Linux
Polecenia ulatwijace prace
Linux zawiera cala mase polecen. Ja opisze tylko te najbardziej uzyteczne, ktore wystepuja
we Floppixe.
1. Poruszanie sie po systemie
2. Montowanie dyskietek
3. Operacje na katalogach
4. Tworzenie tekstow
5. Procesy
-------------------------------
1. Poruszanie sie po systemie
-------------------------------
Pomoc
Zaraz po wczytaniu sie Linuxa i zalogowaniu odczuwa sie pustke.
Jak sie po tym poruszac???!!!!!!
Tak, bez tej wiedzy ani rusz.
Aby zobaczyc wszystkie polecenia, przytrzymaj chwile wcisniety klawisz Esc, a gdy juz sie
pojawi notka systemu, wcisnij klawisz "y" zatwierdzajac wyswietlenie polecen.
Jezeli chcesz sie dowiedziec czegos wiecej, wpisz polecenie help.
Natomiast jezeli chcesz sie dowiedziec czegos szczegolowego o danym poleceniu, wpisz:
man nazwa_polecenia, np.:
man ls
teraz system wyswietli ci wszystkie informacje dotyczace tego polecenia.
Często zdarza sie, ze tekst na ekranie szybko się przewinie i nie zobaczymy tego co bylo
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API
open in browser PRO version pdfcrowd.com
wyzej. Aby to jednak zobaczyc, wystarczy wcisnac i przytrzymac klawisz [ Shift ] a
klawiszem [Page Up] [Page Down] przewijac tekst na konsoli. Ten sposob w wiekszosci
przypadkow wystarczy, ale czasami nie.
Aby miec pelna kontrole nad przewijanym tekstem nalezy uzyc polecenia more np.
# ls -a | more
cd/
Aby poruszac sie po katalogach, stosujemy polecenie tak jak w DOSie cd, z tym ze tutaj nie
stosujemy bekslesza ( \ ), ale slesz ( / ) (alez spolszczylem nazwy, az w oczach... :).
A wiec aby przejsc np. do katalogu /etc wpisujemy polecenie:
cd /etc
ls
Aby zobaczyc, co zawiera jakis katalog, stosujemy polecenie ls. Polecenie to jest
odpowiednikiem DOSowego DIR, jednak znacznie bardziej uzyteczne.
ls -a - wyswietla cala zawartosc katalogu
ls -lga - wyswietlanie zawartosci katalogu - pelne informacje o plikach i katalogach
lsmod - Lista modulow zaladowanych do pamieci
Links
Takie poruszanie sie po katalogach Linuxa jest meczace. Nie ma tu zadnego menedzera.
Na szczescie do Floppixa jedt dolaczona swietna tekstowa przegladarka stron www.
Co bys powiedzial, aby uzyc jej do przegladanie plikow i katalogow.
Ja mysle, ze jest to swietny pomysl.
Aby go wprowadzic w zycie, wpisz polecenie:
links
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API
open in browser PRO version pdfcrowd.com
Teraz uruchomi sie przegladarka. Wcisnij klawisz g i wpisz ../ i zatwierdz wybor.
Powinienes sie teraz znalezc w katalogu glownym dysku. Przegladanie jest bardzo proste. Po
prostu najezdzasz kursorem na nazwe katalogu i wciskasz Enter.
Wiecej informacji o Linksie w dziale Links
POWROT
---------------------------
2. Montowanie dyskietek
--------------------------
Poniewaz Linux obsluguje duzo systemow plikowych, wiec przed uzyciem jakiegos dysku,
trzeba go zamountowac, tak aby Linux wiedzial w jakim systemie ma zapisywac dane.
Dla treningu polecam pozostac przy systemie FAT znanym z DOSa. Wtedy bedziesz mogl bez
problemow przenosic dane miedzy DOS/Windows a Linuxem.
Ze wzgledu na mnogosc obslugiwanych formatow przez Linuksa, za kazdym razem, gdy
zmieniasz dysk, trzeba wymontowywac system plikow.
Do montowania dyskow sluzy polecenie: mount
mount -t msdos /dev/fd0 /mnt
mount - onacza operacje montowania
-t - jest to parametr sluzacy do zamontowania systemu plikow
msdos - system plikow FAT stosowany prze DOS
/dev/fd0 - jest to sciezka do katalogu z urzadzeniami (fd0 to ef de zero, a no o pamietaj)
/mnt - katalog pod ktory montujemy urzadzenie
Osobiscie jednak zalecam montowanie systemu VFAT. Jest to system obsługiwany przez
Windows i pozwala na stosowanie dlugich nazw plikow oraz malych i duzych liter.
mount -t vfat /dev/fd0 /mnt
Natomias do montowania CD-ROMu sluzy takie polecenie:
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API
open in browser PRO version pdfcrowd.com
mount -t iso9660 /dev/hdd /mnt
czasmi moze sie rowniez zdarzyc, ze CD-ROM jest jako hdb
Natomiast do wymontowania dyskietki sluzy polecenie:
umount /mnt
Proste. Nieprawdaz. Ale pamietaj, aby operacje wymountowywania przeprowadzic w katalogu
glownym np. root. Jezeli bedziesz chcial wymountowac dyskietke bedac na niej, Linux
poinformuje cie, ze urzadzenie jest zajete.
Jezeli chcesz sprawdzic, jakie urzadzenia sa obecnie zamountowane, wpisz polecenie
mount i zatwierdz enterem. Teraz pojawia sie wszystkie zamountowane urzadzenia.
Na poczatku wkurzalo mnie to mountowanie, ale jak sie dowiedzialem, dlaczego sie mountuje,
zauwazylem wyzszosc Linuxa nad innymi systemami.
Aby po zamountowaniu dyskietki przejsc na nia stosujemy polecenie:
cd /mnt
Systemy plikow obslugiwane przez Linuxa:
Ext - Stary Linux
ext2 - Linux
xiafs
minix - Minix
umsdos
msdos - DOS
nfs - Network File System
proc
smbfs
iso9660 - CD-ROM
vfat - Windows
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API
open in browser PRO version pdfcrowd.com
Urzadzenia do moutowania:
/dev/hda - pierwszy dysk twardy IDE/EIDE
/dev/hda1 - pierwsza partycje na pierwszym dysku twardym
/dev/hda2 - drugia partycja na pierwszym dysku twardym
/dev/hdb - drugi dysk twardy lub cd-rom. Jak nie ma dysku twardego to CD-ROM to:
/dev/hda
/dev/sda - pierwszy dysk twardy SCSI
/dev/sda1 - pierwsza partycja na pierwszym dysku twardym SCSI
/dev/sdb - drugi dysk twardy SCSI
/dev/fd0 - pierwsza stacja dyskow elastycznych
/dev/fd0H1440 - dyskietka 3.5" 1.44MB
/dev/fd0H1200 - dyskietka 5.25" 1.20MB
/dev/fd1 - druga stacja dyskow elastycznych
/dev/ttyS0 lub /dev/cua0 - COM1
/devttyS1 lub /dev/cua1 - COM2
/devttyS2 lub /dev/cua2 - COM3
/devttyS3 lub /dev/cua3 - COM4
/dev/lp0 - LPT1
/dev/lp1 - LPT2
Formatowanie dyskow
------------------------------------------------------------------------
Formatowanie jest rowniez proste. Formatuje sie np. w ten sposob:
mksf -t vfat /dev/fd0
Naprawa bledow na dysku
-----------------------------------------------------------------------
Do tego sluzy program fsck. Dyski naprawia sie nie montujac ich komenda np.:
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API
open in browser PRO version pdfcrowd.com
fsck /dev/fd0
Jezeli fsck obsluguje zarowno vfat jak i ext2 to sam powinien dobrac odpowiedni rodzaj
systemu plikow. Zwykle jednak sam fsck naprawia dyski w systemie msdos, vfat natomiast
fsck.ext2 dyski z systemem ext2.
Z doswiadczenia wiem, ze fsck jest lepszy od scandisku.
POWROT
----------------------------
3. Operacje na katalogach
----------------------------
mkdir - zakladanie katalogu
rmdir - usuwanie pustego katalogu
rmdir -r - usuwanie katalogu z plikami
rm - usuwanie pliku
cp - kopiowanie pliku lub katalogu np.: Aby skopiowac plik passwd, ktory znajduje sie w
katalogu /etc na dyskietke wpisujemy polecenie:
cp /etc/passwd /mnt
mv - zmienia nazwe katalogu lub pliku lub go przenosi we wskazane miejsce np.:
mv kot.txt leho.txt
mv kot.txt /root
POWROT
-----------------------
4. Tworzenie tekstow
-----------------------
cat - polecenie to jest odpowiednikiem DOSowego copy con, z tym ze jest bardziej
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API
open in browser PRO version pdfcrowd.com
uzyteczne. Mozemy np.: za jego pomoca dodac nowego uzytkownika ;)
cat /etc/passwd - wyswietli nam zawartosc pliku passwd
cat> /etc/passwd - wyczysci zawartosc pliku passwd, ale bedziesz mogl dopisac cos od
siebie
cat>> /etc/passwd - teraz bedziesz mogl dopisac jakies dane bez narazania pliku na
uszkodzenia.
Przyciskiem Ctrl D (^D) konczymy dopisywanie (po enterze)
Ctrl Z (^Z) - wstrzymuje proces (o procesach dalej)
vi - jest to systemowy edytor tekstowy. Za jego pomoca mozesz tworzyc proste pliki
tekstowe. Wiecej o vi w dziale Vi
POWROT
------------
5. Procesy
------------
Czasami zdarzy nam sie, ze jakis program odmowi nam posluszenstwa, albo nie wiemy jak go
wylaczyc. W windowsie do tego sluzyly przyciski Alt Crtl Del i z okienka wybieralo sie program,
ktory sprawial problemy i kilkalo sie na przycisk Zamkinj. Niestety czesto na efekt trzeba bylo
chwile poczekac, az zauwazy sie okno program ten i ten nie odpowiedzial itp. Wtedy wciskalo
sie przycisk chyba Ok. lub Zamknij i dopiero wtedy pozbywalismy sie programu z pamieci.
W Linuksie do tego celu sluzy polecenie kill, ale najpierw trzeba wiedziec w jaki sposob zabic
proces. Do wyswietlania procesow sluzy polecenie ps. np.:
ps
ps -aux
a - wszystkie procesy
u - identyfikacja uzytkownikow
x - dodanie procesow niekontrolowanych przez terminal
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API
open in browser PRO version pdfcrowd.com
# ps
PID TTY STAT TIME COMMAND
108 1 S 0:00 -bash
110 3 S 0:00 /sbin/getty 38400 tty3
153 2 S 0:00 -sh
159 2 S 0:00 vi
161 1 R 0:00 ps
#
Tak wlasnie wygladaja otwarte procesy
PID - numer otwartego procesu
TTY - z ktorym terminalem jest zwiazany proces
STAT - status procesu
D - proces w stanie spoczynku (disc wait)
I - proces w stanie spoczynku (idle)
P - proces w stanie spoczynku (page wait)
R - proces dzialajacy (Running)
S - proces w stanie spoczynku (sleeping)
T - proces zatrzymany (Stopped)
Z - proces zjawa, zombie - martwy ale jeszcze jest
Time - jak dlugo dziala proces
COMMAND - nazwa programu, ktoremu przyporzadkowany jest praces
Po wydaniu polecenia ps -aux dochodza jeszcze takie elementy:
USER - uzytkownik procesu
%CPU - procent zaangazowania w dany proces prosesora
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API
open in browser PRO version pdfcrowd.com
%MEM - ile procent pamieci operacyjnej zajmuje proces
START - czas uruchomienia procesu
---------------------
Zabijanie procesow
---------------------
Czasami proces dziala nie tak jak powinien, i trzeba go "uciszyc".
Tylko jak to zrobic?
Z pomoca przychodzi tu polecenie kill
Ale jak zabic proces ?
Otoz wpisujesz najpierw :
# ps
gdy wyswietli sie lista procesow, odszukujesz w niej ten sprawiajacy problem.
Przypuscmy, ze chcemy zabic edytor vi (patrz lista procesow wyzej). Nastepnie wpisujesz
polecenie:
# kill -9 159
#
No i vi zostal zabity.
Pamietaj zawsze o parametrze -9. Inaczej nie zabijesz zadnego programu.
Do zabijania programow sluzy rowniez polecenie killall np.:
killall x
Polecenie to zabija X-Serwer i przechodzi w tryb konsoli.
X-Serwer mozna ponownie wystartowac wpisujac polecenie
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API
open in browser PRO version pdfcrowd.com
startx lub gnome albo kde
startx - zaladuje X-serwer wraz z domyslnym desktopem
gnome - zaladuje X-Serwer z desktopem GNOME
kde - zaladuje X-serwer z desktopem KDE
Poza tym w roznych dystrybucjach jest roznie. Na moim Linuksie to wszystko tak wlasnie
dziala.
POWROT
CYBERTECH
www.cybertech.prv.pl
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API
open in browser PRO version pdfcrowd.com