Linde Gaz Polska Sp. z o.o.
Wydanie z 04.2002
Rewizja nr 0
Instrukcja bezpieczeństwa 4
Nadmiar tlenu
1. Uwagi wstępne 5. Przyczyny i przeciwdziałanie nadmiarowi tlenu
Instrukcja ta zawiera praktyczne zalecenia dot. bezpiecznej Należy unikać wydostania się tlenu przede wszystkim w
pracy, w warunkach zagrożenia nadmiarem tlenu. zamkniętych, słabo wentylowanych pomieszczeniach, a
Instrukcja ta uzupełnia, a nie zastępuje obowiązujące przynajmniej należy ograniczać jego ilość.
przepisy bezpieczeństwa. Poniżej podano najważniejsze środki zapobiegawcze
unikania wzbogacenia powietrza w tlen:
2. Skład powietrza atmosferycznego Instalacje tlenowe powinny być poddawane próbom
szczelności przed ich oddaniem do użytku, a potem w
Naturalny skład powietrza to: 21% obj. tlenu, 78% obj. azotu i regularnych odstępach. Wszystkie przyrządy, np. palniki do
1% obj. argonu). spawania i cięcia oraz połączenia węży powinny być
Inne gazy znajdują się w powietrzu jedynie w ilościach szczelnie połączone. Przeglądy i montaż powinny być
śladowych, dlatego nie zostały tu uwzględnione. wykonywane przez doświadczony i przeszkolony personel.
Gazy atmosferyczne nie sÄ… toksyczne, ale zmiany ich
zawartości  szczególnie tlenu  mają wpływ na procesy Podstawowym warunkiem uniknięcia wzbogacenia w tlen
życiowe i spalania. Poza tym, zmiany ich stężeń, szczególnie przy spawaniu, cięciu, itp. jest dobór odpowiedniego palnika i
tlenu nie są wyczuwalne zmysłami i mogą, nawet u ciśnienia. Przy wielu procesach, w których stosowany jest
doświadczonych pracowników, prowadzić do tlen, jak żłobienie palnikiem, cięcie płomieniem, obróbka
niebezpiecznych sytuacji. Jeśli istnieje zagrożenie zmianą płomieniem gazowym, podawanie tlenu lancą itp., jego
składu powietrza, niezbędna jest dokładna znajomość jego nadmiar jest uwarunkowany technologicznie. Dlatego
składu (pomiar!). wentylacja obszaru, w którym prowadzone są prace, musi
być wystarczająca aby uniknąć koncentracji tlenu.
3. Własności tlenu
Po zakończeniu pracy należy zamknąć zawory nie tylko na
palnikach, ale i na butlach lub rurociÄ…gach dostarczajÄ…cych
Tlen nie jest palny, jednak wzmaga spalanie.
gaz, aby uniknąć wydostania się tlenu w czasie przerw w
Tlen w stanie skroplonym ma bardzo niskÄ… temperaturÄ™
pracy.
(-183 °C) pod ciÅ›nieniem atmosferycznym. Z uwagi na tak
Poza procesami, które mogą prowadzić do wzbogacenia
niską temperaturę, w kontakcie ze skórą powoduje
powietrza w tlen z przyczyn technologicznych, używanie
odmrożenia o skutkach podobnych do oparzeń. Niektóre
tlenu do następujących zastosowań, w których może być on
materiały mogą pod wpływem tak niskich temperatur pękać.
szczególnie niebezpieczny, jest kategorycznie zakazane:
(Patrz instrukcja bezpieczeństwa postępowanie z silnie
" Napęd narzędzi pneumatycznych
oziębionymi skroplonymi gazami).
" Pompowanie opon samochodowych i innych, Å‚odzi
pneumatycznych, itp.
4. Zagrożenia powodowane przez nadmiar tlenu
" Chłodzenie lub odświeżanie powietrza
Wzrost stężenia tlenu w powietrzu, nawet o kilka procent, " Chłodzenie osób
zauważalnie zwiększa zagrożenie pożarem. Materiały " Odkurzanie stanowisk pracy, maszyn lub odzieży
niepalne w powietrzu, włącznie z impregnowanymi
" Rozruch silników spalinowych
przeciwogniowo, mogą palić się intensywnie lub nawet
" Rozpylanie farb
zapalić same. Płomień ma wyższą temperaturę i
" Inne podobne zastosowania
rozprzestrzenia się z większą szybkością. A
atwość zapłonu,
szybkość, siła i wielkość tej reakcji zależą od:
Tlen może być stosowany tylko wtedy, jeśli nie można go
" stężenia, temperatury i ciśnienia substancji reagujących ze
zastąpić innym gazem.
sobÄ…
" energi zapłonu i rodzaju z
ródła zapłonu.
Nawet mała ilość skroplonego tlenu może doprowadzić do
Po pobycie w atmosferze, która mogła być wzbogacona w
wytworzenia się dużych ilości gazowego tlenu. Dlatego
tlen, odzież należy dokładnie przewietrzyć, gdyż tlen
wyciek skroplonego tlenu może doprowadzić szybko do
adsorbuje się bardzo dobrze na odzieży. Jakiekolwiek z
ródło
znacznego wzbogacenia powietrza w tlen.
zapłonu np. papieros, może spowodować zapalenie się
ubrania.
Silnie oziębiony tlen również w stanie gazowym jest znacznie
Wdychanie czystego tlenu lub powietrza silnie
cięższy od powietrza. Tam gdzie istnieje możliwość
wzbogaconego w tlen, nie powoduje z reguły negatywnych
uwolnienia znacznych ilości oziębionego skroplonego tlenu,
skutków dla organizmu.
nie może być żadnych kanałów bez zamknięć cieczowych,
Oleje i tłuszcze stają się w obecności tlenu szczególnie
otwartych okien do piwnic lub otworów prowadzących do
niebezpieczne, gdyż mogą się wybuchowo zapalić. Nie
niżej położonych przestrzeni, kanałów itp., gdzie mogłyby
wolno ich nigdy stosować do smarowania urządzeń
dojść do wzbogacenia w tlen.
pracujÄ…cych z tlenem lub powietrzem wzbogaconym w tlen.
Urządzenia te po zabrudzeniu olejem lub smarem, należy
niezwłocznie odtłuścić odpowiednim rozpuszczalnikiem.
Linde Gaz Polska Sp. z o.o.
Wydanie z 04.2002
Rewizja nr 0
6. Ochrona środowiska
Zbiorniki i urządzenia do przechowywania i napełniania Tlen jest naturalnym składnikiem powietrza, obecnym w nim
ciekłego tlenu muszą być odpowiednie do tego celu, w ilości 21%. Jeśli tlen jest uwalniany do atmosfery, nie
starannie sprawdzone i konserwowane. stanowi to żadnego obciążenia dla środowiska.
Jeśli stosowane są gazy skroplone oziębione o niższej Jeśli zostanie rozlana niewielka ilość skroplonego tlenu,
temperaturze wrzenia niż tlen, np. ciekły azot lub powietrze, powierzchnia ziemi nie zostanie zanieczyszczona, gdyż
może dojść do kondensacji tlenu z powietrza na oziębiona ciecz szybko odparuje nie wnikając lub wnikając w
nieizolowanym odcinku rurociągu (patrz instrukcja niewielkim stopniu w podłoże. Powstałe lokalne
postepowania z silnie oziębionymi gazami). przemarznięcie podłoża nie powoduje trwałego uszkodzenia
gleby.
W pobliżu takiego nieizolowanego rurociągu należy się liczyć
z wzrostem stężenia tlenu. 7. Uwagi końcowe
Tlen może wydzielać się w większych ilościach, po
podgrzaniu adsorbera (np. silikażel, sita molekularne). Bezpieczne operowanie tlenem jest możliwe tylko wtedy, gdy
Odpowiednia wentylacja zapobiega wzrostowi stężenia tlenu. znane są jego specyficzne własności, a operowanie tlenem
odbywa się z ich świadomością. Własności tlenu mogą być
korzystne lub niekorzystne, istotne jest ich odpowiednie
wykorzystanie.
Na pytanie jak stosować tlen odpowiedzi udzielają nasi
specjaliści.