Skały wulkaniczne w kamieniołomie w Miękini Olkusz Lokalizacja: województwo małopolskie powiat krakowski gmina Krzeszowice miejscowoSć Miękinia 5560 Rejon geograficzny: Wyżyna Rląsko-Krakowska Wyżyna Krakowsko-Częstochowska Wyżyna Olkuska Jednostka geologiczna: monoklina Sląsko-krakowska 4400 Krzeszowice Obiektem jest nieczynny kamieniołom skał wulkanicz- ewaporatów. Rciany jamek doSć często pokrywają szczotki 1 nych w Miękini, zlokalizowany około 3 km na północny- kryształów kalcytu. Oprócz wapieni jamistych występują zachód od Krzeszowic, w południowo-wschodniej częSci też żółtawo-szarawe, masywne wapienie dolomityczne z wzgórza, które oddziela dolinę Miękini od doliny Kamienic. nalotami manganowymi. Wyrobisko kamieniołomu ma około 800 m długoSci i 400 m Porfiry były w Miękini eksploatowane przez ponad 100 szerokoSci. Z wielu stron ograniczone jest stromymi, często lat, począwszy od 1852 roku, dla potrzeb budownictwa skalnymi Scianami dochodzącymi do 40 m wysokoSci. W re- drogowego i kolejowego. jonie Miękini znajduje się niewielka antyklina zbudowana ze W pobliżu kamieniołomu biegnie zielony szlak turystycz- skał klastycznych karbonu górnego. Na nich niezgodnie leży ny (z Miękini do Nowej Góry). Obiekt ma duże znaczenie pokrywa dolnopermskich zlepieńców mySlachowickich. poznawcze i dydaktyczne. Skały wulkaniczne odsłaniające się w kamieniołomie The Volcanic rocks in the Miękinia quarry (znane już Staszicowi w 1815 roku) należą do dolnego permu (około 290 mln lat temu) i przykryte są utworami The inactive quarry in Miękinia village is located about triasu (około 245 mln lat temu). NajczęSciej nazywane są 3 kilometers northwest from Krzeszowice town, in the porfirami, w nowszych klasyfikacjach to ryodacyty lub ryoda- northeastern part of a hill which separates the Miękinia and cyty porfirowe. Rwieże, nie zwietrzałe skały mają ciemno- the Kamienice valleys. czerwoną barwę z odcieniem wiSniowym lub rdzawym. Na The rocks exposed in the quarry are Lower Permian volca- powierzchni skały, w tle jednorodnej masy ciasta skalnego, nics formed about 290 Ma ago, covered by Triassic sediments 2 widać białe lub różowe duże kryształy (tzw. prakryształy) (about 245 Ma ago). The volcanics are commonly known as skaleni o tabliczkowym kształcie oraz mniejsze szare porphyries but, according to modern classifications, these kryształy kwarcu i ciemnobrunatne blaszki biotytu. Niekie- are ryodacites or porphyry ryodacites. At the fresh fracture dy w porfirach widoczne są niewielkie fragmenty wapieni i the rocks are dark-red with cherry-red or rusty shade. In hand diabazów karbońskich, wchłonięte przez lawę wulkaniczną specimens phenocrysts of white or pink, tabular feldspars, (tzw. ksenolity). Skały pocięte są spękaniami ciosowymi, grey quartz and dark-brown biotite are embedded within które czasami dzielą je na wieloboczne słupy. Miejscami homogenous matrix. Locally, small xenoliths of Carboniferous skały stają się wskutek wietrzenia różowawe i słabo zwięzłe. limestones and diabases can be found. Rocks are cut by joint Skały wulkaniczne Miękini powstały w wyniku krzepnięcia systems which sometimes produce polygonal columns. potoku lawowego, a w pobliżu znane są wystąpienia skał Volcanics from Miękinia originated from the cooling of piroklastycznych (tufy, tufity), czyli powstałych w wyniku lava lobe. In the vicinity the exposures of pyroclastic rocks nagromadzenia pyłów i popiołów wulkanicznych. are known (tuffs, tuffites). W północno-zachodniej częSci kamieniołomu, nad por- In the northwestern part of the quarry the porphyres firami leżą węglanowe skały triasowe. W niektórych miej- are overlain by Triassic carbonates yellow, creamy or light- 3 scach na porfirach widoczne są soczewki słabo zwięzłego brown, cavernous limestones in which cavities of various size zlepieńca, złożonego z otoczaków skały wulkanicznej i kwar- and shape are visible (the largest of fist size). The cavities cu. NajczęSciej są to żółte, kremowe lub jasno-brunatne wa- were produced by dissolution of evaporitic minerals. pienie jamiste, w których widać liczne jamki różnej wielkoSci The porphyries from Miękinia have been known to i kształtu, największe wielkoSci pięSci. Powstały one na Stanisław Staszic in 1815 and worked since 1852 as ag- skutek rozpuszczania występujących w osadzie kryształów gregate for road and railway construction. 94 Miękinia 1 2 Wybrana literatura: 90, 162, 302, 334 Autor karty stanowiska dokumentacyjnego i fotografii: 3 R. Gradziński (2005) 95