P A R T N E R E D U K A C Y J N Y
Wczoraj uczniowie
G A Z E T Y W Y B O R C Z E J
z Wielkopolski, Lubuskiego
i Zachodniopomorskiego
pisali próbny sprawdzian
po podstawówce
i egzamin humanistyczny
po gimnazjum. DziÅ› drukujemy
je wraz z rozwiÄ…zaniami.
A już jutro w  Gazecie
 druga część
egzaminu gimnazjalnego
(matematyczno-przyrodnicza)
z odpowiedziami
Próbny sprawdzian dla uczniów podstawówek
Tekst I
w 1543 r. Zawiera wykład astronomii he- c) Słońce. 25. Napisz opowiadanie o zdarzeniu, ...................................................................
liocentrycznej, według której Ziemia d) błyskawica. prawdziwym lub zmyślonym, które ...................................................................
Od samego rana wulkan grzmiał coraz po- obraca się dokoła osi oraz, wraz z inny- 17. Ziemia obiega Słońce w ciągu 365 miało miejsce latem, w słoneczny ...................................................................
tężniej, zionął czarnymi chmurami dymu, mi planetami, dokoła Słońca. i 1/4 dnia. Rok zwykły ma 365 dni, dla- dzień. Postaraj się, żeby Twoja wypo- ...................................................................
które zasłaniały słońce. Tłum mężczyzn, tego co cztery lata musi być rok prze- wiedz
była barwna i interesująca. ...................................................................
(Na podstawie: Słownik mitów i tradycji kul-
kobiet i dzieci zebrany na kamiennym pla- stępny. Liczy on ...................................................................
tury, PIW Warszawa 1985, s. 518)
cu miasta spoglądał z nabożną czcią i lę- a) 364 dni. Napisz pracę zajmującą przynajmniej ...................................................................
kiem ku grzmiącej górze. Czy kapłani zdo- Korzystając z tekstu II, rozwiąż zada- b) 365 dni. połowę wyznaczonego miejsca. ...................................................................
łają przebłagać rozgniewanych bogów? (...) nia nr 8-10. c) 366 dni. ................................................................ ...................................................................
Zkamiennej świątyni wyszedł pochód kap- 8. Z tekstu II wynika, że Mikołaj Ko- d) 367 dni. ................................................................... ...................................................................
łanów. W pełnej skupienia ciszy ustawili pernik był 18. Ramię zegara słonecznego mocuje ................................................................... ...................................................................
przy ofiarnym kamieniu wizerunki bogów. a) architektem. się prostopadle do podstawy. Ramię ................................................................... ...............................................................
Szczerozłoty, duży posąg mężczyzny wy- b) archeologiem. i jego cień tworzą kąt ................................................................... ................................................................
obrażaÅ‚ ViracodÄ™, czyli stwórcÄ™ wszechrze- c) astronomem. a) 30° ................................................................... ...................................................................
czy i z
ródÅ‚o wszelkiej boskiej mocy. ZÅ‚ota d) arcybiskupem. b) 45° ................................................................... ...................................................................
tarcza, z wyrytÄ… na niej ludzkÄ… twarzÄ… i pro- 9. MikoÅ‚aj Kopernik odkryÅ‚, że Zie- c) 90° ................................................................... ...................................................................
mieniami, byÅ‚a symbolem SÅ‚oÅ„ca, a wiÄ™c mia d) 120° ................................................................... ...................................................................
boskiego przodka Inków. Bóstwo Księży- a) jest centrum wszechświata. ................................................................... ...................................................................
ca obrazowała srebrna tarcza. b) obraca się wokół Słońca. ................................................................... ...................................................................
c) oraz Słońce nie poruszają się. ................................................................... ...................................................................
(Na podstawie: A. Szklarski, Tomek u z
ródeł
d) stoi w miejscu, a Słońce krąży wo- ................................................................... ...................................................................
Amazonki, Katowice 1972, s. 301-302.)
kół niej. ................................................................... ...................................................................
Korzystając z tekstu I, rozwiąż zada- 10. Określenie sfery niebieskie zosta- ................................................................... ...................................................................
nia od 1. do 6. ło użyte w dziele Kopernika do opisa- ................................................................... ...................................................................
1. Co dla zebranych ludzi było dowo- nia ruchu ................................................................... ...................................................................
dem gniewu bogów? a) odległych, nieznanych planet. ................................................................... ...................................................................
a) obecność kapłanów. b) tylko Ziemi. ................................................................... ...................................................................
b) czyste niebo. c) tylko Słońca. ................................................................... ...................................................................
c) jasno świecące słońce. d) planet Układu Słonecznego. 19. Pewnego dnia w lipcu słońce wzej- ................................................................... ...................................................................
d) grzmiący wulkan. 11. Informacji o Mikołaju Koperniku dzie o godz. 445, a zajdzie o godz. 2039. ................................................................... ...............................................................
2. Tłum spoglądał ku wulkanowi należy szukać w encyklopedii, w tomie Jak długo będzie trwał ten dzień?
a) spokojnie. a) I od A do F. a) 17 godzin i 24 minuty.
b) z lękiem. b) II od G do M. b) 15 godzin i 54 minuty.
c) obojętnie. c) III od N do P. c) 16 godzin i 06 minut.
d) z zaciekawieniem. d) IV od R do Å». d) 16 godzin i 44 minuty.
3. Inkowie uznawali Słońce za 12. Rok 1543 to wiek 20. Każda pora roku trwa około trzech
a) zwykłe zjawisko przyrody. a) XV. miesięcy. Jaki to procent całego roku?
b) stwórcę wszechrzeczy. b) XVI. a) 25%
c) najważniejszego z kapłanów. c) XVII. b) 50%
d) swojego boskiego przodka. d) XVIII. c) 75%
4. Z tekstu I wynika, że Inkowie 13. Krzysztof Kolumb odkrył Amery- d) 100%
a) wyznawali wiarę w wielu bogów. kę w roku 1492, a dzieło Mikołaja Ko-
b) uznawali jednego boga. pernika ukazało się w roku 1543. Ile
c) modlili się do Chrystusa. lat dzieli te wydarzenia? 21. Przyjrzyj się uważnie rysunkowi
d) nie wierzyli w żadnego boga. a) 47. poniżej, a następnie uzupełnij wypo-
5. Symbolem Słońca jest b) 49. wiedz
.
a) srebrna tarcza. c) 51.
b) szczerozłoty posąg. d) 53. Odpowiedz
: Pod wpływem energii sło-
c) grzmiący wulkan. 14. Pod wpływem energii słonecznej necznej zielone części roślin wytwarza-
d) złota tarcza. lód się topi. Zmienia się wtedy ze sta- ją ....................., a do atmosfery wydzie-
6. Wyrażenie czarne chmury zawiera nu lają ............................... Proces ten na-
a) wyraz dz
więkonaśladowczy. a) stałego w gazowy. zywa się ....................................
b) porównanie. b) ciekłego w stały.
c) epitet. c) ciekłego w gazowy. 22. Za najcieplejszy rejon Polski uwa-
d) przenośnię. d) stałego w ciekły. ża się południowy zachód. Odczytaj
7. Wyjaśnienia, dlaczego słowo słońce 15. Ciała czarne pochłaniają dużo z mapy po prawej, jakie miasto tam
RYSUNEK DO ZADANIA 22
jest pisane wielką lub małą literą, na- światła słonecznego, a ciała białe leży. Uzupełnij lukę w zdaniu zamiesz-
leży szukać w słowniku  odbijają je, dlatego w upalne dni nie czonym poniżej mapy.
a) języka polskiego. powinno się nosić ubrań
ODPOWIEDZI
b) angielsko-polskim. a) białych. Na południowym zachodzie Polski le-
c) wyrazów obcych. b) różowawych. ży miasto ........................................
d) ortograficznym. c) czarnych.
d) jasnoniebieskich. 23. Co roku przed sezonem letnim me-
Tekst II
16. Sztucznym z
ródłem światła jest dia ostrzegają, że długie przebywanie
O obrotach sfer niebieskich to główne a) żarówka elektryczna. na słońcu może być niebezpieczne, po-
dzieło Mikołaja Kopernika, wydane b) ognisko. nieważ grozi udarem słonecznym lub
poparzeniami skóry. Twój młodszy
kolega wybiera się w upalny dzień na
plażę. Udziel mu czterech porad. Za-
pisz je w formie instrukcji.
................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
........................................................
24. W sklepie spożywczym znajduje
się 561 litrów wody mineralnej w bu-
telkach o pojemności 0,33 litra. Ob-
licz, jaka jest wartość tego towaru, je-
śli cena jednej butelki wynosi 89 gro-
szy. Wynik podaj w złotówkach.
Zapisz wszystkie obliczenia:
Odpowiedz
: ........................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
RYSUNEK DO ZADANIA 21
1 ..............................................................
ny dzień) -1punkt
ym, albo bezo-
trybie rozkazujÄ…c
w w
nikó
słonecz-
zdarzeniu, które miało miejsce w
w-
cie albo czaso
entne uży
I. Za konsekw
wiadania na temat (o
I. Za napisanie opo
anie instrukcji
w
wne zredago
opra
P
wiadania
anie opo
w
Zredago
23.
25.
1 punkt

punkt
1
dzielony przez 100) 
w)
rocła
y (W
wne wpisanie nazw
I. Za popra
ynik mnożenia po-
89 gr = 0,89 zł albo w
wiedzi
anie odpo
w
wne sformuło
opra
P
wki (zapis
V. Za zamianę groszy na złotó
22.
1 punkt
300 gr lub 1 513 zł) 
1 punkt
ynteza/Ä…) 
(fotos
aru (151
w
artości to
IV. Za obliczenie w
y procesu
wne wpisanie nazw
II. Za popra
1 punkt
1700 x 0,89) 
punkty
2
(glukozÄ™, tlen) 
obliczenia ceny (zapis 1700 x 89 lub
wne wpisanie nazw
I. Za popra
III. Za zapisanie działania potrzebnego do
wiedzi.
1 punkt
ynik 1700 butelek) 
neralnÄ… (w
anie krótkiej odpo-
w
wne sformuło
opra
P
odÄ… mi-
w
y butelek z
II. Za obliczenie liczb
21.
1 punkt
pis działania 561 l: 0,33 l) 
20. a
I. Za ustalenie sposobu rozwiÄ…zania (za-
19. b
aru
w
Obliczenie ceny to
18. c
24.
17. c
1 punkt

16. a
wne ubranie.
wie
6. Załóż prze
15. c
ody.
chodz
rozgrzany do zimnej w
5. Nie w
14. d
4. Nie siedz
długo na słońcu.
13. c
osmaruj siÄ™ kremem.
3. P
12. b
2. Załóż czapkę.
11. b
w.
1. Pij dużo napojó
10. d
np.
cia (co najmniej trzech),
ży
9. b
ego trybu
w
zdro
a i
bezpieczeństw
zasad
8. c
nia
a
w
y stoso
rozumieniu potrzeb
ch o
y
c
7. d
ch rad świadczą-
y
w
III. Za udzielenie celo
6. c
punkt
1
najmniej trzech rad 
5. d
punktach co
wnie w
II. Za zapisanie popra
4. a
punkt
1
punkty) 
3. d
a na cztery
ość jednego odstępstw
(możliw
2. b
ch
w, albo orzeczeń modalny
kolicznikó
1. d