sposoby, by żyć w przy-
jaz
ni z Bogiem, by się Jemu podobać.
C. Zakończenie
Pomagamy uczniom stanąć w prawdzie przed Bogiem.
W tym celu wykorzystujemy pytania zamieszczone w podręcz-
niku dla ucznia. Może czytać je głośno jedna osoba bądz

uczniowie czytajÄ… indywidualnie z towarzyszeniem muzyki
(kolędy). Refleksję modlitewną kończymy wspólnym śpiewem
kolędy  O gwiazdo betlejemska (tekst kolędy w podręczniku
ucznia).
3. Zeszyt ucznia
Temat: HOA
D ODDAWANY JEZUSOWI
Na podstawie podręcznika uczniowie wyjaśniają, co oznaczają
dary złota, kadzidła i mirry złożone przez Mędrców Jezusowi.
4. Praca domowa
Złożę Bogu dar z mojego czasu i wezmę czynny udział w litur-
gii Mszy Świętej w dniu Objawienia Pańskiego 6 stycznia.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
64
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
65
V
JEZUSOWE POSA
ANNICTWO
Odkrywane przez katechizowanych misterium Jezusa ma na celu poma-
gać zrozumieć sens Bożego objawienia i jego zbawcze przesłanie ukazują-
ce miłość Boga do ludzi. Z tych powodów w jednostkach tej grupy tema-
tycznej zmierza się do poznawania znaczenia zbawczych czynów Jezusa.
Zbawcze czyny Jezusa wraz z głoszonym przez Niego zbawczym orędziem
mają prowadzić do wyznania wiary w bóstwo Jezusa. Proces ten proponuje
się przeprowadzić w kilku etapach, poczynając od przekonywania odbior-
ców katechezy o tym, że Jezus jest osobą godną wiary, jest Tym, który na
różne sposoby wspiera człowieka, niesie mu pomoc. Chodzi przy tym o łą-
czenie słów i czynów Jezusa z ogłoszonym przez Niego nastaniem królestwa
Bożego.
Można też mówić, że procesy budzenia wiary w osobę Jezusa zostają
oparte na kontemplacji czynów Jezusa, Jego stosunku do człowieka i Jego
nauczania. Kontemplacja ta ma umożliwić katechizowanym osobowy kon-
takt z Jezusem, który ma miejsce w Kościele i sprawowanych przez Kościół
sakramentach. Wraz z poznawaniem treści zbawczego orędzia katechizowani
wprowadzani są zarówno w odkrywanie Jezusowego wezwania do osobi-
stego nawrócenia, jak i zaangażowanie w rozwój królestwa Bożego.
Zbawcza rzeczywistość treściowo łączona jest z Kościołem udzielającym
z mocy i w imieniu Jezusa Chrystusa pojednania z Bogiem. Temu samemu
zadaniu służy wprowadzanie katechizowanych w poznawanie sensu spra-
wowanej przez Kościół liturgii i obrzędów związanych z rokiem liturgicz-
nym. W całej grupie tematycznej przywoływane są teksty jednostek pierw-
szej grupy tematycznej, które mają budzić i rozwijać wiarę w Jezusa, Syna
Bożego i Zbawiciela człowieka po to, aby w oparciu o nie, idąc drogą wska-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
66 V. Jezusowe posłannictwo
zaną przez Jezusa móc uczestniczyć w Jego zbawczym dziele: zwycięstwie
nad grzechem i szatanem oraz przyjmowaniem życia przyniesionego przez
Zmartwychwstałego.
W świetle powyższych wyjaśnień należy też ujmować i przybliżać
katechizowanym rolę Maryi w zbawczym dziele Jezusa. Ona staje się świad-
kiem i wzorem wiary dla wszystkich tych, którzy chcą być Bogu posłuszni
i darzyć Go bezgranicznym zaufaniem.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
67
26. CZYNY SYNA BOŻEGO
I. ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Odkrywanie i doświadczanie posłannictwa Jezusa w Jego
czynach, a szczególnie w znakach sakramentalnych. Zachęta do
wdzięczności za sakramenty.
Treść orędzia zbawczego
Posłannictwo Jezusa  Syna Bożego, Mesjasza, Zbawicie-
la ludzi potwierdzone jest w Jego słowach i czynach. Nie jest
to dla wszystkich prawda oczywista. Stąd treścią katechezy jest
zatrzymanie siÄ™ nad fundamentalnÄ… prawdÄ…, jakÄ… jest realna
obecność i działanie Jezusa. Niezwykle ważne jest, by ucznio-
wie zauważali zbawcze czyny Jezusa opisane na kartach Pisma
Świętego oraz obecne w znakach sakramentalnych. W znakach
tych Jezus nieustannie sprawia, że niewidomi wzrok odzysku-
ją, chromi chodzą, trędowaci doznają oczyszczenia i głusi sły-
szą; umarli zmartwychwstają, ubogim głosi się Ewangelię.
Katechizm Kościoła Katolickiego wyjaśnia:  Słowom Jezusa
towarzyszą liczne czyny, cuda i znaki (Dz 2, 22), które ukazu-
ją, że Królestwo jest w Nim obecne. Potwierdzają one, że Je-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
68 V. Jezusowe posłannictwo
zus jest zapowiedzianym Mesjaszem. Wyzwalając niektórych
ludzi od ziemskich cierpień: głodu, niesprawiedliwości, cho-
roby i śmierci, Jezus wypełnił znaki mesjańskie. Nie przyszedł
On jednak po to, by usunąć wszelkie cierpienia na ziemi, ale
by wyzwolić ludzi od największej niewoli  niewoli grzechu,
która przeszkadza ich powołaniu do synostwa Bożego i powo-
duje wszystkie inne ludzkie zniewolenia. Przyjście Królestwa
Bożego jest porażką królestwa Szatana: Jeśli Ja mocą Ducha
Bożego wyrzucam złe duchy, to istotnie przyszło do was Kró-
lestwo Boże (Mt 12, 28). Egzorcyzmy Jezusa wyzwalają ludzi
spod władzy złych duchów. Uprzedzają one wielkie zwycię-
stwo Jezusa nad władcą tego świata (J 12, 31). Królestwo Boże
będzie ostatecznie utwierdzone przez krzyż Chrystusa: Regna-
vit a ligno Deus   Bóg zakrólował z krzyża (KKK 547, 549-
550).
Metody i środki dydaktyczne
dyskusja bez słów;
praca z tekstem;
zadanie na dobieranie;
hasła do dyskusji bez słów.
pocięta tabela dla każdego ucznia.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Poszukujemy pełniejszego znaczenia komunikacji międzyludz-
kiej wyrażanej poprzez czyny. Podkreślamy wartość poznaw-
czą czynów zarówno jego autora, jak i odbiorcy.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
26. Czyny Syna Bożego 69
B. Rozwinięcie
Odkrywamy zbawczą obecność oraz działanie Jezusa w Jego
czynach.
C. Zakończenie
Zachęcamy do wdzięczności za możliwość udziału w czynach
Jezusa objawianych w sakramentach.
2. Katecheza
A. Wstęp
Rozpoczynamy  dyskusją bez słów . W tym celu przypina-
my do tablicy hasła: MAMA, TATA, DZIADEK, BABCIA,
RODZENSTWO, JA, a obok nich w jednej kolumnie działa-
nia poszczególnych członków rodziny. Mogą to być:
GOTUJE
ORGANIZUJE OBIAD
ZARABIA
WAKACJE
PIENI
DZE
POMAGA
SPRZ
TA
CZEKA NA MNIE
ODRABIAĆ
PO SOBIE
Z OBIADEM
LEKCJE
ZABIERA
CHODZI
DO KINA
NA SPACERY
...............
...............
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
70 V. Jezusowe posłannictwo
Prosimy, by uczniowie bez słów dopasowali wymienione
działania do poszczególnych osób podchodząc do tablicy
i umieszczając napis w odpowiednim miejscu. Następnie usta-
lamy z uczniami, że w rodzinie okazujemy sobie życzliwość po-
przez czyny, nawet jeżeli o nich nie mówimy; podobnie działo
się w trakcie naszej pracy, opracowaliśmy pewien materiał po-
przez nasze działania, a nie słowa. Zwracamy uwagę uczniów
na rzeczywistość komunikowania się ludzi poprzez czyny; po-
znając ich czyny, odkrywamy ich autorów, prawdę o nich sa-
mych. To podstawowy sposób, przez który mówią do nas ci,
którzy się z nami spotykają.
Kończymy pytaniem, jakie znaczenie dla naszej wiary mają
czyny Jezusa?
B. Rozwinięcie
Proponujemy uczniom, by każdy indywidualnie przeczytał
fragment treści podręcznika odnoszący się do konkretnych
czynów Jezusa i podkreślił, jakie czyny Jezusa występują
w tekście. Następnie wspólnie tworzymy zapis na tablicy;
uczniowie zapisujÄ… go w zeszycie.
ZMARTWYCHWSTAA

Uzdrawiał chorych Uwalniał od złych duchów
Panuje nad przyrodą Rozmnażał chleb
Panuje nad
JEZUS
przyrodÄ…
Karmił głodnych
Przywracał wzrok
Wskrzeszał umarłych
Podkreślamy, że wszystkie opowiadania o tym, co Jezus
czynił potwierdzają Jego mesjańskie posłannictwo do ludzi. Co
więcej, czyny i słowa Jezusa odkrywają przed ludz
mi dobroć
Boga. Wskazujemy uczniom największy cud Jezusa  zmar-
twychwstanie.
Znaczenie czynów rozpoznajemy w sakramentach sprawo-
wanych przez wspólnotę uczniów Jezusa  Kościół. Wspólnota
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
26. Czyny Syna Bożego 71
wierzących  Kościół  wierzy, że przez sprawowanie sakra-
mentów wypełnia się nadal zapowiedz
Jezusa o tym, że przez
Jezusa i z Jezusem zaczęło się ostateczne wyzwolenie ludzi
z mocy zła, z grzechu, ze śmierci.
Jakie czyny Jezusa są obecne w poszczególnych sakramen-
tach?
Rozdajemy uczniom koperty z pociętą tabelą i prosimy, by
do sakramentów przyporządkowali czyny Jezusa.
Sakrament Co czyni w nim Jezus?
Sakrament
GÅ‚adzi grzech pierworodny, jednoczy ze
Chrzest Sobą, obdarza łaską uświęcającą, włącza do
wspólnoty Kościoła...
Umacnia łaskę chrztu, daje Ducha Święte-
Bierzmowanie go, umacnia więz
z Kościołem, wspomaga
świadectwo wiary...
Jednoczy wiernych z OfiarÄ… Chrystusa, ob-
Eucharystia
darza miłością, uzdalnia do miłości...
Pokuta i pojednanie Obdarza miłosierdziem Bożego przebacze-
nia, jednoczy z Kościołem...
Umacnia osoby dotknięte chorobą, uzdal-
Namaszczenie chorych nia ich do łączenia cierpień z męką Chry-
stusa...
Obdarza udziałem w kapłaństwie urzędo-
Sakrament Święceń wym oraz wykonywaniem posług wobec
Ludu Bożego przez nauczanie, kult Boży
i rzÄ…dy pasterskie...
Ubogaca wspólnotę życia i miłości, pomna-
Małżeństwo ża dobro współmałżonków, błogosławi zro-
dzeniu i wychowaniu potomstwa...
W podsumowaniu podkreślamy, że w czynach Jezusa nie-
ustannie uczestniczymy poprzez udział w poszczególnych sa-
kramentach. My  podobnie jak ówcześni uczniowie Pana Je-
zusa  doświadczamy Jego znaków i słyszymy Jego słowa,
czyli jesteśmy świadkami Jezusowego posłannictwa.
Jedno z naszych imion pochodzi od Chrystusa  chrześci-
janie. To imię wyjaśnia nasze zadania, w imieniu chrześcija-
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
72 V. Jezusowe posłannictwo
nin zawarty jest program na całe nasze życie, który realizuje
się poprzez znaki sakramentalne. Mamy się starać myśleć, ro-
zumieć i czynić tak, jak Chrystus.
C. Zakończenie
Zachęcamy uczniów do wdzięczności za to, że Jezus Chry-
stus pozwala nam uczestniczyć w swoich czynach, które doko-
nują się w sakramentach. Czynimy to modlitwą z podręcznika.
3. Zeszyt ucznia
Temat: CZYNY SYNA BOŻEGO
Pod tematem uczniowie wpisujÄ… schemat wypracowany w to-
ku zajęć (czyny Jezusa), a także wklejają treść tabelki z wyja-
śnieniami poszczególnych sakramentów.
4. Praca domowa
Zachęcamy uczniów do bardziej świadomego przyjęcia sakra-
mentu pojednania i pokuty, a następnie Eucharystii.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
73
27. WIARA W SYNA BOŻEGO
I. ZAA
OŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Ukazanie wiary w Syna Bożego, jako podstawy uczestnic-
twa w czynach Jezusa. Zachęta do pogłębiania wiary jako oso-
bistej odpowiedzi Bogu.
Treść orędzia zbawczego
Słowa i czyny Jezusa wzywają do wiary w Syna Bożego.
Znaki wypełniane przez Jezusa świadczą o tym, że został po-
słany przez Ojca. Zachęcają do wiary w Niego. Tym, którzy
zwracajÄ… siÄ™ do Jezusa z wiarÄ…, udziela On tego, o co proszÄ….
Cuda umacniają więc wiarę w Tego, który pełni dzieła swego
Ojca; świadczą one, że Jezus jest Synem Bożym, mogą jednak
także dawać okazję do  zwątpienia (Mt 11, 6). Nie mają za-
spokajać ciekawości i magicznych pragnień. Mimo tak oczy-
wistych cudów Jezus jest przez niektórych odrzucany; oskar-
ża się Go nawet o to, że działa mocą złego ducha (zob. KKK
548). Dlaczego nie wszyscy ludzie wierzÄ… w Jezusa  Zbawi-
ciela człowieka? Trudności z wyznawaniem wiary, brak wia-
ry w Jezusa, wrogość wobec Jezusa może mieć z
ródło w tym,
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
74 V. Jezusowe posłannictwo
że wielu ludzi nie dopuszcza prawdziwości słów Jezusa, który
został posłany przez Ojca, nie rozpoznaje znaków Jego blisko-
ści, przyjaz
ni, miłości, a także Jego zaproszenia do życia przez
całą wieczność.
Metody i środki dydaktyczne
moja koszulka;
słowa-klucze;
pogadanka;
schemat w formie koszulki;
tabela;
Słownik współczesnego języka polskiego.
II. PROPOZYCJA ORGAZNIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Określamy rozumienie przez uczniów pojęcia  wiara .
B. Rozwinięcie
Ukazujemy że, czyny Jezusa dokonują się tylko wówczas, gdy
towarzyszy im wiara ludzi. Odkrywamy trudności w przyjmo-
waniu wiary w Syna Bożego, poszukujemy przyczyn niewiary.
C. Zakończenie
Zastanawiamy się z uczniami, na czym polega przyjęcie zapro-
szenia do wiary w Syna Bożego oraz zachęcamy do pogłębia-
nia wiary w Boga.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
27. Wiara w Syna Bożego 75
2. Katecheza
A. Wstęp
Rozdajemy uczniom schemat w kształcie koszulki i prosi-
my, by zaprojektowali znaki, symbole i napisy, które będą wy-
rażały stosunek jej właściciela do tematu: WIARA
Zachęcamy do skomentowania powstałych projektów. Na-
stępnie konfrontujemy je z wyjaśnieniem, które znajduje się
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
76 V. Jezusowe posłannictwo
Co znaczy
w słowniku. Przekazujemy uczniom teksty ze słownika, przy-
wierzyć?
najmniej jeden tekst na dwóch uczniów. Zadanie polega na
porównaniu przedstawionych treści z wyjaśnieniem słowa
w słowniku.
W Słowniku współczesnego języka polskiego czytamy następu-
jące wyjaśnienie słowa Wierzyć:
1. Być przeświadczonym, że coś jest prawdą, faktem lub, że
coś stanie się faktem: wierzyć w Boga, w siły nadprzy-
rodzone, w Opatrzność. Wierzyć w odzyskanie niepod-
ległości. Wierzyć we wróżby, w zabobony.
2. Być wyznawcą jakiejś religii: ktoś jest wierzący. Zacząć
wierzyć.
3. Ufać komuś lub czemuś, polegać na kimś lub na czymś:
wierzyć żonie, przyjacielowi. Wierzyć naukowcom, me-
teorologom. Wierzyć plotkom, dowodom.
Zauważamy, że wiara opiera się na prawdzie i zaufaniu.
Kończymy pytaniem, dlaczego wiara jest tak istotna w życiu
człowieka?
B. Rozwinięcie
Dzielimy klasÄ™ na grupy i prosimy, by uczniowie przeczy-
tali teksty biblijne znajdujące się w podręczniku oraz znalez
li
słowo-klucz wspólne dla wszystkich tekstów. Powinni odkryć,
że Jezus dokonuje swoich czynów tylko wtedy, gdy spotyka się
z wiarą u ludzi. Podkreślamy, że Jezus poprzez swoje czyny
odkrywa prawdÄ™ o dobroci Boga i przyjaz
ni okazywanej lu-
dziom. Jest to sposób prowadzenia ludzi do Boga, który pole-
ga na uwierzeniu w Boga i Jego dzieła.
Nie mają więc one na celu zaspokajania osobistych ocze-
kiwań, ciekawości i magicznych pragnień odbiorców. Niezro-
zumienie istoty czynów Jezusa napotyka opór ze strony niektó-
rych, którzy go słuchają. Nie wszyscy ludzie wierzą w Jezusa
 Syna Bożego, w Jezusa Zbawiciela człowieka. Dlaczego tak
siÄ™ dzieje?
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
27. Wiara w Syna Bożego 77
Odpowiedzi szukamy w tekście podręcznika. Uczniowie po-
winni znalez
ć, że wielu ludzi ma trudności z wiarą, bo najczę-
ściej trudno jest im zaakceptować takie czy inne prawdy, albo
ich nie rozumieją, albo w nie wątpią. Czy są jakieś możliwo-
ści pogłębiania wiary?
C. Zakończenie
Wyjaśniamy uczniom, że Kościół stwarza wiele możliwo-
ści pogłębiania wiary. Są nimi: katecheza, rekolekcje, różno-
rodne grupy parafialne, duszpasterstwa określonych grup za-
wodowych, katolickie rozgłośnie radiowe, prasa katolicka,
książki religijne itp. Wskazujemy, że my sami będziemy mieli
możliwość skorzystania z rekolekcji, by umocnić swoją wia-
rÄ™. Omawiamy przebieg rekolekcji parafialnych w Wielkim
Poście. Zachęcamy do takiego w nich udziału, by na ich zakoń-
czenie wyznać wiarę w Boga bardziej świadomie. Pomocą
w takim przeżyciu rekolekcji może być analiza Credo z Mszy
Świętej, wykonana przez uczniów w domu.
3. Zeszyt ucznia
Temat: WIARA W SYNA BOŻEGO
Uczniowie wklejają tabelę, którą uzupełnią w domu.
Credo
WierzÄ™ w... WyznajÄ™... OczekujÄ™...
4. Praca domowa
Rozpisz treść wyznania wiary w odpowiednie kolumny.
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
Notatki
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
Notatki
OBDAROWANI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy V szkoły podstawowej
© Wydawnictwo WAM, 2003
Notatki
78
Spis treści
15. Ludzkie tęsknoty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3
16. Bóg spełnia swoje obietnice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
17. Droga do Ojca  nawracam siÄ™ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
18. Z wszystkich niewiast wybrana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
19. Spełniona obietnica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
20. Pamiętam o spełnionych obietnicach . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
21. Narodzenie Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39
22. Przyjęcie Jezusa jako Mesjasza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43
23. Jezus w sprawach Ojca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
24. Świętowanie Bożego Narodzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
25. Hołd oddawany Jezusowi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60
26. Czyny Syna Bożego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
27. Wiara w Syna Bożego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73