Leonardo Da Vinci

4/5/2002
BIULETYN
PROGRAMU
LEONARDO DA VINCI
W NUMERZE:
OD REDAKCJI
5
WYNIKI KONKURSU 2002
6
MASS MEDIA
8
NOWE TECHNOLOGIE
12
TELEPRACA
14
PRZEMYS�
18
MA�E I �REDNIE PRZEDSIóBIORSTWA
20
ROLNICTWO
25
OCHRONA �RODOWISKA
28
DIALOG SPO�ECZNY
35
OPIEKA SPO�ECZNA
36
KSZTA�CENIE JóZYKOWE
40
DORADZTWO ZAWODOWE
41
PRZECIWDZIA�ANIE BEZROBOCIU
51
PORADNIK DLA PROMOTORÓW
52
AKTUALNO�CI
57
BIULETYN
SPIS TRE�CI 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Spis treĘci
OD REDAKCJI
5
WYNIKI KONKURSU 2002
Dziewi�� wspania"ych
Podsumowanie konkursu projektów tematycznych na rok 2002 6
MASS MEDIA
Walka o przetrwanie
Konkurencja na rynku mediów elektronicznych zmusza Telewizj� Polską do zmiany systemu szkoleł 8
Wydawca: Biuro Koordynacji Kszta"cenia Kadr
Projekt pomóg" wszystkim
Rozmowa z Ireną Kidybiłską z Akademii Telewizyjnej 9
(BKKK), Fundacja Fundusz Wspó"pracy ,
ul. GórnoĘląska 4a, 00-444 Warszawa,
NowoczeĘnie i alternatywnie
Czy francuskie wzorce prowadzenia stacji wąskoformatowej dadzą si� przeszczepi� na polski grunt? 10
tel. (22) 625 39 37, fax (22) 625 28 05,
�yczliwi Francuzi
Internet: www.bkkk-cofund.org.pl,
Rozmowa z Jackiem Hawrylukiem dziennikarzem Radiostacji 11
Dyrektor BKKK: Ma"gorzata Rejnik
NOWE TECHNOLOGIE
Zespó" redakcyjny: Beata Puszczewicz (redaktor
Euromagister
naczelny), Dariusz Begiej, Marta Cydejko,
Studia w zakresie handlu elektronicznego i komunikacji elektronicznej 12
Ma"gorzata �bikowska,
Wirtualny marketing
Opracowanie graficzne: Milena Kujawa
Internetowy system szkolenia w zakresie marketingu elektronicznego 13
Sk"ad, opracowanie techniczne i druk:
TELEPRACA
ERGO BTL s.c.
Zawód: telepracownik
ISSN: 1641-9138
Telepraca szansą dla niepe"nosprawnych 14
Nak"ad: 1000 egz.
Niepokój kontrolowany
Biuletyn jest rozpowszechniany bezp"atnie.
Rozmowa z dr inŻ. Jolantą Brzostek-Paw"owską z Instytutu Maszyn Matematycznych w Warszawie 15
Autor przekazując do Redakcji tekst, przenosi
Call Center po polsku
na wydawc� prawo do publikacji (prawa Telepracujące kobiety 16
autorskie i wydawnicze). Redakcja zastrzega
Biuro w domu
Rozmowa z Darią Sowiłską-Milewską, kierownikiem projektu Telepraca szansą dla kobiet 17
sobie prawo skracania i adiustowania
nades"anych tekstów. PRZEMYS�
COMBAT na lepsze czasy
Nowoczesne systemy oceny kwalifikacji i potrzeb szkoleniowych pracowników 18
Na biznesie trzeba si� skupi�
Rozmowa z Jerzym Wisialskim z Politechniki Warszawskiej 19
MA�E I �REDNIE PRZEDSIóBIORSTWA
Hit na pó"ce
Europejski model analizy potrzeb szkoleniowych w ma"ych i Ęrednich przedsi�biorstwach 20
Przysz"oĘ� to HACCP
Jak moŻna zadba� o jakoĘ� wytwarzanej ŻywnoĘci? 21
MyĘlimy o przysz"oĘci
Rozmowa z DŻenią Sarpalius-Ma"uszkiewicz z Pomorskiej Izby RzemieĘlniczej Ma"ych i �rednich Przedsi�biorstw 22
Bezpieczne mi�so
Mi�dzynarodowy projekt edukacyjny dla Ęredniego personelu kierowniczego w przemyĘle mi�snym 23
Informacje dla kaŻdego
Rozmowa z prof. dr hab. Jackiem Szczawiłskim z SGGW w Warszawie 24
ROLNICTWO
Akademia zrównowaŻonego rozwoju
Studia na odleg"oĘ� w zakresie rozwoju obszarów wiejskich 25
Gotlandia wyspa idealna
Rozmowa z prof. dr. hab. Andrzejem Kaletą z Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu 26
Nie ma na co czeka�
Rozmowa z Romanem Misiaszkiem, wójtem gminy Unis"aw 27
2
BIULETYN
SPIS TRE�CI 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
OCHRONA �RODOWISKA
Projekt otwarty
ZrównowaŻony rozwój moŻe zastąpi� walk� z morzem o ziemi� 28
Aby morze nie zabiera"o nam lądu
Rozmowa z prof. dr hab. Kazimierzem Furmałczykiem z Uniwersytetu Szczeciłskiego 29
Suwalszczyzna czeka
Rozwój agroturystyki na Suwalszczyęnie szansą dla ludzi i Ęrodowiska 30
Ochrona i promocja
Kszta"cenie kadr w instytucjach zarządzających lokalnym Ęrodowiskiem staŻe we Francji 31
Mamy podobne cele
Rozmowa ze Zdzis"awem Szkiruciem, dyrektorem Wigierskiego Parku Narodowego 33
CzyĘciej i bezpieczniej
Internetowy serwis informacyjny BHP, ochrona Ęrodowiska, zarządzanie ryzykiem 34
DIALOG SPO�ECZNY
Judymowa robota
Co dalej z projektem budowy szkó" dialogu spo"ecznego? 35
OPIEKA SPO�ECZNA
Klient czy pacjent
Nowe podejĘcie do problemu pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi 36
Pączkujące dobro
Na ile róŻnych sposobów moŻna pomaga� osobom niepe"nosprawnym? 38
Aresztant opiekunem
Rozmowa z Agnieszką Ziąbką, pedagogiem z Domu Pomocy Spo"ecznej w Krakowie 39
KSZTA�CENIE JóZYKOWE
Ucz si� j�zyka obcego
Sprawdę, czy w Twojej firmie przywiązuje si� odpowiednią wag� do znajomoĘci j�zyków obcych 40
Certyfikaty rozdane
Wyniki konkursu programu Europejski Znak JakoĘci 40
DORADZTWO ZAWODOWE
Dyplom dla doradcy
Kszta"cenie eurodoradców zawodowych 41
Dobre rady na odleg"oĘ�
Czy moŻliwe jest doradztwo zawodowe przez telefon? 42
Biedniejsi, lecz nie gorsi
StaŻe zawodowe dla doradców 44
Za klientem idą pieniądze
Rozmowa z Ma"gorzatą Babaryko z Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Szczecinie 45
Podglądanie psychologów
Rozmowa z Katarzyną Biełczak, doradcą zawodowym 46
S"oneczna szansa
Nowe techniki ocieplania oraz wykorzystania energii s"onecznej 47
Nie "udęmy si�
Czy staŻ w Niemczech pomoŻe znaleę� prac�? 48
Nieodzowna potrzeba czy podąŻanie za modą
Seminarium rozwój niepublicznego doradztwa zawodowego 49
PRZECIWDZIA�ANIE BEZROBOCIU
Reszta w r�kach m"odych
Aktywny start dla absolwenta 51
PORADNIK DLA PROMOTORÓW
Upowszechnianie
Poradnik dla osób przygotowujących aplikacje 52
AKTUALNO�CI
Po"ączmy si� program wymian i staŻy w Europie
Polsko-Norweskie Spotkanie Kontaktowe 57
KALENDARZ WYDARZEĄ 2002
59
3
3
BIULETYN
REDAKCJA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Od redakcji
Ostatni tegoroczny numer biuletynu progra- rosnącego bezrobocia, ta forma zatrudnienia Jest jeszcze wiele do osiągni�cia w zakresie
mu Leonardo da Vinci rozpoczynamy od staje si� coraz bardziej popularna, zw"aszcza wykorzystania i konsolidacji tego co dotych-
prezentacji wyników konkursu projektów te- w wysoko rozwini�tych krajach zachodnich. czas zosta"o zrobione w ramach programu
matycznych na 2002 rok. Komisja Europej- Coraz Ęmielej zagląda równieŻ do Polski. dlatego niezwykle istotne jest planowanie
ska zaakceptowa"a dziewi�� z 23 projektów Coraz wi�cej projektów Leonardo da Vinci strategii upowszechniania oraz transferu wy-
zg"oszonych przez polskie instytucje w dru- dotyczy ochrony Ęrodowiska. Jednym z nich ników. ChcielibyĘmy zach�ci� Pałstwa do za-
gim etapie konkursu projektów. Promotora- jest prezentowany w biuletynie projekt Co- stanowienia si� nad strategią upowszechnia-
mi trzech projektów b�dą wyŻsze uczelnie astLearn, którego celem jest udost�pnienie nia juŻ w momencie planowania projektu
pałstwowe, dwóch projektów wyŻsza uczel- w"adzom lokalnym metodologii Zintegrowa- bowiem wiele interesujących oraz nowator-
nia niepałstwowa. W tegorocznym konkur- nego Zarządzania Obszarami PrzybrzeŻnymi. skich rezultatów opracowanych w ramach
sie aktywnie uczestniczy"y równieŻ organiza- Jego efektem jest pakiet zdalnego kszta"ce- programu Leonardo da Vinci nie znajduje za-
cje dzia"ające lokalnie. Przyj�to do realizacji nia zawodowego, w pe"ni wykorzystujący stosowania na szerszą skal�. Cz�Ę� opraco-
projekt z"oŻony przez Fundacj� Rozwoju De- media elektroniczne. Projekt zosta" zakoł- wanych programów szkoleniowych czeka na
mokracji Lokalnej. Sukces odnios"o takŻe czony, ale jego organizatorom uda"o si� uzy- pó"kach na lepsze czasy. Aby u"atwi� Pał-
Stowarzyszenie Promocji Przedsi�biorczoĘci ska� dodatkowe fundusze z holenderskiego stwu przygotowanie strategii upowszechnia-
z Rzeszowa. Zaakceptowano równieŻ projek- programu Matra , dzi�ki czemu powstaną nia zamieĘciliĘmy w biuletynie poradnik za-
ty z"oŻone przez Kolegium Lekarzy Rodzin- dwa kolejne modu"y. Interesujący jest rów- wierający wskazówki na temat zasad upo-
nych oraz Wojewódzki Urząd Pracy. W reali- nieŻ projekt pilotaŻowy Eur Academy doty- wszechniania projektów.
zacj� tych projektów b�dzie zaangaŻowa- czący zagadnieł zrównowaŻonego rozwoju W biuletynie prezentujemy równieŻ nowy
nych 61 instytucji. obszarów wiejskich, którego rezultatem jest program uruchomiony oraz finansowany
W dalszej cz�Ęci biuletynu prezentujemy kil- powstanie podyplomowych studiów kszta"- przez rząd norweski Po"ączmy si� pro-
kanaĘcie projektów pilotaŻowych realizowa- cenia na odleg"oĘ�. gram wymian i staŻy w Europie (Linking up
nych obecnie przez polskich promotorów. Obszerną cz�Ę� biuletynu, poĘwi�camy for mobility in Europe), który wspiera
Przyglądamy si� takŻe tym przedsi�wzi�- omówieniu kilku projektów związanych wspó"prac� pomi�dzy Norwegią a kaŻdym
ciom, w których Polacy pe"nią funkcj� part- z doradztwem zawodowym i przeciwdzia"a- z dwunastu krajów kandydujących obecnie
nerów zachodnich instytucji. Zakres tema- niem bezrobociu wĘród m"odzieŻy. Jednym do Unii Europejskiej. Program oferuje granty
tyczny opisywanych projektów jest jak zwy- z nich jest projekt dotyczący stworzenia dla instytucji, które chcą zorganizowa� staŻe
kle bardzo szeroki: od rozwoju systemów mi�dzynarodowego programu kszta"cenia dla uczniów, studentów, nauczycieli, pra-
szkoleł w telewizjach publicznych i w prze- doradców zawodowych. Koordynatorem te- cowników, czy osób bezrobotnych w instytu-
myĘle, poprzez teleprac�, wdraŻanie syste- go przedsi�wzi�cia jest Ministerstwo Pracy cjach norweskich. Program jest przeznaczo-
mów jakoĘci w ma"ych i Ęrednich przedsi�- i Polityki Spo"ecznej. ny dla szkó" zawodowych, centrów szkole-
biorstwach, opracowanie studiów na odle- Trudna sytuacja ekonomiczna w Polsce po- niowych, szkó" wyŻszych, przedsi�biorstw
g"oĘ� w zakresie zrównowaŻonego rozwoju woduje, Że przedsi�biorcy coraz cz�Ęciej oraz innych instytucji zajmujących si� pro-
wsi, do stworzenia regionalnych szkó" dialo- koncentrują si� raczej na przetrwaniu, niŻ blematyką szkolenia zawodowego. Za"oŻe-
gu spo"ecznego. Sporo miejsca poĘwi�camy na podnoszeniu kwalifikacji swoich pracow- nia programu bazują na zasadach przygoto-
równieŻ projektom dotyczącym ochrony Ęro- ników. To z kolei powoduje, Że niektóre cen- wania projektów wymian i staŻy w progra-
dowiska i rozwoju turystyki w pó"nocno- ne inicjatywy nie zostają wykorzystane. Sta- mie Leonardo da Vinci.
-wschodniej Polsce oraz doradztwu zawodo- "o si� to w przypadku projektu COMBAT Gorąco zach�camy Pałstwa do udzia"u w ko-
wemu, które w ciągu ostatnich lat przechodzi Multiplier, w którym opracowano narz�dzie lejnych konkursach projektów oraz do
swoistą metamorfoz�. analizy kompetencji i oceny pracowników. wspó"pracy w tworzeniu naszego biuletynu
Warto zwróci� uwag� na prezentowane Podobny los spotka" projekt dotyczący ana- i nadsy"ania artyku"ów dotyczących realizo-
w biuletynie projekty dotyczące telepracy. Je- lizy potrzeb szkoleniowych w M�P. Rezulta- wanych projektów Leonardo da Vinci.
den z nich skierowany do osób niepe"no- ty projektu w zakresie wdraŻania systemu
sprawnych, kolejny przygotowany z myĘlą HACCP udaje si� natomiast upowszechnia�
o szkoleniu kobiet. W dobie zawrotnego tem- Pomorskiej Izbie RzemieĘlniczej M�P
pa rozwoju technologii informatycznej oraz z Gdałska. Beata Puszczewicz
5
BIULETYN
WYNIKI KONKURSU 2002 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Dziewi�� wspania"ych
Rozmowa z Ma"gorzatą Rejnik,
dyrektorem Biura Koordynacji
Kszta"cenia Kadr
wróŻnych krajach Europy. W związku z tym mu- programy szkoleniowe dla kobiet, które chcą zaj-
szą mie� kwalifikacje porównywalne do tych, mowa� si� telepracą. Realizacja tego projektu
którymi dysponują ludzie kszta"ceni w innych moŻe teŻ by� szansą dla wielu innych
systemach edukacyjnych. Warszawska uczelnia miejscowoĘci, w których bezrobocie zw"aszcza
opracuje jednolity zbiór kryteriów certyfikacji wĘród kobiet jest bardzo duŻe. Telepraca jest
kwalifikacji menedŻerów w zakresie budownic- równieŻ szansą dla tych kobiet, które ze wzgl�du
twa oraz systemy akredytacji studiów uzupe"nia- na sytuacj� rodzinną nie mogą pracowa� w pe"-
jących. List� publicznych wyŻszych uczelni zamy- nym wymiarze godzin. Drugi projekt mający po-
Og"oszono wyniki konkursu projektów tema- ka Uniwersytet Jagiellołski, który zają" si� bardzo prawi� sytuacj� kobiet w dziedzinie zatrudnienia
tycznych na rok 2002. Dziewi�� z dwudziestu istotną dziedziną bezpieczełstwa i higieny pracy. realizowany b�dzie przez Wojewódzki Urząd Pra-
trzech projektów zg"oszonych przez polskie Projekt b�dzie dotyczy" przygotowania procedur cy w Gdałsku. W tym przypadku powstaną mul-
instytucje zosta"o zaakceptowanych przez poprawy bezpieczełstwa i higieny pracy w labo- timedialne pakiety szkoleniowe dla kobiet w za-
Komisj� Europejską. Czy jest to tendencja ratoriach chemicznych. Powstaną materia"y i kur- kresie przedsi�biorczoĘci, agroturystyki, a takŻe
zwyŻkowa? sy szkoleniowe oraz wieloj�zyczny s"ownik pod- prowadzenia biur i archiwów w ma"ych i Ęred-
stawowych terminów w zakresie BHP. Dwa zaak- nich przedsi�biorstwach.
Nie moŻna tego w ten sposób okreĘli�. Druga fa- ceptowane projekty z"oŻy"a uczelnia niepałstwo-
za programu Leonardo da Vinci trwa juŻ trzeci wa WyŻsza Szko"a Humanistyczno-Ekonomicz- Jest to kontynuacja zakołczonego juŻ pro-
rok. Liczba projektów utrzymuje si� mniej wi�cej na w �odzi. W ramach pierwszego z nich zosta- jektu Kobieta aktywna ?
na tym samym poziomie. Tym razem jest ich nie- nie opracowany program studiów podyplomo-
co mniej niŻ w roku ubieg"ym, ale za to wi�cej niŻ wych on-line z zakresu biznesu i administracji pu- W pewnym sensie tak. Tamten projekt spotka"
dwa lata temu. Ponownie uda"o si� nam zago- blicznej. Jest to równieŻ wyjĘcie naprzeciw spo- si� z duŻym zainteresowaniem i myĘl�, Że stąd
spodarowa� ca"oĘ� Ęrodków programu LdV prze- dziewanego po akcesji wzrostu zapotrzebowania wynika"a potrzeba nawiązania do tej samej te-
znaczonych na dofinansowanie tego typu projek- na wysoko wykwalifikowanych urz�dników ad- matyki. Zresztą ta instytucja jest sta"ym uczest-
tów zg"oszonych przez polskie instytucje. Uda"o ministracji publicznej, zw"aszcza szczebla tereno- nikiem programu Leonardo da Vinci. Zaakcep-
si� uzyska� dofinansowanie projektów w kwocie wego. Drugi projekt, realizowany przez t� szko"�, towano równieŻ projekt z"oŻony przez Kole-
o prawie 200 tys. EURO wyŻszej, niŻ to wynika- jest jedynym polskim projektem j�zykowym za- gium Lekarzy Rodzinnych. Jako pacjenci po-
"o z pierwotnych za"oŻeł. JesteĘmy z tego bardzo akceptowanym w tym roku przez Komisj� Euro- winniĘmy si� z tego cieszy�. Lekarz rodzinny
zadowoleni. Chc� równieŻ zaznaczy�, Że w reali- pejską. Dzi�ki niemu powstaną kursy j�zyka an- nadal jest pewnym novum w Polsce, a projekt
zacj� tych dziewi�ciu projektów b�dzie zaanga- gielskiego i niemieckiego w zakresie agrobiznesu. stworzy szans� przygotowania lepszych mate-
Żowanych 61 instytucji, z czego aŻ 25 z Polski. Realizatorom zaproponowano rozszerzenie gru- ria"ów szkoleniowych i nowych pomocy dy-
A to zupe"nie przyzwoite osiągni�cie. py, dla której te kursy b�dą dost�pne. Efektem daktycznych s"uŻących doskonaleniu zawodo-
tego projektu b�dą materia"y dydaktyczne, kursy wemu tego typu specjalistów. Wszystkie mate-
Czego dotyczą zaakceptowane projekty oraz strona internetowa. ria"y powstające w ramach programu Leonar-
i kto b�dzie je realizowa"? do da Vinci b�dą mia"y kilka wersji j�zyko-
Kto oprócz uczelni z powodzeniem wystar- wych, aby mog"y by� zastosowane w krajach
Promotorami dwóch projektów b�dą wyŻsze towa" w tegorocznym konkursie? partnerskich i nie tylko.
uczelnie techniczne. Politechnika Poznałska chce
przygotowa� dla studentów, inŻynierów i techni- Coraz aktywniejsze są organizacje dzia"ające lo- Czy priorytety ekspertów oceniających
ków telekomunikacyjnych kursy internetowe kalnie. Przyj�to do realizacji projekt z"oŻony projekty w Polsce i w Komisji Europejskiej
i materia"y szkoleniowe, które pozwala"yby przez Fundacj� Rozwoju Demokracji Lokalnej. są w jakiĘ sposób rozbieŻne?
na indywidualną nauk� on-line. Inny ciekawy Szczególną uwag� chcia"abym zwróci� na przed-
projekt b�dzie realizowa� Politechnika Warszaw- si�wzi�cie, którego koordynatorem b�dzie Sto- Nie, cho� niewątpliwie punkty ci�ŻkoĘci oceny
ska. Sukcesywnie w kolejnych latach po przystą- warzyszenie Promocji Przedsi�biorczoĘci z Rze- rozk"adają si� inaczej. Polscy eksperci, którzy
pieniu do Unii Europejskiej polscy pracownicy szowa. Dotyczy ono pomocy kobietom bezrobot- znają dobrze sytuacj� w Polsce, wiedzą co jest
b�dą mogli swobodnie podejmowa� prac� nym, a w jego ramach zostaną przygotowane dla nas najwaŻniejsze. Biorą teŻ pod uwag�
6
BIULETYN
WYNIKI KONKURSU 2002 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
sprawy b�dące przedmiotem zainteresowania koĘ� pomys"ów, ale o sposób ich prezentacji. których Komisja Europejska ocenia projekt. To
polskiego rządu. Ten krajowy punkt widzenia Musimy pami�ta�, Że eksperci oceniają projekty z kolei przek"ada si� na bardzo dobre formowa-
nie jest istotny dla ekspertów opiniujących wy"ącznie na podstawie dokumentów. Z naszych nie grupy partnerskiej. A skoro mowa o partne-
w imieniu Komisji Europejskiej. Dla nich najwaŻ- doĘwiadczeł wynikających z bezpoĘrednich kon- rach, to niezwykle istotne jest przeanalizowanie
niejsza jest innowacyjnoĘ� i wymiar europejski taktów z instytucjami zg"aszającymi projekty wie- tego, co partnerzy mają robi�, aby dobrze roz-
projektów. OczywiĘcie projektom zaakceptowa- my, Że posiadają one ogromną wiedz� na temat dzieli� zadania i Ęrodki finansowe. Partnerstwo
nym przez stron� polską, a odrzuconym na dal- tego co chcą zrobi� w ramach projektów. Niest- powinno teŻ by� zróŻnicowane, a jednoczeĘnie
szym etapie nie moŻna zarzuci�, Że nie by"y in- sty zdarza si�, Że ustna propozycja jest bardziej mie� solidne podstawy, czyli opiera� si� na in-
nowacyjne. By"y, ale nie na taką skal�, jakiej przekonująca niŻ jej przedstawienie na papierze. stytucjach doĘwiadczonych w danej dziedzinie.
oczekiwano. Nieco inaczej postrzegany jest tak- Eksperci komisyjni bardzo cz�sto zarzucają pro-
Że wymiar europejski. W Polsce traktuje si� go jektom s"abe uzasadnienia. Przypuszczam, Że Kogo moŻe si� poradzi� laik, mający dobry
cz�sto jako liczb� uczestniczących w projekcie w wielu wypadkach promotorzy, którzy są fa- pomys", ale niedoĘwiadczony w pisaniu
partnerów. Wed"ug ekspertów Komisji Europej- chowcami w danej dziedzinie, po prostu traktują aplikacji?
skiej wymiar europejski "ączy si� z przenosze- pewne sprawy jako oczywiste. Powinni jednak
niem efektów projektu na instytucje, które nie są pami�ta�, Że oceniają ich ludzie, którzy cz�sto nie Powinien zwróci� si� do pracowników Krajowej
z nim bezpoĘrednio związane. wiedzą, co dzieje si� u nas w kraju, mają nieco Agencji Programu Leonardo da Vinci. Chcia"a-
inny punkt widzenia. Uzasadnienie jest szczegól- bym jednak zastrzec, Że cho� udzielamy konsul-
Czy na podstawie tego konkursu, a takŻe nie istotne. tacji, organizujemy otwarte drzwi dla róŻnych
poprzednich, moŻna pokusi� si� o ocen� instytucji, to jednak nie wolno nam ingerowa�
jakoĘci naszych projektów w porównaniu Rozumiem, Że jest to pierwsza rada dla w sam pomys". MoŻemy jedynie sprawdzi�, czy
z realizowanymi przez inne kraje? tych, którzy chcieliby wystartowa� w przy- we wniosku jest dobrze opisane partnerstwo,
sz"ych konkursach. A kolejne? plan pracy, czy idea jest prawid"owo uzasadnio-
To trudne pytanie. Na pewno polskie projekty są na. W tym zakresie jesteĘmy otwarci na wspó"-
coraz lepsze i w coraz wi�kszym stopniu Proponowa"abym przede wszystkim poĘwi�ca� prac� i serdecznie zapraszamy.
uwzgl�dniają europejskie priorytety. Musimy si� wi�cej uwagi wype"nianiu aplikacji. Warto teŻ
jednak jeszcze sporo nauczy�. Nie chodzi mi o ja- pami�ta� o podstawowych kryteriach, wed"ug Rozmawia": Dariusz Begiej
7
BIULETYN
MASS MEDIA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Walka o przetrwanie
W 2002 roku Telewizja Polska S.A. obchodzi zaproszenie i ze strony naszej firmy projektem za- procesu szkolenia, od momentu przygotowa-
jubileusz 50-lecia swojego istnienia. Rów- ją" si� OĘrodek Szkoleniowy mówi Irena Kidy- nia do oceny kołcowej. Twórcy projektu pro-
nieŻ w bieŻącym roku prac� w tej firmie biłska z Akademii Telewizyjnej. Z EBU dostali- ponują podzieli� szkolenie na pi�� etapów,
w ramach zwolnieł grupowych straci blisko Ęmy wytyczne, ile osób powinno wzią� udzia" rozpoczynając od konsultacji, czyli analizy po-
1000 osób. Redukcja zatrudnienia sta"a si� w projekcie i czym b�dą si� zajmowa�. Przedsi�- trzeb szkoleniowych, poprzez planowanie,
koniecznoĘcią, którą wymusi"y m.in. zmiany wzi�cie wyda"o si� nam początkowo bardzo zbiu- czyli wst�pną faz� organizacji szkolenia, wresz-
na rynku mediów, a zw"aszcza gwa"towny rokratyzowane i wymagające wielu róŻnych dzia- cie w"aĘciwe szkolenie. Szczególny nacisk po-
rozwój stacji komercyjnych, stawiający "ał. Na co dzieł prowadzimy mnóstwo szkoleł "oŻony jest jednak na ocen� efektów szkolenia,
pod znakiem zapytania przysz"oĘ� telewizji w naszych oĘrodkach regionalnych w ca"ej Polsce która w wielu organizacjach nadawczych przez
publicznych, nie tylko w naszym kraju. i osoby, które si� tym zajmują, musia"yby jeszcze lata praktycznie nie by"a stosowana. Oceniają
wzią� na siebie ci�Żar dodatkowych prac związa- zarówno organizatorzy, jak i uczestnicy kursu.
Ostatnie dziesi�� lat to oprócz zmian rynkowych nych z udzia"em w Evaluation Framework . Gdy Narz�dzia zawarte na CD-romie są dost�pne
równieŻ rewolucja w dziedzinie techniki mediów mieliĘmy za sobą juŻ wst�pną, ale ogromną prac� dla wszystkich cz"onków Europejskiej Unii
elektronicznych, zasadnicza zmiana w ofercie biurokratyczną i rozpoczynaliĘmy faktyczną reali- Nadawców, czyli dla 69 organizacji z Europy
programowej stacji oraz nowe standardy pracy zacj� projektu, dyrektor Jacek Snopkiewicz pod- i Afryki Pó"nocnej.
dziennikarzy w krajach po transformacji ustrojo- ją" decyzj� wycofania si� z przedsi�wzi�cia. Stwier- Projekt ten moŻna potraktowa� jako krok
wej. Dlatego duŻe europejskie stacje telewizyjne dzi", Że nie b�dziemy w stanie dobrze go realizo- w stron� jeszcze wi�kszego zacieĘnienia wspó"-
coraz wi�kszą uwag� przywiązują do rozwoju wa� ze wzgl�du na brak ludzi. By"a to decyzja pracy pomi�dzy niekomercyjnymi nadawca-
systemu szkoleł dla swoich pracowników, obej- s"uszna, zw"aszcza, Że zachowaliĘmy pe"ne prawa mi, którzy w wielu krajach walczą o przetrwa-
mujących wszelkie dziedziny związane z pracą do korzystania z jego efektów. nie. Telewizja Polska, która pod wzgl�dem za-
w mediach, od zagadnieł technologicznych, plecza technicznego jest jedną z najnowocze-
po kwestie prawne i etyczne. Liczy si� ocena Ęniejszych w Europie, z trudnoĘcią wytrzymuje
WTelewizji Polskiej S.A. rol� instytucji szkolącej Projekt Europejski system praktyk oceniania konkurencj� stacji komercyjnych. By� moŻe
pe"ni Akademia Telewizyjna OĘrodek Szkole- szkoleł realizowano dwa lata. Jego efek- udoskonalony system szkoleł pomoŻe jej
nia. Placówka ta m.in. przygotowuje programy tem jest CD-rom zawierający komplet doku- utrzyma� si� na rynku mediów. Decyzj� pr�-
szkolenia i dokszta"cania, rozwija nowe formy mentów i materia"ów, które Europejska Unia dzej czy póęniej podejmą widzowie.
dydaktyki uwzgl�dniającej najnowsze osiągni�- Nadawców zaleca placówkom, aby
cia i doĘwiadczenie b�dące rezultatami wspó"- wykorzystywa"y je w trakcie
pracy z zagranicznymi centrami szkoleł, organi-
zuje seminaria, takŻe mi�dzynarodowe, na te-
maty związane z istotą telewizji publicznej, za-
wartoĘcią oferty programowej, nauczaniem
dziennikarstwa, realizacji telewizyjnej oraz pro-
blemami odbioru, prowadzi Poradni� J�zykową.
Dzi�kujemy, rezygnujemy
W 2000 roku Europejska Unia Nadawców
(The European Broadcasting Union) rozpo-
cz�"a realizacj� pilotaŻowego projektu
Evaluation Framework . Dotyczy" on
ujednolicenia i zunifikowania szkoleł
organizowanych przez nadawców zrze-
szonych w EBU. Do wspó"pracy zaproszo-
no kilka cz"onkowskich organizacji: Yle-
isradio z Finlandii, telewizj� BBC, publiczną
telewizj� rumułską, The Media Academy
z Holandii, The University of the West of En-
gland z Bristolu, The National Film and Televi-
sion School z Wielkiej Brytanii oraz Telewizj�
Polską S.A. Idea by"a interesująca. Przyj�liĘmy to
8
BIULETYN
MASS MEDIA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Projekt pomóg" wszystkim
Rozmowa z Ireną Kidybiłską
z Akademii Telewizyjnej
OĘrodka Szkolenia
Analizując materia" zawarty na CD-romie, s"uŻbowe nie pozwalają im na regularne roczne spotkanie plenarne pracowników jed-
który jest efektem projektu Evaluation uczestnictwo w szkoleniach. W TVP jest jednak nostek szkoleniowych nadawców zrzeszo-
Framework , jak ocenia Pani system szko- bardzo duŻe zapotrzebowanie na szkolenia, nych w EBU. Tam b�dą m.in. omawiane
leł istniejący w Telewizji Polskiej? zw"aszcza jeĘli chodzi o dziennikarzy. Akade- efekty tego projektu i zapewne wówczas za-
mia Telewizyjna ciągle nad tym pracuje, ale padną konkretne decyzje. Wydaje mi si� jed-
MyĘl�, Że nasz system szkoleł jest jednym przyznam, Że w tym systemie brakuje kilku nak, Że b�dziemy korzysta� przynajmniej
z najlepszych, najbardziej ambitnych, jeĘli waŻnych elementów, jak cho�by ĘcieŻki karier z cz�Ęci tego materia"u.
chodzi o telewizje krajów po transformacji zawodowych, których w telewizji po prostu
ustrojowej. Natomiast niezbyt dobrze funkcjo- nie ma. A wszystkie dobrze zarządzane Ęwiato- Komu bardziej ten projekt by" potrzebny
nuje, moim zdaniem, analiza potrzeb szkole- we firmy mają takie ĘcieŻki. telewizjom z pałstw postkomunistycznych
niowych. Bardzo cz�sto jest tak, Że pojawia si� czy nadawcom zachodnioeuropejskim?
koniecznoĘ� przygotowania konkretnego szko- Czy skorzystacie Pałstwo ze wskazówek
lenia, zg"asza si� spora liczba ch�tnych Europejskiej Unii Nadawców, które znala- I jednym i drugim. Telewizje z krajów za-
do udzia"u w nim, po czym, gdy rozpoczyna- z"y si� na CD-romie? chodnich nie są przecieŻ wolne od proble-
my kurs, uczestników nagle zaczyna brakowa�. mów. Nadawcy publiczni zagroŻeni przez sta-
W ostatnim czasie sytuacja w TVP S.A. jest CD-rom dopiero do nas dotar". Trudno mi cje komercyjne stoją przed odpowiedzią
szczególnie skomplikowana, jesteĘmy w trak- powiedzie�, czy dyrekcja Akademii Telewi- na pytanie o swoją przysz"oĘ�. Projekt ten
cie zwolnieł grupowych, w związku z tym lu- zyjnej zdecyduje si� na stosowanie takich na pewno pomóg" w ujednoliceniu wielu
dzie walczą o pieniądze i o byt, a obowiązki procedur. W paędzierniku odb�dzie si� do- funkcjonujących na Zachodzie systemów
szkoleł. Telewizjom publicznym krajów
po transformacji, a zw"aszcza w�gierskiej, ru-
mułskiej i s"owackiej, projekt da z kolei wie-
dz� na temat tworzenia mądrych i przemy-
Ęlanych programów szkolenia.
Czy proponowane procedury są przydat-
ne jedynie w szkoleniach ludzi związa-
nych z mediami elektronicznymi ra-
diem, telewizją, czy teŻ mogą mie� szer-
sze zastosowanie?
Przy pewnej modyfikacji z pewnoĘcią b�dzie
je moŻna wykorzystywa� w innych jednost-
kach szkoleniowych, niekoniecznie medial-
nych. Z wieloma elementami zawartymi
na CD-romie spotyka"am si� zresztą juŻ wcze-
Ęniej w trakcie mojej pracy. Na wielu szkole-
niach mi�dzynarodowych otrzymywaliĘmy
podobne dokumenty. Ten program jest zbio-
rem dzia"ał i procedur ogólnie znanych, ale
jeszcze raz poprawionych, przemyĘlanych i ze-
branych w spójną ca"oĘ�.
9
BIULETYN
MASS MEDIA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
NowoczeĘnie
i alternatywnie
W 1957 roku rozpocz�"a dzia"alnoĘ� pierw- Zarabia� z twarzą Entuzjazm i nadzieje
sza w Polsce niepubliczna stacja radiowa Radiostacji uda"o si� w ciągu kilku lat Jeden ze staŻy mia" początkowo trwa� 40 ty-
Rozg"oĘnia Harcerska. Nadawa"a muzyk� dzia"alnoĘci zdoby� grono sta"ych s"uchaczy, godni. Okaza"o si� jednak, Że stacja nie mo-
zachodnią i polską, której raczej nie moŻ- a przede wszystkim renom� radia nowocze- Że wypuĘci� kogoĘ za granic� na tak d"ugi okres
na by"o us"ysze� na falach innych rozg"o- snego i alternatywnego. DziĘ przed jego mówi Martyna Janiszewska, admini-
Ęni. By� moŻe dlatego dęwi�k trzeszcza" twórcami staje podstawowe pytanie: jak strator projektu. WpadliĘmy wtedy na po-
i zanika", nie zniech�cając jednak przez na siebie zarabia�, nie tracąc prestiŻu. mys", aby wys"a� dwie osoby, tyle, Że na krócej.
wiele lat setek tysi�cy wiernych s"uchaczy. Odpowiedzi dziennikarze Radiostacji po- Krajowa Agencja Programu Leonardo da Vinci
stanowili poszuka� za granicą. W 1999 ro- wyrazi"a na to zgod�. Musz� podkreĘli�, Że
DziĘ cz�sto zapomina si� juŻ o tym, Że ku Marta Sztanka, na co dzieł zajmują-
na antenie Rozg"oĘni Harcerskiej debiuto- ca si� promocją stacji, wpad"a na po-
wa"y takie póęniejsze gwiazdy, jak Czes"aw mys" zrealizowania w ramach programu Le-
Niemen, Maryla Rodowicz, Kult, T. Love. onardo da Vinci projektu staŻy dla pracow-
Pierwsze kroki w dziennikarskiej karierze ników Radiostacji . Jego g"ównym za"oŻe-
stawiali tu takŻe m.in. Wojciech Mann, niem mia"o by� badanie metod marketin-
Adam Halber i Piotr Kaczkowski. gowych, programowych i edukacyjnych
w dzia"alnoĘci radiowych wąskoformato-
wych stacji.
Pomys" zosta" zaakceptowany i na staŻe za-
graniczne wyjecha"y trzy osoby. Dziennikarze przez ca"y czas uczymy si�, jak z tego programu
antenowi Jacek Hawryluk i Marcin Ch"opaĘ korzysta�. Początkowo by" przede wszystkim
sp�dzili dwa miesiące we Francji. Ich pobyt entuzjazm, teraz, z wyjazdem kolejnej osoby
przygotowany zosta" pod kątem doskonale- wiąŻemy wielkie nadzieje. W Londynie oprócz
nia umiej�tnoĘci z zakresu zbierania i prze- wielu rozg"oĘni są równieŻ sceny klubowe, co
twarzania informacji na potrzeby programu dla naszego radia jest niezwykle istotne.
W poszukiwaniu partnerów do realizacji pro-
W 1998 roku Rozg"oĘnia Harcerska zamilk"a, jektu pomog"y pracownikom Radiostacji
a na jej cz�stotliwoĘciach zacz�"a nadawa� prywatne znajomoĘci. Marta mia"a wczeĘniej-
Radiostacja . DziĘ us"ysze� ją moŻ- sze kontakty z Radio Nacional w Hiszpanii,
na w oĘmiu polskich miastach: Warszawie, podobnie jak Jacek Hawryluk z radiem francu-
Krakowie, Gdałsku, Sopocie, Gdyni, Wroc"a- skim podkreĘla Martyna Janiszewska.
wiu, Poznaniu, Rzeszowie oraz w ich okoli- Raport kołcowy, podsumowujący staŻe,
cach. W obr�bie zasi�gu stacji znajduje si� Radiostacja musi przedstawi� do 30 wrze-
ponad 100 wyŻszych uczelni, na których stu- Ęnia 2002 roku. Jednak juŻ teraz jej pracow-
diuje oko"o 2 milionów studentów. To nicy twierdzą, Że pierwszy w Polsce projekt
przede wszystkim do nich stacja kieruje swą muzycznego i informacyjnego oraz zapozna- zrealizowany w ramach programu Leonar-
ofert�, a wi�c dobrą muzyk�, konkursy, au- nia si� z nowoczesnymi metodami produkcji do da Vinci, koordynowany przez rozg"oĘni�
dycje poruszające wszelkie tematy, od pa- radiowej. Marta Sztanka z dzia"u promocji radiową moŻna zaliczy� do udanych. Czy
rapsychologii po kultur� i sport, a wszystko wyjecha"a do Hiszpanii, gdzie poznawa"a Radiostacja zdecyduje si� wi�c na kolejne
to w cyfrowej technice nadawania. Programy techniki marketingowo-promocyjne oraz pro- takie przedsi�wzi�cie? Z pewnoĘcią, Co wi�cej
przygotowuje m"ody zespó", pod okiem do- gramowe stosowane w mediach sformatowa- wiem, Że niejednemu pracownikowi rozg"oĘni
Ęwiadczonych by"ych pracowników rozg"oĘni nych, czyli kierowanych do ĘciĘle okreĘlonego chodzą juŻ po g"owach róŻne pomys"y uwa-
ogólnopolskich. grona odbiorców. Ża administratorka projektu.
10
BIULETYN
MASS MEDIA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
�yczliwi Francuzi
Rozmowa z Jackiem Hawrylukiem,
dziennikarzem Radiostacji
Uczestniczy" Pan w staŻu zorganizowanym dy wspó"pracy rozg"oĘni z festiwalami. Jed- mi rodzajami muzyki. Pyta"em ich, jak zbiera-
we Francji, a instytucją, która Pana przyj- nym z zagadnieł staŻu by"o równieŻ pozna- ją materia"y do programów. Nawiąza"em spo-
mowa"a, by"a publiczna rozg"oĘnia Radio nie dzia"alnoĘci wydawniczej rozg"oĘni, bo- ro kontaktów z dziennikarzami, którzy robią to
France... wiem Radio France jest instytucją produkują- samo, co ja, tyle, Że we Francji.
cą nagrania i wydającą p"yty. Mia"em szcz�-
A dok"adniej France Musique, czyli jedna ze Ęcie, bo trafi"em na okres, w którym odbywa- Francuzi zainteresowali si� Radiostacją ?
stacji radiowych, która zajmuje si� wy"ącznie "y si� spotkania z udzia"em przedstawicieli ra-
muzyką powaŻną. Jest to ĘciĘle związane z mo- diofonii niemieckiej i francuskiej. Mają one Tak, poniewaŻ szukają partnerów, którzy adre-
im zawodem i tym, czym si� interesuj�. Gdy juŻ kilkudziesi�cioletnią histori�, a ich pomy- sują program do dok"adnie tej samej publiczno-
pojawi"em si� w Radio France Musique i za"a- s"odawcą by" sam genera" de Gaulle. Bra"em Ęci i grają muzyk� niekomercyjną. Do Warszawy
twi"em wszelkie formalnoĘci organizacyjne do- udzia" w takiej trzydniowej naradzie na pra- przyjechali didŻeje z radia Nova i są juŻ pro-
sta"em carte blanche na to, aby zobaczy�, jak wach cz"onka obserwatora. Dzi�ki temu do- jekty wspó"pracy z Instytutem Francuskim, któ-
funkcjonuje nie tylko ten kana", zresztą bardzo wiedzia"em si�, jak radiofonie ze sobą wspó"- ry jest "ącznikiem pomi�dzy naszymi stacjami.
niszowy, ale takŻe inne kana"y Radio France, pracują. To by"o niezwykle ciekawe doĘwiad- To jest najwi�ksza korzyĘ�, jaką uzyska"a Ra-
a jest ich tam kilka i kaŻdy ma swoją specyfi- czenie, bo przekona"em si�, jak owocna mo- diostacja z mojego pobytu we Francji.
k�. Nawiąza"em takŻe sporo kontaktów Że by� taka wspó"praca. Francuzi kooperują
na w"asną r�k� ze stacjami prywatnymi, które takŻe w ramach Unii Francuskoj�zycznej z ra- A jakie są inne korzyĘci?
równieŻ zajmują si� nadawaniem progra- diofonią Belgii, Szwajcarii Romałskiej i Qu-
mów wąskoformatowych, w ten sposób do- ebeku. W takim spotkaniu uczestniczy"em Trzeba zaznaczy�, Że ta wspó"praca przesz"a juŻ
tar"em do odpowiednika Radiostacji , czyli równieŻ jako obserwator, ale przy okazji od- w tej chwili na wyŻszy szczebel, tzn. dyrekcja
radia Nova . powiedzia"em na kilka pytał dotyczących Radiostacji kontaktuje si� bezpoĘrednio
Polski. Spotka"em si� równieŻ z szefem Fran- z dyrekcją radia Nova . Oprócz tego wymie-
Jak przebiega" staŻ? ce Culture, jest to odpowiednik naszego Ra- niamy p"yty, nagrania, informacje o tym, jaka
dia Bis, zajmuje si� sprawami edukacji, nada- muzyka jest grana w klubach francuskich. Pre-
We Francji sp�dzi"em trzy miesiące, od kwiet- je muzyk� powaŻną i wysmakowaną muzyk� zentuj� na antenie muzyk� niekomercyjną, ni-
nia do lipca 2001 roku. Interesowa" mnie rozrywkową. szową. Szukam wi�c nagrał w róŻnych miej-
przede wszystkim programowy i promocyjny scach. Francuzi mi w tym pomagają.
aspekt dzia"alnoĘci stacji wąskoformatowych. Czy Francuzi ch�tnie wspó"pracowali?
B�dąc we France Musique, zapozna"em si� Nie waha" si� Pan, podejmując decyzj�
przede wszystkim ze sposobami tworzenia Naturalnie, przede wszystkim byli bardzo o trzymiesi�cznym wyjeędzie za granic�?
tak specyficznego programu muzycznego. Życzliwi i pomocni. Mia"em na przyk"ad przy-
Bra"em udzia" w przygotowaniach letniej ra- dzieloną jedną osob�, która wyjaĘnia"a mi Nie, poniewaŻ dok"adnie wiedzia"em, po co
mówki stacji, uczestniczy"em we wszystkich wszelkie wątpliwoĘci związane z zagadnienia- tam jad�. Chcia"em dowiedzie� si�, jak dzia"a-
spotkaniach w rozg"oĘni, ale oczywiĘcie nie mi technicznymi. ją te stacje, chcia"em pozna� ludzi robiących
pracowa"em na antenie. Robi"em drobne wy- w nich programy, chcia"em si� spotka� z mu-
wiady, ale to wszystko. Do Francji pojecha- Porozmawiajmy teraz przez chwil� na te- zykami i przedstawicielami firm p"ytowych.
"em po to, aby pozna� kuchni� stacji, która mat Pana kontaktów z radiem Nova , bo Zdawa"em sobie spraw�, Że jeŻeli wszystko si�
okaza"a si� niezwykle interesująca. Pracowni- one są chyba najwaŻniejsze ze wzgl�du uda, a rzeczywiĘcie uda"o si� fantastycznie, to
cy France Musique bardzo starannie dobiera- na prac� w Radiostacji . b�dzie tylko z duŻą korzyĘcią dla mnie. Oczy-
ją muzyk� emitowaną na antenie, ogromną wiĘcie Żal jest mówi� do mikrofonu, Że spoty-
wag� przywiązując cho�by do pory dnia. Sta- RzeczywiĘcie, jak juŻ wspomnia"em jest to nasz kamy si� po raz ostatni przed czteromie-
rannoĘ� w tym wzgl�dzie jest posuni�ta tak francuski odpowiednik. Rozg"oĘnia dzia"a si�czną przerwą, ale to jest ryzyko zawo-
daleko, Że dyskutuje si� nawet nad poszcze- wParyŻu i pi�ciu innych miastach, nadaje al- dowe. Wiedzia"em, Że ten wyjazd b�dzie dla
gólnymi cz�Ęciami symfonii. We France Musi- ternatywną muzyk� rozrywkową. Tak napraw- mnie ogromną szansą i ciesz� si�, Że mog"em
que rocznie emituje si� ponad 1000 koncer- d� najwaŻniejsze w tym staŻu by"y dla mnie ją wykorzysta�.
tów. Przygląda"em si�, na jakich zasadach spotkania z ludęmi, którzy przygotowują pro-
dokonuje si� ich wyboru, poznawa"em zasa- gramy autorskie, interesują si� poszczególny- Dariusz Begiej
11
BIULETYN
NOWE TECHNOLOGIE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Euromagister
Studia w zakresie
handlu elektronicznego
i komunikacji elektronicznej
W jednym z poprzednich wydał biulety- O projekcie EuroMaster rozmawiamy tów, którzy rozpocz�li nauk� w zakresie biz-
nu obszernie informowaliĘmy o udziale z prof. dr. hab. Jerzym Go"uchowskim, pro- nesu elektronicznego na Akademii Ekono-
Akademii Ekonomicznej im. Karola Ada- dziekanem ds. studiów zaocznych i wieczo- micznej w Katowicach w trybie dziennym
mieckiego w Katowicach w projektach rowych na Wydziale Zarządzania Akademii i zaocznym. Jest ich oko"o 150. Drugi nurt,
wymian i staŻy realizowanych w ramach Ekonomicznej w Katowicach. którym si� zajmujemy, polega na opracowa-
programu Leonardo da Vinci. DziĘ po- niu materia"ów do nauczania za poĘrednic-
wracamy na Ęląską uczelni�, aby przyj- Magister handlu elektronicznego, to twem Internetu. Musimy przygotowa� elek-
rze� si� dwóm projektom pilotaŻowym, brzmi raczej wirtualnie... troniczne materia"y szkolące w zakresie za-
w których uczestniczy ona jako instytu- rządzania strategicznego i technologii inter-
cja partnerska. Pierwszym z nich jest I jest to dobre skojarzenie. Handel elektro- netowych. Podobne materia"y opracowują
EuroMaster . niczny to dzia"alnoĘ� prowadzona przez fir- takŻe dzia"ające w Polsce firmy szkoleniowe.
m�, takŻe taką, która istnieje tylko w Inter- Niektóre uczelnie takŻe rozpocz�"y szkolenie
Europejski dyplom magistra handlu elek- necie, udost�pniającą za poĘrednictwem przez Internet. Na przyk"ad Politechnika
tronicznego i magistra komunikacji elektro- sieci elektronicznej produkty materialne Warszawska powo"a"a konsorcjum pracujące
nicznej to przedsi�wzi�cie realizowane i niematerialne, np. wiedz�. Najbardziej nad systemem nauczania informatyki przez
od 2000 roku przez pi�� uczelni z pi�ciu znanym przyk"adem takich firm są ksi�gar- Internet na studiach zawodowych. UwaŻam,
pałstw. Koordynatorem projektu jest Gro- nie internetowe. W Polsce jest ich zresztą Że jest to system, który b�dzie mia" znaczne
upe ICHEC-ISC St-Louis w Brukseli Busi- coraz wi�cej, cho� oczywiĘcie nie dorównu- osiągni�cia w przysz"oĘci.
ness and Communication School, a partne- ją wielkoĘcią Ęwiatowym potentatom w tej
ruje jej Uniwersytet w Metzu we Francji, dziedzinie. Jaką w takim razie rol� w przysz"oĘci b�-
Uniwersytet w Atenach, Uniwersytet w Luto- dą odgrywa� uczelnie?
nie w Wielkiej Brytanii i katowicka Akade- Na czym polega udzia" Akademii Ekono-
mia Ekonomiczna. micznej w projekcie EuroMaster ? Klasyczne nauczanie i tak pozostanie. Są
Celem projektu jest przygotowanie, a nast�p- dwa rozwiązania. Pierwsze, to kszta"cenie
nie wdroŻenie programu studiów magister- Naszym zadaniem jest przygotowanie pro- tych, którzy nie mają czasu, aby studiowa�
skich w zakresie handlu elektronicznego i ko- gramu i materia"ów dydaktycznych w tradycyjnym systemie, a zatem nauczanie
munikacji elektronicznej. Przedsi�wzi�cie re- do dwóch rodzajów nauczania. Pierwszy przez Internet moŻe wspomaga� nauczanie
alizowane jest w kilku etapach. Pierwszy pole- z nich to off-line, czyli nauczanie tradycyjne akademickie. Najwi�ksze zastosowanie dla
ga" na opracowaniu programu nauczania w zakresie zarządzania biznesem i handlem tej formy nauki widz� na studiach wieczoro-
na kierunkach handel elektroniczny i komuni- elektronicznym, na którym si� skupiamy, nie wych i zaocznych. Drugie rozwiązanie to sa-
kacja elektroniczna. Nast�pnie przygotowano zajmując si� komunikacją elektroniczną. modzielne kszta"cenie. Istnieją zresztą tzw.
formalną stron� studiów, a wi�c zasady rekru- Projekt ma doprowadzi� do nadawania dy- wirtualne uniwersytety, które specjalizują
tacji i op"aty. Po zgromadzeniu dokumentacji plomów uznawanych na rynku europejskim, si� tylko w nim.
dydaktycznej przystąpiono do opracowania stąd jego tytu" EuroMaster . Jest to moŻli-
wyk"adów w trybie on-line i off-line. Prace we pod warunkiem, Że przynajmniej dwa Kiedy przewidywane jest zamkni�cie
nad projektem zakołczy przetestowanie pro- przedmioty prowadzone są w j�zyku wyk"a- projektu?
gramu studiów oraz opracowanie strategii dowym angielskim. UruchomiliĘmy juŻ
marketingowej dla tych studiów. pierwszą ĘcieŻk�, to znaczy mamy studen- Nastąpi to 1 grudnia 2003 roku.
12
BIULETYN
NOWE TECHNOLOGIE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Wirtualny marketing
Trimar to kolejny projekt pilotaŻowy rownictwo i pracownicy nie mają czasu, by studiów przypadków z udzia"em ma"ych
realizowany z myĘlą o kierownictwie oderwa� si� od pracy uwaŻa profesor Jerzy i Ęrednich firm us"ugowo-handlowych. Po zi-
i pracownikach ma"ych i Ęrednich firm. Go"uchowski z Akademii Ekonomicznej dentyfikowaniu problemów wyst�pujących
Dotyczy on coraz intensywniej rozwijają- w Katowicach. w kaŻdym z przypadków i okreĘleniu roz-
cego si� w Europie marketingu elektro- Twórcy projektu wyszli z za"oŻenia, Że Inter- wiązał z zakresu marketingu internetowego
nicznego. Koordynatorem przedsi�wzi�- net i technologia cyfrowa oferują nowe odpowiadających potrzebom firm, rozpo-
cia jest University of Luton, który skupi" moŻliwoĘci ma"ym i Ęrednim firmom, a ich czą" si� etap IV, za którego przebieg odpo-
wokó" siebie partnerów ze Ęrodowi- menedŻerowie chcieliby zdoby� informacje wiedzialna jest katowicka uczelnia. Wykona-
ska naukowego oraz przedsi�biorstwa o tym, jak innym organizacjom uda"o si� liĘmy juŻ analiz� sposobów realizacji marketin-
z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Portugalii osiągną� sukces w stosowaniu marketingu gu internetowego przez ma"e i Ęrednie przed-
i S"owacji. Stron� polską reprezentuje internetowego, g"ównie poprzez analizy si�biorstwa. Obecnie pracujemy nad systemem,
Akademia Ekonomiczna im. Karola Ada- przypadków udanych przedsi�wzi��. który by pozwoli" szkoli� takie firmy poprzez
mieckiego oraz Artificial Intelligence La- Internet. Stosowne materia"y informacyjne do-
boratory, firma z Katowic. Wirtualna klasa st�pne są m.in. na naszych stronach interneto-
wych pod adresem www.ae.katowice.pl/trimar
Efektem przedsi�wzi�cia ma by� skuteczny Projekt realizowany jest etapowo. Rozpocz�- mówi profesor Jerzy Go"uchowski.
i interaktywny, wykorzystujący Internet, sys- to od rozpoznania potrzeb ma"ych i Ęrednich Kolejnymi zadaniami instytucji realizujących
tem szkolenia pracowników, bezp"atny dla przedsi�biorstw w zakresie marketingu in- projekt Trimar b�dzie m.in. integracja
ma"ych i Ęrednich firm. To w"aĘnie ma"e firmy ternetowego. Za t� faz� prac odpowiedzial- stworzonego systemu ze Ęrodowiskiem
mają najwi�ksze problemy z wykorzystaniem ny by" koordynator przedsi�wzi�cia. Na- www, dokonanie oceny projektu i rozpro-
Internetu. Dost�pne szkolenia są drogie, a kie- st�pnie kaŻdy z partnerów opracowa" 15-20 pagowanie go wĘród ma"ych i Ęrednich
przedsi�biorstw, a takŻe przet"umacze-
nie na j�zyki wszystkich krajów uczestni-
czących w nim.
Wprojekcie wykorzystano wiedz�, którą zawar-
to w systemie szkoleł mówi profesor Jerzy
Go"uchowski. Wydaje mi si� jednak, Że trzeba
go rozwija� w stron� systemu tutorskiego. Nie
sprawdza si� szkolenie ca"kowicie samodzielne,
czy to z CD-romem, czy na bazie Internetu. Są-
dz�, Że nast�pnym etapem po zakołczeniu
projektu w 2003 roku b�dzie przekszta"cenie
go w wirtualna klas�, w której menedŻerzy b�-
dą si� uczy�, ale b�dą teŻ mieli opiekuna nad-
zorującego ich prac�.
Czy Trimar podzieli marne losy innych
projektów kierowanych do menedŻerów
ma"ych i Ęrednich przedsi�biorstw? O tym
przekonamy si� dopiero po jego zakołcze-
niu w grudniu 2003 roku. Czas jednak
najwyŻszy, aby ci, do których wyciąga si�
d"oł z gotowym produktem stwarzającym
szans� na podniesienie jakoĘci funkcjono-
wania przedsi�biorstwa, przynajmniej nie
udawali Greka.
13
BIULETYN
TELEPRACA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Zawód:
telepracownik
Ide� telepracy wymyĘli" �wier� wieku te- Przed telepracą stoją ogromne perspektywy odpornoĘci na stres, jakie przecieŻ bardzo cz�sto
mu amerykałski fizyk Jack Nilles. By"o to rozwoju. Im bardziej zaawansowana technolo- si� zdarzają w kontaktach z klientem, a do jakich
w czasach wielkiego kryzysu paliwowego, gia, tym wi�ksza moŻliwoĘ� redukcji zatrud- nie jest przyzwyczajona notorycznie bezrobot-
gdy rozpaczliwie poszukiwano wszelkich nienia stacjonarnego na rzecz telepracowni- na osoba niepe"nosprawna.
sposobów ograniczenia do minimum do- ków. Sceptycy dostrzegają jej s"abe strony. Fir-
jazdów pracowników do miejsca zatrud- my zatrudniające w ten sposób pracowników Skorzystają wszyscy
nienia. DziĘ, gdy rozwój technologii infor- tracą pe"ną kontrol� nad nimi, pracodawca
matycznej przebiega w zawrotnym tem- nie ma moŻliwoĘci nawiązywania osobistego Promotorem projektu jest Zak"ad Systemów
pie, ta forma zatrudnienia staje si� coraz kontaktu. Psychologowie ostrzegają, Że tele- Informacyjnych Instytutu Maszyn Matema-
bardziej popularna, zw"aszcza w wysoko praca uzaleŻnia od techniki, moŻe wywo"ywa� tycznych w Warszawie. W realizacji przedsi�-
rozwini�tych krajach zachodnich. Coraz uczucie samotnoĘci i izolacji. Wszyscy jednak wzi�cia uczestniczy trzech partnerów. Ze stro-
Ęmielej zagląda równieŻ do Polski. zgodnie twierdzą, Że telepraca, zw"aszcza ny polskiej wspomniana juŻ Fundacja Pomocy
w okresie fatalnej sytuacji zak"adów pracy Matematykom i Informatykom Niesprawnym
chronionej i ogólnego krachu na rynku pracy, Ruchowo, zajmująca si� technologiami komu-
Jack Nilles pisa", Że telepraca to wszelka forma jest idealnym rozwiązaniem dla osób niepe"- nikacyjnymi, przede wszystkim w dziedzinie
zastąpienia dojazdów związanych z pracą przez nosprawnych. szkolenia osób niepe"nosprawnych i ich reha-
technologie informatyczne. Dzisiejsze definicje bilitacji zawodowej, w"oskim partnerem jest
okreĘlają ją juŻ zupe"nie inaczej. Wed"ug US Wiedza i odpornoĘ� Virtual Coop Cooperativa Sociale z Bolonii,
Department of Labour, jest to praca wykonywa- organizacja o profilu podobnym do polskiej
na w domu lub w oddaleniu od umiejscowienia Jesienią 2000 roku dr inŻ. Jolanta Brzostek- fundacji. Szesnastu na osiemnastu pracowników
biznesu pracodawcy, Ęwiadczona z wykorzysta- -Paw"owska z Instytutu Maszyn Matematycz- tej fundacji to osoby niepe"nosprawne, a wi�c
niem urządzeł IT. Podstawowym narz�dziem nych w Warszawie oraz Justyna Kalita i prof. ten projekt przygotowują równieŻ dla siebie.
telepracy jest oczywiĘcie komputer wraz ElŻbieta Pleszczyłska z Fundacji Pomocy Trzecim partnerem jest Vuste Envis , czeskie ko-
z oprogramowaniem integrującym komunika- Matematykom i Informatykom Niesprawnym mercyjne centrum szkolenia zajmujące si� rów-
cj� faksową, telefoniczną i e-mailową oraz pa- Ruchowo w Warszawie, wpad"y na pomys" nieŻ osobami niepe"nosprawnymi i mające spore
kietami wspierającymi prac� grupową. przygotowania Elektronicznych symulatorów doĘwiadczenie, jeĘli chodzi o udzia" w projektach
stanowisk pracy , oprogramowania, które wy- europejskich o charakterze spo"ecznym mówi
Wirtualna praca korzystywano by w szkoleniach przygotowują- Justyna Kalita.
cych pracowników dzia"ów obs"ugi klienta, Cho� projekt Elektroniczne symulatory stano-
Wed"ug Raportu Unii Europejskiej na prze"o- w tym osoby niepe"nosprawne, do pracy, naj- wisk pracy przygotowywany jest z myĘlą
mie XX i XXI wieku w systemie telepracy za- lepiej w trybie telepracy. Rok póęniej ich pro- o szerokim kr�gu odbiorców, niezaleŻnie
trudnionych by"o ponad 9 milionów Europej- jekt zosta" zaakceptowany w ramach progra- od ich stanu zdrowia, to jego g"ównymi bene-
czyków, podczas gdy w 1997 roku takie zaj�- mu Leonardo da Vinci. Do realizacji tego przed- ficjentami b�dą niepe"nosprawni ruchowo. Ilu
cie wykonywa"y zaledwie 2 miliony. W Polsce si�wzi�cia natchną" nas dodatkowo zaprzyjaęnio- z nich skorzysta z projektu? Na obecnym etapie
niestety trudno oszacowa� liczb� osób pracu- ny Amerykanin dzia"ający spo"ecznie wspomi- prac moŻemy jedynie spekulowa� uwaŻa Justy-
jących w systemie pracy zdalnej, po pierwsze na Justyna Kalita, specjalista ds. projektów na Kalita. Fundacja, której jestem przedstawiciel-
dlatego, Że nie ma obowiązującej definicji te- wFundacji. Zwróci" nam uwag�, Że osobie nie- ką, skupia wokó" siebie kilkusetosobową grup� lu-
lepracownika, a po drugie, dane na temat za- pe"nosprawnej bardzo trudno jest odby� staŻ za- dzi niepe"nosprawnych, uŻytkowników Internetu
trudnienia są cz�sto utajniane. Wiadomo jed- wodowy w firmie. PowinniĘmy w związku z tym dla Niepe"nosprawnych , jak ich nazywamy. Czas
nak, Że osoby wykonujące ten zawód pracują dąŻy� do tego, aby nasze szkolenia zawodowe trwania projektu w jakiĘ sposób determinuje licz-
przede wszystkim jako dostawcy us"ug infor- w jak najwi�kszym stopniu symulowa"y stano- b� osób, które mogą przetestowa� nasz produkt.
macyjnych (recepcjoniĘci, telefoniĘci), Ęwiad- wisko pracy. Chcemy przygotowa� cz"owieka nie- Zadaniem organizacji pozarządowych, które by�
czą us"ugi telefoniczne (np. handlowe), zajmu- pe"nosprawnego do pracy nie tylko od strony za- moŻe b�dą chcia"y z nami wspó"pracowa�, b�dzie
ją si� edycją tekstów, t"umaczeniami, ksi�go- sobów informacyjnych, ale takŻe nauczy� radze- upowszechnianie wĘród niepe"nosprawnych na-
woĘcią itp. nia sobie w sytuacjach trudnych, wymagających szych osiągni��. Wtedy si� przekonamy.
14
BIULETYN
TELEPRACA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Niepokój kontrolowany
Rozmowa
z dr. inŻ. Jolantą Brzostek-Paw"owską,
kierownikiem Zak"adu Systemów
Informacyjnych Instytutu Maszyn
Matematycznych w Warszawie
Celem projektu jest przygotowanie osób nie- bi�, moŻe by� przeci�tny pracownik firmy lub tyczącego Żadnego konkretnego telestanowi-
pe"nosprawnych do obs"ugi klienta w trybie osoba niesprawna. ska, natomiast przeznaczonego do pokazania
telepracy... procesu kszta"cenia teleinformatora, któremu
Telepraca nie jest przecieŻ czymĘ nowym, przekazywane są informacje o fikcyjnej kilku-
Pragniemy szkoli� ludzi niepe"nosprawnych, ale na Zachodzie jest nawet bardzo popularna. dniowej komercyjnej konferencji odbywającej
nie w ramach tego projektu. Naszym zadaniem Wydaje si� ma"o prawdopodobne, Że narz�- si� w fikcyjnym hotelu. Ten symulator rozes"a-
jest przygotowanie informatycznych narz�dzi, dzia, o których Pani mówi jeszcze nigdzie nie liĘmy do naszych partnerów, którzy prezentu-
które w przysz"oĘci b�dą wspomaga� szkolenie powsta"y. jąc projekt, mogą go instalowa� na kompute-
przygotowujące do telepracy. Chcemy takŻe rach w firmach, zach�cając je w ten sposób
stworzy�, cho� zabrzmi to skomplikowanie, na- Narz�dzia do telepracy oczywiĘcie są, pojedyn- do udzia"u w naszym programie. WsparliĘmy
rz�dzia do tworzenia narz�dzi szkoleł. cze aplikacje lub ca"e zintegrowane systemy. t� akcj�, przygotowując prezentacj� w progra-
MoŻna zaliczy� do nich cho�by ogólnodost�pną mie PowerPoint, przybliŻającą ide� projektu.
Ma Pani racj�, zabrzmia"o skomplikowanie... przeglądark� stron WWW. Na Zachodzie, Teraz chcielibyĘmy rozprowadzi� ankiety
a wPolsce w mniejszym stopniu, istnieją firmy wĘród firm deklarujących ch�� wspó"pracy
Nie b�dąc informatykiem, by� moŻe trudno organizujące tzw. gorące biurka. Wi�kszoĘ� pra- w projekcie, które mogą by� potencjalnymi
jest to zrozumie�. Najpierw tworzy si� Ęrodowi- cowników jest poza biurem, np. w podróŻy lub pracodawcami osób niepe"nosprawnych.
sko softwarowe, które umoŻliwia konstruowa- w domu, a jednak wykonuje swoje obowiązki, Znajdują si� w nich pytania o telestanowiska
nie narz�dzi docelowych. Tymi narz�dziami od czasu do czasu "ącząc si� za pomocą przeglą- pracy, ich specyfik� oraz wiedz� i kwalifikacje,
docelowymi są programy przeznaczone darki WWW z firmowym telesystemem, na ogó" jakie naleŻy mie�, by na nich pracowa�.
do szkolenia wed"ug scenariusza i, w miar� opartym na technologiach internetowych, Zwrotnie, wraz z ankietami, b�dziemy zbiera�
moŻliwoĘci technicznych, mogące symulowa� umoŻliwiającym dost�p do zasobów firmy lub materia"y informacyjne, sklasyfikowane i opi-
warunki na okreĘlonym telestanowisku (np. na- programów narz�dziowych. MoŻna przecieŻ re- sane przez firm�, zawierające dane o wymaga-
rzucone tempo pracy, ha"as). NaleŻy wspo- jestrowa� dokumenty, b�dąc u siebie w domu niach dotyczących kaŻdego stanowiska. Na ich
mnie� takŻe o programach treningowych po- i korzystając z rejestrów znajdujących si� na ser- podstawie stworzymy baz� danych. Na kolej-
magających utrwali� wiedz� przekazaną przez werze firmy. A wi�c narz�dzia, o których Pan nym etapie, podczas tworzenia aplikacji szko-
programy szkolące oraz o programach testują- mówi, istnieją, ale one jedynie wspomagają lących/trenujących/testujących/symulujących
cych poziom wiedzy uzyskanej w procesie szko- wykonywanie telepracy. Nie spotka"am jeszcze chcielibyĘmy w"ączy� do pracy osoby niepe"-
lenia i treningów. Chodzi o to, by Ęrodowisko, natomiast narz�dzi przygotowujących zdalnych nosprawne mające podstawowe umiej�tnoĘci
przy pomocy którego takie programy b�dą pracowników. Projekt jest wi�c innowacyjny, bo informatyczne.
tworzone, by"o maksymalnie profesjonalne, cho� dotyczy spo"ecznoĘci niepe"nosprawnych,
a jednoczeĘnie przyjazne. to jednak to, co zrobimy, b�dzie pomocne tak- B�dą to, jak si� domyĘlam, podopieczni Fun-
Że dla osób zdrowych. dacji Pomocy Matematykom i Informatykom
Przyjazne, czyli... Niesprawnym Ruchowo...
Jaki jest harmonogram prac i podzia" zadał
...czyli takie, w którym móg"by si� porusza� mi�dzy partnerami? Owszem, w Polsce tak b�dzie. Kogo zaĘ do tych
kaŻdy, kto cho� troch� umie obs"ugiwa� kom- prac wybiorą nasi zagraniczni partnerzy, zoba-
puter. Za pomocą na przyk"ad specjalnego edy- Projekt zainaugurowaliĘmy dopiero w marcu czymy. Fundacja skupia wiele osób nie mają-
tora, nie trudniejszego od podstawowego Wor- tego roku. Rozpocz�liĘmy od poszukiwania cych sta"ego zatrudnienia, pracujących na zle-
da, moŻna stworzy� program lub seri� progra- firm, które chcia"yby z nami wspó"pracowa�. cenia, są to ludzie na wózkach lub z niepe"no-
mów, które przygotują do pracy na danym sta- Aby im uĘwiadomi�, o co w tym projekcie cho- sprawnoĘcią, której czasem nawet nie wida�,
nowisku. Osobą, która b�dzie potrafi"a to zro- dzi, opracowaliĘmy model symulatora, nie do- posiadający kwalifikacje, które nie pozwalają
15
BIULETYN
TELEPRACA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
im co prawda pracowa� na przyk"ad przy ad-
ministrowaniu sieci, ale nasz projekt stworzy
im szans� rozwoju. Ten etap poprzedzony b�- Call center
dzie szkoleniem przedstawicieli wszystkich
partnerów, które odb�dzie si� w OĘrodku Szko-
leniowym Instytutu Maszyn Matematycznych.
po polsku
Chcemy, aby kaŻda z instytucji uczestniczących
wprojekcie wyprodukowa"a potem cztery pro-
gramy w swoim j�zyku, przy czym jeden pro-
sty, na przyk"ad dla ma"ej recepcji w hotelu. Fundacja Centrum Promocji Kobiet istnie- centralach informacyjnych, czyli tzw. call cen-
Przed przystąpieniem do szkolenia kaŻdy je od 1991 roku. Jej najwaŻniejsze cele to ter. Polskie call center najcz�Ęciej znajdują si�
z partnerów musi przygotowa� scenariusz niesienie pomocy kobietom w ich dzia"al- w siedzibie firmy, rzadko poza duŻymi oĘrod-
przebiegu takiego prostego programu, czyli noĘci zawodowej i spo"ecznej, tworzenie kami. WiąŻe si� to m.in. z tym, Że do infolinii
scenariusz szkolenia i symulowania warunków warunków umoŻliwiających im aktywny dzwonią g"ównie mieszkałcy duŻych miast,
pracy oraz scenariusz testowania wiedzy. udzia" w Życiu publicznym i zawodowym a wi�c firmom, które pokrywają koszty takich
Po sprawdzeniu poprawnoĘci tych scenariuszy oraz w"ączenie si� w budow� nowych rozmów bardziej op"aca si� minimalizowa�
i ich adekwatnoĘci do wiedzy zebranej w an- struktur demokratycznego pałstwa dzia- liczb� po"ączeł mi�dzymiastowych na rzecz
kietach i materia"ach, nasi informatycy roz- "ającego w warunkach gospodarki rynko- lokalnych.
poczną szkolenie w zakresie pos"ugiwania si� wej. W obecnej sytuacji niezwykle istot- Projekt zak"ada" przeprowadzenie dwóch
Ęrodowiskiem tworzenia aplikacji. Ma"y scena- nym zagadnieniem jest aktywna walka ĘcieŻek dzia"ał równolegle w Polsce i na Li-
riusz b�dziemy zamienia�, za pomocą opraco- z bezrobociem. twie. Pierwsza z nich, ĘcieŻka szkoleniowa,
wanych narz�dzi, w nieduŻą aplikacj� szkolą- skierowana do trenerów organizacji, obejmo-
cą. Po zakołczeniu szkolenia partnerzy b�dą W latach 1999-2000 Fundacja uczestniczy"a wa"a wizyty studyjne w telecentrach i oĘrod-
jeszcze przyjeŻdŻa� do nas na konsultacje, mu w europejskim projekcie badawczo-szkole- kach szkoleniowych we Francji, kszta"cenie
równieŻ b�dziemy jeędzi� do nich, by pomóc niowym Telepraca szansą dla kobiet , reali- prowadzone przez wyk"adowców francu-
w tworzeniu trudniejszych aplikacji. Równole- zowanym w ramach programu Leonardo da skich, przygotowujące do samodzielnego
gle chcielibyĘmy przetestowa� zarówno narz�- Vinci. Koordynatorem przedsi�wzi�cia by"o konstruowania i prowadzenia kursów z zakre-
dzia tworzenia aplikacji, jak i juŻ powsta"e apli- Stowarzyszenie SEFIA z ParyŻa, a drugim su telepracy. Druga ĘcieŻka, badawcza, zak"a-
kacje. ZaleŻy nam na ich ocenie przez organi- partnerem Litewskie Stowarzyszenie Kobiet da"a przede wszystkim przeprowadzenie ana-
zacje pozarządowe, które mog"yby uŻywa� na- z Wilna. Jeszcze w 1998 roku zastanawia"yĘmy lizy polskiego rynku pod kątem zapotrzebo-
szych programów w swoich szkoleniach. Przy- si� nad pomys"em na prac� dla kobiet w domu. wania na teleprac� oraz zebranie informacji
gotujemy teŻ stron� internetową, z lokalnymi Cztery lata temu moŻna by"o dotrze� wy"ącznie o juŻ zatrudnionych telepracownikach.
podstronami w j�zykach naszych partnerów. do serwisów dla niepe"nosprawnych, zacz�"y si�
B�dzie to swego rodzaju forum dyskusyjne pojawia� pierwsze raporty na temat telepracy. Wysokiej klasy specjaliĘci
na temat projektu, a w"aĘciwie na temat idei. Okaza"o si�, Że jedna z naszych wspó"pracowni-
Na tejŻe stronie, która powstanie prawdopo- czek zna organizacj�, która szkoli kobiety do te- Wniosków wynikających z realizacji projektu
dobnie w grudniu 2002 roku, zamieĘcimy go typu zatrudnienia. W ten sposób znaleęliĘmy jest kilka. Firmy stosujące teleprac� rzadko
oczywiĘcie wersje demo opracowanego opro- partnera i wspólnie z"oŻyliĘmy projekt wspo-
gramowania narz�dziowego oraz gotowe apli- mina Daria Sowiłska-Milewska, wiceprezes
kacje przygotowujące do podj�cia pracy Zarządu Fundacji Centrum Promocji Kobiet.
na okreĘlonych telestanowiskach w Polsce,
Czechach i we W"oszech, które bezp"atnie roz- Praca przy telefonie
powszechnimy równieŻ na p"ytach CD.
Celem projektu by"o zbadanie moŻliwoĘci
To jest trudny do zrealizowania projekt. pracy na odleg"oĘ� w warunkach polskiej i li-
Nie denerwuje si� Pani myĘląc o jego tewskiej rzeczywistoĘci spo"ecznej i prawnej
efektach? oraz zapoznanie przedstawicieli Polski i Litwy
z zasadami, na jakich rozwija si� telepraca we
Z jednej strony rzeczywiĘcie czuj� pewien niepo- Francji. JuŻ na samym początku okaza"o si�
kój, ale zapewniam Pana, Że nad przebiegiem jednak, Że francuskie poj�cie telepracy ca"ko-
prac czuwa jeden z najlepszych zespo"ów infor- wicie odbiega od polskich wyobraŻeł na ten
matyków w Polsce. MyĘl�, Że wszystko b�dzie temat. Na Zachodzie ta forma zatrudnienia
w porządku. Przekonamy si� o tym pod koniec kojarzona jest raczej z pracą przy telefonie,
paędziernika 2003 roku. w infolinii lub telemarketingu. Nie odbywa
si� ona jednak w siedzibie firmy, lecz na pro-
Rozmawia": Dariusz Begiej wincji, w wynajmowanych dla róŻnych firm
16
BIULETYN
TELEPRACA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
okreĘlają swoich pracowników mianem tele-
pracowników. Wynika to m.in. z braku od-
powiednich uregulował w kodeksie pracy.
Biuro w domu
Zatrudnia si� ich najcz�Ęciej na podstawie
umowy o dzie"o lub jako osoby prowadzące
w"asną dzia"alnoĘ� gospodarczą. Telepra-
cownikami w Polsce są przede wszystkim
Rozmowa z Darią Sowiłską-Milewską,
wysokiej klasy specjaliĘci i ludzie uprawiają-
kierownikiem projektu
cy wolne zawody, m.in. t"umacze, dzienni-
karze, informatycy, ksi�gowi. Zdaniem reali-
Telepraca szansą dla kobiet
zatorów projektu liczba telepracowników
b�dzie w Polsce wzrasta� ze wzgl�du na ko-
rzyĘci, jakie ta forma pracy niesie dla firm,
sprzyja temu rozwój sieci internetowych i te- Czy kobiety w Polsce ch�tnie zajmują si� obs"ugi komputera. W domu przecieŻ trudno
lekomunikacyjnych, a takŻe duŻe zaintereso- telepracą? skorzysta� z pomocy informatyka. JeĘli pracuje
wanie wĘród pracowników. Telepraca nie DuŻo kobiet o nią pyta, wiele z nich chcia"oby si� w systemie telepracy, to bardzo dobrym po-
rozwiąŻe jednak w naszym kraju problemu w ten sposób pracowa�. Teleprac� moŻna rozu- mys"em są spotkania ca"ego zespo"u telepracow-
bezrobocia. mie� tak, jak si� ją rozumie w krajach Unii Euro- ników. Chodzi o to, aby od czasu do czasu uzu-
W wyniku projektu powsta" Przewodnik pe- pejskiej, tzn. jako normalną prac� etatową, z tą pe"ni� brak porannej biurowej kawy i pozna� si�
dagogiczny trenera i animatora przeznaczo- róŻnicą, Że dwa dni w tygodniu sp�dzamy w do- nie tylko od strony e-maila.
ny do szkoleł w zakresie telepracy . Zawiera mu wykonując zlecone zadania a ich efekty
on 11 modu"ów szkoleniowych, które doty- przesy"amy szybkim "ączem do biura. Jest to ide- Projekt zakołczy" si� rok temu. Jakie są jego
czą m.in. komunikacji i prowadzenia rozmów alne rozwiązanie dla kogoĘ, kto chcia"by utrzy- dalsze losy?
przez telefon, zagadnieł sprzedaŻy, relacji mywa� kontakt w ludęmi, a jednoczeĘnie 2 3 Mamy w planach uruchomienie szkoleł oraz cze-
z klientem i jakoĘci obs"ugi, organizacji pracy dni w tygodniu musi sp�dza� w domu. MoŻe to goĘ w rodzaju agencji poĘrednictwa telepracy dla
w"asnej i radzenia sobie ze stresem, podstaw by� równieŻ rozwiązanie na pewien czas, rok lub kobiet. Na razie nie ma jednak na rynku wystar-
informatyki, tworzenia w"asnego miejsca dwa, gdy musimy z róŻnych przyczyn cz�Ęciej czającej liczby zleceł, a i strona prawna telepracy
pracy, telemarketingu, aspektów prawnych, bywa� w domu. nie jest do kołca jasna. Optowa"ybyĘmy oczywi-
zarządzania i ksi�gowoĘci, technik poszuki- Ęcie za tym, aby by"a to praca etatowa wykonywa-
wania pracy. Są jednak i takie opinie, Że telepraca to gorszy na w domu, a wiadomo, Że pracodawcy coraz cz�-
Na CD-romie dost�pnym w Fundacji Cen- rodzaj zatrudnienia, z dala od ludzi, w czterech Ęciej namawiają pracowników do uruchomienia
trum Promocji Kobiet umieszczono równieŻ Ęcianach... w"asnej dzia"alnoĘci gospodarczej. Jest to teŻ rzecz
dokument prezentujący aspekty prawne te- To nie do kołca prawda. Telepraca w ramach sto- nowa i firmy, które nigdy nie zatrudnia"y tzw. wol-
lepracy, wyniki badał przeprowadzonych sunku pracy, to cz�Ę� tygodnia czy miesiąca sp�- nych strzelców, bardzo obawiają si� przyjmowa�
wĘród pracodawców oraz zbiór definicji dzana poza biurem. Ponadto są ludzie, którzy telepracowników ze wzgl�du na ograniczoną kon-
telepracy. w"aĘnie bardzo to sobie chwalą. Zdarzają si� trol� nad nimi. Równie istotna jest przeszkoda
przecieŻ i tacy pracownicy, którzy ch�tnie biorą techniczna, nie wszyscy mają w domach kompute-
robot� do domu, byleby tylko nie siedzie� zbyt ry, a to oznacza, Że pracodawca musia"by wyposa-
d"ugo w biurze. Rzecz polega na tym, Że na sa- Ży� pracownika w odpowiedni sprz�t, a wi�c stwo-
mym początku, czyli przed podj�ciem pracy, rzy� kolejne stanowisko pracy. Materia"y opraco-
trzeba sobie odpowiedzie� na pytanie, czy je- wane w trakcie projektu są przez nas w dalszym
stem cz"owiekiem, który chce i potrafi telepraco- ciągu wykorzystywane i okazuje si�, Że z czasem
wa�. W procesie rekrutacji bardzo "atwo takie coraz bardziej uŻyteczne. Doradczynie udzielające
predyspozycje sprawdzi�. pomocy w poszukiwaniu pracy korzystają z wie-
dzy, jaką przekaza" nam partner francuski podczas
Jakie wi�c predyspozycje powinien mie� tele- szkolenia trenerów. W zesz"ym roku w"ączy"yĘmy
pracownik? do kursu z zakresu ma"ego biznesu modu" poĘwi�-
Przede wszystkim powinien by� bardzo zdyscy- cony telepracy. Projekt finansowany z programu
plinowany, umie� zaplanowa� sobie zadania, za- Leonardo da Vinci by" bazą, która pozwoli"a nam
rządza� sobą i swoim czasem. Trzeba teŻ rozgra- na uzyskanie silnej pozycji organizacji kobiecej zaj-
niczy� przestrzeł zawodową i przestrzeł domo- mującej si� promocją telepracy. Z perspektywy
wą, a wi�c potrafi� w pewnym momencie prze- czasu coraz wi�cej doĘwiadczeł (szkolenia, wizyty
sta� pracowa�, dla higieny psychicznej. Telepra- studyjne, spotkania) okazuje si� cennych i moŻli-
cownik musi by� terminowy, powinien "atwo na- wych do wykorzystania w praktyce. Zaintereso-
wiązywa� kontakt przez telefon. Niezb�dna jest wanych materia"ami zapraszam na naszą stron�
teŻ podstawowa wiedza techniczna w dziedzinie www.promocjakobiet.pl.
17
BIULETYN
PRZEMYS� 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
COMBAT na lepsze czasy
O wykwalifikowanym personelu, zdolnym rzeczywistym potrzebom. Aby zapewni� jego wanych przedsi�biorcom oraz w kooperacji
sprosta� nieustannie zmieniającym si� wy- optymalną skutecznoĘ� stworzono prosty z mi�dzynarodowymi partnerami. Nie zmie-
mogom technologicznym, Ęni kaŻdy roz- siedmiostopniowy model COMBAT. Wed"ug nia to jednak faktu, Że projekt nie jest wyko-
sądny pracodawca. Niestety, coraz cz�Ęciej jego za"oŻeł przed przystąpieniem do szko- rzystywany optymalnie. Dlaczego? By� moŻe
tylko Ęni, poniewaŻ trudna sytuacja ekono- lenia naleŻy dok"adnie zbada� profil przed- musi poczeka� na ustabilizowanie si� gospo-
miczna w kraju powoduje, Że firmy kon- si�biorstwa, okreĘli� jego pozycj� i strategi� darki i lepsze czasy dla zak"adów przemys"o-
centrują si� raczej na przetrwaniu, niŻ rozwojową oraz zidentyfikowa� zagroŻenia. wych. A moŻe, realizując dobry projekt, war-
podnoszeniu kwalifikacji pracowników. Kolejny etap polega na okreĘleniu zadał to od samego początku pomyĘle� o skutecz-
Tymczasem gotowe programy szkoleł cze- przynaleŻnych wybranym stanowiskom pra- nej i profesjonalnej promocji.
kają na lepsze czasy. cy. Nast�pnie instytucja organizująca szkole-
nie musi przeanalizowa� wiedz�, umiej�tno-
Projekt COMBAT Multiplier ( COMpetence Ęci i postawy pracowników oraz okreĘli�
BAsed Training in European Industry ), czyli kompetencje potrzebne do realizacji kaŻde-
Szkolenie w oparciu o kompetencje w prze- go zadania. Na tym etapie powinna nastąpi�
myĘle europejskim , mia" na celu przekaza- ocena pracowników. Jej wyniki dadzą indy-
nie i upowszechnianie innowacyjnej metodo- widualny obraz potrzeb szkoleniowych.
logii i narz�dzi do analizy potrzeb szkolenio- Wreszcie tworzony jest program szkolenia,
wych w przemyĘle. Narz�dzia te zosta"y ĘciĘle dostosowany do potrzeb zbadanego
stworzone w poprzednim projekcie COMBAT, juŻ przedsi�biorstwa. Po przeprowadzeniu
zrealizowanym w ramach programu Leonar- szkolenia nast�puje jego ocena kołcowa
do da Vinci I. oraz badane jest tzw. sprz�Żenie zwrotne,
Koordynatorem COMBAT Multiplier by- sta"y element w modelu COMBAT.
"o Technology Centre Limburg, funkcje Metodologia COMBAT zosta"a wysoko ocenio-
szkoleniowe pe"ni"a firma VIA vzw z Diepen- na przez firmy, które mia"y okazj� si� z nią za-
beeku w Belgii oraz Jewel&Esk Valley College pozna�. Jej zaletą jest m.in. "atwa adaptacyj-
w Edynburgu. Instytucje partnerskie to Izba noĘ� do nowych wymagał, kultur i nowych
Handlowa w Oviedo w Hiszpanii, Regionalna zagadnieł szkoleniowych. Kierownictwa firm,
Izba Handlowa w Presowie w S"owacji oraz w których zastosowano metodologi�, zaskaki-
Laboratorium Procesów Technologicznych wa"y rezultaty przeprowadzonych dzia"ał.
na Wydziale Chemicznym Politechniki COMBAT, co jest szczególnie istotne, akceptu-
Warszawskiej, kierowane przez dr. Ludwika ją równieŻ pracownicy przedsi�biorstw. Wyni-
Synoradzkiego. ka to zapewne stąd, Że ich wk"ad pracy jest
Efektem projektu Combat Multiplier jest ofe- brany pod uwag� i doceniany. Na ogó"
rowany przedsi�biorcom i konsultantom formu"ują opini�, Że szkolenie skupia"o si� na
szkoleniowym w dziesi�ciu krajach europej- ich indywidualnych potrzebach.
skich zestaw materia"ów TNA Toolkit , który
jest przeznaczony do przeprowadzenia szcze- COMBAT musi poczeka�
gó"owej analizy kompetencji, oceny pracow-
ników na stanowiskach pracy, analizy po- Projekt jest dost�pny w formie podr�cznika
trzeb szkoleniowych, a takŻe ma pomóc w zawierającego szczegó"owy opis metodologii.
tworzeniu programu szkoleł oraz ich prze- Znalaz"y si� w nim takŻe przyk"adowe testy
prowadzaniu. przeprowadzone w zak"adach przemys"o-
wych. Szczegó"owe informacje na temat
Efektywne szkolenie COMBAT moŻna znaleę� takŻe na holender-
skiej stronie internetowej projektu pod adre-
Twórcy modelu wyszli z oczywistego, ale nie- sem http://combatmultiplier.pitt.nl.
docenianego cz�sto za"oŻenia, Że szkolenie Prowadzący szkolenia stosują COMBAT rów-
jest efektywne tylko wtedy, gdy odpowiada nieŻ w celu ulepszenia w"asnych us"ug ofero-
18
BIULETYN
PRZEMYS� 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Na biznesie trzeba si� skupi�
Rozmowa z mgr. inŻ. Jerzym Wisialskim,
g"ównym technologiem
Laboratorium Procesów Technologicznych
Politechniki Warszawskiej
Na czym polega" udzia" Politechniki War- z wymaganiami stanowiska pracy. Istnieją ta- sta lub palacz, to nie moŻe po prostu zaczą�
szawskiej w projekcie COMBAT Multiplier? bele porównawcze, z których wynika, jakie da- obs"ugiwa� urządzenia. Jest opracowana pro-
Przede wszystkim musieliĘmy si� zapozna� z me- ny pracownik powinien przejĘ� szkolenia i czy cedura, która szczegó"owo okreĘla, co pracow-
todologią, która zosta"a opracowana we wcze- w ogóle nadaje si� na konkretne stanowisko. nik musi umie�, aby móg" spe"nia� swoje obo-
Ęniejszym projekcie COMBAT, w którym jeszcze OczywiĘcie jest to narz�dzie szersze, bo zaczy- wiązki. Inny z naszych partnerów zajmowa" si�
nie braliĘmy udzia"u. Przet"umaczyliĘmy na j�- na si� od analizy strategii przedsi�biorstwa niesieniem pomocy przekszta"cającym si� fir-
zyk polski gruby podr�cznik z opisem metodolo- i oczekiwał wobec pracowników. Nie chcieli- mom oraz osobom bezrobotnym. Dla nich
gii oraz znaleęliĘmy w Polsce partnerów przemy- byĘmy ugrz�zną� w metodologii, która jest ra- równieŻ COMBAT moŻe by� bardzo przydatny.
s"owych. Uda"o nam si� namówi� do wspó"pra- czej dziedziną humanistyczną niŻ inŻynierską. Sądz� wi�c, Że jest on przez nich stosowany.
cy w projekcie Ciechanowską Fabryk� Maszyn Poza tym, jeĘli chodzi o rozpowszechnianie te-
oraz Grodziskie Zak"ady Farmaceutyczne, z któ- go typu narz�dzi, to nic nie dzieje si� samo. Je- Jaka korzyĘ� p"ynie dla Politechniki z reali-
rymi zresztą mieliĘmy okazj� kooperowa� wcze- Żeli wchodzimy na obszar biznesowy i myĘlimy zacji takiego projektu?
Ęniej. Udzia" partnerów przemys"owych polega" o tym powaŻnie, to musimy si� na tym skupi�. Przede wszystkim troch� oderwaliĘmy si� od
na umoŻliwieniu nam przetestowania tej meto- naszej wąskiej specjalizacji i szerzej spojrzeliĘ-
dologii na wybranych stanowiskach pracy. Nie Czy w krajach partnerskich COMBAT rów- my na problemy przemys"u, nawiązaliĘmy
kosztowa"o to ich nic od strony finansowej, po- nieŻ czeka na lepsze czasy? cenne kontakty mi�dzynarodowe, odnieĘliĘmy
Ęwi�cali jedynie czas pracowników. Potem mu- Trudno mi precyzyjnie odpowiedzie� na to py- niewielkie korzyĘci finansowe. Bardzo intere-
sieliĘmy opisa� rezultaty, zredagowa� broszur� tanie. Wiem, Że nasi partnerzy ze Szkocji pro- sująca okaza"a si� teŻ wspó"praca z przedsta-
informacyjną i rozes"a� ją do róŻnych instytucji. fesjonalnie zajmowali si� szkoleniami. Projekt wicielami nauk humanistycznych. Projekt
bardzo ich zainteresowa", bo dla nich jest to wzbudzi" zainteresowanie w firmach, z który-
Projekt niestety nie jest wykorzystywany chleb powszedni. Poza tym w Szkocji jest bar- mi wspó"pracowaliĘmy. One ch�tnie by z nie-
tak, jakby na to zas"ugiwa"... dzo rozwini�ta normalizacja szkoleł. JeŻeli na go skorzysta"y, ale mają teraz sto innych pro-
RzeczywiĘcie, gdyby ktoĘ zają" si� teraz jego przyk"ad na okr�t przyjmowany jest maszyni- blemów, na przyk"ad prywatyzacj�.
rozpowszechnianiem, myĘl�, Że projekt cieszy"-
by si� sporym zainteresowaniem. Przyznam, Że
mia"em nadziej�, iŻ COMBAT b�dzie si� dalej
rozwija", tzn. opracowaną przez nas metodolo-
gią ktoĘ zainteresuje si� w celach biznesowych.
Są firmy zajmujące si� doradztwem dla zak"a-
dów przemys"owych w dziedzinie zarządzania,
doboru personelu, modernizacji struktur
przedsi�biorstwa. System szkolenia pracowni-
ków jest jednym z elementów takiego doradz-
twa. W Laboratorium Procesów Technologicz-
nych Wydzia"u Chemii staramy si� pokazywa�
studentom drog� od laboratorium do przemy-
s"u. Elementem tej drogi są równieŻ kontakty
z przemys"em, ale nie jest to nasza zasadnicza
dzia"alnoĘ�. Metodologia szkoleł jest analizą
wiedzy, umiej�tnoĘci i predyspozycji, a wi�c
analizą z elementami psychologii, mającą na
celu porównanie umiej�tnoĘci pracownika
19
BIULETYN
MA�E I �REDNIE PRZEDSIóBIORSTWA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Hit na pó"ce
Konkurencja nie Ępi to jedno z naj- efektywnoĘci szkoleł kołcząc. Model ten jest kie. Chyba znowu jesteĘmy troch� przed
waŻniejszych przykazał dobrego przed- kompatybilny z podobnymi systemami czasem mówi Wanda Stankiewicz. Próbuje-
si�biorcy. W czasach zmieniająceych si� w krajach Unii Europejskiej. my si� przebi�, rozmawiamy z dyrektorami
nieustannie uwarunkował rynkowych TNOiK oferuje obecnie szkolenia w tym za- ma"ych firm, bo w"aĘnie w pi�ciu ma"ych
i technologii kaŻdy, kto chce si� na rynku kresie, prezentując model i wyjaĘniając jego przedsi�biorstwach z powodzeniem testo-
utrzyma�, powinien dąŻy� do optymaliza- dzia"anie. MoŻe to by� realizowane w dwóch waliĘmy ten program. Proponujemy za ma"e
cji dzia"ania swojej firmy, m.in. poprzez formach. Pierwsza, to interaktywny interne- pieniądze dobre przeszkolenie pracownika.
podnoszenie kwalifikacji pracowników. towy program szkoleniowy, uzupe"niony I najcz�Ęciej s"yszymy: Prosz� pani, o czym my
Logiczne? Okazuje si�, Że nie bardzo... o dwa tradycyjne seminaria. Jedno z nich rozmawiamy. Ja nie wiem, czy przetrwam pó"
poprzedza modu" internetowy, wyjaĘniający roku, a pani mi tu proponuje jakieĘ szkolenia
jak porusza� si� po programie dost�pnym szyte na miar�? Brakuje jeszcze ĘwiadomoĘci.
W 2000 roku Berufliche Fortbildungszentren w Internecie. Drugie, przeprowadzane jest Teraz si� pan uĘmiechnie i zapyta, dlaczego my
der Bayerischen Wirtschaft czo"owa instytu- po zakołczeniu szkolenia i dotyczy koncepcji zawsze wyprzedzamy rzeczywistoĘ�. No cóŻ,
cja edukacyjna z Niemiec zwróci"a si� do wykorzystania programu w firmach. Nauka tak juŻ mamy...
gdałskiego oddzia"u Towarzystwa Naukowe- wspierana jest przez tutorów TNOiK, którzy
go Organizacji i Kierownictwa z propozycją na wszelkie wątpliwoĘci i pytania nades"ane Nie trzeba rozpacza�
wspólnej realizacji projektu Analiza potrzeb pocztą elektroniczną odpowiadają w ciągu
szkoleniowych w ma"ych i Ęrednich przedsi�- 24 godzin. MoŻliwa jest takŻe wymiana po- Nad przyczynami ma"ego zainteresowania
biorstwach . Wspó"pracowaliĘmy juŻ wczeĘniej glądów i doĘwiadczeł z innymi uŻytkownika- projektem zastanawia si� równieŻ Lech Kunc:
przy programie dotyczącym szkó" dialogu spo- mi programu na zawartym w module forum Gdy wybieraliĘmy firmy do pilotaŻu mieliĘmy
"ecznego mówi Wanda Stankiewicz, dyrek- dyskusyjnym. tylu ch�tnych, Że sądzi"em, iŻ rynek b�dzie nie-
tor gdałskiego oddzia"u Towarzystwa Nauko- Druga forma szkoleł to trwające dwa dni tra- ograniczony. Tymczasem ma"e firmy nie przy-
wego Organizacji i Kierownictwa (TNOiK). dycyjne warsztaty seminaryjne, po osiem go- wiązują w Polsce Żadnej wagi do szkoleł. By�
Poza tym w Europie informacje o dobrych part- dzin kaŻdy. Program jest przedstawiany moŻe robimy b"ąd pisząc, Że jest to produkt po-
nerach rozchodzą si� bardzo szybko. Mamy opi- w skróconej wersji, lecz istnieje moŻliwoĘ� wsta"y dzi�ki dofinansowaniu z programu Le-
ni� solidnego i wiarygodnego partnera wĘród przeprowadzenia �wiczeł grupowych, "ącznie onardo da Vinci, cho� mamy taki obowiązek.
edukacyjnych instytucji europejskich i dla tego z rozwiązywaniem sytuacji problemowych. Dlaczego b"ąd? Bo odbiór tego jest nast�pujący:
dostajemy bardzo duŻo propozycji wspólnej re- dostali pieniądze z Unii i jeszcze chcą od nas
alizacji projektów. Dosz"o nawet do takiej sytu- To jest hit! Ęciąga� dodatkową fors�.
acji, Że musimy wybiera�, bo we wszystkich Pomimo k"opotów gdałski oddzia" TNOiK po-
przedsi�wzi�ciach nie bylibyĘmy w stanie uczest- Jest to wspania"y produkt i moim zdaniem b�- szukuje funduszy, które pozwolą zrealizowa�
niczy�. dzie on aktualny przez co najmniej kilkanaĘcie program w pi�ciu ma"ych firmach w jednej
lat uwaŻa Lech Kunc, wiceprezes gdałskie- z pomorskich gmin. To jednak nie zmienia
NowoczeĘnie i tradycyjnie go oddzia"u TNOiK. W tej chwili za analiz� po- faktu, Że przynajmniej na jakiĘ czas projekt
trzeb zap"aci� trzeba od 10 tysi�cy wzwyŻ. Nam pow�druje na pó"k�. Wiele projektów realizo-
Zespó" partnerski, koordynowany przez nie- uda"o si� stworzy� uniwersalne narz�dzie, dzi�- wanych w Polsce podziela ten los, ale moim zda-
miecką instytucj� BFZ, w sk"adzie: BFZ ki któremu moŻna przez Internet i w trakcie jed- niem nie trzeba z tego powodu rozpacza� uwa-
(Niemcy), ISTUD (W"ochy), DGEFP (Portuga- nego spotkania z nami samodzielnie wykona� Ża Wanda Stankiewicz. Prosz� pomyĘle� o tym,
lia), Woodland Grange (Wielka Brytania) taką analiz�. Miesi�czne wykorzystanie produk- ile osób, które bra"y w nich udzia", jest bogat-
oraz TNOiK Gdałsk opracowa" modelowy tu, który dajemy przedsi�biorstwu, wliczając szych o dodatkowe umiej�tnoĘci. My równieŻ na-
system ustawicznej edukacji zawodowej, po- w to konsultacj� z naszym tutorem kosztuje 500 uczyliĘmy si� jak do tej pory bardzo wielu rzeczy.
czynając od analizy krótko- i d"ugookreso- z"otych. Moim zdaniem to jest hit! Pisząc ten projekt kilka lat temu, przeszliĘmy ist-
wych celów firmy, potrzeb szkoleniowych To wszystko teoria, poniewaŻ rzeczywiste za- ną drog� przez m�k�, ale jest co najmniej jeden
w firmie, rozwoju koncepcji szkolenia szyte- interesowanie produktem, pomimo jego plus. Wiemy na pewno, Że ten produkt b�dzie hi-
go na miar� przedsi�biorstwa , na kontroli bezsprzecznie wysokiej jakoĘci, jest niewiel- tem na rynku szkoleł zawodowych!!!
20
BIULETYN
MA�E I �REDNIE PRZEDSIóBIORSTWA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Przysz"oĘ� to HACCP
Pomorska Izba RzemieĘlnicza Ma"ych tów kontroli, który zapewnia wysoką jakoĘ� unijnym, muszą go bezwarunkowo wprowa-
i �rednich Przedsi�biorstw w Gdałsku ŻywnoĘci na wszystkich etapach produkcji dzi�. S�k w tym, Że jest to kosztowne. W gr�
zrzesza 25 organizacji cechowych oraz i dystrybucji, począwszy od pozyskiwania su- wchodzi bowiem nie tylko szkolenie pracowni-
5 spó"dzielni rzemieĘlniczych, "ącznie po- rowców, poprzez ich przetwarzanie, aŻ po do- ków, ale równieŻ poczynienie niezb�dnych in-
nad 2900 firm sektora ma"ych i Ęrednich starczenie gotowych produktów do konsumen- westycji związanych z dostosowaniem firmy
przedsi�biorstw (M�P), zatrudniających ta. Innymi s"owy po wdroŻeniu HACCP, jedząc do nowych warunków sanitarnych. W Polsce
blisko 16 tysi�cy pracowników. Jednym w restauracji solidną porcj� schabowego, nie Sanepid sprawdza juŻ przedsi�biorstwa pod tym
z podstawowych zadał przed zbliŻającą powinniĘmy zaprząta� sobie g"owy rozmyĘla- kątem, prowadzone są równieŻ szkolenia dotyczą-
si� akcesją do Unii Europejskiej jest po- niem o d"ugoĘci i sposobie przechowywania ce systemu HACCP, ale są one bardzo drogie
maganie przedsi�biorstwom w podnosze- mi�sa, a takŻe warunkach, w jakich zosta"o uwaŻa DŻenia Sarpalius-Ma"uszkiewicz. Korzy-
niu jakoĘci ich produktów i w dostosowy- ono przyrządzone, skupiając si� jedynie na je- stając z doĘwiadczeł zdobytych podczas wprowa-
waniu ich do norm obowiązujących w Eu- go walorach smakowych i zapachowych. dzania naszego poprzedniego programu, takŻe
ropie. S"uŻą temu m.in. projekty realizo- HACCP to niezwykle logiczny system, precyzyj- i wprzypadku systemu HACCP chcemy realizowa�
wane przez Izb� w ramach programu nie okreĘlający sposób post�powania po prze- szkolenia równoczeĘnie w kilku firmach. ObniŻy to
Leonardo da Vinci. analizowaniu potencjalnych zagroŻeł biolo- ich koszt, a takŻe pozwoli przyspieszy� wdraŻanie
gicznych, chemicznych i fizycznych na poszcze- systemu w wi�kszej liczbie przedsi�biorstw. Pro-
ISO team , projekt pilotaŻowy realizowany gólnych etapach procesu produkcyjnego. Wy- motor oraz partnerzy realizujący projekt Fir-
od stycznia 2000 do czerwca 2001 roku, doty- znacza sk"adniki, miejsca, operacje i czynnoĘci, ma z przysz"oĘcią mają nadziej�, Że pomoŻe
czy" grupowego wdraŻania systemów jakoĘci w których konkretne zagroŻenia mogą wystą- on ma"ym i Ęrednim przedsi�biorstwom
norm ISO 9000 w ma"ych i Ęrednich firmach. pi�, oraz okreĘla, które z nich mogą by� nie- w spe"nieniu wymagał dotyczących jakoĘci
Izba zaprosi"a do wspó"pracy niemieckiego bezpieczne dla zdrowia konsumenta. produkowanych wyrobów, jak równieŻ w upo-
partnera, Qualificierungs Centrum der Wirt- rządkowaniu róŻnych obszarów funkcjonowa-
schaft GmbH Eisenhuttenstadt oraz Hogescho- Kosztowna koniecznoĘ� nia firmy, np. jej struktury organizacyjnej, wa-
ol Enschede Chemie & Technologie, wyŻszą runków pracy. Czy tak si� stanie, okaŻe si� juŻ
szko"� z Holandii. W ramach projektu powsta" O ile wdroŻenie systemu ISO zaleŻy od dobrej niebawem. W grudniu 2001 roku zakołczono
program szkoleniowy oraz materia"y dla trene- woli w"aĘcicieli firm, to stosowanie HACCP bowiem przygotowanie modu"ów szkolenio-
rów prowadzących grupowe wdraŻanie syste- wprodukcji i obrocie ŻywnoĘcią jest obowiąz- wych, które są obecnie poddawane procesowi
mów jakoĘci. kowe w wielu krajach Ęwiata, w tym w Unii ewaluacji.
Projekt nie pow�drowa" na pó"k�. Rozpo- Europejskiej. Polskie firmy, chcąc produkowa�
wszechniliĘmy go poprzez inne izby rzemieĘlnicze na eksport, a w przysz"oĘci istnie� na rynku Dariusz Begiej
na teren kilku województw mówi DŻenia Sar-
palius-Ma"uszkiewicz, kierownik Akademii
Rzemios"a Ma"ych i �rednich Przedsi�biorstw
w Gdałsku. WdroŻy"a go np. izba olsztyłska,
"ódzka i s"upska. Ich pracownicy odbyli u nas
szkolenie trenerów i obecnie sami pracują
z przedstawicielami przedsi�biorstw. A wi�c po-
dzieliliĘmy si� produktem, który teraz pączkuje
i przynosi efekty.
Bezpieczny schabowy
Podobne nadzieje gdałszczanie wiąŻą z innym
projektem. Tym razem dotyczy on grupowego
wdraŻania systemu HACCP w branŻy spoŻyw-
czej sektora ma"ych i Ęrednich przedsi�biorstw.
Hazard Analysis and Critical Control Points
to system analizy zagroŻeł i krytycznych punk-
21
BIULETYN
MA�E I �REDNIE PRZEDSIóBIORSTWA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
MyĘlimy
o przysz"oĘci
Rozmowa
z DŻenią Sarpalius-Ma"uszkiewicz,
kierownikiem Akademii Rzemios"a
Ma"ych i �rednich Przedsi�biorstw
w Gdałsku
Barierą uniemoŻliwiającą wdroŻenie Jakie są jego dalsze losy? dobry i czy otrzymali taką wiedz�, o jaką im
przez wiele ma"ych i Ęrednich firm sys- chodzi"o, poniewaŻ opinie na temat rozma-
temu HACCP moŻe by� brak pieni�dzy. Testujemy go teraz w Niemczech i w Polsce, itych szkoleł dotyczących wdraŻania syste-
Pomorska Izba RzemieĘlnicza znalaz"a na ocenia go takŻe ekspert francuski, nasz nowy mu HACCP są bardzo róŻne. Najcz�Ęciej za-
to sposób... partner, Izba RzemieĘlnicza w Caen, któ- rzuca si� im nadmiar teorii przy braku prak-
ra ma doĘwiadczenia we wdraŻaniu sys- tyki. U nas jest inaczej. Firmy wprowadzają
temu HACCP. system na przyk"adzie konkretnego produk-
UzgodniliĘmy, Że kaŻdy z naszych partnerów, tu, na przyk"ad jeden z zak"adów piekar-
z którymi wspó"pracujemy przy realizacji W jaki sposób przebiega proces testowa- skich wybra" chleb razowy. Program jest tak-
projektu Firma z przysz"oĘcią , przygotuje nia programu? Że testowany w trzech firmach niemieckich.
modu" szkoleniowy dla innej branŻy. My za-
j�liĘmy si� branŻą rybną. Nasz partner z Nie- W Polsce pracownicy pi�ciu firm z branŻy Na czym polega innowacyjnoĘ� Pałstwa
miec, Verein f�r Qualitatsforderung Bran- piekarsko-cukierniczej, rybnej i mi�snej są projektu?
denburg skupi" si� na branŻy mi�snej, nato- szkoleni w grupach na organizowanych
miast partner z Holandii, a ĘciĘlej mówiąc In- przez nas zaj�ciach. Dzielą si� mi�dzy sobą Przede wszystkim na tym, Że w organi-
stitut Chemie & Technologie Hogeschool En- doĘwiadczeniami, otrzymują kolejne zada- zowanych przez nas szkoleniach moŻe
schede, mia" przygotowa� modu" dla branŻy nia i wprowadzają w swoich firmach sys- uczestniczy� kilka firm z zupe"nie róŻ-
piekarsko-cukierniczej. tem. Zak"adamy, Że po zakołczeniu cy- nych branŻ i w niczym to nie przeszkadza.
klu zaj�� zak"adowe zespo"y HACCP b�dą Wr�cz przeciwnie, jest to znakomita okazja
CzyŻby nie przygotowa"? przeszkolone w zakresie zasad wdraŻania do wymiany doĘwiadczeł, a co najwaŻ-
systemu. Ponadto b�dą mia"y opracowany niejsze, nie ma tu konkurencji, jaka wyst�pu-
Przygotowa", ale ten produkt zupe"nie nie system dla swoich zak"adów w zakresie pro- je pomi�dzy firmami tej samej branŻy. Kon-
odpowiada" naszym oczekiwaniom. Z Hoge- gramu wst�pnego i planu HACCP dla wybra- sultant przychodzący do przedsi�biorstwa
school Enschede mieliĘmy zresztą sporo pro- nego produktu. Nast�pnie b�dą wprowa- niejako sam wdraŻa system, dopasowując
blemów. Początkowo, kiedy nasz partner dza� system w swoich firmach i opracują firm� do swojej wizji. My oddajemy inicjaty-
dowiedzia" si�, jakie b�dzie jego zadanie, plany HACCP dla dalszych wyrobów. Powo- w� w r�ce pracowników, cho� oczywiĘcie Że-
nie zg"asza" Żadnych sprzeciwów. Ale gdy "aliĘmy Rad� Konsultacyjną, która pomaga lazne elementy wprowadzania systemu mu-
nadszed" termin realizacji, otrzymaliĘmy nam w realizacji projektu. W jej sk"ad wcho- szą by� zachowane. Chcia"abym jeszcze po-
program oparty na rozwiązaniach stosowa- dzą m.in. przedstawiciele w"adz administra- wróci� do pytania o pieniądze. OtóŻ nasze
nych w Holandii juŻ od wielu lat. Musieli- cyjnych, samorządowych, pracodawców, Po- szkolenia b�dą tałsze od innych. Ich koszt
Ęmy zrezygnowa� ze wspó"pracy z Holen- morskiego Wojewódzkiego Inspektora Sani- roz"oŻy si� przecieŻ na kilka przedsi�biorstw.
drami, uda"o nam si� to na szcz�Ęcie za"a- tarnego, Wojewódzkiego Inspektoratu We-
twi� bez bólu . Modu" piekarsko-cukierni- terynarii. Na zakołczenie projektu stopieł Jak d"ugo trwa takie szkolenie?
czy opracowa" przy naszej pomocy partner wdroŻenia zak"adowych systemów HACCP
niemiecki. Z tych trzech modu"ów powsta" zostanie poddany ocenie. Liczymy teŻ na Jest to cykl oko"o dziesi�ciu szkoleł, co dwa
program, który b�dzie prezentowany pod- opinie uczestników szkolenia. Chcemy si� tygodnie. Ale samo wdraŻanie HACCP trwa
czas jednego szkolenia. dowiedzie�, czy zaproponowany system by" oko"o roku i wymaga ogromnego wysi"ku.
22
BIULETYN
MA�E I �REDNIE PRZEDSIóBIORSTWA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
W jakiej formie przygotowaliĘcie Pałstwo
materia"y szkoleniowe?
Bezpieczne mi�so
W formie drukowanej i na dyskietkach,
a wprzygotowaniu jest CD-rom.
Jak duŻe zainteresowanie tego typu szkole-
niami przewidujecie Pałstwo na terenie W latach 2001 2002 Zak"ad Higieny �yw- dzania autentycznoĘci mi�sa i jego przetworów.
województwa pomorskiego? noĘci, przekszta"cony na początku tego ro- Dodatkowym celem projektu jest stworzenie
ku w Katedr� Higieny �ywnoĘci i Ochrony bazy danych. B�dzie to jednoczeĘnie swego ro-
MyĘl�, Że ogromne. Do tej pory mówi"o si�, Zdrowia Publicznego Szko"y G"ównej Go- dzaju s"ownik, w którym znajdą si� fachowe
Że ma"e firmy b�dą zwolnione z wdraŻania spodarstwa Wiejskiego w Warszawie, okreĘlenia i ich definicje w j�zykach polskim,
systemu. Okaza"o si� jednak, Że to nieprawda. uczestniczy" w mi�dzynarodowym projek- czeskim, w�gierskim, niemieckim, angielskim,
A prosz� zauwaŻy�, jak duŻo mamy firm cie Meatnet Goes East . Przedsi�wzi�cie francuskim i hiszpałskim.
w sektorze spoŻywczym. Sejm pracuje obec- koordynowane przez Europejskie Konsor- Wrealizacji projektu ogó"em bierze udzia" 18
nie nad nowelizacją ustawy o warunkach cjum Kszta"cenia Ustawicznego w Zakresie partnerów, po dwóch z Belgii i Holandii, czte-
zdrowotnych ŻywnoĘci i Żywienia w zakresie Zaawansowanej Technologii i Nauki o Mi�- rech z Czech oraz po pi�ciu z Polski i W�gier.
wymagał dotyczących wdroŻenia systemu sie umoŻliwi"o m.in. rozszerzenie na kraje Reprezentują oni róŻne instytucje związane
HACCP przez ma"e przedsi�biorstwa produku- Europy Centralnej dzia"alnoĘci Meatnet z sektorem mi�snym, a wi�c uczelnie, instytu-
jące ŻywnoĘ�. Mam nadziej�, Że przyj�ta usta- sieci informatycznej gromadzącej informa- ty badawcze, zak"ady produkcyjne. W naszym
wa nie b�dzie sprzeczna z przepisami Unii Eu- cje związane z technologią, higieną i nauką kraju oprócz Katedry Higieny �ywnoĘci
ropejskiej. W przeciwnym razie po wejĘciu o mi�sie. JuŻ w roku 2001 rozpocz�to pra- i Ochrony Zdrowia Publicznego SGGW w War-
Polski do Unii ma"e firmy b�dą musia"y z dnia ce nad kolejnym projektem b�dącym kon- szawie w projekcie uczestniczy takŻe Pałstwo-
na dzieł spe"ni� wymagania unijne, a to nie tynuacją i rozszerzeniem poprzedniego. wy Instytut Weterynarii w Pu"awach, firma
b�dzie takie proste. szkoleniowa Pu"awy Enterprise , prywatne
Europejski projekt edukacyjny dla Ęredniego zak"ady mi�sne Balcerzak i Spó"ka oraz Ka-
A czy materia"y b�dą rozpowszechniane personelu kierowniczego w przemyĘle mi�snym tedra Technologii Mi�sa Akademii Rolniczej
poza województwem pomorskim? (Eastmeat) ma trwa� 3 lata. Jego g"ównym ce- we Wroc"awiu. Polacy pracują nad przygoto-
lem jest pomoc krajom w okresie przedakcesyj- waniem modu"u pierwszego i czwartego.
Mam nadziej�. Naszym zadaniem jest poma- nym w dostosowaniu wiedzy i kwalifikacji per- Wtym roku opracowano materia"y szkolenio-
ganie ma"ym i Ęrednim przedsi�biorstwom, sonelu w przemyĘle mi�snym do wymagał we na temat eliminowania skaŻeł mi�sa i jego
bo kondycja tych firm nie jest najlepsza. Bra- unijnych. W tym celu stworzone zostaną cztery przetworów specyficznymi drobnoustrojami.
kuje pieni�dzy, a wymagania związane z wej- modu"y szkoleniowe. W ramach pierwszego W lutym 2002 roku w Wiedniu odby"o si�
Ęciem do Unii Europejskiej są coraz wi�ksze. z nich zostaną zebrane informacje dotyczące spotkanie komitetu zarządzającego, w trakcie
Chcemy te firmy do tego przygotowa� i my- nowoczesnych technologii, procesów przetwór- którego ustalono docelową obj�toĘ� oraz for-
Ęl�, Że jesteĘmy jedną z niewielu organizacji czych, opracowywania nowych produktów m� poszczególnych modu"ów dydaktycznych.
samorządu gospodarczego, której to si� udaje i sposobów ich wprowadzania na rynek oraz KaŻdy z nich ma zawiera� informacje wystar-
realizowa�. Dzi�ki poprzedniemu projektowi metod nadzoru, monitoringu i kontroli jakoĘci. czające do przeprowadzenia jednotygodnio-
mamy certyfikowane 72 firmy. Mam nadzie- Drugi modu" b�dzie zbiorem informacji o naj- wego szkolenia w wymiarze oko"o 30 godzin
j�, Że w przypadku HACCP certyfikatów b�- waŻniejszych przepisach prawnych regulujących zaj��. TreĘ� materia"ów szkoleniowych znajdzie
dzie jeszcze wi�cej. obrót mi�sem i produktami mi�snymi w Unii si� równieŻ na p"ycie CD, jednak wzbogacona
Europejskiej oraz na Ęwiecie. W trzecim modu- o odnoĘniki do innych plików zawartych na tej
Izby rzemieĘlnicze zazwyczaj biorą udzia" le Zarządzanie nowoczesnym przemys"em samej p"ycie, a takŻe do stron internetowych.
w projektach wymian i staŻy, Pałstwo na- mi�snym b�dą gromadzone dane o zarzą- Taki wielowarstwowy uk"ad materia"ów dy-
tomiast realizujecie kolejny projekt pilota- dzaniu, marketingu i obrocie w przemyĘle mi�- daktycznych umoŻliwi korzystanie z modu"ów
Żowy... snym, warunkach bezpieczełstwa i higieny pra- zarówno mniej, jak i bardziej dociekliwym
cy oraz promocji i komercjalizacji mi�sa i prze- uŻytkownikom.
Wymiany i staŻe są bardzo interesujące, my tworów mi�snych. I wreszcie, ostatni modu" do- Zakołczenie projektu przewidywane jest na
równieŻ z nich korzystamy, gdyŻ pozwalają tyczy� b�dzie przysz"ych aspektów produkcji rok 2003, ale program szkoleniowy móg"by
podnosi� kwalifikacje. Ale są to programy mi�sa. Realizatorzy projektu przygotują mate- by� realizowany juŻ dziĘ. Zapotrzebowanie na
krótkie i doraęne. PilotaŻe dają natomiast ria"y dydaktyczne na temat dobrostanu zwie- informacje z tej dziedziny ze strony przedsta-
efekty d"ugofalowe, pozwalają myĘle� o przy- rząt, higieny Ęrodowiska, wymagał i preferencji wicieli branŻy mi�snej jest bardzo duŻe. Pa-
sz"oĘci. JeŻeli mówimy o rozwoju Ęrodowiska konsumentów, jakoĘci ŻywnoĘci ze szczególnym trząc z kolei na zagadnienie z punktu widze-
przedsi�biorców, to trzeba im zapewni� no- uwzgl�dnieniem eliminacji zagroŻeł związa- nia konsumenta, nie sposób nie sparafrazo-
woczesne szkolenia, które b�dą procentowa"y nych z wyst�powaniem w niej drobnoustrojów wa� starego przys"owia: od przybytku wiedzy
przez lata. chorobotwórczych oraz identyfikacji i spraw- Żo"ądek nie boli.
23
BIULETYN
MA�E I �REDNIE PRZEDSIóBIORSTWA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Informacje dla kaŻdego
Rozmowa z prof. dr. hab. Jackiem
Szczawiłskim, kierownikiem Katedry
Higieny �ywnoĘci i Ochrony Zdrowia
Publicznego Szko"y G"ównej Gospodar-
stwa Wiejskiego w Warszawie
W jaki sposób kierowana przez Pana Ka- ich tak wielu zdarzają si� problemy. Mamy na m.in. salmonella, to jej nazwa jest jednocze-
tedra zosta"a zaangaŻowana do prac nad przyk"ad pewne k"opoty z zak"adami mi�sny- Ęnie "ączem do amerykałskiej strony interne-
projektem? mi. Osoby, które w nich pracują i są zaanga- towej na temat tej bakterii. Tam moŻna si�
Żowane w projekt, bardzo ch�tnie wspó"pra- dowiedzie�, jak jest zbudowana, gdzie wyst�-
Sta"o si� to g"ównie dzi�ki naszym wczeĘniej- cowa"yby z nami szerzej, ale mają swoje zada- puje, co moŻe by� ęród"em infekcji, jak prze-
szym kontaktom z EC-CEAMST z Holandii, nia produkcyjne. Dla uczelni kwota kilku ty- biega choroba u cz"owieka. Taki za"ącznik, to
Europejskim Konsorcjum Kszta"cenia Usta- si�cy euro, które moŻna w ten sposób pozy- juŻ kilkadziesiąt stron bardzo szczegó"owych
wicznego w Zakresie Zaawansowanej Techno- ska�, jest znacząca, natomiast dla prywatnych informacji. Czytając dalej tekst podstawowy,
logii i Nauki o Mi�sie, którego jestem przed- zak"adów mi�snych jest to raczej zawracanie moŻna si� dowiedzie�, Że niektóre warunki
stawicielem w Polsce. Konsorcjum powsta"o g"owy . Ten sam problem pojawi" si� zresztą Ęrodowiskowe, np. niskie ph hamują wzrost
przy Katedrze Higieny �ywnoĘci Wydzia"u w Austrii, na W�grzech i w Czechach. Ludzie salmonelli. Klikając na s"owo ph otrzymu-
Weterynarii w Utrechcie. W latach zatrudnieni w przedsi�biorstwach na ogó" go- jemy bardziej konkretne informacje na temat
2000 2001 wspólnie realizowaliĘmy pro- rzej znają angielski, są mniej sprawni admini- warunków niekorzystnych dla rozwoju salmo-
gram Meatnet Goes East . Holendrzy zapro- stracyjnie i ci�Żko od nich uzyska� informacje nelli. W ten sposób ca"y materia" obejmuje
ponowali nam wi�c wspó"prac� przy bieŻą- na temat post�pów w pracach. kilka tysi�cy stron, a przy okazji Internet daje
cym projekcie. nieograniczony dost�p dla informacji.
Prace nad projektem dobieg"y pó"metka. CD-rom jest przydatny zarówno dla kogoĘ,
Projekt Eastmeat skierowany jest do Co uda"o si� do tej pory osiągną�? kto uczy si� samodzielnie, jak i dla nauczy-
Ęredniego personelu w przemyĘle mi�- cieli, którzy mogą w ten sposób pog"�bia�
snym. Czyli do kogo konkretnie? W zasadzie są juŻ opracowane materia"y dy- swoją wiedz�.
daktyczne i obecnie są one t"umaczone z j�-
Trudno to jednoznacznie zdefiniowa�, ponie- zyka angielskiego na j�zyk polski, czeski i w�- Kiedy CD-rom b�dzie gotowy i w jaki spo-
waŻ Ęredni personel to np. majstrowie w za- gierski. Jeszcze pod koniec tego roku powin- sób b�dzie moŻna wejĘ� w jego posiadanie?
k"adach mi�snych. W ma"ej firmie moŻe to no si� odby� ich testowanie. Ciekawa jest for-
by� nawet cz"owiek ze Ęrednim wykszta"ce- ma, w jakiej b�dą one dost�pne. OtóŻ w ra- Dystrybucją zajmie si� koordynator projektu,
niem. W duŻych firmach na takich stanowi- mach jednego modu"u opracowany jest tzw. a wi�c EC-CEAMST. W ramach pakietu dydak-
skach zatrudniani są ludzie z wyŻszym wy- tekst podstawowy, mieszczący si� maksymal- tycznego znajdą si� materia"y drukowane, CD-
kszta"ceniem, po ukołczonym kierunku tech- nie na 25 stronach. Jest to wi�c prosta infor- -rom i dodatkowo prezentacje w programie
nologia ŻywnoĘci lub np. lekarze weterynarii. macja, najbardziej niezb�dna i dla wielu PowerPoint dla nauczyciela prowadzącego
Ale informacje, które zgromadziliĘmy, mogą osób moŻe si� okaza� wystarczająca. Opraco- szkolenie z poszczególnych tematów. MyĘl�, Że
by� uŻyteczne w zasadzie dla wszystkich pra- wując nasz modu", przygotowaliĘmy równieŻ w przysz"ym roku materia"y b�dą juŻ dost�p-
cowników branŻy. taki tekst podstawowy, ale znalaz"y si� w nim ne. Czy za darmo, czy za drobną op"atą, tego
odnoĘniki-hiper"ącza do stron internetowych, jeszcze do kołca nie wiadomo. EC-CEAMST
Projekt realizuje aŻ 18 instytucji. Jak po- poniewaŻ oprócz tego, Że b�dzie on upo- ma swoją stron� internetową Meatnet. MoŻna
dzielone są zadania? wszechniany w druku, znajdzie si� równieŻ na tam znaleę� wiele informacji na temat tego
CD-romie. Informacja staje si� wi�c wielo- projektu oraz pomoce dydaktyczne związane
Nad poszczególnymi elementami projektu warstwowa. JeĘli ktoĘ czyta o niebezpiecz- z technologią mi�sa. Prawdopodobnie znajdą
pracują wybrani partnerzy, z tym, Że gdy jest nych bakteriach i wĘród nich wymieniona jest si� na niej równieŻ nasze modu"y.
24
BIULETYN
ROLNICTWO 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Akademia
zrównowaŻonego rozwoju
Studia na odleg"oĘ�
w zakresie rozwoju
obszarów wiejskich
Na realizacj� wspólnej polityki rolnej Od 2001 roku w ramach programu Leonar- udzia"u w projekcie sama, po opublikowa-
przeznacza si� w krajach Unii Europej- do da Vinci realizowany jest pilotaŻowy pro- niu w lokalnej prasie jego podstawowych
skiej ponad 50 miliardów euro rocz- jekt EurAcademy dotyczący zagadnieł zrów- za"oŻeł. W gminie Kaliska w powiecie staro-
nie. Tak duŻej sumy nie otrzymuje Ża- nowaŻonego rozwoju obszarów wiejskich. gardzkim dzia"a lokalne stowarzyszenie roz-
den inny sektor gospodarki. Pomimo te- Jego promotorem jest Swedish University of woju wsi organizujące róŻnego rodzaju szko-
go ciągle nie uda"o si� zniwelowa� róŻ- Agricultural Sciences w Uppsali, któremu lenia i warsztaty. Stowarzyszenie wyrasta na
nic w rozwoju cywilizacyjnym i spo- partnerują instytucje z Grecji, W�gier, Fin- lidera Programu Odnowy Wsi, realizowane-
"ecznym mieszkałców wsi i wielkich landii i Hiszpanii. Stron� polską reprezentu- go w województwie pomorskim. Z kolei
aglomeracji miejskich. Ludzie Żyjący na je Wszechnica Mazurska w Olecku oraz In- z gminy Czersk pochodzą studenci, którzy
wsi nadal uwaŻają, Że pomimo tego, iŻ stytut Socjologii Uniwersytetu Miko"aja Ko- kilka lat temu brali udzia" w innym progra-
pracują ci�Żej, efekty ich wysi"ku, cho�- pernika w Toruniu. mie europejskim realizowanym przez Uni-
by w postaci dochodów, są mniejsze Naszym zadaniem w ramach projektu jest przy- wersytet Miko"aja Kopernika. Obecnie kilku
w porównaniu z mieszkałcami miast. gotowanie programu studiów na odleg"oĘ� z nich zajmuje znaczące stanowiska w gmi-
Rozwiązanie tego globalnego problemu w zakresie tego, co nazywamy Sustainable Ru- nie. Gmina Czersk pochwali� si� moŻe do-
nie jest proste. Pieniądze powodują, Że ral Development mówi prof. dr hab. An- Ęwiadczeniem jej urz�dników w realizacji
nie dochodzi do katastrofy, ale w ten drzej Kaleta, koordynator projektu. W ra- projektów europejskich.
sposób nie moŻna rozwiąza� z"oŻonych mach EurAcademy powsta"o w Toruniu Zadaniem wójtów by"o wytypowanie pierw-
problemów obszarów wiejskich. Bar- pierwsze Podyplomowe Studium Socjologii szych beneficjentów projektu, osób, które
dziej z"oŻonych niŻ te, o których przypo- Wsi. Po zakołczeniu projektu zorganizujemy wprzysz"oĘci wykorzystają zdobytą w czasie
minają nam co roku demonstrujący na dwa specjalistyczne kursy internetowe, któ- szkolenia wiedz� dla dobra spo"ecznoĘci
ulicach rolnicy. rych celem b�dzie podwyŻszenie umiej�tno- gminy. Twórcy projektu postawili jednak do-
Ęci menedŻerów rozwoju lokalnego m.in. datkowy warunek liczba studentów z da-
Realizowany do niedawna na zachodzie Eu- w zakresie zastosowania nowoczesnych me- nej gminy nie moŻe przekracza� liczby ogól-
ropy program rozwoju obszarów wiejskich diów teleinformatycznych w rozwoju obsza- nodost�pnych na jej terenie komputerów
polega" na maksymalnym uprzemys"owie- rów wiejskich. pod"ączonych do Internetu. Obecnie stu-
niu rolnictwa, co mia"o doprowadzi� do uru- Obecnie system sprawdzany jest w praktyce denci realizują pierwszy akademicki pro-
chomienia na terenach wiejskich mechani- w czterech polskich gminach dwóch w wo- gram Podyplomowego Studium Socjologii
zmów ekonomicznych i spo"ecznych w"aĘci- jewództwie pomorskim i dwóch w kujaw- Wsi w zakresie rozwoju obszarów wiejskich.
wych miastom. Po latach okaza"o si�, Że by- sko-pomorskim. W gminie P"uŻnica funkcjo- Po roku otrzymają uniwersytecki dyplom
"a to droga prowadząca do degradacji Ęro- nują aŻ cztery pracownie komputerowe, ukołczenia studiów na odleg"oĘ�.
dowiska naturalnego i samego rolnictwa. Od dwie w szkole i dwie w lokalnych inkubato- Projekt osiągną" pó"metek. Odby"a si� juŻ
kilku lat o rozwoju wsi myĘli si� w katego- rach przedsi�biorczoĘci. DuŻy nacisk k"a- pierwsza letnia szko"a poĘwi�cona zagadnie-
riach politycznych i spo"ecznych. Pojawi"a dziony jest tam na likwidacj� bezrobocia niom zrównowaŻonej turystyki wiejskiej. Za
si� nadzieja, Że fundusze, które pompowano popegeerowskiego. Temu celowi ma s"uŻy� rok jej uczestnicy spotkają si� ponownie.
w twardą modernizacj� wsi, teraz prowa- na przyk"ad pierwsze w Polsce liceum ogól- Nied"ugo takŻe na stronach internetowych
dzi� b�dą do rozwoju rolnictwa zrównowa- nokszta"cące o specjalnoĘci odnowa obsza- poĘwi�conych projektowi pojawią si� mate-
Żonego. rów wiejskich. Gmina Unis"aw zg"osi"a si� do ria"y dydaktyczne w j�zyku polskim.
25
BIULETYN
ROLNICTWO 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Gotlandia wyspa idealna
Rozmowa
z prof. dr. hab. Andrzejem Kaletą,
kierownikiem Zak"adu Socjologii
Obszarów Rustykalnych Instytutu
Socjologii Uniwersytetu Miko"aja
Kopernika w Toruniu
Pomys" projektu EurAcademy zrodzi" si� ma na to jeszcze sporo szans podczas sesji po- rolniczych, bo na nich szczególnie nam zaleŻy.
w Szwecji? prawkowej. Ci, którym si� to uda, przejdą do RównoczeĘnie przygotowujemy si� do drugiej
Tak, ale trzeba zaznaczy�, Że nasze konsorcjum drugiego etapu kszta"cenia kołczącego si� dyplo- letniej szko"y, która odb�dzie si� w lipcu przysz"e-
nie zosta"o zawiązane jedynie dla realizacji tego mem. Trzeba tu zaznaczy�, Że kwestia dzia"ania go roku w Loanninie w Grecji. B�dzie ona po-
przedsi�wzi�cia. Grupa osób, która wspó"pracu- Studium z punktu widzenia uczelni jest mocno Ęwi�cona roli nowoczesnych technologii telein-
je w ramach EurAcademy zna si� znacznie d"u- skomplikowana. Studenci uczą si� za poĘrednic- formatycznych w rozwoju obszarów wiejskich.
Żej. G"ówni kontrahenci, a wi�c Swedish Univer- twem Internetu, w ten sam sposób zdają egzami- Uniwersytet im. Miko"aja Kopernika odegra
sity of Agricultural Sciences w Uppsali, greckie ny, musimy wi�c sporo czasu poĘwi�ci� proble- w niej czo"ową rol�, poniewaŻ b�dziemy pokazy-
konsorcjum PRISMA oraz Uniwersytet Miko"aja mom techniczno-organizacyjnym, a zw"aszcza wali spo"eczne skutki naszego eksperymentu. Co
Kopernika w Toruniu są to instytucje, które od przetransponowaniu akademickiej wiedzy pod- prawda, dla naszych kolegów na Zachodzie tech-
początku lat dziewi��dziesiątych wspó"dzia"ają r�cznikowej na j�zyk nowoczesnych mediów. niczne moŻliwoĘci przekazywania wiedzy nie są
w ramach Europejskiej Rady Rozwoju Wsi i Ma- Żadną nowoĘcią, to raczej my mamy tu pewne
"ych Miast. Jest to organizacja afiliowana przy Odby"a si� równieŻ pierwsza letnia szko"a... zaleg"oĘci, ale poniewaŻ specjalizujemy si� w so-
Parlamencie Europejskim, zrzeszająca ogromną Owszem. W sierpniu 2002 roku spotkaliĘmy si� cjologii obszarów wiejskich mamy niepowtarzal-
liczb� europejskich organizacji pozarządowych, na Gotlandii, szwedzkiej wyspie, która moŻe by� ną szans� sprawdzenia, czy taki transfer wiedzy
ruchów proekologicznych dzia"ających na rzecz niemal idealnym przyk"adem zrównowaŻonego rzeczywiĘcie zwi�ksza moŻliwoĘci lepszego przy-
rozwoju wsi i ma"ych miast. RealizowaliĘmy juŻ rozwoju obszaru wiejskiego, jako Że funkcjonuje gotowania mieszkałców wsi do zmierzenia si�
wspólnie kilka innych projektów i w związku tam tylko jedno miasto 22-tysi�czna stolica Vis- z problemami, które przed nimi stoją, zw"aszcza
z tamtą dzia"alnoĘcią zrodzi"a si� idea wykorzy- by w otoczeniu kilkudziesi�ciu róŻnej wielkoĘci w perspektywie integracji europejskiej.
stania dotychczasowych doĘwiadczeł i udost�p- wsi. Rozwija si� jednak nieęle, przede wszystkim
nienia zdobytej przez nas wiedzy animatorom dzi�ki ruchowi turystycznemu i alternatywnym Czy dzia"a juŻ strona internetowa projektu?
rozwoju lokalnego. To są nowe zagadnienia ęród"om energii, a takŻe dzi�ki wielu inicjatywom Owszem, pod adresem www.euracademy.org
i niewiele uczelni na Ęwiecie realizuje obecnie sprzyjającym ochronie przyrody i zachowaniu i jest ona stopniowo uzupe"niana. Początkowo
tak nowoczesny program rozwoju obszarów tradycji kulturowej. Na wyspie nie ma wielkiego byli na niej prezentowani partnerzy realizujący
wiejskich. Struktury akademickie charakteryzuje przemys"u, jednak mieszkałcy nie narzekają, po- projekt oraz idea samego przedsi�wzi�cia. Jednak
pewna oci�Ża"oĘ�. Zanim zagadnienia wynikają- niewaŻ potrafią zagospodarowa� to, co wyspa jej w"aĘciwy sens b�dzie zaprezentowany wów-
ce z praktyki zostaną umieszczone w programie ma, a wi�c pi�kne plaŻe, duŻo kamienia, zabytki, czas, gdy umieĘcimy na niej pierwszy pakiet dy-
kszta"cenia stacjonarnego mija czasem kilka, wiatr. W szkole uczestniczy"o oko"o 60 osób z kil- daktyczno-informacyjny dla Europejczyków. My-
a nawet kilkanaĘcie lat. W naszym przypadku kunastu krajów Europy, w róŻnym wieku, bo od Ęl�, Że stanie si� to pod koniec 2002 roku. Mamy
transfer wiedzy jest o wiele szybszy, co stwarza studentów, po biznesmenów poszukujących no- zgod� partnerów, aby ten materia" przet"umaczy�
wi�ksze nadzieje na powodzenie projektu. wych kontaktów. KaŻdy z uczestników szko"y na j�zyk polski i umieĘci� go równieŻ na polskiej
otrzyma" od nas podr�cznik dotyczący zagadnieł platformie edukacyjnej Podyplomowego Stu-
Projekt jest obecnie na pó"metku. Co do tej rozwoju zrównowaŻonej turystyki wiejskiej. dium Socjologii Wsi. Przewidujemy, Że jego
pory uda"o si� osiągną�? W trakcie wyk"adów sprawdzaliĘmy, czy treĘci pierwszą edycj� zakołczymy w kwietniu 2003 ro-
Od kilku miesi�cy dzia"a w Toruniu Podyplomo- w nim zawarte są zrozumia"e dla s"uchaczy. Od ku. Wtedy w jednej z gmin uczestniczących
we Studium Socjologii Wsi w wersji kszta"cenia wrzeĘnia pracujemy nad jego udoskonaleniem. wprogramie pilotaŻowym chcemy zorganizowa�
na odleg"oĘ�. Odby" si� juŻ pierwszy egzamin Zamierzamy go rozes"a� do róŻnych europejskich spotkanie wszystkich realizatorów EurAcademy,
z podstaw socjologii. Z osiemdziesi�ciu przyj�- uczelni, stopniowo do"ączających do programu. na którym nasi studenci wypowiedzą si� na temat
tych osób oko"o 40% zda"o go pomyĘlnie, a 30% MyĘl� tu przede wszystkim o polskich szko"ach zalet i wad tego typu edukacji.
26
BIULETYN
ROLNICTWO 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Nie ma na co czeka�
Rozmowa z Romanem Misiaszkiem,
wójtem gminy Unis"aw
w powiecie che"miłskim
Zg"oszenie gminy Unis"aw do udzia"u Żowali si� w projekt. Tworzą oni swego rodza- Nauka nie musi zresztą odbywa� si� wy"ącz-
w projekcie EurAcademy, to by"a Pana ini- ju baz� doĘwiadczeniową dla profesora Kale- nie w szkolnej pracowni komputerowej. Przy
cjatywa. Dlaczego podją" Pan t� decyzj�? ty i jego katedry. Licz� na to, Że wykorzystu- okazji instalowania sta"ego "ącza przez TP SA,
jąc te osoby b�dziemy mogli w przysz"oĘci po- skorzysta"o z niego równieŻ kilkanaĘcie in-
Prawd� mówiąc by" to zwyk"y przypadek. dejmowa� dzia"ania s"uŻące zrównowaŻone- nych osób. Niektórzy mają wi�c szans� do-
W lokalnej gazecie przeczyta"em wywiad z pro- mu rozwojowi naszych terenów. kszta"cania si� w domu. Na pewno jest to
fesorem Andrzejem Kaletą z Uniwersytetu im. doĘ� znaczny post�p.
Miko"aja Kopernika w Toruniu. Profesor skarŻy" Jednym z warunków uczestnictwa w pro- Czy m"odzi ludzie wyjeŻdŻają z Unis"awia,
si� na brak ch�tnych do udzia"u w projekcie. gramie by"o dobre zinformatyzowanie czy raczej widzą tu dla siebie przysz"oĘ�?
PomyĘla"em wi�c, Że nie ma na co czeka� i juŻ gminy. Czy w Unis"awiu jest odpowiednie
nast�pnego dnia zg"osi"em ch�� uczestnictwa zaplecze techniczne? Z tym jest róŻnie. Gmina Unis"aw jest dosy�
gminy Unis"aw w tym przedsi�wzi�ciu. nietypowa. Mieszka tu 6780 osób, z czego
Obecnie nawet lepsze niŻ przed przystąpie- 3368 w samym Unis"awiu. Jest to wi�c gmina
Na co Pan liczy"? niem do programu. W samej szkole, bo tam wiejska, ale z duŻym centrum administracyj-
jest baza dla tego projektu, mamy 30 kompu- nym, zlokalizowana mi�dzy dwoma duŻymi
Mamy na terenie gminy zespó" szkó", w sk"ad terów. Bardzo nam pomog"a Telekomunikacja miastami, Toruniem i Bydgoszczą. To waŻne,
którego wchodzi podstawówka, gimnazjum, Polska SA, która w ciągu miesiąca zainstalo- bo jeĘli nie ma pracy na miejscu, to dojazd do
szko"a zawodowa i liceum ogólnokszta"cące. wa"a sta"e "ącze. Dost�p do Internetu jest te- tych miast nie jest wcale trudny. Ludzie wi�c
Marzy"o mi si�, Żeby stworzy� w Unis"awiu raz tałszy i nieograniczony. raczej stąd nie wyjeŻdŻają, a wr�cz przeciwnie
uniwersalny oĘrodek szkoleniowy. Wierz�, Że obserwuj� nap"yw nowych mieszkałców
udzia" w tym programie da mi solidne podsta- Czy osoby biorące udzia" w programie są z innych terenów.
wy do tego przedsi�wzi�cia. z tego zadowolone?
Czy mieszkałcy Unis"awia wiedzą, Że gmina
Ile osób z gminy Unis"aw bierze udzia" Trudno na tym etapie powiedzie�, czy wszy- bierze udzia" w programie EurAcademy?
w projekcie EurAcademy? scy odczuwają satysfakcj�. Z pewnoĘcią jest
to dla nich pewna próba. Nie mają wyk"a- Owszem i musz� powiedzie�, Że jest to bar-
Wprojekcie uczestniczy 20 osób, są to g"ów- dowców, którzy wymuszają okreĘlony rytm dzo istotne doĘwiadczenie i próba dla nas
nie nauczyciele, którzy zresztą bardzo zaanga- pracy. Uczą si� wed"ug w"asnych potrzeb. wszystkich.
27
BIULETYN
OCHRONA �RODOWISKA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Projekt otwarty
Jak wykorzysta� morze
i przesta� z nim walczy�
W styczniu 2001 roku rozpocz�to realizacj�
mi�dzynarodowego projektu Coast-Learn,
którego g"ównym celem jest udost�pnienie
zasad Zintegrowanego Zarządzania Obsza-
rami PrzybrzeŻnymi (ZZOP) specjalistom
w krajach przechodzących transformacj�
gospodarczą. Jego efektem ma by� pakiet
zdalnego kszta"cenia zawodowego, w pe"ni
wykorzystujący media elektroniczne.
Na początek kilka s"ów wyjaĘnienia. ZZOP to
w istocie zarządzanie strefą brzegową, czyli ob-
szarem granicznym morza i lądu, obejmującym
wody terytorialne i rozciągającym si� w g"ąb lą-
du na tereny aktywnej interakcji ze Ęrodowi-
skiem morskim. Mówiąc proĘciej, Zintegrowane
Zarządzanie Obszarami PrzybrzeŻnymi to ciąg"y
proces porozumienia mi�dzy róŻnymi uŻyt- gicznej, systemów informacji geograficznej, pla- wego Instytutu Zarządzania PrzybrzeŻnego
kownikami strefy brzegowej, odnoszący si� do nowania, integracji i wspó"pracy oraz procesów i Morskiego (RIKZ) w Holandii, Instytut w So-
sposobów gospodarowania nią, z zachowaniem fizycznych i oceny ryzyka geologicznego. uthampton, Instytut Badawczy Rybo"ówstwa
wszelkich zasad zrównowaŻonego rozwoju. Pro- Wszystkie wzbogacone są �wiczeniami do sa- w Grecji, Krajowy Instytut Badał Morskich
cedura ta jest bardzo skomplikowana i zaleŻna modzielnej oceny oraz �wiczeniami symulacyj- wRumunii, Instytut Nauk o Morzu Uniwersyte-
od kraju, w którym si� ją stosuje. nymi, co wi�cej materia" jest bogato ilustrowa- tu Szczeciłskiego, Instytut Spójnego Rozwoju
Projekt CoastLearn, czyli Narz�dzie zdalnego ny rysunkami, tabelami oraz przyk"adami do- i �rodowiska w S"owenii, Wydzia" �rodowiska
kszta"cenia w zakresie Zintegrowanego Zarzą- brej i z"ej praktyki. Dost�pne jest równieŻ biuro Uniwersytetu w Akdeniz w Turcji.
dzania Obszarami PrzybrzeŻnymi dla Europy pomocy, wspierające uŻytkownika w trakcie stu-
�rodkowej i Wschodniej jest podzielony na od- diowania pakietu, a takŻe "ącza do innych stron To nie koniec!
r�bne modu"y tematyczne, które mogą by� internetowych, tekstów oryginalnych, narz�dzi
przyswajane niezaleŻnie od siebie, poprzedzo- oraz ęróde" informacji. CoastLearn nie jest produktem zamkni�tym,
ne modu"em wprowadzającym, który nakreĘla Twórcy modu"ów duŻą wag� przywiązywali do wr�cz przeciwnie, wymaga ciąg"ego uaktualnia-
ogólne koncepcje, zasady i korzyĘci z zastoso- testowania produktu. Skorzystano z pomocy za- nia. Pierwsza faza projektu, realizowana pod egi-
wania ZZOP. Dodatkowo, modu" wprowadzają- rządzających, planistów i inŻynierów Ęrodowi- dą programu Leonardo da Vinci dobieg"a kołca
cy prezentuje metody i narz�dzia ZZOP, a takŻe ska zajmujących si� obszarami przybrzeŻnymi, we wrzeĘniu 2002 roku, ale jego wykonawcom
zawiera s"ownik, który b�dzie na bieŻąco aktu- a takŻe studentów uniwersytetów. Pakiet Co- uda"o si� juŻ uzyska� dofinansowanie z holender-
alizowany i po"ączony z systemem GEMET (in- astLearn dost�pny jest obecnie w dwóch j�zy- skiego rządowego programu Matra , dzi�ki cze-
ternetowym ogólnym wieloj�zycznym s"owni- kach, angielskim i polskim. Partnerzy planują mu powstają dwa nast�pne modu"y, dotyczące
kiem ekologicznym). przet"umaczenie go na co najmniej kilka j�zy- zintegrowanego zarządzania bioróŻnorodnoĘcią
ków narodowych, w najbliŻszej przysz"oĘci b�dą i udzia"u publicznego. Do ich realizacji przy"ączy-
Pakiet wieloj�zyczny to j�zyki rosyjski i turecki. "y si� 3 instytucje z Rosji: Pałstwowa Politechni-
Koordynatorem przedsi�wzi�cia jest EUCC ka w Kaliningradzie, Centrum Ochrony BioróŻno-
Poszczególne modu"y są dost�pne na doskona- The Coastal Union (Europejska Unia Ochrony rodnoĘci oraz Wydzia" Ochrony �rodowiska Mia-
le przygotowanej stronie internetowej www.co- Brzegów), która do wspó"pracy zaprosi"a Mi�- sta St. Petersburga. Czynione są równieŻ starania
astlearn.org, na której internauta znajdzie rów- dzynarodowy Instytut InŻynierii Infrastruktury, o finansowanie przez program Leonardo da Vin-
nieŻ "ącze do polskiej wersji j�zykowej. Obecnie Hydrauliki i �rodowiska (IHE) w Delft, Centrum ci kolejnych modu"ów dotyczących zrównowaŻo-
dotyczą one czterech tematów: analizy strate- Zarządzania Obszarami PrzybrzeŻnymi Krajo- nej turystyki oraz zarządzania portami.
28
BIULETYN
OCHRONA �RODOWISKA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Aby morze
nie zabiera"o nam lądu
Rozmowa
z prof. dr hab.Kazimierzem Furmałczykiem,
kierownikiem Zak"adu Teledetekcji
i Kartografii Morskiej w Instytucie
Nauk o Morzu Uniwersytetu Szczeciłskiego
Czy w Polsce funkcjonuje ZrównowaŻone ki i obserwują, jak sobie pałstwo (urząd spekulacje katastroficzne, Że w ciągu naj-
Zarządzanie Obszarami PrzybrzeŻnymi? morski) radzi z tymi skutkami, starając si� bliŻszych stu lat poziom morza podniesie
chroni� swój interes. Przepisy są tak skon- si� o dwa metry. Tak czy inaczej, proces
Obecnie najszersze kompetencje dotyczące struowane, Że pałstwo (urząd morski) musi podnoszenia si� poziomu morza jest nie-
strefy brzegowej leŻą w gestii urz�dów mor- na przyk"ad postawi� budowl� ochronną, uchronny i kaŻda ingerencja w postaci
skich i kaŻda dzia"alnoĘ� na tym obszarze aby zapobiec erozji klifu, bo zagroŻony jest sztywnej budowli postawionej w obr�bie
musi by� przez nie akceptowana. Nie funk- dom, którego wartoĘ� "ącznie z dzia"ką, na strefy brzegowej rozregulowuje naturalny
cjonuje takŻe w Polsce struktura istniejąca której stoi, jest czasem kilkadziesiąt razy proces w niej zachodzący i moŻe mie� skut-
w niektórych krajach zachodnich, a miano- niŻsza niŻ koszt ochrony brzegu. Efektem ki uboczne.
wicie tzw. forum uŻytkowników strefy brze- ubocznym takiej ochrony moŻe by� zanik
gowej. Gremium to ma moŻliwoĘ� podej- plaŻy przed tą budowlą lub post�powanie W tworzeniu kolejnych modu"ów w ra-
mowania decyzji odnoszących si� do gospo- erozji brzegu w sąsiedztwie, przez co w tym mach CoastLearn bierze juŻ udzia" kilka-
darowania w strefie brzegowej. W tych kra- miejscu z powodu braku plaŻy zmniejszy si� naĘcie instytucji z kilku pałstw. Czy
jach to w"aĘnie uŻytkownicy są w"aĘciciela- liczba turystów, a to spowoduje spadek do- w którymĘ z nich funkcjonuje system
mi strefy brzegowej, w przeciwiełstwie do chodów gminy. Trudno znaleę� dobre roz- ZrównowaŻonego Zarządzania Obszara-
Polski, gdzie w"aĘcicielem jest pałstwo, re- wiązanie w takim przypadku. Ale jeĘli na- mi PrzybrzeŻnymi?
prezentowane przez urząd morski. Z jednej wet trudne decyzje podejmowane są na
strony kraje zachodnie zazdroszczą nam, Że najniŻszym szczeblu, w gminie, przy pe"- W niektórych krajach zachodnich ZZOP
wszystko kompetencje w tym zakresie nym zrozumieniu naturalnych procesów dzia"a tylko lokalnie, w innych tworzone są
skupione są w jednym r�ku i kaŻda decyzja brzegowych oraz ze znajomoĘcią ich konse- podstawy prawne do takiej dzia"alnoĘci, ale
dotycząca sposobu ochrony brzegu czy kwencji, przy wsparciu merytorycznym spe- w spo"ecznoĘciach zachodnich przywyk"ych
teŻ polityki związanej z zagospodaro- cjalistów rządowych i ekspertów, to na tym do demokracji jest to "atwiejszy proces. Pa-
waniem strefy brzegowej moŻe by� podej- polega spo"eczełstwo demokratyczne i zin- kiet edukacyjny projektu CoastLearn jest
mowana bez wi�kszego problemu. Z dru- tegrowane zarządzanie. Z tymi kwestiami przeznaczony dla krajów Europy Centralnej
giej strony, w podejmowaniu tych decyzji lokalnymi "ączy si� teŻ generalny problem i Wschodniej przechodzących transformacj�
powinno uczestniczy� spo"eczełstwo, a tak tzw. ocieplenia klimatu i związanego z tym lub kandydujących do Unii Europejskiej.
u nas nie jest. wzrostu poziomu morza. Z tym trzeba si� Pozwala on zrozumie�, na czym polega spe-
pogodzi�, podobnie jak z trz�sieniami zie- cyfika strefy brzegowej, zachodzące w niej
Jakie pociąga to za sobą konsekwencje? mi. W ostatnim czasie jedni twierdzą, Że procesy oraz jak naleŻy nią gospodarowa�
na skutek dzia"alnoĘci cz"owieka, inni, Że w sposób zrównowaŻony. Jest dedykowany
Przede wszystkim ludzie w Polsce znacznie z przyczyn naturalnych nast�puje ocieple- wszystkim uŻytkownikom strefy brzegowej
mniej niŻ, krajach zachodnioeuropejskich nie klimatu i przyspieszony wzrost poziomu i decydentom wszystkich szczebli. Po odpo-
rozumieją procesy zachodzące w strefie morza, szczególnie zauwaŻalny w ciągu mi- wiedniej adaptacji przepisów "atwiej b�dzie
brzegowej. Dostrzegają tylko chwilowe skut- nionych dziesi�ciu lat. Pojawi"y si� nawet ZZOP stosowa� w praktyce.
29
BIULETYN
OCHRONA �RODOWISKA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Suwalszczyzna czeka
Zaniedbana przez lata Suwalszczyzna, noĘci m"odych ludzi, którzy juŻ wczeĘniej Ten projekt przygotowaliĘmy dla dwudziesto-
przez niektórych uznawana jest za jeden kszta"cili si� w dziedzinie hotelarstwa lub ob- osobowej grupy m"odzieŻy, która wyjecha"a
z najbardziej interesujących zakątków Pol- s"ugi ruchu turystycznego. Chodzi"o nam o to, na trzynastotygodniowy staŻ do Niemiec. Na-
ski. Turystów przyciągają tu przede Żeby m"odzieŻ wyjecha"a do kraju o podob- szym partnerem by" oĘrodek kszta"cenia UAZ
wszystkim pi�kne okolice jeziora Wigry, nych warunkach naturalnych oraz rozwini�tej w Waren, w regionie, z którym nasz powiat
po"oŻona nieopodal Puszcza Augustow- turystyce aktywnej i dowiedzia"a si�, w jaki i nasze miasto ĘciĘle wspó"pracują. Niemcy
ska, s"ynny wiadukt kolejowy w Stałczy- sposób przygotowuje si� ofert� turystyczną zorganizowali staŻe w hotelach i restauracjach.
kach, a przede wszystkim czyste, nieska- i jak wygląda tam w praktyce obs"uga klienta Uczestniczy"a w nich m"odzieŻ z róŻnym wy-
Żone miejskimi zanieczyszczeniami powie- w zakresie turystyki rowerowej, wodnej i jeę- kszta"ceniem, niekoniecznie związanym z tury-
trze. Tereny te mog"yby przyciąga� jeszcze dzieckiej. ZdecydowaliĘmy si� na Francj�. styką, dlatego podstawowym za"oŻeniem sta-
intensywniej, ale... Żu by"a wielozawodowoĘ�. ChcieliĘmy, aby
Kim by" Pałstwa partner? m"odzieŻ zdoby"a podstawowe umiej�tnoĘci
No w"aĘnie. Te trzy kropki, to baza turystycz- pracy w hotelu czy restauracji po to, by "atwiej
na i us"ugi kierowane do przyjeŻdŻających tu Association de l Education Populaire Les jej by"o znaleę� prac� w naszym regionie. Spo-
ludzi. Przez wiele lat istnia"y w formie szcząt- Companettes , stowarzyszenie zajmujące si� rą przeszkodą by" fakt Że wi�kszoĘ� s"abo zna-
kowej. Brakowa"o miejsc noclegowych za- turystyką jeędziecką. Do Francji na dziesi�cio- "a j�zyk niemiecki, niewiele pomog"y nawet
równo w miar� tanich, jak i tych droŻszych, miesi�czny staŻ wyjecha"o pi�� dziewcząt i je- kursy, które zorganizowaliĘmy jeszcze przed
kula"a gastronomia. To wszystko powodowa- den ch"opak. Co trzy miesiące zmieniali miej- wyjazdem na staŻ.
"o, Że turyĘci wybierali po"oŻone kilkadzie- sce pobytu. Gdy przyjeŻdŻali do danej jednost-
siąt kilometrów dalej na zachód mazurskie ki, zapoznawali si� z jej pracą od podstaw. B�- Czy teraz, po zakołczeniu staŻu, utrzymu-
jeziora. Dzisiaj, gdy ludzie przekonują si� po- dąc na przyk"ad w oĘrodku jeędzieckim, uczyli jecie Pałstwo kontakt z jego uczestnikami?
woli, Że na turystyce moŻna przynajmniej si� przygotowania oferty dla turystów związa-
spróbowa� zarobi�, rozpoczą" si� czas nadra- nej z jeędziectwem lub hipoterapią. Z niektórymi tak, ale jesteĘmy w ciąg"ym
biania strat. kontakcie z Urz�dem Pracy i kilka miesi�cy
Jedną z instytucji zajmujących si� rozwojem To by"a m"odzieŻ bezrobotna? po zakołczeniu staŻu dowiadywaliĘmy si�
turystyki w regionie jest Suwalska Izba Rolni- tam, jaki jest ich los. Okaza"o si�, Że z reje-
czo-Turystyczna, która w latach 1999-2000 Byli to absolwenci szkó", którym niestety nie stru bezrobotnych znik"o oko"o 65% tej
zrealizowa"a w ramach programu Leonardo uda"o si� znaleę� pracy. Ale po powrocie ze m"odzieŻy. Pracują w róŻnych miejscach,
da Vinci trzy projekty wymian i staŻy, prze- staŻu dwie osoby w zasadzie od razu znalaz"y g"ównie w handlu, ale w sezonie zatrudnia-
znaczone dla absolwentów szkó" przygotowu- zatrudnienie, jedna w Starostwie Powiatowym ją si� takŻe dodatkowo w obiektach tury-
jących do pracy w sektorze turystyki, a takŻe w Sejnach, druga w Wigierskim Parku Naro- stycznych. Cz�Ę� z nich wraca za granic�, bo
dla szkoleniowców. O tematyce projektów dowym. Trzy wróci"y za granic�, dwie do nawiąza"a wspó"prac� z oĘrodkami, w któ-
i ich efektach rozmawiamy z ElŻbietą Nie- Francji, jedna do Islandii, g"ównie po to, by rych odbywali staŻ. A wi�c jest to chyba nie-
dziejko, prezesem Suwalskiej Izby Rolni- doskonali� znajomoĘ� j�zyka. W turystyce jest z"y efekt staŻu.
czo-Turystycznej. to bardzo potrzebne. Wszyscy byli zadowole-
ni z pobytu we Francji, bo zobaczyli turystyk� W trzecim projekcie realizowanym przez
Pierwszy ze zrealizowanych przez Pałstwa w zupe"nie innym Ęwietle, przekonali si�, Pałstwa w ramach programu Leonardo
projektów dotyczy" zwi�kszenia praktycz- w jaki sposób moŻna wykorzysta� potencja" beneficjentami byli szkoleniowcy...
nych umiej�tnoĘci jego uczestników w za- danego regionu w tworzeniu oferty i w pro-
kresie róŻnych specjalnoĘci turystyki ak- wadzeniu dzia"alnoĘci gospodarczej. Pani pra- Tak, tym razem pomyĘleliĘmy o osobach,
tywnej. Jego tematyka zapewne wynika"a cująca teraz w Starostwie pozna"a za granicą które mają jakikolwiek wp"yw na kszta"cenie
przede wszystkim z geograficznego po"o- m.in. technik� tworzenia projektów związa- kadr. CzeĘ� uczestników projektu pochodzi"a
Żenia Suwa"k... nych z rozwojem infrastruktury turystycznej ze szkó" mających w ofercie edukacyjnej tu-
wregionie i w tej chwili tym si� zajmuje. rystyk�, inna grupa to osoby pracujące
Suwalszczyzna jest to region jezior, lasów, ob- w wydzia"ach oĘwiaty oraz zajmujące si�
szarów chronionych. Wymarzone miejsce do Drugi projekt dotyczy" dostosowania kwali- edukacją w Wigierskim Parku Narodowym
uprawiania turystyki aktywnej. I w"aĘnie fikacji i rozwoju umiej�tnoĘci m"odzieŻy do i w Suwalskim Parku Krajobrazowym. Trwa-
w tym zakresie chcieliĘmy pog"�bi� umiej�t- potrzeb rynku pracy w sektorze turystyki. jące trzy tygodnie praktyki realizowaliĘmy
30
BIULETYN
OCHRONA �RODOWISKA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
z tym samym partnerem niemieckim, z tym,
Że teraz odbywa"y si� one w placówkach
zajmujących si� szkoleniem. Chodzi"o nam
Ochrona
o urealnienie edukacji związanej z rozwojem
turystyki. Innymi s"owy zaleŻy nam na tym,
aby osoby, które prowadzą szkolenia pozna-
i promocja
"y nowoczesne tendencje w turystyce. Drugi
cel nazwa"abym koordynacyjno-integracyj-
nym. Wspó"pracując, moŻna osiągną� znacz-
nie wi�cej, a wi�c warto "ączy� swoje si"y
w zakresie rozwoju turystyki. UwaŻam, Że Jezioro Wigry swym kszta"tem zbliŻone jest nym z podstawowych powodów realizacji przez
ten cel takŻe zosta" osiągni�ty, czego dowo- do litery S . Stąd jego nazwa, wywodząca dyrekcj� Wigierskiego Parku Narodowego pro-
dem jest cho�by impreza, na której si� dzi- si� z j�zyka by"ych mieszkałców tych okolic jektu zatytu"owanego Kszta"cenie kadr w insty-
siaj spotykamy, a wi�c Ogólnopolski Kon- Ja�wingów. Wingris, znaczy kr�ty. tucjach zarządzających lokalnym Ęrodowiskiem
kurs Kuchni Regionalnych w Wigrach, a przy wed"ug zasad rozwoju zrównowaŻonego .
okazji seminarium Promocja sztuki kulinar- Mi"oĘnik przyrody znajdzie tu wszystko, czego Praktyki zorganizowane we Francji trwa"y od
nej w zakresie przedsi�biorczoĘci . Wspó"- dusza zapragnie. W okolicach Wigier stwierdzo- kwietnia 2001 roku do marca 2002. Uczestni-
pracujemy z czterema szko"ami Ęrednimi, no bytowanie oko"o 150 gatunków ptaków, czy"y w nich 24 osoby, wĘród nich znaleęli si�
które kszta"cą kadry dla ruchu turystyczne- z których wi�kszoĘ� wyprowadza w tym rejonie pracownicy Wigierskiego Parku Narodowego,
go. Te szko"y wspó"pracują równieŻ ze sobą, m"ode. Wyst�puje tu oko"o 850 gatunków roĘlin przedstawiciele w"adz lokalnych róŻnego szcze-
razem realizujemy róŻne przedsi�wzi�cia dla naczyniowych. Sosny i Ęwierki rosnące w Pusz- bla oraz Pałstwowej Inspekcji Ochrony �rodowi-
m"odzieŻy po to, by mia"a bliŻszy kontakt czy Augustowskiej osiągają nawet 45 metrów ska, wyjeŻdŻano za granic� w kilku turach. KaŻ-
z branŻą turystyczną. wysokoĘci. WĘród lasów natkną� si� moŻna na da z nich mia"a ĘciĘle okreĘlony temat.
tzw. sucharki, specyficzne akweny wyst�pujące
Czy Pani zdaniem te praktyki wp"yn�"y na w tym regionie Polski, lub na ogromne Żeremia, Tylko negocjacje!
popraw� jakoĘci obs"ugi ruchu turystycz- tamy i zr�by dzie"a bobra symbolu Wigierskie-
nego w regionie? go Parku Narodowego. Pierwszy wyjazd związany by" z programem gos-
Park jest miejscem dobrze przygotowanym na podarowania przestrzenią Natura 2000 , przy-
Praktyki to z pewnoĘcią powaŻny krok przyj�cie turystów. Wyznaczono tu 211 kilome- j�tego przez Uni� Europejską w latach dziewi��-
w stron� poprawy jakoĘci us"ug turystycz- trów szlaków pieszych, rowerowych, kajakowych dziesiątych, a dotyczącego zasad ochrony powią-
nych. Nie moŻna jednak mówi�, Że te efekty i konnych, przez trudno dost�pne tereny prze- zanych z metodami gospodarowania. Istnieje li-
są szczególnie widoczne. Rozwój turystyki rzucono 600 metrów drewnianych k"adek, wy- sta siedlisk oraz lista gatunków ptaków, precyzyj-
w Polsce nast�puje dosy� powoli. Udzia" budowano kilka wieŻ widokowych. Zorganizo- nie okreĘlonych przez Uni� Europejską. JeŻeli po-
tych ludzi w praktykach to jedna rzecz, wano tu pola biwakowe, coraz wi�cej jest pen- jawią si� one w dowolnym miejscu, w którymĘ
a druga rzecz, o wiele waŻniejsza, to fakt, Że sjonatów i kwater agroturystycznych. Rozwój tu- z pałstw Unii, wówczas istnieje ustawowy obo-
coraz wi�cej o tym rozmawiamy. Przy okazji rystyki moŻe sta� si� ęród"em dochodów lokalnej wiązek takiego zagospodarowania obszaru, które
promocji projektu zorganizowaliĘmy spotka- ludnoĘci, ale moŻe równieŻ stanowi� zagroŻenie, pozwoli"oby zachowa� te elementy. Ten program
nia z przedstawicielami branŻy turystycznej, zw"aszcza, gdy nie jest kontrolowany i ma cha- jest o tyle specyficzny, Że zak"ada moŻliwoĘ� nego-
podczas których m"odzieŻ przekazywa"a rakter sezonowy. I w"aĘnie ten problem by" jed- cjacji, to znaczy porozumienia si� z zarządcą terenu
swoje spostrzeŻenia. O turystyce zacz�to dys-
kutowa�, a to jest niezwykle waŻne.
A jakie korzyĘci projekty przynios"y Izbie?
Suwalska Izba Rolniczo-Turystyczna, która zaj-
muje si� rozwojem turystyki w regionie, przy-
wiązuje duŻą wag� do jakoĘci i rozwoju ofer-
ty. Te praktyki bardzo nam w tym pomagają.
Mamy juŻ nowe plany związane z programem
Leonardo. W szko"ach, z którymi wspó"pracu-
jemy, zmieni"a si� cz�Ęciowo kadra, w związ-
ku z tym pojawi"a si� potrzeba przeszkolenia
za granicą kolejnej grupy nauczycieli. Chcemy
przygotowa� stosowny projekt i z"oŻy� go
w Krajowej Agencji Programu Leonardo da
Vinci na kolejny konkurs.
31
BIULETYN
OCHRONA �RODOWISKA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
lub w"aĘcicielem na temat metod gospodarowania.
Co wi�cej, rząd nie moŻe powiedzie�, Że nie móg"
dojĘ� z w"aĘcicielem do porozumienia. Musi dyskuto-
wa� tak d"ugo, aŻ zostanie ono zawarte. Polska,
chcąc wejĘ� do Unii, takŻe musi przed"oŻy� propozy-
cj� zasi�gu obszarów obj�tych programem Natura
2000 . A Francuzi są w tym przypadku dobrym wzo-
rem do naĘladowania uwaŻa Zdzis"aw Szkiru�,
dyrektor Wigierskiego Parku Narodowego.
Park i miód
Tematem drugiego wyjazdu by" rozwój szeroko ro-
zumianej turystyki i angaŻowanie do tego typu jakoĘci. Ambrosiewicz wspomina wizyt� Francu- Trzecim tematem praktyk by"a szeroko poj�ta
dzia"ał ludnoĘci lokalnej. Jednym z celów tworzenia zów w Polsce, w trakcie której odwiedzili oni jed- edukacja Ęrodowiskowa i kulturowa. Najwi�kszy
obszaru chronionego we Francji jest jego promocja, ną z lokalnych mleczarni. Jej dyrektor zaprezento- nacisk po"oŻony by" na techniczną stron� interpreta-
przy zachowaniu wartoĘci przyrodniczej. W związku wa" im ser. Na pytanie iloma dysponuje gatunkami cji natury, czyli moŻliwoĘ� zobaczenia szczegó"ów
z tym w róŻnych regionach powstają pomys"y na pro- odpowiedzia", Że trzema. Czym si� róŻnią? zapyta- budowy obiektów edukacyjnych, ĘcieŻek, wieŻ wido-
dukt, który otrzymuje znak parku. Produkty są bardzo li dociekliwi Francuzi. Ten waŻy pó" kilograma, ten ki- kowych. To by"o dla nas niezwykle ciekawe rela-
róŻne, np. plecione koszyki, lokalny ser, wino, ciasta, logram, a tamten dwa wyjaĘni" dyrektor. A róŻnica cjonuje Joanna Dąbrowska, specjalista ds. edu-
miody. Przechodzą one procedur� weryfikacyjną do- smakowa? pytali dalej goĘcie. �adna, przecieŻ to kacji Ęrodowiskowej w Wigierskim Parku Narodo-
tyczącą miejsca i sposobu wykonania oraz jakoĘci. Po- jest ten sam ser zakołczy" szef mleczarni. wym, administrator projektu. InteresowaliĘmy si�
tem są promowane ze znakiem parku, co wiąŻe pro- teŻ organizacją centrów edukacyjnych. My równieŻ
dukty z danym terenem. Poszukują ich klienci, a insty- �miech we wsi mamy dzia"ający na terenie Parku OĘrodek Edukacji
tucja Parku dodatkowo je uwiarygodnia. To samo cze- �rodowiskowej, planujemy dwie wi�ksze inwestycje,
ka nas w Polsce mówi Zdzis"aw Szkiru�. W ramach projektu za granic� wyjechali m.in. które b�dą mia"y znacznie szerszy zakres dzia"ania.
przedstawiciele w"adz lokalnych. To, co zobaczy-
Z Francuzami o serze li we Francji, by"o dla niektórych ogromnym za- Kukie"ki dla najm"odszych
skoczeniem. Ludzie nie chcą nam uwierzy�, gdy
Kilku rolnikom z terenu Wigierskiego Parku Naro- opowiadamy im, Że rolnik francuski jeędzi legalnie WPolsce od dobrej woli nauczyciela zaleŻy to, czy
dowego uda"o si� juŻ dziĘ pójĘ� w Ęlady Francu- na oleju opa"owym mówi Wojciech Omiljano- klasa przyjedzie do Parku i weęmie udzia" w zaj�-
zów i wykorzystując ich doĘwiadczenia urucho- wicz, so"tys wsi Piertanie. Moja korzyĘ�? Zoriento- ciach edukacyjnych mówi Maciej Ambrosiewicz.
mili przetwórstwo mleczarskie. Kupili kilkadziesiąt wa"em si�, jak jest na Zachodzie, ale nie dotkną"em We Francji tego typu edukacja jest ĘciĘle skorelowa-
francuskich krów, a teraz sprowadzili urządzenia do tego w"asnymi r�kami uwaŻa Piotr Tomaszew- na z programem szko"y. W Centrach Edukacji �ro-
produkcji serów mówi Maciej Ambrosiewicz, ski, so"tys Leszczewek. Parki pomagają rolnikom dowiskowej programy są dopasowane do róŻnych
specjalista ds. edukacji kulturowej w Wigierskim cho�by poprzez udzielanie im niskoprocentowych poziomów dzieci i m"odzieŻy. Dla najm"odszych
Parku Narodowym, jeden z uczestników staŻu. lub wr�cz bezprocentowych kredytów. Gdybym ko- proponuje si� np. przedstawienia kukie"kowe ze
Jest to powrót do drobnej wytwórczoĘci, która kiedyĘ muĘ tutaj powiedzia", Że otrzyma od parku kredyt, zwierz�tami. ZobaczyliĘmy równieŻ, jak ogromne
funkcjonowa"a. Na jej miejsce pojawi"y si� potem który w przysz"oĘci w po"owie lub ca"kowicie zosta- nak"ady pieni�Żne są na to przeznaczane, niestety
molochy, które wytwarza"y sery, ale raczej kiepskiej nie umorzony, ludzie by mnie wyĘmiali. nieporównywalnie wi�ksze niŻ u nas.
Zrealizacji projektu skorzysta" nie tylko Wigierski
Park Narodowy. Po zakołczeniu praktyk zosta"a
zorganizowana trzydniową konferencj� z udzia-
"em Francuzów, która by"a okazją do podzielenia
si� doĘwiadczeniami m.in. z przedstawicielami
wszystkich parków narodowych i krajobrazo-
wych z Podlasia, urz�dów marsza"kowskich,
gmin, starostw. �ącznie wzi�"o w niej udzia" po-
nad 100 osób. Park wyda" takŻe dwuj�zyczne,
pi�knie ilustrowane broszury informacyjne: Miej-
sca zamieszka"ych parków w zjednoczonej Europie
oraz Rozwój regionalny w oparciu o obszary chro-
nione Francji i Polski.
Zdj�cia: Z. Szkiru�
32
BIULETYN
OCHRONA �RODOWISKA 4/52002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Mamy podobne cele
Rozmowa ze Zdzis"awem Szkiruciem,
dyrektorem Wigierskiego
Parku Narodowego
Jest to jedyny projekt Leonardo da Vinci Pałstwa partnerem by" Parc Naturel Re- koncepcj� takich instytucji, potrzebna jest
w Polsce realizowany przez Park Narodo- gional de la Brenne. wiedza. Nie mog� powiedzie�, Że czerpiemy
wy. Co Pana do tego sk"oni"o? ją tylko od Francuzów, poniewaŻ staramy si�
Jest on usytuowany oko"o 250 kilometrów na poznawa� rozwiązania zastosowane w róŻ-
Nasz Park jest specyficzny w skali kraju. Nie po"udnie od ParyŻa i mniej wi�cej 400 kilome- nych krajach. U Francuzów doskonale zdaje
tylko, jeĘli chodzi o jego walory przyrodnicze, trów na wschód od Bordeaux. W Brenne zna- egzamin na przyk"ad edukacja doros"ych, któ-
ale takŻe fakt, Że w granicach Parku znajduje leęliĘmy ludzi, którzy chcieli przyją� na siebie rzy ch�tnie biorą udzia" w zaj�ciach dydak-
si� 2200 hektarów gruntów prywatnych, na ci�Żar przygotowania naszego pobytu. StaŻ tycznych. Koncepcj� naszych programów kon-
których Żyje 1200 osób. Tereny te takŻe pod- odby" si� w pi�ciu turach. Za kaŻdym razem struowaliĘmy wi�c w ten sposób, aby by"y
legają ochronie krajobrazu. Inne parki w Pol- do Francji wyjeŻdŻa"a cztero- pi�cioosobowa one atrakcyjne dla róŻnych grup wiekowych
sce nie mają takich problemów. Na przyk"ad grupa, a w jednym parku sp�dzaliĘmy najwy- i zawodowych. A wi�c korzystaliĘmy z rozwią-
na terenie Bia"owieskiego Parku Narodowego Żej dwa do trzech dni. zał francuskich.
nie mieszka ani jedna osoba, a na terenie Par-
ku Biebrzałskiego zaledwie kilkanaĘcie. Park Jak przebiega" staŻ? W wyniku realizacji projektu Park ma sta�
ma zapisane w swoim statucie, Że zajmuje si� si� miejscem kszta"towania inicjatyw lokal-
ochroną przyrody, edukacją oraz ochroną war- W czasie jego trwania sk"adaliĘmy wizyty nych na rzecz rozwoju rolnictwa, rzemio-
toĘci kulturowych. JesteĘmy wi�c instytucją, wróŻnych miejscach. Najpierw odwiedziliĘmy s"a, turystyki. Czy tak si� zaczyna dzia�?
która ma zadba�, Żeby ludzie, którzy tu Żyją, kilkanaĘcie gospodarstw rolnych i ma"ych spó"-
nie biegali w "apciach. Inaczej mówiąc, zajmu- dzielni. MieliĘmy okazj� zobaczy� kilka gospo- Powoli tak, Ęwiadczą o tym cho�by zorganizo-
jemy si� rozwojem zrównowaŻonym. Projekt, darstw agroturystycznych, cho� w tym kraju wane u nas Warsztaty Ginących Zawodów.
który realizowaliĘmy w ramach programu Le- s"owo agroturystyka w zasadzie nie jest uŻy- Dzieci z miejscowych szkó", przy wspó"pracy
onardo da Vinci dotyczy poczynienia obserwa- wane. PoznaliĘmy takŻe róŻne formy przedsi�- z dzie�mi z otoczenia, uczy"y si� dawnych me-
cji i zdobycia wiedzy na temat tego, jak Żyją biorczoĘci pozarolniczej, w których w bardzo tod tkactwa, rzeębienia w drewnie. We Francji
spo"ecznoĘci lokalne w Unii Europejskiej na ciekawy sposób uczestniczą samorządy. Me- jest to bardzo popularne, bo jak moŻna pro-
obszarach chronionych. chanizmy funkcjonowania gminy i jej udzia" mowa� produkt lokalny, gdy nie ma produ-
w Życiu gospodarczym we Francji dla niektó- centów? A u nas 20 lat temu nastąpi"o zerwa-
ZdecydowaliĘcie si� Pałstwo realizowa� rych przedstawicieli w"adz lokalnych, którzy nie z lokalną umiej�tnoĘcią wytwarzania rze-
ten projekt wspólnie z instytucją z Francji. wzi�li udzia" w staŻu, by" wr�cz szokujący. Wi- czy, które by"y potrzebne. Wesz"a masowa ta-
Dlaczego? zytowaliĘmy takŻe instytucje oko"obiznesowe, nia produkcja przemys"owa. We Francji skle-
czyli struktury powo"ywane przez samorządy pów sprzedających produkty lokalne jest bar-
Od kilku lat utrzymujemy kontakty z tamtej- zarówno do realizacji zadał komunalnych, np. dzo wiele.
szymi obszarami chronionymi. Istnieje teŻ zbierania odpadów, jak i zajmowania si� roz-
pewne podobiełstwo w ich funkcjonowaniu, wojem lokalnym. Interesowa"o nas równieŻ, Jakie korzyĘci mieli z projektu Francuzi?
polegające na tym, Że pomimo iŻ zosta"y po- jak funkcjonują programy rolno-Ęrodowiskowe.
wo"ane z inicjatywy oddolnej, to mają cele Rozmowa s"uŻy obu stronom. My, pytając,
podobne do naszych. NajwaŻniejsze by"o Wigierski Park Narodowy czekają w nieda- oczekiwaliĘmy na wyjaĘnienie wielu spraw.
jednak to, Że Francja naleŻy do Unii Europej- lekiej przysz"oĘci dwie duŻe inwestycje. Oni dzi�ki tym pytaniom uĘwiadamiali sobie,
skiej i mechanizmy tam funkcjonujące b�dą Czy b�dą w nich wykorzystane rozwiązania Że by� moŻe trzeba by"o coĘ zrobi� inaczej. Ale
musia"y by� przyj�te równieŻ w Polsce. W in- podpatrzone we Francji? przede wszystkim jest to promocja ich rozwią-
nych krajach unijnych tego typu kategorii zał i pomys"ów, a nawet towarów.
ochronnych jak park krajobrazowy czy regio- RzeczywiĘcie, przygotowujemy si� do utwo-
nalny, bo taką nazw� stosuje si� we Francji, rzenia Muzeum Przyrodniczego i OĘrodka
po prostu nie ma. Rozwoju ZrównowaŻonego. Aby stworzy� Rozmawia" Dariusz Begiej
33
BIULETYN
OCHRONA �RODOWISKA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
CzyĘciej i bezpieczniej
HERMES jest to projekt realizowany z myĘlą Tematyka nie zosta"a jeszcze ostatecznie zdefinio- Ęrodowiska, BHP, zarządzania ryzykiem. Pierwszy
otych, od których zaleŻy m.in. kolor i walory wana, z pewnoĘcią jednak obejmie zagadnienia numer powinien ukaza� si� latem, kolejne b�dzie-
smakowe wody p"ynącej w naszych rzekach systemów zarządzania Ęrodowiskiem, wymagał my przygotowywali w cyklu kwartalnym. Adresu-
oraz sk"ad chemiczny powietrza, które beztro- prawnych i technik stosowanych w jego ochronie. jemy go do przedsi�biorstw, zw"aszcza tych
sko wpuszczamy do p"uc. A to, Że jego nazwa Wiele b�dzie zaleŻa"o od opinii uŻytkowników in- mniejszych, które nieco umykają polskiemu syste-
brzmi tak samo, jak imi� greckiego boga kup- ternetowego forum, którzy b�dą zg"aszali swoje mowi nadzoru, a ludzie w nich pracujący nie ma-
ców i z"odziei, to tylko czysty przypadek. postulaty w tym zakresie. JeĘli natomiast chodzi ją pe"nej ĘwiadomoĘci istnienia wymagał w tym
o organizacj� szkoleł, to korzystamy z doĘwiad- zakresie. Mam nadziej�, Że dotrze on takŻe do
Health, Environment, Risk Management Educa- czeł jednego z naszych partnerów, Politechniki szkó" wyŻszych i urz�dów. Biuletyn b�dzie si� uka-
tional Support , czyli Platforma edukacyjna dla Helsiłskiej. W stolicy Finlandii mieszka jedna pią- zywa" zarówno w wersji drukowanej, jak i w elek-
osób zajmujących si� w przedsi�biorstwach BHP, ta populacji tego kraju, dzi�ki czemu tam w"aĘnie tronicznej, dost�pnej na stronie internetowej pro-
ochroną Ęrodowiska i zarządzaniem ryzykiem rozwin�"y si� szkolenia za poĘrednictwem Interne- jektu. Chcemy w ten sposób doprowadzi� do
to przedsi�wzi�cie, którego koordynatorem jest tu. W Polsce dost�p do sieci jest jeszcze bardzo pewnej interakcji. JeĘli na forum pojawią si� jakieĘ
Centrum Ochrony �rodowiska, mi�dzywydzia"o- ograniczony, g"ównie ze wzgl�dów finansowych. pytania, b�dzie to dla nas sygna", Że taki temat
wa jednostka Politechniki Gdałskiej. Twórcy pro- ZdecydowaliĘmy wi�c, Że w przypadku naszych trzeba poruszy� w biuletynie, a by� moŻe zorgani-
jektu wyszli z za"oŻenia, Że zmiany zachodzące kursów nie b�dzie koniecznoĘci utrzymywania zowa� odpowiednie szkolenie.
w polskim prawie, rozwój technologii, a takŻe ciąg"ego po"ączenia z Internetem, natomiast mo-
wzrost znaczenia ochrony Ęrodowiska, bezpie- du"y szkolenia, z którymi jego uczestnik powinien Kim są partnerzy Centrum Ochrony �rodowi-
czełstwa i higieny pracy oraz zarządzania ryzy- si� zapozna�, b�dą udost�pnione w sieci. Ich Ęcią- ska i jaki jest podzia" zadał?
kiem, zmuszają osoby zajmujące si� tymi zagad- gni�cie nie powinno zają� wi�cej niŻ kilka minut.
nieniami w przedsi�biorstwach dzia"ających Nast�pnie trzeba b�dzie wykona� �wiczenia oraz Z wi�kszoĘcią z nich mieliĘmy juŻ wczeĘniejszy
w Polsce do ciąg"ego poszukiwania informacji rozwiąza� test, po czym odes"a� go do prowadzą- kontakt. Pierwszym partnerem jest OĘrodek Czy-
i poszerzania swojej wiedzy. Istota pomys"u pole- cego zaj�cia. Jeden modu" trwa oko"o dwóch ty- stych Technologii z Cork w Irlandii, instytucja nie-
ga na stworzeniu dost�pnej w Internecie, platfor- godni, a na ca"e szkolenie sk"ada si� 6-8 modu- co podobna do naszego Centrum Ochrony �ro-
my informacyjno-szkoleniowej, która umoŻliwi "ów. KaŻdy z pi�tnastu uczestników kursu b�dzie dowiska, jednostka na po"y akademicka, ale ma-
korzystanie z potrzebnych zasobów wiedzy w kaŻ- mia" zagwarantowane dwie godziny kontaktu in- jąca wiele zleceł rządowych. Jej zadaniem jest
dej chwili i z kaŻdego miejsca. ternetowego z prowadzącym szkolenie. ZaleŻy czuwanie nad zawartoĘcią merytoryczną projek-
Oprojekcie rozmawiamy z jego koordynatorem, nam na tym, aby Politechnika Gdałska przyzna- tu w zakresie czystych technologii. Irlandczycy
Robertem Pochylukiem z Centrum Ochrony �ro- wa"a certyfikaty ukołczenia takich kursów, dlate- przygotują dwa z oĘmiu planowanych szkoleł.
dowiska Politechniki Gdałskiej. go ich zwiełczeniem b�dą tradycyjne egzaminy. Drugim partnerem jest Uniwersytet w Roskilde.
Dułczycy odpowiadają w projekcie za stworze-
Internetowy serwis informacyjny, który ma Kto b�dzie korzysta" z tych kursów? nie sieci specjalistów, mają bowiem sporo do-
by� efektem projektu HERMES, b�dzie mia" Ęwiadczeł we wspó"pracy z licznymi stowarzy-
dosy� rozbudowaną formu"�... W Polsce nie ma absolwentów szkó" wyŻszych szeniami dzia"ającymi w ich kraju. Kolejny part-
przygotowanych do pracy na stanowisku specjali- ner to Krajowy Związek Ekspertów �rodowisko-
MoŻna wydzieli� jego trzy podstawowe modu"y. sty ds. ochrony Ęrodowiska w zak"adzie. W dzisiej- wych ANEA, instytucja w"oska, która wydaje
Pierwszym jest forum wymiany informacji i do- szych czasach funkcja taka oprócz wiedzy na te- profesjonalne pismo dla specjalistów ochrony
Ęwiadczeł setek specjalistów w ca"ym kraju. Pla- mat ochrony Ęrodowiska wymaga takŻe spraw- Ęrodowiska i b�dzie nas wspiera� przy redagowa-
nowane są równieŻ takie us"ugi, jak konsultacje noĘci w kontaktach z urz�dami, umiej�tnoĘci niu naszego biuletynu. Chcemy, aby by" on inte-
z ekspertami, baza opisów rozwiązał organizacyj- szybkiego wyszukiwania odpowiednich przepi- resujący i fachowy. Wspó"pracujemy takŻe z In-
nych i technicznych zastosowanych z powodze- sów prawnych. Zak"adamy, Że na kursy b�dą zg"a- stytutem Kszta"cenia Ustawicznego Politechniki
niem w praktyce oraz informacje o ciekawych wy- szali si� ludzie, którzy rozpoczynają prac� w zak"a- w Helsinkach. Oczekujemy wsparcia metodycz-
darzeniach, szkoleniach i konferencjach. Drugi dzie i chcą si� dowiedzie�, jak rozwiąza� proble- nego przy prowadzeniu szkoleł oraz pomocy
modu", to szkolenia z wykorzystaniem Internetu. my w zakresie ochrony Ęrodowiska. technicznej dla ca"ego serwisu.
WyszliĘmy z za"oŻenia, Że mają one wiele zalet
w porównaniu ze szkoleniami tradycyjnymi. Atrzeci element projektu? Są równieŻ partnerzy polscy...
Jaka b�dzie ich tematyka i jak zostaną zorga- B�dzie to biuletyn informacyjny zawierający aktu- Owszem, jest ich dwóch. W odróŻnieniu od za-
nizowane? alnoĘci prawno-organizacyjne dotyczące ochrony granicznych partnerów, którzy mają nas przede
34
BIULETYN
DIALOG SPO�ECZNY 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
wszystkim wspiera� koncepcyjnie, Polacy b�dą
wykonywali konkretne zadania. Biuro Projek-
towo-Doradcze EKO-KONSULT z Gdałska
Judymowa robota
specjalizujące si� w doradzaniu zak"adom prze-
mys"owym w zagadnieniach związanych
z ochroną Ęrodowiska i prowadzące wydawnic-
two, w ramach którego ukazuje si� kwartalnik
kierowany do administracji samorządowej, b�- W jednym z poprzednich biuletynów Nad tym projektem pracowaliĘmy przez trzy
dzie odpowiedzialne za wydawanie naszego (2/2002, O sztuce dialogu spo"ecznego) lata. To jest początek drogi, bo szko"y rozpo-
biuletynu. Inny partner Polskie Forum ISO sporo miejsca poĘwi�ciliĘmy projektowi cz�"y dzia"alnoĘ� jesienią 2000 roku. Ale my-
14000, stowarzyszenie zrzeszające osoby zaj- zatytu"owanemu Regionalne szko"y dia- Ęl�, Że ma Pan racj�, to niewiele. W Gdałsku
mujące si� systemami zarządzania Ęrodowi- logu spo"ecznego , zrealizowanemu pracujemy od podstaw, to jest typowo judy-
skowego b�dzie strukturą, na której chcemy przez gdałski oddzia" Towarzystwa Na- mowa robota. Generalnie ludzie reagują na
si� oprze� organizacyjnie. Nasz serwis skieru- ukowego Organizacji i Kierownictwa. nasz pomys" pozytywnie. Urz�dnicy róŻnych
jemy w"aĘnie do tych ludzi, na początek b�dzie Projekt ten przewidywa" stworzenie mo- instytucji zgadzają si�, Że to bardzo interesu-
to oko"o 200 osób. Mamy nadziej�, Że z cza- delowych procedur podejmowania jący pomys". PrezentowaliĘmy projekt
sem ich przyb�dzie. wspólnych decyzji w sprawach spo"ecz- wBrukseli, podoba" si�. ByliĘmy w Szwecji na
no-gospodarczych w regionach. W tym konferencji dotyczącej dialogu w obszarze
Kiedy b�dzie gotowa witryna internetowa? celu powo"ano sie� szkó" dialogu spo"ecz- szkoleł zawodowych. ZrobiliĘmy krótką pre-
nego. Mają one uczy� m.in. umiej�tnoĘci zentacj� programu, wszyscy byli za kontynu-
Prawdopodobnie 1 paędziernika. RównieŻ je- definiowania problemów, identyfikowania acją tego przedsi�wzi�cia. ZwróciliĘmy si� do
sienią 2002 roku rozpoczniemy pierwsze trzy- wszystkich zaangaŻowanych grup interesów Komisji Europejskiej o przyznanie nam pe"-
miesi�czne szkolenie, w trakcie którego przeko- i opracowywania adekwatnej procedury po- nych praw autorskich i zezwolenie na jego
namy si�, czy nasze pomys"y na jego organiza- st�powania dla rozwiązywania problemów komercjalizacj�. Nie by"o z tym Żadnego pro-
cj� by"y w"aĘciwe. Czerpiemy, co prawda, z do- poprzez konsultacje, negocjacje i mediacje. blemu i uzyskaliĘmy prawa autorskie do pro-
Ęwiadczeł naszych partnerów, ale musimy DziĘ wracamy do tematu. W Gdałsku rozma- duktów tego projektu, tj. programu szkole-
uwzgl�dnia� polskie realia. Po zakołczeniu wialiĘmy z Lechem Kuncem, wiceprezesem nia, podr�cznika, oraz zestawu �wiczeł,
szkolenia sformu"ujemy wi�c pewne wnioski, tamtejszego oddzia"u TNOiK. wspólnie z naszymi partnerami z Niemiec
które b�dą uwzgl�dniane w trakcie nast�pnych i Holandii.
kursów. Wymiana doĘwiadczeł rozpocznie si� Pomys" stworzenia sieci szkó" dialogu spo-
wraz z uruchomieniem strony internetowej. "ecznego by" chyba na czasie? Skoro program jest tak dobrze oceniany, to
Aby uzyska� korzystne efekty musi by� od- dlaczego nie powstaje wi�cej szkó" dialogu
powiednia liczba osób zaangaŻowanych w to Gdy szko"y rozpocz�"y dzia"alnoĘ� parlament spo"ecznego? Czy próbowaliĘcie Pałstwo
przedsi�wzi�cie. uchwali" nową ustaw� o Trójstronnej Komisji zainteresowa� nim instytucje, które mo-
ds. Spo"eczno-Gospodarczych i o Wojewódz- g"yby ten proces przyspieszy�?
Odpowiednia, czyli jaka? kich komisjach dialogu spo"ecznego. Nowa
polityka Unii Europejskiej szczególny nacisk OczywiĘcie. Wszelkimi informacjami na te-
Oprócz cz"onków Polskiego Forum ISO 14000 li- k"adzie w"aĘnie na rozwój dialogu spo"ecznego mat programu dysponuje Ministerstwo Pra-
czymy na zainteresowanie ze strony uczelni, na w Europie. Wszystko pouk"ada"o si� wi�c jak cy. Patronat nad projektem obją" Urząd Wo-
których są kierunki studiów związane z ochroną puzzle. Poza tym artyku" 20. Konstytucji mówi, jewody i Urząd Marsza"kowski. Niestety nie-
Ęrodowiska, BHP itd. Chcemy, aby biuletyn Że ustrojem gospodarczym Rzeczypospolitej wiele z tego wynika. PróbowaliĘmy zaintere-
w wersji drukowanej ukazywa" si� w nak"adzie Polskiej jest spo"eczna gospodarka rynkowa. sowa� projektem marsza"ka Donalda Tuska.
2 3 tysi�cy egzemplarzy, a póęniej nawet Nasze szko"y wyjaĘniają to poj�cie, bowiem, Obieca" zapozna� si� z podr�cznikiem, który
w wi�kszym. jak dotąd, wiedza na ten temat nie jest jeszcze wydaliĘmy, ale do tej pory nie mamy od nie-
wystarczająca. Staramy si� przekona� ludzi, Że go Żadnej odpowiedzi. Pojawi"o si� jednak
Kiedy jest planowane zakołczenie i podsu- do realizacji gospodarki konsensusu spo"ecz- Ęwiate"ko w tunelu. Wójt jednej z gmin nale-
mowanie projektu? nej gospodarki rynkowej, potrzebne są dosy� Żących do Związku Gmin Województwa Po-
specyficzne umiej�tnoĘci. Temu m.in. s"uŻą na- morskiego po zapoznaniu si� z naszym pro-
W paędzierniku 2004 roku. Ale dla nas jest to sze szko"y dialogu spo"ecznego gramem powiedzia", Że to jest w"aĘnie to,
jedynie termin, w którym chcemy wywiąza� si� czego potrzebuje. Chce przygotowa� do
ze wszystkich zobowiązał zawartych we wnio- Mam wraŻenie, Że obecnie zapotrze- wspó"pracy wszystkich ludzi mających
sku aplikacyjnym. Liczymy, Że uda nam si� zro- bowanie na udzia" w tego typu szkole- wp"yw na to, co dzieje si� w gminie. Docze-
bi� jeszcze wi�cej i Że b�dzie to podyktowane niach powinno by� ogromne. Dlaczego, kaliĘmy si� wi�c momentu, w którym ktoĘ
popytem. jak do tej pory, skorzysta"o z nich zaled- nam powiedzia", Że jesteĘmy potrzebni. Na-
wie 148 osób i to tylko w trzech woje- tomiast my ca"y czas byliĘmy i jesteĘmy en-
Rozmawia": Dariusz Begiej wództwach? tuzjastami tej idei. Wierzymy, Że mamy do
35
BIULETYN
OPIEKA SPO�ECZNA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
spe"nienia misj�, wiemy, Że w tej dziedzinie
potrzebna jest edukacja, która powinna zejĘ�
nawet do poziomu szkó". W ubieg"ym roku
Klient czy pacjent
zrealizowaliĘmy wspólnie z Urz�dem Miasta
Gdałska projekty Dialog spo"eczny w szko-
le i Szko"a jako partner dialogu w regio-
nie . ZaprosiliĘmy na trzydniowe spotkanie
pilotaŻowe uczniów, rodziców i nauczycieli. Nowe podejĘcie do problemu pomocy
Uczestnicy wystawili projektowi bardzo do-
osobom z zaburzeniami psychicznymi
brą cenzurk�.
Czy to są drogie przedsi�wzi�cia?
Wkołcu maja przez dwa dni Kazimierz nad szym z nich by"a znajomoĘ� j�zyka angiel-
KaŻda oĘmiogodzinna sesja jest prowadzona Wis"ą sta" si� ogólnopolskim centrum dys- skiego. ZaleŻa"o nam na tym, aby beneficjenta-
przez dwóch szkoleniowców. �ącznie w kursie kusji nad problemami osób z zaburzeniami mi by"y osoby kreatywne, takie, które chcą coĘ
bierze udzia" dziesi�ciu szkoleniowców, któ- psychicznymi. Odbywa"a si� tam polsko- zrobi�, otwarte na nowe rzeczy.
rym przecieŻ trzeba zap"aci�. Za pi�ciodniowy holenderska konferencja pod has"em Zin- NajwaŻniejszym efektem projektu, co pod-
intensywny kurs z podr�cznikiem, materia"ami tegrowany system wsparcia dla osób z za- kreĘlają jego uczestnicy, by"a moŻliwoĘ� zo-
pomocniczymi i lunchem proponujemy cen� burzeniami psychicznymi . Spotkanie to by- baczenia, jak oĘrodek moŻe dzia"a�, posze-
750 z"otych. Tak tanich szkoleł nie ma! Praco- "o podsumowaniem projektu Jedno w nas rzenie horyzontów. Po pobycie w Holandii
dawca woli jednak wys"a� pracownika na kurs bije serce innowacyjne rozwiązania w za- uczestnicy wymiany mają coraz wi�cej nowych,
dotyczący podatków, dialog spo"eczny odk"a- kresie opieki nad osobami z zaburzeniami bardzo odwaŻnych pomys"ów a takŻe nowy za-
dając sobie na póęniej. Bardzo potrzebujemy psychicznymi w oparciu o doĘwiadczenia pa" do ich realizowania podkreĘla Anna P"o-
wsparcia finansowego. Wiemy, Że obecnie jed- polskie i holenderskie , zrealizowanego szaj. Teraz tylko od ich szefów, kierowników
na, dwie lub nawet trzy gminy nie przebiją si� przez ��czyckie Stowarzyszenie Ochrony oĘrodków zaleŻy jak wykorzystają oni zdobyte
do funduszy pomocowych, potrzebne jest in- Zdrowia Psychicznego we wspó"pracy umiej�tnoĘci.
tegrowanie si�, a tu przydaje si� umiej�tnoĘ� z RIBW Nijmegen & Rivierenland holen- Tej wyjazd by" prze"omem w mojej pracy zawo-
dialogu spo"ecznego. derską organizacją zajmującą si� mi�dzy in- dowej. mówi ElŻbieta Waniurska, psycho-
nymi prowadzeniem dziennych centrów ak- log ze �rodowiskowego Domu Samopomocy
A czy inne oddzia"y Towarzystwa Na- tywnoĘci dla osób z zaburzeniami psychicz- w Lublinie. Ca"kowicie zmieni"am swój sposób
ukowego w Polsce zainteresowa"y si� pro- nymi. myĘlenia o kliencie. Z dotychczasowego postrze-
jektem? Jak mówi Anna P"oszaj prezes Stowarzy- gania ich jako osób chorych z pewnymi nie zabu-
szenia do przygotowania projektu sk"oni"a rzonymi sferami, teraz sk"aniam si� ku stwierdze-
JesteĘmy bardzo zadowoleni ze wspó"pracy ich potrzeba zjednoczenia organizacji dzia"a- niu, iŻ są to osoby zdrowe z pewnymi problema-
z oddzia"em TNOiK w Bia"ymstoku. Przy oka- jących na rzecz osób z zaburzeniami psy- mi, które chcą pokona�. Dla niektórych rozróŻnie-
zji powiem Panu, Że z proĘbą o za"oŻenie chicznymi w regionie lubelskim. Celem pro- nie to moŻe by� bardzo subtelne, ale jego znacze-
szko"y dialogu spo"ecznego zwróci"a si� do jektu by"o opracowanie wst�pnych standar- nie praktyczne jest ogromne. Prowadzi ono do
nas Komisja Trójstronna Litwy. Podobna szko- dów nowego modelu pomocy dla osób z za- postawienia na pierwszym miejscu Życzeł klienta,
"a powsta"a równieŻ w Toruniu. Trzeba jednak burzeniami psychicznymi oraz oferty szkole- a nie dostosowywania go do naszej oferty. Prowa-
powiedzie�, Że nasi koledzy z innych oddzia- niowej dla pracowników Ęrodowiskowych dzi to do postrzegania wykonywanej przez nas
"ów takŻe napotykają opór w postaci braku domów samopomocy. Projekt obejmowa" pracy jako rodzaju us"ugi, ta zaĘ powinna sprosta�
zainteresowania takimi szkoleniami. W tej sy- miesi�czny wyjazd dwóch siedmioosobo- oczekiwaniom klienta. To stwierdzenie ca"kowicie
tuacji trudniej jest dzia"a� i mam wraŻenie, Że wych grup staŻowych do Holandii oraz przy- rewolucjonizuje podejĘcie do rehabilitacji osób
troch� si� poddali. Nas na duchu podtrzymu- jazd dwóch siedmioosobowych grup Holen- z zaburzeniami. StaŻyĘci mają jednoczeĘnie
ją opinie ludzi. DostaliĘmy na przyk"ad list od drów do Polski. Beneficjentami projektu byli ĘwiadomoĘ�, Że dokonanie tak ogromnej prze-
emerytowanej pani profesor Uniwersytetu pracownicy Ęrodowiskowych domów samo- miany w postrzeganiu klientów systemu po-
Jagiellołskiego. Pisze w nim m.in.: To jest re- pomocy, g"ównie psycholodzy, pracownicy mocy wĘród ca"ego personelu oĘrodków nie
welacyjna inicjatywa w treĘci i formie! Porobi"am socjalni, piel�gniarki, terapeuci zaj�ciowi. dokona si� z dnia na dzieł ani nawet z roku na
notatki, wiem gdzie są TNOiK (Gdałsk, Toruł, WPolsce ta forma pomocy osobom z zaburze- rok. Uczestnicy projektu są jednak przekonani,
Bia"ystok, Wroc"aw, Lublin, Katowice) i Życz� niami psychicznymi jest stosunkowo nowa Że moŻliwe jest przekazanie tego, czego na-
kierownictwu i dzia"aczom wszystkiego najlep- mówi Anna P"oszaj. W Holandii takie domy uczyli si� podczas staŻu, innym pracownikom
szego! Samych szóstek nie bo juŻ jestem na istnieją od ponad 20 lat. Organizując projekt, na wszystkich szczeblach, o ile tylko pracowni-
emeryturze i juŻ nie chc� ocenia�, ale zapisuj� chcieliĘmy przyjrze� si� pracy Holendrów, za- cy sami b�dą chcieli. Co wi�cej, w niektórych
si� do I klasy Szko"y Dialogu Spo"ecznego. Dla czerpną� wzorce, podpatrze�, co moŻna by by- miejscach oni sami bardzo czekają na taki za-
jednego cho�by takiego listu warto by"o zre- "o wykorzysta�. Przy doborze beneficjentów strzyk wiedzy i nowej energii, dodatkowej mo-
alizowa� ten projekt. kierowano si� kilkoma kryteriami. Pierw- tywacji do pracy.
36
BIULETYN
OPIEKA SPO�ECZNA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Bardzo istotną róŻnicą mi�dzy polskim a ho- wzorców holenderskich na grunt polski. Pieniądze te zostaną przeznaczone na budo-
lenderskim systemem opieki, którą wskazy- Wskaza" na koniecznoĘ� tworzenia nowego w� mieszkał chronionych, czyli takich,
wali uczestnicy staŻu, jest sposób traktowa- modelu, korzystając z doĘwiadczeł zdoby- w których mieszka� mogą osoby z zaburze-
nia problemów klienta. W Polsce terapeuta tych podczas staŻu. niami psychicznymi.
czuje si� odpowiedzialny za ich rozwiązanie. Ten staŻ da" mi moŻliwoĘ� powrotu do korzeni Szef RIBW Nijmegen Hans Goeman zwróci"
Holendrzy zaĘ wskazują na fakt, iŻ są to pro- mojej pracy, zrozumienia na nowo, dlaczego to uwag� na jeszcze jeden aspekt wymiany.
blemy klienta i pracownik domu powinien robi� dodaje Jeroen Swarte. To bardzo waŻ- Podczas tylu spotkał, rozmów zrodzi"y si�
jedynie pomóc, a nie rozwiązywa� je za nie- ne, aby raz na jakiĘ czas przystaną� i obejrze� przyjaęnie mi�dzy uczestnikami projektu.
go. Takie podejĘcie daje pracownikom domu si� wstecz, zastanowi� nad podstawowymi war- ZbliŻy"y ich nie tylko wspólne zainteresowa-
luksus bycia omylnym, co z kolei pomaga toĘciami w naszej pracy naszą relacją z klien- nia i praca, ale takŻe styl Życia. I to by"o bar-
unikną� frustracji. tami. Ten wyjazd da" mi taką moŻliwoĘ� i bardzo dzo wyraęnie wida� podczas konferencji
Na pytanie, co najbardziej zaskoczy"o Pola- si� z tego ciesz�. [& ] w Kazimierzu.
ków podczas staŻu, uczestnicy bez wahania To, co najbardziej zaskoczy"o mnie w Polsce Hans Goeman ma juŻ plany na przysz"oĘ�.
odpowiedzieli: ŻyczliwoĘ� i otwartoĘ� Holen- a raczej w Polakach, to przekonanie niektórych Chcemy na rok, moŻe dwa zawiesi� program wy-
drów, umiej�tnoĘ� s"uchania. Ani przez chwil� osób, szczególnie ujawniające si� podczas tej mian, co nie znaczy, Że przestaniemy si� kontak-
nie czu"am si� jak uczniak. mówi ElŻbieta konferencji, Że robią dobrze i brak zaintereso- towa�. W tym czasie uruchomimy w Internecie
Waniurska. Czu"am si� jak profesjonalista za- wania innymi propozycjami dodaje Jeroen list� dyskusyjną dla wszystkich uczestników staŻu
s"ugujący na szacunek. Nie by"am uczona, a po- Swarte. Niektóre osoby, uczestniczące w warsz- i osób zainteresowanych problematyką. B�dzie
zwolono mi przygląda� si� pracy Holendrów. tatach, by"y tak przekonane o tym, Że pracują to miejsce, gdzie wymienia� si� b�dziemy prze-
Odwiedzający Polsk� Holendrzy byli zasko- w najlepszy moŻliwy sposób, Że nawet nie myĘleniami i informacjami o post�pach. A za rok
czeni profesjonalizmem pracowników Ęrodo- chcia"y przemyĘle� tego, o czym rozmawiali- lub pó"tora spotkamy si� na podobnej do tej
wiskowych domów samopomocy. Jeden Ęmy. I jeszcze jedno. Mam wraŻenie, Że Wy, Po- konferencji i zastanowimy si�, co robi� dalej.
z beneficjentów Jeroen Swarte, na co dzieł lacy, nie dajecie sobie szansy na pope"nianie Realizacja projektu zach�ci"a cz"onków Sto-
pracownik Dziennego Centrum AktywnoĘci b"�dów. Tak jakby wszystko musia"o by� zrobio- warzyszenia do podejmowania dalszych wy-
w Nijmegen, przyzna" si� nawet, Że jadąc do ne super juŻ za pierwszym razem. A przecieŻ zwał. Zapowiadają z"oŻenie kolejnego pro-
Polski nie spodziewa" si� takiego poziomu czasami moŻna si� przewróci�, a potem wsta� jektu, tym razem w ramach programu Ac-
profesjonalizmu wĘród pracowników opieki. i wi�cej nie pope"ni� b"�du. Pope"nianie b"�dów cess, obejmującego wzmacnianie grup samo-
On takŻe zauwaŻy" róŻnice w pracy z klien- nie moŻe by� czymĘ zakazanym. pomocowych.
tem. Podczas rozmowy podkreĘla", Że nie- Pierwszego dnia konferencji Holendrzy prze-
moŻliwe jest bezpoĘrednie przenoszenie kazali w"adzom Pu"aw czek na 45 000 euro. Marta Cydejko
37
BIULETYN
OPIEKA SPO�ECZNA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Pączkujące dobro
Tak moŻna okreĘli� przygotowany przez pe"nosprawnymi w Niemczech. Zaj�cia obej- jektu otrzyma" Duet , przygotowany przez
Stowarzyszenie Otwarte Drzwi projekt mowa"y mi�dzy innymi formy i metody tera- Agnieszk� Ziąbk� z Domu Pomocy Spo"ecznej
Refleksja teoretyczna i warsztaty meto- pii w zakresie rehabilitacji zdrowotnej, spo"ecz- dla Ch"opców UpoĘledzonych Umys"owo
dyczne w zakresie nauczania, rehabilitacji nej i zawodowej osób o róŻnym stopniu upo- w Krakowie. Jego g"ównym za"oŻeniem jest
i opieki nad niepe"nosprawnymi . Ęledzenia, metody diagnozy i kwalifikacji do w"ączenie do resocjalizacji osób odbywających
By" on realizowany przy wspó"udziale Diakonii róŻnego typu rehabilitacji. Uczestnicy poznali kar� pozbawienia wolnoĘci programu opieki
KoĘcio"a Ewangelickiego w Martinshof i orga- takŻe obowiązujący w Niemczech system nad niepe"nosprawnymi. Wi�cej informacji na
nizacji Internationaler Bund, trwa" od 11 czer- kszta"cenia osób ze specjalnymi potrzebami temat tego projektu znajdziecie Pałstwo w wy-
wca do 20 lipca 2001 roku. G"ównym jego ce- edukacyjnymi oraz organizacj� pomocy psy- wiadzie z jego twórczynią.
lem by"o doskonalenie zawodowe osób na co chologiczno-pedagogicznej. Wszystkie zagad- To wszystko co mogliĘmy obserwowa� w Niem-
dzieł zajmujących si� terapią i rehabilitacją nienia teoretyczne prezentowane podczas sta- czech, natchn�"o nas nową si"ą i energią do pracy
osób niepe"nosprawnych. Nie doĘ�, Że uczest- Żu znajdowa"y takŻe swój wymiar praktyczny mówi Iwona Wojtczak-Grzesiłska. Wszystkich
nicy mogli poszerzy� swoją wiedz� i umiej�t- podczas wizyt studyjnych w placówkach po- uczestników zaskoczy"o i stanowi"o wyzwanie to
noĘci, to jeszcze w jego efekcie powsta"y kolej- mocy osobom niepe"nosprawnym. Uczestnicy doĘwiadczenie misyjnoĘci w pracy z niepe"no-
ne koncepcje projektów. byli goĘ�mi mi�dzy innymi szkó" wyrównaw- sprawnymi, czasami nawet uniŻonoĘci w stosunku
W staŻu uczestniczy"o 15 osób. SpoĘród zg"o- czych w Goerlitz i Rothenburgu, przedszkola do nich. Widoczne by"o to praktycznie na kaŻdym
szonych 46 osób bardzo starannie dobieraliĘmy integracyjnego i wspólnoty ekologiczno-socjal- kroku. W oĘrodkach stworzono warunki odpowia-
uczestników staŻu mówi Iwona Wojtczak- nej w Pommritz. Podczas wizyt uczestnicy sta- dające naszemu codziennemu Życiu. Nie wprowa-
Grzesiłska psycholog pracujący w Stowarzy- Żu nie byli jednak jedynie goĘ�mi. Aktywnie dzono podzia"ów na personel i osoby niepe"no-
szeniu, opiekun merytoryczny staŻystów. brali udzia" w zaj�ciach prowadzonych przez sprawne. Wszyscy jedli przy jednym stole, nie by-
ChcieliĘmy aby osoby uczestniczące w staŻu po- niemieckich terapeutów w domu pomocy spo- "o wydzielonych miejsc. Podczas opieki nad oso-
strzega"y moŻliwoĘ� sprawstwa zawodowego , "ecznej, warsztatach terapii zaj�ciowej, zak"a- bami ob"oŻnie chorymi w oczy rzuca" si� niezwy-
czyli widzia"y potrzeb� i szans� w kszta"ceniu za- dach aktywnoĘci zawodowej. Sporo nowej k"y szacunek dla cia"a osoby ob"oŻnie chorej, jej
wodowym, a takŻe chcia"y zdobyte umiej�tnoĘci wiedzy staŻyĘci nabyli takŻe podczas zaj�� pro- psychiki. NiezaleŻnie od staŻu pracy od wszystkich
wykorzysta� w praktyce. ChcieliĘmy, aby wi�k- wadzonych przez polskich organizatorów pro- pracowników emanowa" ogromny entuzjazm. Ele-
szoĘ� staŻystów pracowa"a jako nauczyciele w spe- jektu, mi�dzy innymi z metodyki tworzenia ment ten by" szczególnie waŻny dla uczestników
cjalnych szko"ach zawodowych. Niestety, w tej i realizacji autorskich programów i projektów staŻu. MoŻemy wi�c liczy�, Że b�dą oni kreatora-
grupie osób tylko cz�Ę� spe"nia"a pozosta"e kryte- terapeutyczno-edukacyjnych. mi nowej jakoĘci w pracy z osobami niepe"no-
ria merytoryczne, w tym znajomoĘ� j�zyka nie- Bardzo waŻnym rezultatem projektu są takŻe sprawnymi.
mieckiego. Dlatego kryterium miejsca pracy sta"o stworzone przez uczestników koncepcje dal- Koordynator projektu Anna Machalica-Pu"to-
si� w pewnym momencie wtórne. Okaza"o si� bo- szych dzia"ał terapeutycznych. Powsta"o 12 rak, szefowa Stowarzyszenia, podkreĘla takŻe
wiem, Że do projektu zg"osi"y si� osoby niebezpo- bardzo ciekawych projektów o bardzo zróŻni- inną wartoĘ�, którą niós" ze sobą projekt. Bar-
Ęrednio związane z kszta"ceniem zawodowym, ale cowanej tematyce. WĘród nich znalaz"y si� dzo pilnowa"am, aby uczestnicy przelali na papier
takie, które mia"y wol� zmieniania siebie projekty dzia"ał z zakresu edukacji seksualnej swoje pomys"y, aby przyj�"y one fizyczną form�
w sferze dzia"alnoĘci zawodowej chcia"y zdoby- oraz przygotowania do Życia w rodzinie dla projektów. Mam ĘwiadomoĘ�, Że pisanie projektu
tą wiedz� wykorzystywa� w praktyce. Bardzo osób niepe"nosprawnych intelektualnie, inte- jest bardzo skomplikowanym zaj�ciem i nikt w"a-
istotnym kryterium by"a takŻe znajomoĘ� j�zyka. gracji sensorycznej dla uczniów niepe"no- Ęciwie tego nie uczy. Okaza"o si�, Że to w"aĘnie
Oceny w tym zakresie dokonywali sami zaintere- sprawnych intelektualnie i z zaburzeniami by"o dla staŻystów najtrudniejsze. KoniecznoĘ� pi-
sowani i jedynie na tej podstawie dowiadywaliĘmy emocjonalnymi i wiele innych. W ramach sania projektów da"a moŻliwoĘ� nie tylko skon-
si�, w jakim stopniu poszczególne osoby znają j�- przygotowanego projektu Szlak niepe"no- frontowania polskiej i niemieckiej rzeczywistoĘci,
zyk obcy. RzeczywistoĘ� zweryfikowa"a deklaracje sprawni b�dą uczestniczyli w wycieczkach ro- ale takŻe sk"oni"a do refleksji i przemyĘlenia, co
niektórych osób. Niektóre sytuacje wymaga"y po- werowych, projekt Glina zaowocowa� ma moŻna by wykorzysta�.
mocy t"umacza, to zaĘ wp"yn�"o na przebieg sta- powstaniem pracowni ceramicznej w Gimna- Podsumowując projekt, uczestnicy zwrócili
Żu. MusieliĘmy "ączy� w grupy osoby znające j�- zjum Specjalnym w �yrardowie. Uczestnicy uwag� na moŻliwoĘ� podnoszenia kwalifikacji
zyk z takimi, które go nie zna"y. StaŻyĘci bowiem zwrócili takŻe uwag�, na moŻliwoĘci jakie dają zawodowych i wykorzystywania zdobytej wie-
pracowali a bez moŻliwoĘci porozumiewania si� integracyjne warsztaty teatralne i stworzyli dzy w praktyce. Miejmy nadziej�, Że wystarczy
nie by"o to moŻliwe. projekt w"ączenia ich do terapii mieszkałców im zapa"u na d"ugi czas.
Podczas staŻu uczestnicy mieli moŻliwoĘ� ca"o- Domu Pomocy Spo"ecznej. Miano najbardziej
Ęciowo zapozna� si� ze specyfiką pracy z nie- innowacyjnego, i to w skali ca"ego kraju, pro- Marta Cydejko
38
BIULETYN
OPIEKA SPO�ECZNA 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Aresztant opiekunem?
Rozmowa z Agnieszką Ziąbką,
pedagogiem, autorką projektu Duet ,
pracującą w Domu Pomocy Spo"ecznej
dla Ch"opców UpoĘledzonych Umys"owo
w Krakowie
Na czym polega stworzony przez Panią Z jednej strony wi�ęniowie zostaną prze- nie jest jeszcze doprecyzowane, w jakiej to
projekt Duet ? szkoleni w zakresie obowiązków opiekuna b�dzie formie.
osoby niepe"nosprawnej, z drugiej zaĘ pra-
Projekt polega na po"ączeniu resocjalizacji cownicy Domu zostaną zaznajomieni z pro- Czy wyobraŻacie sobie Pałstwo sytu-
osób uzaleŻnionych od alkoholu, pozba- cedurami dotyczącymi aresztantów. acj�, w której aresztant, mimo naj-
wiaonych obecnie wolnoĘci (są to aresztan- szczerszych ch�ci, nie nadaje si� do tego
ci Aresztu �ledczego w Krakowie) z pracą Jakie kryteria zamierzacie Pałstwo sto- typu pracy lub obowiązki z nią związane
na rzecz naszych podopiecznych ch"op- sowa� przy doborze aresztantów do re- po prostu przerastają go. Co wtedy?
ców niepe"nosprawnych. alizacji projektu?
Podczas realizacji projektu przewidzieliĘmy
Mówi Pani o areszcie Ęledczym. Kojarzy W tym zakresie zdajemy si� na wiedz� i do- cotygodniowe spotkania, podczas których
si� on raczej z krótkotrwa"ym poby- Ęwiadczenie pracowników aresztu psy- omawiany b�dzie przebieg pracy poszcze-
tem. Czy czas sp�dzany przez osadzo- chologa oraz kierowników dzia"u peniten- gólnych osób. B�dzie to okazja, aby uczest-
nych w tym miejscu nie jest za krótki, cjarnego i terapeutycznego. Uczestnikami nicy projektu podzielili si� z nami swoimi
aby podją� prac� z osobami niepe"no- projektu b�dą osoby, które zakołczy"y cykl spostrzeŻeniami, problemami, trudnoĘcia-
sprawnymi? terapii odwykowej oraz wyrazi"y wol� mi. Nie przewidujemy zmiany osób do
uczestniczenia w tym projekcie. PrzewaŻ- opieki , a jedynie opiekunów.
ObawialiĘmy si� tego. Początkowo mia"am nie b�dą to osoby skazane za niep"acenie
zamiar nawiąza� wspó"prac� z wi�zieniem. alimentów lub za przest�pstwa drogowe. Jak zamierzacie Pałstwo dobiera�
Moje wątpliwoĘci rozwiali pracownicy Nie stawiamy jednoczeĘnie ograniczeł osoby niepe"nosprawne uczestników
aresztu. Projekt przewidziany jest na pó" wiekowych. projektu?
roku jest to czas niejednokrotnie krótszy
od pobytu osoby osadzonej. Czy dopuszczacie Pałstwo sytuacj�, Projektem zostaną obj�te osoby o znacz-
w której aresztant tak dobrze poczuje nym i g"�bokim stopniu upoĘledzenia,
Jak w za"oŻeniu ma wygląda� praca si� w roli opiekuna, Że takŻe po zakoł- w wi�kszoĘci sprawne fizycznie. G"ównym
aresztanta z osobą niepe"nosprawną? czeniu projektu i odbywania kary b�dzie kryterium kwalifikującym naszych pod-
chcia" kontynuowa� prac�? opiecznych do projektu jest niewielka licz-
Dom Pomocy Spo"ecznej b�dzie zawiera" ba zaj�� szkolnych, w jakich uczestniczą.
z zakwalifikowanymi do projektu szeĘcioma Mamy nadziej�, Że projekt ten stanie si� W związku z tym wi�kszoĘ� czasu sp�dzają
aresztantami umow� na czas okreĘlony. szansą dla osadzonych na odnalezienie na terenie Domu. Są to równieŻ osoby wy-
Podczas jej trwania aresztanci b�dą wyko- swojej drogi Życia po opuszczeniu aresztu. magające bardzo indywidualnej opieki
nywali wszystkie obowiązki przynaleŻne By� moŻe niektórzy z nich zdecydują si� aresztanci b�dą dodatkowym personelem,
opiekunom. B�dą oni piel�gnowa� ch"op- podją� nauk� w tym zakresie. ChcielibyĘmy jakŻe potrzebnym w opiece. Te wszystkie
ców upoĘledzonych w stopniu znacznym nawiąza� wspó"prac� ze Szko"ą Pracowni- czynniki spowodowa"y, Że takich w"aĘnie
i g"�bokim. JednoczeĘnie b�dą musieli re- ków Socjalnych w Krakowie, ale to juŻ dal- podopiecznych wytypowaliĘmy do uczest-
spektowa� indywidualne plany kaŻdego szy etap projektu. My oferujemy im certy- nictwa w projekcie.
z mieszkałców. OczywiĘcie rozpocz�cie fikat o ukołczeniu d"uŻszego praktycz-
projektu poprzedzone zostanie szkoleniem. nego szkolenia w tym zakresie. Niestety Rozmawia"a: Marta Cydejko
39
BIULETYN
KSZTA�CENIE JóZYKOWE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Ucz si� j�zyka obcego!
Projekt Reflect , w którym uczestniczy Paterman Training & Consultancy Sp. z o.o. macje, jak unikną� k"opotów z wejĘciem na
Paterman Training & Consultancy Sp. z o.o., Ciekawe jest, Że niechlubne tym razem pierwsze nowy rynek, skąd wzią� pieniądze na szkole-
pokazuje, jaką wag� przywiązują w"aĘciciele miejsce zajmują Anglicy. �wiadomi znaczenia nia, jak stworzy� strategi� j�zykową. MoŻna
ma"ych i Ęrednich przedsi�biorstw do nauki w"asnego j�zyka w kontaktach handlowych tam takŻe b�dzie znaleę� po"ączenia do stron
j�zyków obcych. w wi�kszoĘci nie stosują strategii j�zykowych. Na internetowych róŻnych organizacji zajmują-
Projekt Reflect skierowany jest do ma"ych drugim miejscu plasują si� Polacy. Co ciekawe, cych si� wspieraniem przedsi�biorców zainte-
i Ęrednich przedsi�biorstw. Jego g"ównym ce- u nas s"abszym elementem kompetencji j�zyko- resowanych eksportem w kraju i za granicą.
lem jest analiza potrzeb j�zykowych firm dzia- wych jest umiej�tnoĘ� przezwyci�Żania barier Istnieje takŻe moŻliwoĘ� zadawania pytał eks-
"ających na rynku mi�dzynarodowym, a takŻe kulturowych. Polacy są Ęwiadomi, ale jak pokazu- pertom z pałstw uczestniczących w projekcie
wskazanie im ęróde" wsparcia i informacji. je raport, niewiele w tej sprawie robią. na temat przeszkód j�zykowych.
Pierwszym etapem projektu by"o przeprowa- Raport nie jest jedynym efektem projektu. Pla- Mamy nadziej�, Że nasza strona i znajdujące si� na
dzenie badał kompetencji j�zykowej w ma- nowane jest stworzenie strony internetowej, niej materia"y informacyjne on-line u"atwią ma"ym
"ych i Ęrednich przedsi�biorstwach w Polsce, dostarczającej nie tylko szczegó"owych danych i Ęrednim przedsi�biorstwom stworzenie spójnej
Wielkiej Brytanii, Irlandii i Portugalii. W bada- o badaniach i instytucjach je prowadzących, strategii j�zykowej oraz wejĘcie na rynek mi�dzy-
niach wzi�"o udzia" 1000 przedsi�biorstw zaj- ale takŻe o organizacjach wspierających przed- narodowy. dodaje Piotr Paw"owski. I to bez
mujących si� eksportem. Osią badania by"o si�biorców w prze"amywaniu barier j�zyko- koniecznoĘci ponoszenia dodatkowych kosztów,
porównanie strategii j�zykowych w poszcze- wych i kulturowych. Pojawią si� tam takŻe ma- co jest nie bez znaczenia. Nasze narz�dzie udo-
gólnych firmach. BadaliĘmy, czy firmy posiada- teria"y informacyjne on-line. S"uŻy� mają one st�pniane b�dzie bowiem bezp"atnie.
ją strategi� j�zykową, czyli sposób na pokonanie wszystkim firmom zainteresowanym wejĘciem
barier j�zykowych i kulturowych w kontaktach na rynek mi�dzynarodowy i pragnącym po- Pe"ne wyniki raportu znajdziecie Pałstwo na stronie
handlowych. mówi Piotr Paw"owski z firmy lepszy� swoją strategi� j�zykową. Są tam infor- internetowej http://www.reflectproject.com
Certyfikaty rozdane
Od 2002 roku Polska jest pe"noprawnym 1. Promowanie j�zyka polskiego go, do którego nie w pe"ni przystają wszel-
uczestnikiem europejskiego programu kie nowoczesne metody nauczania j�zyków.
edukacyjnego European Label ( Euro- * Nauczanie i testowanie bieg"oĘci w j�- * Modimnet projekt zg"oszony dwukrotnie
pejski Znak JakoĘci ). Jego celem jest na- zyku polskim projekt z"oŻony przez przez dwie instytucje: Akademi� Górniczo-
gradzanie i upowszechnianie wyników Szko"� J�zyka i Kultury Polskiej Uniwersytetu -Hutniczą w Krakowie oraz Szko"� J�zyka
oraz materia"ów dydaktycznych projek- Jagiellołskiego opracowanie i zastosowa- i Kultury Polskiej Uniwersytetu �ląskiego
tów, przedsi�wzi�� oraz innowacji doty- nie zasad kszta"cenia j�zykowego okreĘlo- modelowy, multimedialny kurs j�zyków ma"o
czących nauczania i uczenia si� j�zyków. nych w dokumencie Common European Fra- znanych i ma"o nauczanych (w tym przypad-
mework w celu standaryzacji i kontroli jako- ku j�zyka polskiego) przeznaczony dla osób
W czerwcu w siedzibie Fundacji Rozwoju Sys- Ęci nauczania j�zyka polskiego jako j�zyka doros"ych z wykorzystaniem nowych techno-
temu Edukacji odby"o si� posiedzenie Komite- obcego, wyróŻnienie i opis poziomów bie- logii edukacyjnych oraz informatycznych.
tu Selekcyjnego pod przewodnictwem profe- g"oĘci w j�zyku polskim jako obcym, wpro-
sor Hanny Komorowskiej. SpoĘród 33 projek- wadzenie systemu oceny wyników naucza- 2. Kszta"cenie nauczycieli
tów zg"oszonych do pierwszej edycji konkursu nia w formie standardowych testów.
komisja z powodu niespe"nienia wymogów
* Grampol projekt z"oŻony przez Szko"�
* Primeros Pasos ( Pierwsze kroki ) pro-
formalnych odrzuci"a 6 wniosków. J�zyka i Kultury Polskiej Uniwersytetu �lą- jekt z"oŻony przez Akademi� Pedagogiczną
Pierwsze w Polsce certyfikaty European skiego program komputerowy wspomaga- w Krakowie, przeznaczony dla nauczycieli
Label otrzyma"o 14 projektów zgrupowa- jący nauczanie gramatyki polskiej jako ob- i studentów kolegiów nauczycielskich zamie-
nych w szeĘciu kategoriach utworzonych cej, przeznaczony dla cudzoziemców uczą- rzających pracowa� z dzie�mi w pierwszym
przez Komisj�: cych si� j�zyka polskiego j�zyka fleksyjne- etapie kszta"cenia (wczesne nauczanie j�zy-
40
BIULETYN
KSZTA�CENIE JóZYKOWE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
ków obcych w tym przypadku j. francu- programu nauczania w OĘrodku wiedzy o re- * Drzwi do Europy projekt zg"oszony przez
skiego i hiszpałskiego). gionie i mieĘcie, którą nast�pnie s"uchacze Gimnazjum nr 3 w Opolu rozwija szeroko
* Delfort projekt z"oŻony przez Centralny wykorzystują podczas ca"orocznej akcji poj�tą kompetencj� j�zykową uczniów po-
OĘrodek Doskonalenia Nauczycieli w Warsza- OĘrodka Pogotowie j�zykowe , s"uŻąc po- przez dodatkowy program nauczania j�zyka
wie projekt o zasi�gu ogólnopolskim mają- mocą grupom zagranicznym przyjeŻdŻają- angielskiego, poznawanie kultur krajów an-
cy na celu doskonalenie zawodowe nauczy- cym do PrzemyĘla. gloj�zycznych, wprowadzanie w klasach
cieli j�zyka niemieckiego uczących w szko- o profilu przedsi�biorczoĘci terminów z za-
"ach podstawowych i ponadpodstawowych. 4. Licea kresu biznesu, wreszcie nauczanie j�zyka an-
* Young Learners projekt z"oŻony przez Cen- gielskiego dzieci z wadą s"uchu.
tralny OĘrodek Doskonalenia Nauczycieli
* Rzeka daje, rzeka zabiera projekt zg"o-
wWarszawie ogólnopolski projekt przygo- szony przez Liceum Ogólnokszta"cące To- 6. Szko"y podstawowe
towujący wprowadzenie do szkó" podstawo- warzystwa Alternatywnego Kszta"cenia
wych (klasy 1 3) wczesnej edukacji j�zykowej w Opolu dotyczy ĘcieŻki mi�dzyprzed- * Edukacja humanistyczna i matematycz-
(g"ównie j�zyków najcz�Ę-ciej nauczanych: miotowej promującej nauczanie zarówno no-przyrodnicza prowadzona po angiel-
angielskiego, niemieckiego i francuskiego). j�zyka popularnego (j. angielski), jak i j�zy- sku metodą projektów projekt zg"oszony
* Insett projekt z"oŻony przez Centralny ków rzadko uŻywanych (j. fiłski). W tym przez Szko"� Podstawową nr 62 w Bydgosz-
OĘrodek Doskonalenia Nauczycieli w Warsza- celu wykorzystywana jest dzia"alnoĘ� eko- czy ma na celu pog"�bienie znajomoĘci j�-
wie ogólnopolski program doskonalenia logiczna i artystyczna. zyka angielskiego wĘród uczniów, zwi�ksze-
nauczycieli j�zyka angielskiego, zapewniają- nie motywacji do nauki poprzez ukazanie j�-
cy im moŻliwoĘci rozwoju zawodowego po- 5. Gimnazja zyka jako narz�dzia do komunikowania si�
przez ogólnopolskie szkolenia metodyczne i przekazywania informacji.
(ze szczególnym uwzgl�dnieniem nauczycieli
* ZnajomoĘ� j�zyków "ączy ludzi projekt Hiszpanią w sercu projekt zg"oszony
* Z
z ma"ych miasteczek i obszarów wiejskich) zg"oszony przez Gimnazjum nr 3 w Trzebini przez Szko"� Podstawową TAK w Opolu to
obejmujące z kaŻdym rokiem coraz wi�k- popularyzowanie j�zyka hiszpałskiego
3. Zagadnienia interkulturowoĘci szą liczb� gimnazjów, wykorzystuje czynnik wregionie poprzez szeroko zakrojoną akcj�
zabawy i rywalizacji w celu zwi�kszenia mo- uczenia m"odzieŻy i dzieci j�zyka hiszpał-
* Nasz region w j�zykach obcych projekt tywacji uczniów do nauki j�zyków (angiel- skiego oraz zapoznawania z kulturą latyno-
zg"oszony przez OĘrodek Nauczania J�zyków skiego, niemieckiego, francuskiego i rosyj- amerykałską.
Obcych Mateinander w PrzemyĘlu obej- skiego) i podnoszenia poziomu j�zykowego UroczystoĘ� wr�czenia certyfikatów odby"a si�
muje wprowadzenie (i ciąg"e utrwalanie) do uczestników. pod koniec wrzeĘnia 2002 roku w Krakowie.
Dyplom dla doradcy
Trzy lata potrwa realizacja projektu dotyczą- G"ównym celem projektu zatytu"owanego Trans- Autorzy projektu pomyĘleli równieŻ o odpo-
cego stworzenia mi�dzynarodowego progra- nacjonalne poradnictwo zawodowe jest rozwój wiednim wyposaŻeniu warsztatu pracy dorad-
mu kszta"cenia doradców zawodowych i doskonalenie systemu kszta"cenia doradców za- ców zawodowych oraz o zagwarantowaniu bazy
Ęwiadczących us"ugi poradnictwa zawodowe- wodowych i ujednolicenie w skali mi�dzynarodo- informacji zawodowej o zasi�gu europejskim,
go. Koordynatorem przedsi�wzi�cia jest De- wej niektórych jego form. W trakcie trwania pro- obejmujące dane, dotyczące czterech krajów
partament Polityki Rynku Pracy w Minister- jektu zostaną przeanalizowane wymagania, jakie partnerskich.
stwie Pracy i Polityki Spo"ecznej. stawia si� doradcom zawodowym Realizatorzy WĘród instytucji partnerskich realizujących to
projektu okreĘlą profil zawodowy eurodoradcy, przedsi�wzi�cie znalaz"y si� oprócz MPiPS urz�dy
Wysoka stopa bezrobocia w Polsce coraz cz�Ęciej z uwzgl�dnieniem róŻnic kulturowych w poszcze- pracy z Austrii, Niemiec i W�gier, a takŻe Uniwer-
sk"ania osoby poszukujące pracy do podejmowa- gólnych krajach, a takŻe opracują szczegó"owy sytet Jagiellołski, Universitaet Klagenfurt, Uni-
nia prób znalezienia jej za granicą. Dotyczy to program podyplomowego kszta"cenia doradców wersytet Szeget oraz WyŻsza Szko"a Administracji
zresztą równieŻ szkolenia i dokszta"cania si� i jest zawodowych w zakresie eurodoradztwa wraz Publicznej w Mannheim. Rezultaty ich wspólnego
zjawiskiem spotykanym nie tylko w naszym kra- z materia"ami dla wyk"adowców i s"uchaczy. przedsi�wzi�cia b�dą prezentowane na spotka-
ju. Z tego samego powodu automatycznie rosną Przewodnik dla s"uchaczy studiów podyplomo- niach i konferencjach krajowych i mi�dzynarodo-
wymagania stawiane instytucjom zajmującym si� wych trafi równieŻ do odbiorców w wyŻszych wych. Materia"y promujące kszta"cenie eurodo-
doradztwem zawodowym, które muszą przygo- uczelniach, oraz w urz�dach pracy, centrach in- radców zostaną udost�pnione w Internecie
towa� si� do Ęwiadczenia us"ug poradnictwa formacji i innych instytucjach Ęwiadczących wszystkim Narodowym Centrom Zasobów Porad-
o wymiarze europejskim. us"ugi w zakresie poradnictwa zawodowego. nictwa Zawodowego (National Resource Centres
41
BIULETYN
DORADZTWO ZAWODOWE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
for Vocational Guidance) i ich klientom w euro- dowej w nowych krajach cz"onkowskich Unii Czy to znaczy, Że w przysz"oĘci wszyscy dorad-
pejskiej sieci EUROGUIDANCE. Europejskiej. W tamtym projekcie nie byliĘmy cy zawodowi b�dą eurodoradcami?
Oprojekcie rozmawiamy z dr Hanną �wiątkie- promotorem, wspó"pracowaliĘmy z Niemcami,
wicz-Zych, zast�pcą dyrektora Departamentu Austrią i W�grami. KaŻdy z tych krajów opraco- Na pewno znakomita ich wi�kszoĘ�. Oczywi-
Polityki Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Po- wa" seri� publikacji, w których opisa" swój sys- Ęcie przy obecnym wzroĘcie bezrobocia po-
lityki Spo"ecznej tem poradnictwa zawodowego. Powsta" rów- trzebni są przede wszystkim pracownicy, któ-
nieŻ spis instytucji w Unii Europejskiej zajmują- rzy powinni obs"ugiwa� ludzi poszukują-
Dlaczego coraz wi�kszą uwag� przywiązuje cych si� poradnictwem zawodowym, a takŻe cych pracy w Polsce, ale w Ustawie o zatrud-
si� do poradnictwa transnacjonalnego? opracowania dotyczące wymagał kwalifikacyj- nieniu i przeciwdzia"aniu bezrobociu jest
nych doradców zawodowych i zarządzania in- zapis, Że minister pracy moŻe okreĘla� stan-
NajwaŻniejszym powodem jest oczywiĘcie formacją. Ludzie, którzy realizowali tamten dardy podstawowych us"ug Ęwiadczonych
zbliŻająca si� akcesja Polski do Unii Europej- projekt, po jego zakołczeniu doszli do wnio- przez urz�dy pracy. Jednym z nich b�dzie
skiej. Gdy to si� stanie poradnictwo b�dzie sku, Że kwestie kszta"cenia doradców zawodo- standard dotyczący poradnictwa zawodowe-
musia"o mie� wymiar europejski, poniewaŻ wych wymagają dalszej analizy w ramach od- go w urz�dach pracy. Chcemy pokaza�, do
b�dziemy doradza� naszym pracownikom, ja- dzielnego projektu. czego urz�dy pracy powinny dąŻy�, jak po-
kie są moŻliwoĘci zatrudnienia w krajach Unii winno wygląda� poradnictwo indywidualne,
Europejskiej, dostarcza� im informacji o za- Biorą w nim udzia" te same kraje, ale zupe"- grupowe, rozmowa z klientem itd.
robkach, moŻliwoĘciach zamieszkania. Trzeba nie inne instytucje...
b�dzie równieŻ Ęwiadczy� podobne us"ugi Ministerstwo Pracy przej�"o realizacj� kilku
pracownikom z krajów unijnych, którzy b�dą Owszem. W pierwszym projekcie umow� za- projektów realizowanych w ramach progra-
chcieli przenieĘ� si� do Polski i podją� prac� wiera"y tylko krajowe urz�dy pracy, natomiast mu Leonardo da Vinci . Jak si� one wpisują
w naszym kraju. teraz, oprócz nich, wspó"pracują ze sobą rów- w polityk� prowadzoną przez resort?
nieŻ uczelnie z tych czterech pałstw. Polsk� re-
Realizacja projektu Transnacjonalne porad- prezentuje Uniwersytet Jagiellołski. MyĘl�, Że idealnie. Kwestie poradnictwa zawo-
nictwo zawodowe rozpocz�"a si� w Krajo- dowego są bardzo szeroko uj�te w przygotowa-
wym Urz�dzie Pracy... W jaki sposób ten projekt uzupe"nia swojego nym przez Ministerstwo Pracy Sektorowym Pro-
poprzednika? gramie Operacyjnym dotyczącym rozwoju zaso-
Tak, a po jego likwidacji 1. kwietnia 2002 roku bów ludzkich. Program ten b�dzie swego rodza-
przej�liĘmy go z ca"ym inwentarzem . W ra- Chcemy opracowa� program kszta"cenia euro- ju za"ącznikiem do Narodowego Planu Rozwo-
mach Krajowego Urz�du Pracy funkcjonowa"o doradcy na studiach podyplomowych. JeĘli uda ju , dokumentu opracowanego przez polski rząd
Centrum Metodyczne Informacji i Poradnictwa nam si� go stworzy�, to cztery uczelnie biorące w ramach dzia"ał przygotowujących nasz kraj do
Zawodowego, które zajmowa"o si� wszelkimi udzia" w programie podpiszą porozumienie, przyj�cia unijnych funduszy strukturalnych. We
aspektami rozwoju poradnictwa zawodowego w którym zobowiąŻą si� w przysz"oĘci kszta"ci� wszystkich programach i strategiach Ministerstwa
w Polsce. Po likwidacji tej jednostki jej obo- eurodoradców w oparciu o opracowane przez Pracy bardzo duŻo miejsca poĘwi�camy w"aĘnie
wiązki przeją" Departament Polityki Rynku Pra- nas materia"y. W tej chwili trwają dyskusje na poradnictwu zawodowemu. MoŻna tu wspo-
cy w Ministerstwie Pracy i Polityki Spo"ecznej. temat sposobów przyznawania dyplomów. mnie� cho�by o programie Pierwsza praca .
Projekt jest kontynuacją realizowanego w la- Uczelnie zastanawiają si�, czy kaŻda z nich Jednym z bloków tematycznych w nim wymie-
tach 1998-2001 przedsi�wzi�cia dotyczącego b�dzie przyznawa"a swój, czy teŻ b�dzie to nionych jest w"aĘnie poradnictwo zawodowe, ja-
wprowadzenia i instytucjonalizacji poradnic- wspólny wzór. Studia b�dą si� odbywa"y w j�zy- ko instrument wspomagający absolwencką m"o-
twa zawodowego na p"aszczyęnie mi�dzynaro- ku angielskim. dzieŻ przy wyborze kariery zawodowej.
Dobre rady na odleg"oĘ�
Znaczenie poradnictwa zawodowego od skorzysta� z pomocy specjalistów. Z kolei fon wraz z kwestiami dotyczącymi szkolenia. Je-
kilku lat roĘnie w Polsce w zawrotnym doradcy zdają sobie spraw�, Że dotychcza- go promotorem jest Federalny Urząd Pracy
tempie. Powód niestety jest bardzo proza- sowe formy ich pracy wymagają odĘwieŻe- Niemiec, a wspó"pracują z nim urz�dy pracy
iczny coraz wi�cej Polaków pozostaje bez nia i unowoczeĘnienia. oraz wyŻsze uczelnie z Austrii, Czech, Lichten-
pracy, bądę staje przed koniecznoĘcią steinu, Polski, Rumunii, S"owacji i W�gier.
zmiany zawodu. Do naszej ĘwiadomoĘci S"uŻy� temu ma projekt pilotaŻowy Poradnic- W Polsce projekt realizowa"o początkowo
zaczyna dociera� fakt, Że z tymi problema- two na odleg"oĘ� rozwój metodyki poradnic- Centrum Metodyczne Informacji i Poradnic-
mi nie musimy boryka� si� sami i warto twa/katalog metod dla poradnictwa przez tele- twa Zawodowego Krajowego Urz�du Pracy.
42
BIULETYN
DORADZTWO ZAWODOWE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Po likwidacji tej instytucji oficjalnym partne- kie kwestie związane z poradnictwem są do niego zg"osi i czy rzeczywiĘcie skorzysta
rem Niemców zosta" Departament Polityki badane przez naukowców. Rozpocz�liĘmy z jego porad.
Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki od analizy systemów poradnictwa istnieją-
Spo"ecznej. O projekcie, którego realizacja cych w krajach realizujących projekt. My Czy w poradnictwie na odleg"oĘ� klienci
zaplanowana jest do kołca paędziernika równieŻ wype"niliĘmy stosowny kwestiona- b�dą mieli zak"adane swoje karty?
2004 roku, rozmawiamy z GraŻyną Morys- riusz, próbując okreĘli� system poradnictwa
-Gieorgicą, polskim koordynatorem przed- istniejący w Polsce. Nast�pnym zadaniem Jeden z modu"ów dotyczy przygotowania na-
si�wzi�cia. by"o okreĘlenie aktualnych kwalifikacji rz�dzia, w którym doradca b�dzie móg" zapi-
i kompetencji doradców zawodowych, teŻ sa� informacje o kliencie. MoŻe to by� przy-
Distance Counselling to kolejne wspólne w oparciu o specjalnie przygotowane pod datne cho�by w takiej sytuacji, gdy klient te-
przedsi�wzi�cie polskich i niemieckich kątem potrzeb projektu kwestionariusze.. lefonując po raz kolejny trafi na innego do-
instytucji zajmujących si� problematyką We wrzeĘniu br. odby"o si� drugie spotkanie radc�. Wówczas nie b�dzie on musia" po raz
zatrudnienia. Dlaczego tak ch�tnie i cz�- partnerów projektu. W jego trakcie przed- kolejny zadawa� tych samych pytał.
sto wspó"pracujemy w tej dziedzinie stawiono wyniki dwóch kwestionariuszy
z Niemcami? oraz dyskutowano, w jaki sposób mogą one W obowiązującym systemie prawnym
by� wykorzystane do szkolenia doradców. moŻe to by� jednak niemoŻliwe...
Po prze"omach historycznych w obu krajach Podstawowym produktem projektu mają
Niemcy byli pierwszym partnerem, który wy- by� materia"y szkoleniowe związane z pro- Owszem, musi bowiem istnie� zgoda klienta
ciągną" do nas r�k�. Relatywnie dobrze znali wadzeniem poradnictwa na odleg"oĘ�, zo- na to, by informacje o nim by"y gromadzone
nasze uwarunkowania i ich propozycje doty- staną równieŻ przeszkoleni multiplikatorzy i przetwarzane. Ta kwestia prawna b�dzie
czące rozwoju poradnictwa zawodowego od- metody oraz po jednej grupie doradców za- musia"a by� uregulowana, jeĘli wprowadzimy
powiada"y naszym potrzebom. Pierwsze pol- wodowych w kaŻdym kraju. Z poradnic- w Polsce t� form� poradnictwa. Na Ęwiecie
skie centra informacji zawodowej powsta"y twem na odleg"oĘ� wiąŻą si� specyficzne istnieje tendencja, aby poradnictwo mia"o
w"aĘnie m. in. dzi�ki ogromnemu wsparciu Fe- kwestie komunikacji wy"ącznie przy pomocy charakter moŻliwie wolny , tzn. aby war-
deralnego Urz�du Pracy Niemiec. Przez ostat- g"osu. Umiej�tnoĘci, które doradcy mają stwa instytucjonalna towarzysząca dotychcza-
nie 10 lat, gdy poradnictwo zawodowe w Pol- wypracowane w kontaktach face to face nie- sowym formom poradnictwa by"a moŻliwie
sce rozwija"o si� w duŻym tempie, ta wspó"pra- zupe"nie przek"adają si� na kontakt telefo- najdelikatniejsza. Chcia"abym zwróci� uwag�
ca jeszcze bardziej si� zacieĘnia"a i zapraszano niczny. Sytuacja, w której nie widzimy klien- na jeszcze jedną spraw�. Wi�kszoĘ� spo"e-
nas do wspólnej realizacji kilku projektów. ta jest znacznie trudniejsza. W materia"ach czełstw europejskich staje si� wielokulturo-
szkoleniowych znajdą si� wi�c specjalistycz- wa. Doradcy przez telefon b�dą musieli zo-
Celem projektu jest m. in. stworzenie ka- ne informacje dotyczące tego sposobu ko- sta� wyposaŻeni w specyficzną wiedz�, tak,
talogu metod dla poradnictwa przez te- munikowania si� ludzi. Ponadto są tu rów- aby mogli by� efektywni równieŻ w kon-
lefon. Czy w Polsce ten typ poradnictwa nieŻ istotne kwestie techniczne. Osoba taktach z osobami reprezentującymi inne kul-
w ogóle istnieje? udzielająca poradnictwa na odleg"oĘ� musi tury. Ten modu" takŻe jest uwzgl�dniony
mie� zapewniony dost�p do internetu, kom- w naszym projekcie. Jak wida�, aby porad-
Jak dotąd nie. Dla nas jest to zupe"nie nowa puterowych baz danych. DuŻy modu" pod- nictwo na odleg"oĘ� mog"o dobrze funkcjo-
forma pracy. Nasi partnerzy zachodni, a wi�c r�cznika b�dzie wi�c poĘwi�cony tzw. zarzą- nowa� trzeba najpierw przemyĘle� wiele
Niemcy, Austria i Lichtenstein mają tu o wie- dzaniu informacją. trudnych kwestii.
le wi�ksze doĘwiadczenia. By� moŻe dlatego,
Że w tych krajach od wielu lat funkcjonują juŻ W centrach informacji i planowania karie- Projekt b�dzie realizowany jeszcze przez
tzw. zielone linie, gorące linie, call centers. ry zawodowej pracują doradcy zawodo- dwa lata. Jakie czekają Pałstwa zadania?
Prowadzą nie tylko poradnictwo przez tele- wi, którzy na podstawie rozmowy z klien-
fon, ale równieŻ przez internet, e-mail. Nie tem rozpoznają jego potrzeby i starają si� Do początku 2003 roku pracujemy nad do-
ukrywam, Że gdy partner niemiecki kilka lat mu pomóc. Czy przez telefon b�dą to mo- precyzowaniem treĘci poszczególnych mo-
temu zaproponowa" nam udzia" w tym pro- gli robi� równie skutecznie? du"ów, które znajdą si� w podr�czniku szko-
jekcie byliĘmy bardzo zaskoczeni, gdyŻ kon- leniowym dla doradców. Strona polska zaj-
centrowaliĘmy si� wówczas g"ównie na wdra- To jest problem natury metodycznej. Do- mowa� si� b�dzie modu"em dotyczącym
Żaniu do systemu urz�dów pracy indywidual- radcy w centrach mają oprócz rozmowy do procesów komunikowania si� w poradnic-
nych i grupowych metod poradnictwa. dyspozycji wiele metod wspomagających twie na odleg"oĘ�. A potem b�dą nast�pne
proces doradczy np. testy czy metody gru- spotkania, na których rozstrzygane b�dą
Prace nad projektem trwają juŻ rok. Co powe. Zdefiniowanie potrzeb klienta w po- nast�pne kwestie związane z pozosta"ymi
jak do tej pory uda"o si� osiągną�? radnictwie przez telefon odgrywa szcze- modu"ami podr�cznika i szkoleniem multi-
gólną rol�. Doradcy o wiele trudniej jest plikatorów.
Przede wszystkim okaza"o si�, Że projekt ma stwierdzi�, jakie są jego faktyczne potrzeby.
bardzo bogatą warstw� naukową, co moim Na dodatek nie ma pewnoĘci, czy klient,
zdaniem jest jego wielkim walorem. Wszyst- z którym rozmawia kiedykolwiek jeszcze si� Rozmawia" Dariusz Begiej
43
BIULETYN
DORADZTWO ZAWODOWE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Biedniejsi, lecz nie gorsi
W takich miejscach, jak to, ludziom ra- nie jest im nawet wys"a� dokumenty aplikacyjne -Czerwiłska. Poza tym w tworzeniu Centrum
czej nie jest do Ęmiechu. Nie panuje tu do pracodawcy. Najch�tniej z pomocy dorad- Informacji i Planowania Kariery Zawodowej
jednak tak grobowa atmosfera jak ców zawodowych korzystają ludzie m"odzi. w Szczecinie bra"a udzia" strona niemiecka, dla-
w poĘredniaku . Tych, którzy trafiają do Oprócz poradnictwa indywidualnego prowadzi- tego chcieliĘmy porówna� funkcjonowanie tych
Centrum Informacji i Planowania Kariery my równieŻ poradnictwo grupowe, warsztaty placówek po obu stronach granicy.
Zawodowej moŻna okreĘli� jako optymi- z autoprezentacji, przygotowania do planowa-
stów. Wierzą lub mają nadziej�, Że bez- nia kariery zawodowej. Przekonali Niemców!
robocie nie jest dŻumą, która dopada
cz"owieka raz na zawsze i Że są lekarze, Co moŻe akrobata? Na staŻ do Kiel i Neubrandenburga wyje-
którzy potrafią podpowiedzie�, jak sobie cha"a siedmioosobowa grupa, w sk"ad której
z nim poradzi�. Szczeciłskie Centrum wyposaŻone jest weszli ludzie zajmujący si� poszukującymi
w komputerową baz� danych z informacja- pracy i bezrobotnymi pracownicy centrów
W Polsce doradcy zawodowi są zatrudniani mi o ponad pi�ciuset zawodach. MoŻna informacji i planowania kariery zawodowej
w powiatowych urz�dach pracy i w centrach w niej sprawdzi�, np. jakie predyspozycje w Szczecinie i Koszalinie oraz t"umacz. Przez
informacji i planowania kariery zawodowej. wymagane są od przewodnika wycieczek, dwa tygodnie przebywali oni w niemieckich
Ich zadaniem jest niesienie pomocy osobom kto nie powinien wykonywa� zawodu dŻo- urz�dach pracy oraz w instytucjach szkole-
poszukującym pracy, wybierającym zawód keja lub jakie moŻliwoĘci kariery zawodowej niowych, które z nimi wspó"pracują. Pozna-
po raz pierwszy lub tym, którzy z róŻnych czekają akrobat� (wed"ug komputera nie- wali m.in. metody i formy pracy z grupami
przyczyn muszą go zmieni�. Doradcy poma- ograniczone!). Program zawiera takŻe wizu- bezrobotnych, standardy us"ug doradczych,
gają takŻe w rozpoznaniu kwalifikacji i umie- alizacj� niektórych zawodów. Odwiedzając struktur� organizacyjną niemieckich urz�-
j�tnoĘci zawodowych oraz w planowaniu ka- Centrum, moŻna równieŻ skorzysta� z bi- dów pracy. Ten program da" nam z pewnoĘcią
riery zawodowej. blioteki, obejrze� film prezentujący je- pewną wizj� przysz"oĘci i ĘwiadomoĘ� Ęrodków
W kraju dzia"a 51 centrów informacji i plano- den z interesujących nas zawodów (tu nie- finansowych, którymi dysponują Niemcy. Do-
wania kariery zawodowej. Szczeciłskie po- stety wybór jest stosunkowo niewielki), po- radcy przekonali si� natomiast, Że absolutnie
wsta"o jako jedno z pierwszych. Na brak za- szuka� ofert pracy na stronach interneto- nie są gorsi uwaŻa Agnieszka Zmys"owska-
j�� nie moŻe narzeka�. Województwo za- wych. Najwi�kszym zainteresowaniem cie- -Czerwiłska.
chodniopomorskie ze stopą bezrobocia si�ga- szą si� jednak tzw. kioski. Są to pulpity kom- Na początku roku w Szczecinie odby"o si� se-
jącą 24% plasuje si� na trzecim miejscu puterowe s"uŻące do przeglądania ofert minarium podsumowujące projekt, w którym
w kraju. Pracy brakuje w"aĘciwie dla kaŻdej pracy znajdujących si� w bazie informa- wzi�li takŻe udzia" goĘcie z Niemiec. Szczecił-
grupy zawodowej. W czerwcu og"oszono cyjnej Centrum. MoŻna tu takŻe pozosta- scy organizatorzy podkreĘlają, Że po realizacji
upad"oĘ� Stoczni Szczeciłskiej. Jej pracowni- wi� w"asne og"oszenie. tego przedsi�wzi�cia Niemcy przekonali si�
cy jednak juŻ od kilku miesi�cy zg"aszali si� Do poradnictwa zawodowego, a zw"aszcza do nich jako do partnerów i wspó"praca zata-
do urz�dów pracy. Czy w tak trudnej sytuacji do ciąg"ego podnoszenia kwalifikacji osób cza obecnie coraz szersze kr�gi.
doradca zawodowy jest w stanie komukol- bezpoĘrednio zajmującymi si� pracą z ludęmi Pok"osiem tego projektu b�dzie m.in. bank
wiek pomóc? bezrobotnymi, przywiązuje si� w Zachodnio- informacji o praktykach, który powstaje
OczywiĘcie, Że tak mówi Agnieszka Zmy- pomorskiem duŻą wag�. �wiadczy o tym w Centrum Informacji i Planowania Karie-
s"owska-Czerwiłska, kierownik Oddzia"u cho�by projekt zrealizowany w ubieg"ym ro- ry Zawodowej w Szczecinie i w Koszalinie.
Programów Rynku Pracy w Wojewódzkim ku w ramach programu Leonardo da Vinci Nie chodzi nam jednak o praktyczną nauk� za-
Urz�dzie Pracy w Szczecinie. Doradca moŻe przez Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie wodu, która odbywa si� w szko"ach zawodo-
pomóc w ponownym okreĘleniu predyspozycji przy wspó"pracy z dwoma partnerami z Nie- wych. Chcemy, aby te praktyki umoŻliwia"y
zawodowych, dostarczy� informacji na temat miec: Urz�dem Pracy w Norymberdze i pod- m"odzieŻy kołczącej szko"y zdobycie doĘwiad-
miejsc pracy, niekoniecznie w regionie. MoŻe leg"ym mu Urz�dem Pracy w Kiel. czenia w swoim zawodzie. Tego przede wszyst-
takŻe wesprze� daną osob� psychicznie, aby Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie na sta"e kim oczekują pracodawcy. Mam nadziej�, Że
zdoby"a si� na odwag� i poszuka"a pracy np. wspó"pracuje z urz�dami pracy z Niemiec i stąd bank ruszy do kołca 2002 roku mówi
poza miejscem zamieszkania. Doradcy zawodo- zrodzi"a si� idea, aby doĘwiadczenia, jakie mają Agnieszka Zmys"owska-Czerwiłska.
wi pe"nią cz�sto funkcj� terapeutów, poniewaŻ nasi doradcy zawodowi, skonfrontowa� z do-
osoby poszukujące pracy są sfrustrowane i nie Ęwiadczeniami i metodami pracy doradców
potrafią si� odnaleę� w takiej sytuacji, niezr�cz- z Niemiec mówi Agnieszka Zmys"owska- Rozmawia": Dariusz Begiej
44
BIULETYN
DORADZTWO ZAWODOWE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Za klientem idą pieniądze
Rozmowa z Ma"gorzatą Babaryko,
kierownikiem Centrum Informacji
i Planowania Kariery Zawodowej
w Szczecinie, uczestniczką staŻu
w Niemczech
Dwutygodniowy staŻ w Niemczech odby- mys" i moŻna go wykorzysta� takŻe u nas. bycia praktyk zawodowych w Szwecji, a tak-
wa" si� w grupach tematycznych. Co naj- Wiele osób jest na przyk"ad zainteresowa- Że na temat samego kraju, czyli jego kultury,
bardziej Panią zainteresowa"o? nych pracą w policji. Tymczasem sprawa eta- specyfiki Życia, warunków socjalnych. Euro-
Przede wszystkim organizacja doradztwa za- tów jest tam mocno skomplikowana. W trak- doradztwo b�dziemy musieli pr�dzej czy póę-
wodowego i dzia"alnoĘ� s"uŻb związanych cie takich targów moŻna na przyk"ad infor- niej wprowadzi� takŻe w Polsce, a wi�c war-
z urz�dami pracy. W Niemczech wygląda to mowa� ch�tnych, Że moŻe warto stara� si� to mie� to na uwadze juŻ teraz. Dlatego za-
nieco inaczej niŻ w Polsce, poniewaŻ jest o prac� w policji juŻ po szkole Ęredniej, a do- mierzam przygotowa� do tego jedną z pra-
wyraęny podzia" na doradc� pracy, który piero potem studiowa� w szkole oficerskiej. cownic Centrum.
zajmuje si� poĘrednictwem pracy i doradc� MoŻna równieŻ przygotowa� informacje na
zawodowego, planującego ĘcieŻki edukacyj- temat egzaminów do szko"y w Szczytnie, wy-
ne i pomagającego w wyborze zawodu. magał stawianych przed przysz"ymi policjan-
WPolsce doradca jest omnibusem, zajmuje tami itd. MyĘl�, Że zaczniemy organizowa�
si� praktycznie wszystkim. W maju 2002 ro- targi w naszym Centrum juŻ pod koniec tego
ku Niemcy zreorganizowali swój system, roku. Pracujemy równieŻ nad bankiem infor-
tworząc coĘ w rodzaju zespo"ów. W tej chwi- macji o osobach poszukujących pracy udo-
li osoba przychodząca do urz�du pracy ma st�pnianym w Internecie i w Telegazecie. Jest
zapewnioną kompleksową obs"ug�. Siada to równieŻ rozwiązanie wzorowane na tym,
przy stoliku i zmieniają si� tylko urz�dni- czym dysponują Niemcy.
cy, którzy za"atwiają z klientem wszystkie
formalnoĘci, począwszy od rejestracji, po- Kwestie finansowe zapewne róŻnią sys-
przez poĘrednictwo pracy, szkolenia i do- tem niemiecki i polski...
radztwo zawodowe. Niemcy dopiero testują OczywiĘcie, nie ma porównania, jeĘli chodzi Czy Niemcy interesowali si� rozwiązania-
ten system, wi�c trudno powiedzie�, jak on o iloĘ� pieni�dzy przeznaczonych na pomoc mi polskimi?
si� sprawdzi. dla jednej osoby. Co wi�cej, jeĘli pojawią si� Zdecydowanie mniej. No cóŻ, wychodzą z za-
jakieĘ plany związane z danym klientem, to "oŻenia, Że to, co robią u siebie jest najlepsze.
Czy któreĘ z niemieckich rozwiązał b�dzie idą za tym dodatkowe pieniądze. W Polsce Zamiast s"ucha� innych, wolą si� pochwali�.
zastosowane w szczeciłskim Centrum? bariera finansowa moŻe niestety zniweczy�
Owszem, myĘlimy o tym. W niemieckich cen- nawet wielomiesi�czną prac�. To by" pracowity staŻ?
trach organizowane są cyklicznie targi infor- Bardzo pracowity. WracaliĘmy do domu wie-
macji na temat konkretnego zawodu. Podczas I uniemoŻliwi� wprowadzenie nowych roz- czorem i musieliĘmy od razu opisywa� to, co
naszego pobytu w Neubrandenburgu trwa"y wiązał, które w Niemczech si� sprawdzają... zobaczyliĘmy w ciągu dnia, poniewaŻ nat"ok
w"aĘnie targi na temat Bundes-wehry. To by- Zgoda, ale mamy przynajmniej ĘwiadomoĘ�, informacji by" tak duŻy, Że trzeba by"o je na-
"a Ęwietna wystawa z olbrzymimi zdj�ciami, do jakich dzia"ał powinniĘmy dąŻy�. tychmiast selekcjonowa�.
folderami, z informacjami na temat tego, W Niemczech bardzo rozbudowany jest sys-
gdzie powinien si� zg"osi� m"ody cz"owiek, tem eurodoradztwa. Poszczególne landy Czy teraz lepiej si� Pani doradza?
który chcia"by zosta� zawodowym Żo"nie- wspó"pracują z róŻnymi pałstwami. My od- Nie mog� jednoznacznie odpowiedzie�, Że
rzem. Takie targi odwiedzają zarówno zorga- wiedziliĘmy taki, który kooperuje ze Szwecją. tak. Ale staŻ wzbogaci" mnie o praktyczną
nizowane grupy szkolne, jak i osoby indywi- Jest w nim dost�pna pe"na baza danych na wiedz�, którą mog� przekazywa� m"odym
dualne. Stwierdzi"yĘmy, Że to wspania"y po- temat moŻliwoĘci kszta"cenia, pracy lub od- osobom. By"am, widzia"am, przekona"am si�.
45
BIULETYN
DORADZTWO ZAWODOWE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Podglądanie psychologów
Rozmowa z Katarzyną Biełczak,
doradcą zawodowym,
psychologiem,
uczestniczką staŻu w Niemczech
W trakcie pobytu w Niemczech intereso- ce i integrujące. W przysz"oĘci chcemy wpro- woju cz"owieka. Mog"am porówna� to, co
wa"a Panią zapewne przede wszystkim wadzi� u nas tzw. superwizj�, czyli psycholo- robi�, z pracą innych osób o tej samej spe-
praca tamtejszych psychologów. giczną obserwacj� pracy poszczególnych do- cjalnoĘci. JeĘli widz�, Że robią to samo,
radców zawodowych. UmoŻliwi to wymian� to utwierdzam si� w przekonaniu, Że id�
Uczestniczy"am w spotkaniu z psychologiem informacji pomi�dzy doradcami na temat w dobrym kierunku, jeĘli natomiast stwier-
koordynującym prac� innych psychologów swojej pracy. OczywiĘcie u nas to si� ca"y czas dzam, Że robią coĘ inaczej, to mog� si� za-
w tamtejszych urz�dach pracy oraz z leka- odbywa, tyle, Że nieformalnie, natomiast stanowi�, dlaczego w"aĘnie tak. KaŻde do-
rzem pracującym na rzecz tych urz�dów. Ro- Niemcy podchodzą do tego obligatoryjnie. Ęwiadczenie poszerza horyzonty, a to jest
la psychologa w Niemczech polega na kon- chyba w tym wszystkim najistotniejsze. Na
taktowaniu si� z klientami, których kierują do Jest Pani z tego staŻu zadowolona? dodatek konsekwencją takiego wyjazdu są
niego doradcy zawodowi. Dysponuje on te- dyskusje, które ciągle prowadzimy tu, na
stami psychologicznymi, którymi bada daną Tak. Szczerze mówiąc, nie mia"am okazji miejscu. Zwi�ksza si� przez to nasza mo-
osob�. Mia"am okazj� zobaczy� cz�Ę� tych te- wczeĘniej zapozna� si� z niemieckim syste- tywacja, jesteĘmy przekonani, Że moŻemy
stów, sprawdza"y one róŻne sfery funkcjono- mem pracy lekarzy i psychologów. MyĘl�, udoskonali� naszą prac�, wprowadzi� do
wania intelektualnego i poznawczego. Że jest to znakomite doĘwiadczenie dla roz- niej nowe elementy.
Oprócz tego, w razie potrzeby, organizowane
są spotkania psychologa z klientem, lekarzem
i doradcą zawodowym, w trakcie których
omawiane są problemy osoby korzystającej
z pomocy urz�du pracy.
Pani jest psychologiem...
... ale pracuj� takŻe jako doradca zawodowy.
W Niemczech psycholog zajmuje si� tylko
swoją wąską dziedziną, która ma uzupe"nia�
dzia"anie doradcy. JeŻeli doradca zawodowy
ma klienta, który wymaga interwencji spe-
cjalisty, wówczas wkracza psycholog.
Czy wykorzystuje Pani w swojej pracy
coĘ z doĘwiadczeł niemieckich?
Dysponuj� testami podobnymi do tych, które
stosują Niemcy. Ich psychologowie wspierają
takŻe samych pracowników urz�dów pracy.
Organizowane są specjalne zaj�cia motywują-
46
BIULETYN
DORADZTWO ZAWODOWE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
S"oneczna szansa
Trudno stwierdzi�, jakie myĘli k"�bią si� je si� np. w mieĘcie Bruhl w Nadrenii-Westfalii, dowaniu. Po drugie, Polacy byli uniwersalni,
w bocianich g"owach, gdy z powietrza wy- z którym mamy podpisaną umow� o wspó"pracy. znali si� na hydraulice, murarstwie i na elektry-
bierają miejsce, w którym powi�kszą swą Praktycznie kaŻdy, kto ma moŻliwoĘ� zainstalo- ce. Niemcy mieli swoje ĘciĘle specjalizacje.
ptasią rodzin�. Faktem jest jednak, Że jako wania kolektorów s"onecznych, robi to. Sposo- Oprócz praktyk na budowach uczestnicy staŻu
teren idealny do rozmnaŻania wybra"y so- bem na realizacj� takich szkoleł okaza" si� zaliczyli takŻe zaj�cia j�zykowe i kulturowe
bie Gmin� Kunice. I to w"aĘnie one uczyni- udzia" w programie Leonardo da Vinci . Pro- prowadzone na Uniwersytecie Lipskim. By"y
"y jeden z pierwszych kroków ku Europie jekt zatytu"owany Nowe techniki ocieplania one okazją do spotkał ze studentami niemiec-
bijąc tu europejski rekord iloĘci za"oŻonych oraz wykorzystania energii s"onecznej w bu- kimi, oraz z Polakami, przebywającymi
bocianich gniazd. downictwie Urząd Gminy zrealizowa" wspól- w Niemczech w ramach innych programów
nie z Europa Haus , stowarzyszeniem wyŻszej europejskich. Zapoznawali si� takŻe ze sposo-
Gmina Kunice obejmuje tereny okalające Je- uŻytecznoĘci, dzia"ającym przy Uniwersytecie bami rozwiązywania problemów bezrobocia
zioro Kunickie, najwi�kszy naturalny zbiornik Lipskim. Jego szefowa, Pani Maria Peter jest za naszą zachodnią granicą. Zwiedzili Zak"ad
wodny Dolnego �ląska. W jej sk"ad wchodzi z pochodzenia Polką. Zatrudnienia dla Bezrobotnych, który w ra-
11 wsi zamieszkiwanych przez ponad 4500 Dwudziestu dziewi�ciu bezrobotnych m"o- mach robót publicznych organizowanych
mieszkałców. Same Kunice leŻą w odleg"oĘci dych ludzi wyjecha"o na dwumiesi�czny staŻ przez Urząd Pracy zatrudnia blisko 6 tysi�cy
5 kilometrów od Legnicy, niegdyĘ t�tniącego do Niemiec na początku maja 2001 roku. Od ludzi. Obejrzeli oddzia" naprawy i unowocze-
Życiem miasta wojewódzkiego, do którego wielu miesi�cy dociera"y do nas g"osy od m"o- Ęniania komputerów oraz folwark Molkau.
ochoczo przenosi"a si� ludnoĘ� okolicznych dzieŻy, która chcia"a wyjecha� za granic� i na- Przygotowano dla nich takŻe kilka wycieczek
wsi. DziĘ sytuacja si� odwróci"a. Generujące uczy� si� czegoĘ nowego mówi Ewa BuŻdy- oraz spotkania w Konsulacie Rzeczypospolitej
bezrobotnych miasto opuszczają ci, którzy gan, sekretarz gminy. Grupa uczestników staŻu Polskiej w Lipsku.
utracili w nim prac� i perspektywy. Wracają by"a bardzo zróŻnicowana pod wzgl�dem wieku,
m.in. tu, do Kunic. poziomu intelektualnego, a przede wszystkim Budowa� i gotowa�
znajomoĘci j�zyka niemieckiego. Przez kilka dni
S"ołce daje prąd prowadziliĘmy dla nich szkolenia j�zykowe, ale StaŻu nie ukołczy"o dwóch jego uczestników.
to oczywiĘcie za ma"o. Dlatego jedną z uczestni- Pozostali wrócili do Polski zadowoleni. TuŻ
Szansą na dynamiczny rozwój gminy jest jej czek staŻu by"a opiekunka-t"umaczka. Uda"o si� przed zakołczeniem projektu jego organiza-
atrakcyjne po"oŻenie i walory przyrodnicze, jej wyjecha� dzi�ki temu, Że w grupie uczestni- torzy poprosili ich o wype"nienie krótkiej an-
które sprzyjają rozwojowi turystyki. Kunice ków znalaz"y si� dwie osoby, które nie ukołczy- kiety, w której mieli odpowiedzie� na kilka
stają si� powoli miejscowoĘcią, w której "y 18 roku Życia. pytał dotyczących pobytu za granicą. Oto
moŻna zamieszka� i wypoczą�, z dala od dwa fragmenty:
miejskich zanieczyszczeł. W kaŻdej miejsco- Ch"opcy ze smyka"ką Z praktyki w Lipsku wróc� do domu zupe"-
woĘci gminy wydzielane są tereny przezna- nie inny. Nauczy"em si� samodzielnoĘci, dyscy-
czone pod rozwój sektora us"ugowego i nie- Do Lipska pojechali przede wszystkim absol- pliny i gotowania. Mam nadziej�, Że te cechy
uciąŻliwych ga"�zi przemys"u. To jednak wenci szkó" Ęrednich zawodowych. Pracowali (oprócz gotowania) oraz zdobyta wiedza o bu-
pieĘł przysz"oĘci. Na razie z myĘlą o przy- w duŻej prywatnej firmie remontowo-bu- dowie kolektorów s"onecznych, a takŻe pozna-
sz"ych mieszkałcach przygotowano dwa dowlanej, w której zajmowali si� budową ko- nie innych ciekawych technologii budowlanych
osiedla mieszkaniowe, na które sk"ada si� lektorów s"onecznych, poznawali techniki przyczynią si� do "atwiejszego zdobycia pra-
blisko 300 dzia"ek budowlanych. W ciągu 5 uk"adania p"ytek, ocieplania, uczestniczyli cy w Polsce .
lat osiedli si� tu oko"o 1200 osób. w pracach konserwatorskich przy starych za- Polska powinna stara� si� o szybkie cz"onkostwo
W Kunicach powstają nowe osiedla. B�dąc w Ka- bytkowych budynkach oraz budowali od w Unii Europejskiej. UwaŻam, Że dzi�ki temu
miennej Górze ko"o Wa"brzycha zauwaŻy"em, Że podstaw zupe"nie nowe. Trzeba przyzna�, Że b�dzie "atwiej zdoby� dobrą, legalną i op"acal-
w wi�kszoĘci budynków zak"adane są kolektory niektórzy wykazali si� taką smyka"ką, Że Niemcy ną prac� .
s"oneczne wspomina Janusz Mikulicz, wójt byli zainteresowani dalszą wspó"pracą z nimi Niestety, na wybudowane przez uczestników
Gminy Kunice. S"uŻą one do ocieplania budyn- mówi Ewa BuŻdygan. Za to niemieccy robot- projektu dachy, przylatujące do Polski bociany
ków, ogrzewania wody, a nawet do pozyskiwania nicy nie wykazywali entuzjazmu z powodu przy- b�dą musia"y jeszcze troch� poczeka�...
prądu. ChcieliĘmy wi�c i naszych bezrobotnych jazdu Polaków, ze wzgl�du na zdecydowanie
zapozna� z tą technologią, cieszącą si� duŻą po- wyŻszą wydajnoĘ� naszych ch"opców. Niemcy
pularnoĘcią na przyk"ad w Niemczech. Tak budu- mieli swoje normy i nie zaleŻa"o im na ich win- Dariusz Begiej
47
BIULETYN
DORADZTWO ZAWODOWE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Nie "udęmy si�
Rozmowa z Januszem Mikuliczem,
wójtem Gminy Kunice
Wyjazd do Niemiec 29-osobowej grupy mie�, Że ta m"odzieŻ przed wyjazdem by"a ZainwestowaliĘmy w ludzi i jest to inwestycja
bezrobotnych mia" zwi�kszy� ich szans� zagubiona, przestraszona. Wrócili zupe"nie dalekowzroczna. PowinniĘmy to robi�, Żeby
na lokalnym rynku pracy. Czy rzeczywi- inni pewni siebie, otwarci. To teŻ jest mogli poznawa� Ęwiat i dokszta"ca� si�.
Ęcie uda"o im si� znaleę� zatrudnienie? ogromna korzyĘ�. Cho�by z tego wzgl�du
warto by"o ich tam pos"a�. Oni zdają sobie Czy ma Pan pomys" na kolejne projekty?
Niestety takie prze"oŻenie nie istnieje. spraw� z sytuacji na rynku pracy, ale jestem
przekonany, Że w przysz"oĘci znajdą zatrud- OczywiĘcie, tym bardziej, Że nasz niemiec-
Dlaczego? nienie jako pierwsi. ki partner jest otwarty na wszelką wspó"pra-
c�. Są równieŻ ch�tni do udzia"u w nast�p-
Po prostu nie ma miejsc pracy. Fachowców Czy Powiatowy Urząd Pracy dysponuje infor- nych praktykach, bo wieĘci rozesz"y si� po
jest bardzo duŻo. Wielu ludzi mających oko- macją o tym, Że w Kunicach jest grupa m"o- gminie i nie tylko. Chcemy teraz przygoto-
"o trzydziestu lat i spore doĘwiadczenie nie dych ludzi przeszkolonych za granicą i goto- wa� program dla kobiet. Zastanawiamy si�
moŻe znaleę� zatrudnienia. W gminie jest wych do pracy w sektorze budowlanym? tylko nad rodzajem praktyk. Chodzi nam po
ponad 20-procentowe bezrobocie, czyli bez g"owie agroturystyka, która najprawdopo-
pracy jest oko"o 500 osób. Wielu z nich stra- Urząd wspó"pracowa" z nami w trakcie reali- dobniej zacznie si� tu rozwija�, ale na prze-
ci"o ją w Legnicy, a przecieŻ uruchomiono zacji projektu, cho� nie jako partner. Jego szkolenie ludzi jest chyba jeszcze troch� za
tam specjalną stref� ekonomiczną, dzi�ki pracownicy doskonale wiedzą, jakie praktyki wczeĘnie. Inny pomys" to staŻ dla opieku-
której zatrudnienie mia"o znaleę� dziesi�� ty- ukołczyli nasi bezrobotni. nek-przedszkolanek i opiekunek w domach
si�cy osób. Nie wiem, czy uda"o si� to cho�- pomocy spo"ecznej. CoĘ z tego na pewno
by trzem tysiącom. Skoro jest regres w bu- Jak na realizacji projektu skorzysta"a gmina? wybierzemy. I to juŻ nied"ugo.
downictwie, to nie "udęmy si�, Że po powro-
cie z dwumiesi�cznego szkolenia za granicą Rozmawia": Dariusz Begiej
nasi beneficjenci b�dą wybiera� wĘród ofert
zatrudnienia. Jest to nierealne. Tyle, Że mo-
rale tych m"odych ludzi oraz ich umiej�tno-
Ęci są o wiele wyŻsze. Mając zaĘwiadczenia
o ukołczonym staŻu, o wiele "atwiej by"oby
im znaleę� prac�, gdyby takowa by"a. Ow-
szem, cz�Ę� z nich pracuje na prywatnych
budowach, ale są to dzia"ania doraęne. To
wszystko. Przy obecnym regresie budowla-
nym jeszcze d"ugo trzeba b�dzie na te miej-
sca poczeka�.
A wi�c nikt nie znalaz" sta"ego zatrudnienia?
Z tego, co wiem, najm"odszy uczestnik staŻu
legalnie pracuje w Niemczech. Ca"a wieĘ
z uznaniem mówi, Że ch"opakowi si� powio-
d"o i wykorzysta" swoją szans�. Prosz� zrozu-
48
BIULETYN
DORADZTWO ZAWODOWE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Nieodzowna
potrzeba,
czy podąŻanie
za modą
Seminarium na temat rozwoju niepu-
blicznego poradnictwa zawodowego
18 19 wrzeĘnia 2002, Goniądz
W dniach 18 i 19 wrzeĘnia 2002 roku Biuro kami seminarium doĘwiadczeniami w dzie- klas szkó" ponadpodstawowych i podnad-
Koordynacji Kszta"cenia Kadr zorganizowa"o dzinie informacji i poradnictwa zawodowe- gimnazjalnych z terenu woj. mazowieckiego
w Goniądzu (woj. podlaskie) seminarium na go, które stanowi waŻne miejsce w strategii do wejĘcia na rynek pracy. Konstrukcja me-
temat rozwoju niepublicznego poradnictwa rozwoju Związku. Uzyskanie w"aĘciwych rytoryczna programu zawiera"a blok plano-
zawodowego. Seminarium zosta"o przygoto- efektów procesu kszta"cenia nie jest moŻliwe wania w"asnej kariery zawodowej Pozna�
wane w ramach dzia"alnoĘci Ogólnopolskie- bez odpowiedniego rozpoznania zaintereso- samego siebie , który wzbudza" wĘród od-
go Forum Poradnictwa Zawodowego utwo- wał, potrzeb i moŻliwoĘci osoby podejmują- biorców ogromne zainteresowanie. Ucznio-
rzonego i dzia"ającego przy BKKK. Uczestni- cej szkolenie. Mimo Że zapotrzebowanie na wie uczestniczący w programie uczyli si�
cy seminarium podj�li prób� odpowiedzi na okreĘlone kadry jest podstawą dzia"ał edu- okreĘla� swoje predyspozycje zawodowe, co
pytanie, czy rozwój niepublicznego porad- kacyjnych, to wyjątkowego znaczenia w tym w konsekwencji mia"o im pomóc porówna�
nictwa jest jedynie podąŻaniem za modą, kontekĘcie nabierają wszelkie czynnoĘci swoje moŻliwoĘci z wymaganiami zawodu
czy stanowi nieodzowną potrzeb� wy- wspomagające Ęwiadome kszta"towanie jed- czy stanowiska pracy. Przeprowadzone kaŻ-
nikającą m.in. z koniecznoĘci moderniza- nostkowych karier zawodowych, uwzgl�d- dorazowo anonimowe ankiety po zakołcze-
cji rynku pracy w kontekĘcie przystąpie- niające zdolnoĘci, zainteresowania i cechy niu kaŻdej edycji programu wykazywa"y, iŻ
nia Polski do Unii Europejskiej. W semina- osobowe cz"owieka. W dobie obecnych, nie- ponad 87% respondentów ocenia"a program
rium wzi�li udzia" przedstawiciele Minister- zwykle dynamicznych przemian w gospo- jako uŻyteczny i potrzebny.
stwa Pracy, zak"adów doskonalenia zawodo- darce wyst�puje zjawisko zanikania jednych Kolejnym zagadnieniem przedstawionym
wego, doradcy zawodowi, dyrektorzy woje- i pojawiania si� innych zawodów. Fachowa w trakcie seminarium by" związek poĘrednic-
wódzkich urz�dów pracy oraz reprezentanci pomoc specjalistów, u"atwiająca wybór kie- twa pracy z poradnictwem na przyk"adzie
Ęwiata nauki. runku kszta"cenia zgodnego z indywidualny- systemu Eures i wybranych rozwiązał funk-
Wystąpienie inaugurujące poĘwiecono roli mi predyspozycjami staje si� niezmiernie cjonalnych. Temat ten zosta" omówiony
i znaczeniu poradnictwa zawodowego waŻna nie tylko dla samej jednostki, ale tak- przez przedstawiciela Ministerstwa Pracy
w Ęwietle dokumentów Unii Europejskiej. Że dla rozwoju gospodarczego kraju. i Polityki Spo"ecznej. Celem systemu Eures
Szczegó"owo omówiono zapisy odnoszące si� Zaprezentowany na seminarium program jest u"atwienie obywatelom krajów UE po-
do kwestii poradnictwa zawodowego zawar- Start zawodowy m"odzieŻy zosta" zrealizo- dejmowania pracy poza krajem zamieszka-
te w Bia"ej Ksi�dze i Zielonej Ksi�dze MobilnoĘci wany przez Warszawski Zak"ad Doskonalenia nia. System tworzą doradcy z 17 krajów Eu-
Komisji Europejskiej, a takŻe Memorandum na Zawodowego i stanowi znakomity przyk"ad ropy (kraje cz"onkowskie Unii oraz Norwegia
temat uczenia si� przez ca"e Życie. dzia"ał związanych z informacją i poradnic- i Islandia) w liczbie oko"o 600. Jest on finan-
Przedstawiciele Związku Zak"adów Doskona- twem zawodowym. Celem tego programu sowany przez Komisj� Europejską. Do pod-
lenia Zawodowego podzielili si� z uczestni- by"o przygotowanie m"odzieŻy z ostatnich stawowych zadał systemu naleŻy:
49
BIULETYN
DORADZTWO ZAWODOWE 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
" informacja, zawierająca prezentacj� syste- ceptualizacji, opracowania terminologii mi�- kariery zawodowej, organizacj� Ęwiadczenia
mu, opis oferowanych us"ug i warunków dzykulturowej, nowych modeli praktycznych us"ug, dokonywa"by takŻe analizy i oceny
podj�cia zatrudnienia poza granicami kra- i rozwiązał prawnych, a takŻe powo"ania efektywnoĘci us"ug. Zespó" ten decydowa"by
ju zamieszkania; odr�bnych instytucji dzia"ających na poziomie takŻe o przyznaniu licencji kadrze specjali-
" doradztwo, na które sk"ada si� m.in. oce- narodowym i ponadnarodowym oraz wyko- stycznej, a placówkom certyfikatu jakoĘci
na kwalifikacji i szans rozwoju zawodowe- rzystania nowych metod poradnictwa. Roz- us"ug. Na szczeblu wojewódzkim proponowa-
go klienta, wiedza o warunkach pracy wój poradnictwa transnacjonalnego w insty- ne jest powo"anie oddzia"ów Stowarzyszenia
wkonkretnym kraju przeznaczenia; tucjach niepublicznych ma istotne znaczenie w celu stworzenia warunków do prowadzenia
" poĘrednictwo oparte dzi�ki stworzonemu w prze"amywaniu stereotypów narodowych us"ug doradczych na p"aszczyęnie lokalnej
systemowi informatycznemu, na wymianie i w walce z dyskryminacją. Instytucje te wy- oraz udzielania konsultacji kadrze specjali-
informacji o wolnych miejscach pracy. dają si� by� lepiej dostosowane do realizacji stycznej. Sie� us"ug niepublicznego poradnic-
Eures jest takŻe elementem szeroko rozumia- zadał takiego poradnictwa poniewaŻ zasady twa zawodowego w wymiarze lokalnym two-
nej wspó"pracy mi�dzynarodowej, narz�- ich dzia"ania oparte są nie na narodowych za- rzy"yby gabinety kariery zawodowej organi-
dziem propagowania kraju, jego moŻliwoĘci sobach ekonomicznych i politycznych, ale na zowane przez doradców zawodowych i psy-
gospodarczych i kultury. zasobach i systemach finansowania dostoso- chologów. By"yby one afiliowane do Stowa-
Szczególnie waŻnym zagadnieniem porusza- wanych do specyficznych celów danej organi- rzyszenia Doradców Zawodowych.
nym na seminarium by"a rola i zadania do- zacji, jej misji i kultury organizacyjnej. NaleŻą W trakcie oŻywionej dyskusji uczestnicy se-
radcy ds. kariery zawodowej. Za nadrz�dne do nich m. in. prywatne biura doradztwa per- minarium wspólnie doszli do wniosku, iŻ roz-
zadanie doradcy uznano pomaganie jednost- sonalnego czy poĘrednictwa pracy, jednostki wój niepublicznego poradnictwa zawodowe-
ce w poznaniu i wykorzystaniu w"asnego po- dyplomatyczne, instytucje konsultingowe, go stanowi nieodzowną potrzeb� podykto-
tencja"u edukacyjnego, zawodowego i psy- zrzeszenia zawodowe. W Polsce niektóre waną dynamicznym rozwojem cywilizacyj-
chologicznego, tak by osiągn�"a ona opty- z nich mogą juŻ dzisiaj pochwali� si� pokaę- nym oraz zmianami zachodzącymi na lokal-
malny poziom rozwoju osobowego i by"a nym dorobkiem w poradnictwie transnacjo- nych rynkach pracy. Niewielka liczba dorad-
jednoczeĘnie spo"ecznie uŻyteczna. Sprecy- nalnym. ców zawodowych zatrudniona w urz�dach
zowane zosta"y równieŻ wymagania stawia- Konkretna propozycja dotycząca rozwoju nie- pracy nie moŻe sprosta� wyzwaniom, jakie
ne doradcy dotyczące jego wiedzy i umiej�t- publicznego poradnictwa zawodowego zosta- niesie narastające bezrobocie. W tym kon-
noĘci. W związku z dynamicznymi zmianami "a przedstawiona w referacie pt. Jak rozwija� tekĘcie uzasadniona wydaje si� potrzeba
na rynku pracy, jego transnacjonalizacją, niepubliczne poradnictwo kariery zawodo- zbudowania w Polsce sieci niepublicznych
a takŻe zanikaniem jednych zawodów i poja- wej? ZwaŻywszy, iŻ poradnictwo zawodowe us"ug poradnictwa kariery zawodowej. Stwo-
wianiem si� nowych, praca doradcy zawo- stanowi waŻny instrument przeciwdzia"ania rzy"oby to warunki do wspierania indywidu-
dowego wymaga sta"ego dokszta"cania i do- bezrobociu i rozwoju zasobów ludzkich, nale- alnych karier zawodowych i stanowi"oby
skonalenia zawodowego co moŻe nast�po- Ża"oby dokona� modernizacji rynku pracy uzupe"nienie istniejących juŻ instytucji pu-
wa� poprzez samokszta"cenie, udzia" w szko- oraz stymulowa� mobilnoĘ� zawodową tak, blicznych prowadzących dzia"alnoĘ� z zakre-
leniach i podyplomowych studiach z zakre- aby lepiej reagowa� na zmieniające si� po- su poradnictwa zawodowego. Rozwój niepu-
su poradnictwa zawodowego. trzeby rynku pracy. Zgodnie z przedstawioną blicznego poradnictwa zawodowego wydaje
Niezmiernie interesujące okaza"o si� wystą- koncepcją niepubliczne poradnictwo kariery si� by� takŻe konieczny w związku ze zbliŻa-
pienie na temat przygotowania doradców za- zawodowej powinno dysponowa� starannie jącym si� cz"onkostwem Polski w Unii Euro-
wodowych do Ęwiadczenia us"ug w kontekĘcie dobraną i wykszta"coną kadrą doradców za- pejskiej, a tym samym perspektywą mobil-
integracji z Unią Europejską. Wiele wodowych i psychologów odznaczających si� noĘci zawodowej obywateli zjednoczonej
przeobraŻeł, obejmujących takie zjawiska, m.in. umiej�tnoĘcią prowadzenia rozmów do- Europy. NaleŻy dąŻy� do tego, aby kaŻdy
jak: integracja europejska, zmiany w istocie radczych, pracy z grupą, dokonywania oceny cz"owiek na kaŻdym etapie swojego Życia
pracy i wynikające z nich kurczenie si� we- zawodowej i analizy rynku pracy, obs"ugi mia" swobodny dost�p do rzetelnych infor-
wn�trznych rynków pracy, zast�powanie kwa- oferty pracy i umiej�tnoĘci udzielania pomo- macji i porad o moŻliwoĘciach kszta"cenia
lifikacji przez kompetencje, a przede wszyst- cy klientowi oraz sprawnoĘcią w korzystaniu i pracy na obszarze ca"ej Europy.
kim transnacjonalizacja gospodarek, rynków z technologii informatycznych. Budowanie Po zakołczeniu seminarium odby"o si� spo-
pracy i zawodów spowodowa"o, Że tradycyjne sieci us"ug niepublicznego poradnictwa karie- tkanie przedstawicieli Ogólnopolskiego Fo-
kierunki dzia"ał w poradnictwie zawodowym ry zawodowej powinno odbywa� si� w ra- rum Poradnictwa Zawodowego, na którym
zosta"y uzupe"nione nowymi tendencjami ba- mach struktury branŻowej, którą mog"oby za- omówiono zasady i plany dalszego funkcjo-
dawczymi i szkoleniowymi. Transnacjonaliza- pewni� nowo powo"ane stowarzyszenie, np. nowania Forum. Cz"onkom Forum przedsta-
cja rynków pracy determinuje bowiem ten- Stowarzyszenie Doradców Kariery Zawodo- wiono aktualne prace resortów w dziedzinie
dencj� do planowania i realizowania karier wej, co zapewni"oby jednolite przygotowanie poradnictwa zawodowego oraz zagadnienia
zawodowych, nie tylko w granicach gospoda- kadry specjalistycznej, materia"ów i jakoĘci związane z metodami wspomagającymi dia-
rek narodowych, ale takŻe w kontekĘcie trans- Ęwiadczonych us"ug. Na szczeblu Zarządu gnoz� w poradnictwie zawodowym a takŻe
granicznym, mi�dzynarodowym i mi�dzykul- G"ównego Stowarzyszenia funkcjonowa"by dotyczące kszta"cenia doradców.
turowym. Wynikające z integracji europejskiej zespó" ekspertów, który by"by odpowiedzial-
poradnictwo transnacjonalne wymaga kon- ny za opracowanie metodologii poradnictwa Agnieszka Ma"eta
50
BIULETYN
PRZECIWDZIA�ANIE BEZROBOCIU 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Reszta w r�kach m"odych...
Europejskie Centrum Wspó"pracy M"odzieŻy start zrealizowany przez Centrum w ramach uczestnicy sporządzali pierwszy raport, a po
wToruniu istnieje od 1994 roku. W czasach, programu Leonardo da Vinci. Rozmawiamy dwunastu tygodniach, po powrocie do kraju,
gdy powstawa"o, coraz cz�Ęciej mówi"o si� o nim z Sylwią Tubielewicz, dyrektorem zarzą- spotkali si� w naszym Centrum, aby przygoto-
o mającym nastąpi� w przysz"oĘci otwarciu du Europejskiego Centrum Wspó"pracy M"o- wa� raport kołcowy.
granic pomi�dzy pałstwami. Za swoje dzieŻy w Toruniu.
g"ówne zadanie organizacja ta przyj�"a Jakie by"y ich póęniejsze losy? Czy uda"o si�
umoŻliwienie m"odzieŻy zdobycia wiedzy Udzia" w programie Leonardo da Vinci by" im znaleę� prac�?
i nowych umiej�tnoĘci poprzez róŻnego ro- dla Pałstwa czymĘ nowym?
dzaju warsztaty, konferencje i spotkania, Wielu z nich mia"o swoje plany Życiowe. Kilkoro
a przede wszystkim promocj� wspó"pracy Zupe"nie nowym jeĘli chodzi o form� i treĘ�. nawiąza"o za granicą prywatne kontakty i wróci-
mi�dzynarodowej. Jej dzia"acze starają si� I bardzo nam na nim zaleŻa"o, poniewaŻ wiedzie- li tam z powrotem. Aby oceni� efekt tych prak-
równieŻ u"atwia� torułskiej m"odzieŻy na- liĘmy, Że jest to duŻe przedsi�wzi�cie. Projekt mia" tyk, trzeba by zorganizowa� spotkanie uczestni-
wiązywanie kontaktów z m"odymi osobami pomóc m"odym ludziom przygotowującym si� ków w"aĘnie teraz. Z raportów, które sporządzili
z ca"ego Ęwiata. do podj�cia zatrudnienia w uzyskaniu odpowied- po zakołczeniu pobytu za granicą wynika"o, Że
nich kwalifikacji i zdobyciu nowych umiej�tnoĘci. uĘwiadomi" im on, jak wygląda organizacja pra-
Od ponad pi�ciu lat Europejskie Centrum Wspó"- cy w pałstwach Unii Europejskiej, dla wielu
pracy M"odzieŻy zajmuje si� w szczególny spo- Przedsi�wzi�cie duŻe, jeĘli chodzi o liczb� z tych osób by" to zresztą pierwszy w Życiu wy-
sób przeciwdzia"aniem bezrobociu. Jego pra- uczestników? jazd z Polski, na dodatek od razu kilkumiesi�cz-
cownicy jako jedni z pierwszych w Polsce zacz�li ny. Przekonali si� równieŻ, jak waŻna jest znajo-
realizowa� program szkoleniowy dla przysz"ych Na staŻe zawodowe do Francji, Niemiec i Wielkiej moĘ� j�zyków obcych. Cz�Ę� osób deklarowa"a
absolwentów szkó" Ęrednich, przygotowujący ich Brytanii mia"o wyjecha� aŻ 101 osób. W rekruta- ch�� dalszego kszta"cenia, co Ęwiadczy o tym, Że
do wejĘcia na rynek pracy. Z roku na rok przyby- cji pomaga" nam Powiatowy Urząd Pracy w Toru- ujrzeli perspektyw� rozwoju. OczywiĘcie nie po-
wa"o zg"oszeł od zainteresowanych tą formą niu, który spoĘród bezrobotnych wytypowa" gru- wiem, Że wszyscy wyraŻali si� o programie w sa-
wspó"pracy dyrektorów szkó". Początkowo szko- p� osób odpowiadających kryteriom programu. mych superlatywach...
lenia organizowane w Centrum obejmowa"y gru- Mieli to by� ludzie m"odzi, absolwenci szkó" Ęred-
p� kilkuset osób. Obecnie jest to ponad szeĘ� ty- nich, studenci studiów zaocznych, takŻe ze Ęrodo- A jeŻeli narzekali, to na co?
si�cy. W zesz"ym roku szkolenia wzbogacono wisk wiejskich. W Komisji Rekrutacyjnej oprócz
o modu" ABC przedsi�biorczoĘci . Jego s"ucha- przedstawiciela Centrum zasiada" równieŻ cz"o- Mówi� tu o specyficznej grupie osób, która uwi-
cze dowiadują si� m.in. jak za"oŻy� w"asną firm�, nek Komisji ds. Ma"ych i �rednich Przedsi�biorstw doczni"a si� jeszcze przed wyjazdem. Cz�sto od-
poznają podstawy ekonomii i marketingu. przy Radzie Miasta Torunia. Przed rozpocz�ciem czuwaliĘmy z ich strony postaw� roszczeniową:
Zaj�cia odbywają si� w M"odzieŻowym Centrum staŻy goĘciliĘmy w Centrum takŻe przedstawicieli nam si� naleŻy i robimy "ask�, Że bierzemy
Przeciwdzia"ania Bezrobociu, które wraz z Euro- naszych partnerów i oni równieŻ mieli szans� po- w tym udzia"! To charakterystyczne dla ludzi po-
pejskim Centrum Wspó"pracy M"odzieŻy ma swo- rozmawia� z uczestnikami oraz ustali�, do jakich zostających bez pracy przez jakiĘ czas, wtedy
ją siedzib� w dawnych koszarach wojskowych na instytucji moŻna ich skierowa�. Najbardziej jed- zmienia si� troch� ich sposób widzenia Ęwiata.
obrzeŻach torułskiej Starówki. Mi�dzy wrzeĘniem nak interesowa"a nas ich motywacja i oczekiwa- Wi�kszoĘ� przyjecha"a jednak zadowolona.
agrudniem prowadzone są tu bardzo intensywne nia wobec tego projektu.
kursy, szkoleniowcy odwiedzają takŻe szko"y. Czy przynajmniej tym zadowolonym staŻ
Pracownicy torułskiej instytucji utrzymują Ęcis"y Tak liczna grupa wyjecha"a za granic� mi�- zwi�kszy" szans� na rynku pracy?
kontakt z Powiatowym i Wojewódzkim Urz�dem dzy czerwcem a sierpniem 2001 roku. Jak
Pracy. Województwo kujawsko-pomorskie zajmu- wygląda"y staŻe? Wszyscy otrzymali od nas stosowny certyfikat,
je bowiem czwarte miejsce w Polsce, jeĘli chodzi ponadto niektóre z organizacji wystawia"y do-
o wielkoĘ� bezrobocia, są miasteczka, w których Ich program uzaleŻniony by" od wykszta"cenia datkowo swoje zaĘwiadczenia. Przed wyjazdem
si�ga ono nawet 25%. W szczególnej sytuacji uczestników projektu, ich zainteresował, pre- na praktyki odbyli takŻe szkolenia dotyczące
znajdują si� ludzie m"odzi. Toruł jest waŻnym dyspozycji i oczywiĘcie od oferty partnerów. wchodzenia na rynek pracy. MyĘl�, Że zrobili-
oĘrodkiem uniwersyteckim, w którym co roku ty- Trudno nawet wymieni� instytucje, w których Ęmy wszystko, aby nauczy� ich przekonywania
siące absolwentów wyŻszych uczelni trafia na ry- pracowali beneficjenci. JeŻeli któryĘ z nich chcia" pracodawców o swojej wartoĘci. Reszta jest
nek pracy, który nie jest w stanie ich przyją�, pracowa� w konkretnej branŻy, na przyk"ad w ich r�kach.
Jednym z przedsi�wzi��, które mia"o prowadzi� w gastronomii, to po prostu staraliĘmy si� mu to
do poprawy sytuacji, by" projekt Aktywny zapewni�. Po szóstym tygodniu praktyki jej Dariusz Begiej
51
BIULETYN
PORADNIK DLA PROMOTORÓW 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Upowszechnianie
Poradnik dla osób
przygotowujących aplikacje
WPROWADZENIE grupa docelowa: do jakich grup, Ęrodo- W dalszej cz�Ęci artyku"u omawiamy szerzej
Tym artyku"em rozpoczynamy cykl poradniko- wisk, instytucji chcemy dotrze�; wybrane z powyŻszych elementów.
wy dla promotorów i osób zaangaŻowanych metody: jakie metody upowszechniania
w projekty realizowane w ramach programu są w"aĘciwe dla danej grupy adresatów. CO UPOWSZECHNIAMY?
Leonardo da Vinci. Naszym celem jest przybli- Inne Ęrodki stosujemy docierając do lokal- Jednym z najwaŻniejszych pytał, jakie stawia
Żenie Pałstwu poszczególnych zagadnieł zwią- nych partnerów, zupe"nie inne wykorzy- sobie grupa przed opracowaniem planu upo-
zanych z przygotowywaniem i prowadzeniem stujemy trafiając do uczelni wyŻszych czy wszechniania jest pytanie, co jest przedmiotem
projektów. Zaczynamy od zagadnienia, które związków branŻowych lub osób indywidu- upowszechniania.
bardzo cz�sto sprawia k"opoty osobom tworzą- alnych; Pami�tajmy, Że upowszechnianie jest trakto-
cym projekt upowszechniania. podzia" zadał: czy strategia upowszechnia- wane w programie jako proces ciąg"y. Ozna-
nia b�dzie prowadzona przez wszystkich cza to, iŻ dzielimy si� z innymi tym wszyst-
Upowszechnianie stanowi jedno z istotnych partnerów oddzielnie czy moŻe teŻ zostanie kim, co uda"o si� stworzy� w trakcie realiza-
kryteriów jakoĘci w ocenie merytorycznej powo"any specjalny zespó" odpowiedzialny cji projektu. To nie tylko gotowy podr�cznik,
projektu. Nawet jeĘli projekt jest poprawny za dzia"ania upowszechniające; jaka wów- ale takŻe stosowane przez partnerstwo meto-
i proponuje opracowanie innowacyjnych czas b�dzie rola lidera projektu; jakie b�dą dy badał, wyniki analiz, badał, zebrane do-
rozwiązał, odpowiada na pilne potrzeby metody pracy takiego zespo"u; Ęwiadczenia i obserwacje. Upowszechnianie
w zakresie kszta"cenia, to przy braku w"aĘci- plan dzia"ał: kiedy planujemy nasze dzia"a- moŻe by� nastawione na promowanie pro-
wej strategii upowszechniania, jego ocena nia promocyjne. Warto w tym miejscu od- duktu lub procesu. Najcz�Ęciej promotorzy
moŻe by� niŻsza. Dzieje si� tak dlatego, Że nieĘ� si� do planu pracy lub znanych nam koncentrują si� na upowszechnianiu produk-
program Leonardo da Vinci k"adzie szczegól- terminów konferencji krajowych, europej- tu, gdyŻ jest "atwiejszy i atrakcyjniejszy do
ny nacisk na udost�pnianie wyników projek- skich, targów lub innych wydarzeł i ustali� pokazania aniŻeli proces.
tów zainteresowanym organizacjom oraz kiedy i jakie rezultaty (w jakiej formie) b�dą
osobom oraz wdroŻenie innowacyjnych me- upowszechniane; Produkt konkretne, mierzalne i namacalne
tod i programów nauczania na szerszą skal� koszty: naleŻy przewidzie� w budŻecie pro- wyniki projektu. Są to min. podr�czniki, prze-
co ma zapewni� w dalszej perspektywie jektu Ęrodki na sfinansowanie akcji upo- wodniki, pakiety edukacyjne, raporty.
podniesienie ogólnego poziomu kszta"cenia wszechniających i zastanowi� si� w jakie
i szkolenia w Europie. dzia"ania je zainwestowa�, aby osiągną� jak Proces wszelkie doĘwiadczenia i ob-
najwi�ksze efekty i dotrze� do jak najszerszej serwacje zebrane w trakcie realizacji pro-
ELEMENTY O KTÓRYCH grupy docelowej; jektu: zarządzanie partnerstwem europej-
NALE�Y PAMIóTA� TWORZŃC efekty/rezultaty: co naprawd� chcemy skim, tryb wspó"pracy, metodologie, me-
STRATEGIó UPOWSZECHNIANIA osiągną� realizując upowszechnianie; jaki tody (badał, analiz, procesu selekcji, in-
Zanim promotor i partnerzy przystąpią do jest cel takich dzia"ał; terpretacji danych) wykorzystane do
realizacji upowszechniania, warto wzią� pod ewaluacja strategii upowszechniania: opracowania produktu kołcowego. Do-
uwag� nast�pujące elementy: w jaki sposób b�dziemy monitorowa� pro- Ęwiadczenia zarówno dobre jak i negatyw-
przedmiot upowszechniania: co upowszech- wadzone przez ca"e partnerstwo akcje upo- ne, przekazywane w dalszej kolejnoĘci in-
niamy: rezultaty etapowe, rezultaty kołcowe wszechniające, jakimi wskaęnikami b�dzie- nym instytucjom, osobom zaangaŻowa-
czy teŻ procesy, doĘwiadczenia, przyk"ady do- my mierzy� osiągni�cia lub teŻ wykrywa� nym w projekty pozwalają unikną� po-
brej praktyki ; ewentualne b"�dy. dobnych b"�dów.
52
BIULETYN
PORADNIK DLA PROMOTORÓW 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Najbardziej popularne przedmioty upowszech-
metody dotarcia do wybranej grupy docelowej krajach. Najcz�Ęciej ma to miejsce przy bez-
niania w projektach tematycznych:
potencjalne przeszkody, które mogą zagrozi� poĘrednich kontaktach w miejscu pracy. Dla-
strategii upowszechniania tego teŻ zaplanowanie upowszechniania re-
PRODUKTY/PROCESY
liczebnoĘ� grupy docelowej, do której chcemy zultatów cząstkowych i kołcowych w ramach
dotrze�? warto oszacowa� jej liczebnoĘ� zanim partnerstwa powinno by� podstawowym ce-
" modu"y szkoleniowe
" innowacyjne metody kszta"cenia i szkolenia zaplanujemy budŻet na upowszechnianie. lem. Biuletyny opracowane przez lidera pro-
jektu lub zespó" ds. upowszechniania, spo-
" modele kszta"cenia, nauczania
" informacje o nowych kwalifikacjach wymaga- oraz zastanowi� si� nad kwestiami: tkania partnerskie, bieŻąca wymiana kore-
nych w danej branŻy
jakie istnieją ogólnie znane metody upo- spondencji s"uŻy doskonale przekazywaniu
wszechniania, promocji rezultatów projektu? informacji o przedsi�wzi�ciach podejmowa-
" wyniki porównał

jakimi zasobami informatyczno-komuni- nych w projekcie.
" metodologie badał i analiz
kacyjnymi dysponuje wybrana grupa? Kolejną grupą docelową upowszechniania,
" raporty, wnioski, rekomendacje
" innowacyjne narz�dzia identyfikacji i bada- z jakich ęróde" informacyjnych korzysta cz�sto pomijaną w akcjach promocyjnych,
nia potrzeb szkoleniowych na co dzieł (jest to waŻne przy zaplano- jest nasza macierzysta organizacja. Sprawny
waniu formy przekazania informacji przep"yw informacji o tym co si� dzieje
" programy nauczania
" programy kursów zawodowych, j�zykowych o projekcie oraz jego efektów cząstkowych w ramach projektu Leonardo da Vinci do
i kołcowych). wszystkich jednostek w"asnej instytucji jest
" bazy danych opracowanych produktów
niezmiernie waŻny z dwóch wzgl�dów. Po
" formy i tryb wspó"pracy miedzy róŻnymi in-
stytucjami mikro pierwsze, w celu uzyskania silnego wsparcia
dla naszych dzia"ał ze strony dyrekcji,
" materia"y i dokumenty dotyczące wybra- " instytucje partnerskie
nych zagadnieł z zakresu kszta"cenia zawo- " organizacja macierzysta
zespo"ów finansowych, zespo"u promo-
dowego cji i informacji, po drugie w celu dalsze-
" firmy szkoleniowe
go upowszechniania projektu skierowa-
" zdobyte doĘwiadczenia w ramach wspó"pra- " instytucje edukacyjne
cy partnerskiej nego do zaprzyjaęnionych firm z naszą or-
" inne projekty Leonardo da Vinci
" informacje o polityce kszta"cenia i szkolenia " studenci, pracownicy, osoby bezrobotne ganizacją.
zawodowego w krajach europejskich Codzienne kontakty z pracownikami naszej
" ma"e i Ęrednie przedsi�biorstwa
instytucji bądę klientami sprzyjają upo-
" przyk"ady dobrych rozwiązał, dobrej prakty-
ki i podejĘcia do kszta"cenia zawodowego meso wszechnianiu rezultatów projektu w dosy�
prostej formie, a co istotne, nie wymagają
" izby gospodarcze
GRUPA DOCELOWA nak"adów finansowych.
" federacje i związki branŻowe
Niezwykle waŻne jest wskazanie grup adresa- " związki zawodowe
Dalszą grupą docelową są firmy szkoleniowe
tów, do których kierujemy rezultaty i osiągni�- " organizacje pracodawców
i instytucje edukacyjne, badawcze z którymi
cia naszego projektu. W tym miejscu warto wspó"pracujemy lub od których pozyskuje-
" urz�dy pracy
wypunktowa� wszystkie moŻliwe rodzaje in- " uczelnie
my niezb�dne informacje, dane statystycz-
stytucji i dobra� odpowiedni sposób informo- " stowarzyszenia nauczycielskie
ne, materia"y związane tematycznie z pro-
wania. jektem. Warto wi�c w"ączy� je do grupy do-
Dobrą metodą jest takŻe podzia" adresatów makro celowej i zaprezentowa� osiągni�cia naszego
upowszechniania na 3 poziomy: projektu (np. nowe wyniki badał, wnioski
" krajowi partnerzy spo"eczni

odbiorcy w skali mikro z ankiet, rozmów, wywiadów). MoŻemy
" europejscy partnerzy spo"eczni

odbiorcy w skali meso w tej sytuacji oczekiwa�, iŻ instytucje te sko-
" ministerstwa

odbiorcy w skali makro rzystają z osiągni�� projektu w swojej dzia-
" urz�dy centralne
lub na
" europejskie związki branŻowe, stowarzyszenia "alnoĘci badawczej, szkoleniowej a by� moŻe

adresatów bezpoĘrednich (przedstawiciele upowszechnią w dalszej kolejnoĘci swoim
" agencje programu Leonardo da Vinci
danej branŻy, zawodu, specjalizacji, instytu- " Komisja Europejska
klientom, wspó"pracownikom.
cje bezpoĘrednio związane z tematem pro- " CEDEFOP
jektu) oraz Nie zapominajmy takŻe o indywidualnych od-
" Europejska Fundacja Kszta"cenia (ETF)

adresatów poĘrednich (instytucje, osoby któ- biorcach kołcowych uŻytkownikach wypraco-
re w dalszym etapie skorzystają z rezultatów Spróbujmy w tym miejscu troszk� szerzej omó- wanego produktu, tj. o studentach, doradcach,
projektu). wi� poszczególne poziomy. trenerach, konsultantach, pracownikach, oso-
W tym kontekĘcie warto mie� na uwadze nast�- bach bezrobotnych.
pujące czynniki: GRUPA DOCELOWA

stopieł zainteresowania grupy w otrzyma- WSKALI MIKRO GRUPA DOCELOWA
niu rezultatów projektu Pierwszą grupą docelową w skali mikro są W SKALI MESO

potencjalny wp"yw wybranej grupy na dal- oczywiĘcie sami partnerzy projektu, którzy Wiele produktów, które powstają w wy-
szy proces upowszechniania powinni aktywnie promowa� projekt i jego niku realizacji projektów pilotaŻowych lub

j�zyk upowszechnianego materia"u, produktu rezultaty osobom i instytucjom w swoich j�zykowych zawiera treĘci specyficzne dla
53
BIULETYN
PORADNIK DLA PROMOTORÓW 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
wąskiej grupy branŻowej. JeĘli nasz projekt zaangaŻowane w proces kszta"cenia i szkole- Na poziomie meso stosujemy podob-
dotyczy opracowania programów kszta"- nia zawodowego? ne metody dodając przy tym akcje o wi�k-
cenia i szkolenia inŻynierów, techników,
jaka jest najbardziej skuteczna forma do- szym znaczeniu, takie jak udzia" w tar-
piel�gniarek czy nauczycieli pami�taj- tarcia? czy warto w ten proces zaangaŻo- gach, wystawach, publikacja artyku"ów
my, aby dotrze� przede wszystkim do wa� dodatkowo jeszcze instytucje takie jak w prasie branŻowej, organizacja konferencji
federacji, związków branŻowych, sto- izby gospodarcze, stowarzyszenia jako lub udzia" w konferencjach krajowych bądę
warzyszeł, izb gospodarczych, handlo- "ączników i przekaęników informacji europejskich.
wych zrzeszających przedstawicieli da- o projekcie. Z pewnoĘcią trudno jest dotrze� do
nej grupy. Dobrą formą mogą by� arty- mediów krajowych, poch"ania to wi�cej
ku"y w prasie i biuletynach branŻowych, Pozyskanie przedstawicieli ministerstw czasu i pieni�dzy. JednakŻe istnieją prze-
udzia" w konferencjach, seminariach, tar- i urz�dów centralnych nie jest jednak cieŻ stacje radiowe i telewizyjne lokalne,
gach tematycznych. "atwym zadaniem. Dlatego teŻ zaleca si�, regionalne do których "atwiej dotrze�
aby strategia upowszechniania rezultatów z informacją o projekcie lub produkcie.
W ramach programu opracowywanych jest projektu w makroskali by"a przemyĘlana MoŻemy teŻ w ten sposób zaprezento-
wiele materia"ów, narz�dzi w zakresie do- i w"aĘciwie dopasowana. Najprostszą meto- wa� mieszkałcom i w"adzom lokalnym
radztwa i poradnictwa zawodowego oraz dą jest dystrybucja broszur, ulotek lub za- nasze osiągni�cia, oraz dorobek wspó"pra-
identyfikacji potrzeb szkoleniowych. Pami�- mieszczenie artyku"ów w prasie, udzielanie cy europejskiej a tym samym wzmocni�
tajmy wi�c, aby powiadomi� agencje lub wywiadów w mediach lokalnych, krajowych efekty innych inicjatyw lokalnych lub re-
urz�dy pracy, biura karier na kaŻdym lub teŻ inicjowanie spotkał z przedstawicie- gionalnych prowadzonych w podobnym
szczeblu i w kaŻdym regionie o tym co robi- lami urz�dów. obszarze.
my i z kim wspó"pracujemy. Podzielmy si� Na poziomie makro, waŻne jest zaprezento-
wiedzą i doĘwiadczeniem na temat opraco- JAKIMI METODAMI wanie informacji o projekcie i jego rezulta-
wanych w projekcie metod poradnictwa, PROWADZIMY tach w przejrzystej, czytelnej i skondenso-
programów kszta"cenia doradców zawodo- UPOWSZECHNIANIE? wanej formie. Samo zamieszczenie informa-
wych, konsultantów. Podczas planowania strategii upowszechnia- cji, plików w internecie, utworzenie specjal-
nia musimy pami�ta� o doborze odpowied- nych stron WWW nie zawsze dzia"a skutecz-
GRUPA DOCELOWA niej metody i formy upowszechniania dla nie. W planowaniu upowszechniania pami�-
WSKALI MAKRO wybranej grupy mając na uwadze jej potrze- tajmy o dystrybucji informacji o projekcie
Projekty Leonardo da Vinci koncentrują by, liczebnoĘ�, dost�p do technologii infor- takŻe za pomocą tradycyjnych materia"ów
si� takŻe na gromadzeniu danych porów- matyczno-komunikacyjnych, przedmiot ulotek i broszur.
nawczych, wyników analiz przeprowadzo- upowszechniania (rezultaty etapowe czy Z pozoru warianty upowszechniania wy-
nych w wąskiej dziedzinie kszta"cenia i szko- moŻe produkt finalny). dają si� oczywiste, jednakŻe promotorzy
lenia zawodowego. Promotorzy razem Na poziomie mikro koncentrujemy si� cz�sto nie uwzgl�dniają w swoich pro-
z partnerami opracowują takŻe raporty, re- na wykorzystaniu kontaktów zawodowych, jektach, sk"adanych w ramach konkur-
komendacje, teoretyczne podejĘcia do za- organizujemy spotkania informacyjne w fir- su projektów, wszystkich planowanych
gadnieł edukacji zawodowej oraz rynku mie oraz grupie partnerów, a takŻe w insty- metod promowania projektu oraz jego
pracy, badają stan oraz potrzeby wybranych tucjach z którymi wspó"pracujemy. Informu- rezultatów. Aby nie ominą� Żadnego
Ęrodowisk w zakresie kszta"cenia. Takie pio- jemy najbliŻsze otoczenie za pomocą bezpo- z nich, spróbujmy wi�c wypunktowa� ta-
nierskie a zarazem innowacyjne dokumenty Ęrednich prezentacji oraz wykorzystując kie warianty dopasowując je do w"aĘciwej
powinny dotrze� do przedstawicieli mini- ulotki, plakaty, biuletyny informacyjne oraz skali zasi�gu:
sterstw i urz�dów centralnych, którzy materia"y audiowizualne.
ustalają kierunki polityki edukacyjnej oraz
zatrudnienia na poziomie krajowym oraz
europejskim. Wypracowane w trakcie re- SKALA MIKRO METODY UPOWSZECHNIANIA
alizacji projektu analizy, raporty, hipo- instytucje partnerskie kontakty zawodowe
organizacja macierzysta internet/intranet
tezy, innowacyjne metodologie mogą by�
niezwykle poŻytecznym ęród"em infor- firmy szkoleniowe spotkania wewnątrz firmy
macji pomocnym w kreowaniu prioryte- instytucje edukacyjne spotkania partnerskie
inne projekty Leonardo da Vinci biuletyny, plakaty
tów na przysz"oĘ�.
studenci, pracownicy osoby bezrobotne prezentacje
Zanim zaplanujemy dzia"ania upowszechniają- ma"e i Ęrednie przedsi�biorstwa ulotki
kontakty telefoniczne
ce do tej grupy, warto zastanowi� si� nad po-
korespondencja elektroniczna
niŻszymi kwestiami:
kasety video

jaki jest cel pozyskania decydentów?

z jakimi instytucjami, osobami naleŻy si�
kontaktowa�? jakie organizacje i urz�dy są
54
BIULETYN
PORADNIK DLA PROMOTORÓW 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
SKALA MESO METODY UPOWSZECHNIANIA
izby gospodarcze audycje w mediach lokalnych, regionalnych
PLANOWANIE UPOWSZECHNIANIA
federacje i związki branŻowe artyku"y w prasie branŻowej
Wielokrotnie w projektach tematycznych pro-
związki zawodowe wysy"ka pocztą
motorzy traktowali upowszechnianie jako jed-
organizacje pracodawców prowadzenie warsztatów, prezentacji
norazowe dzia"ania zaplanowane na zakołcze-
urz�dy pracy w innych instytucjach
nie realizacji projektu. Zorganizowanie konfe-
uczelnie kursy, szkolenia
rencji podsumowującej ca"y projekt to jednak
związki, stowarzyszenia nauczycielskie biuletyny branŻowe
za ma"o aby przekona� ewaluatorów, Że planu-
konferencje krajowe, europejskie
jemy promowa� produkt.
udzia" w targach, wystawach
Upowszechnianie jest procesem dynamicz-
nym, ciąg"ym, kontynuowanym równieŻ po
SKALA MAKRO METODY UPOWSZECHNIANIA
zakołczeniu projektu. Jest takŻe istotnym na-
partnerzy spo"eczni (krajowi i europejscy) kontakty zawodowe
rz�dziem zarządzania, które umoŻliwia oce-
ministerstwa i urz�dy centralne konferencje europejskie
n� juŻ osiągni�tych rezultatów oraz oczekiwał
europejskie związki branŻowe udzia" w targach i wystawach europejskich
grupy odbiorców, a takŻe sprawdzenie pozio-
stowarzyszenia publikacje, raporty
mu zgromadzonej przez projekt wiedzy i do-
agencje programu Leonardo da Vinci Internet
Ęwiadczeł w celu dokonania ewentualnych
Komisja Europejska prasa
poprawek.
Europejska Fundacja Kszta"cenia bazy danych
DOBÓR PARTNERÓW
CEDEFOP utworzenie stron internetowych
Wybór partnerów, którzy mają duŻe doĘwiadcze-
nie w akcjach upowszechniających, są skuteczni
UPOWSZECHNIAJMY AKTYWNYMI wszechniających. Ten system dzia"a jak reklama i sprawni, to gwarancja sukcesu. Warto wi�c po-
FORMAMI telewizyjna danego produktu dopasowana do zyska� do wspó"pracy takie w"aĘnie instytucje.
PodaliĘmy powyŻej liczne metody upowszech- wybranego adresata.
niania, które moŻna podzieli� dodatkowo na EWALUACJA STRATEGII
czynne i bierne. Studia przypadków, artyku"y, ATRAKCYJNO�� PRODUKTU UPOWSZECHNIANIA
raporty, broszury mają bardziej bierny charak- Nie zapominajmy takŻe o samym produkcie W"aĘciwe zaplanowanie strategii upowszechnia-
ter wysy"amy spore iloĘci takich materia"ów, projektu. Pami�tajmy, aby by" on atrakcyjny nia to zasadnicze kryterium, sprawnej realizacji
a z drugiej strony nie mamy wp"ywu na to w ja- nie tylko od strony treĘci ale takŻe formy. dzia"ania i osiągni�cia maksymalnego efektu.
ki sposób i jak cz�sto są dalej wykorzystywane. Aby móc oceni� jakoĘ� przygotowanej strategii
Z kolei szkolenia, warsztaty, konferencje są bar- PODZIA� ZADAĄ ewaluacji warto jest stworzy� plan jej monitorin-
dziej aktywną metodą docierania z informacja- Pomys"y w jaki sposób wszyscy partnerzy b�- gu i ewaluacji. Stworzenie takiego narz�dzia po-
mi bezpoĘredni kontakt i s"owny przekaz ma dą upowszechnia� rezultaty projektu, swoją maga w ocenie efektywnoĘci oraz wprowadzeniu
silniejsze oddzia"ywanie na grup� docelową. wspó"prac� i doĘwiadczenia, powinny by� ewentualnych usprawnieł w kolejnych etapach.
Aby uzyska� maksymalną skutecznoĘ� upo- opracowane juŻ na etapie sk"adania propozy- Warto zastanowi� si� nad poniŻszymi kwestiami:
wszechniania, najlepiej jest skorzysta� z obu ty- cji wst�pnej. Warto wi�c na pierwszym spo-
jaki by" cel upowszechniania, jakie rezulta-
pów form. Monitorowanie efektów upowszech- tkaniu przedyskutowa� w grupie partnerskiej ty/produkty by"y upowszechniane?
niania da nam dodatkowo obraz najbardziej wszelkie moŻliwe metody promowania pro-
jak szczegó"owo opracowaliĘmy plan upo-
poŻądanych przez naszą grup� docelową form jektu w trakcie jego realizacji. wszechniania? czy wzi�liĘmy pod uwag�
informowania. wszystkie niezb�dne elementy, takie jak po-
NARODOWA SPECYFIKA dzia" zadał, harmonogram dzia"ał?
DOPASOWUJMY FORMó INFORMACJI, Warto dopasowa� plan upowszechniania do
do jakich grup docelowych dotarliĘmy z in-
WIADOMO�CI DO WYBRANEJ GRUPY specyfiki kraju kaŻdego z partnerów oraz zaso- formacją o naszym projekcie, gotowym pro-
DOCELOWEJ ORAZ bów instytucji partnerskiej. MoŻe przecieŻ zda- duktem?
METODY UPOWSZECHNIANIA rzy� si�, Że rezultaty b�dą inaczej upowszech-
czy jakaĘ grupa/Ęrodowisko/branŻa zosta"a
Aby osiągną� maksymalne efekty akcji infor- niane przez partnera szwedzkiego a w inny spo- pomini�ta?
mujących, starajmy si� przewidywa� i o ile jest sób przez greckiego czy w"oskiego. To co lider
na jakim poziomie prowadzone by"y dzia"a-
to moŻliwe, unika� wszelkich zagroŻeł i barier. projektu powinien uczyni�, to zach�ci� part- nia upowszechniające: lokalnym, regional-
Dotyczy to zw"aszcza j�zyka oraz formy pre- nerów do aktywnego udzia"u w akcjach nym, krajowym, europejskim?
zentacji informacji kierowanych do wybranej upowszechniających tak szeroko jak to moŻli-
czy wykorzystaliĘmy w"aĘciwe dla danej gru-
grupy docelowej. we. Idealnym rozwiązaniem by"oby opracowa- py metody i formy przekazu informacji?
Warto si� zastanowi�, jakie rezultaty, w jakiej nie ogólnego planu upowszechniania projektu
czy opracowaliĘmy jakieĘ wskaęniki pomiaru
formie i w jakim j�zyku powinny trafi� do i jego efektów oraz planu w"aĘciwego dla po- efektywnoĘci prowadzonego upowszechnia-
konkretnej grupy docelowej, aby uzyska� jak szczególnych partnerów z uwzgl�dnieniem spe- nia? jeĘli nie, to jak moŻemy oceni� jej zna-
najwi�kszy stopieł efektywnoĘci akcji upo- cyfiki i warunków panujących w ich kraju. czenie i wp"yw na beneficjentów?
55
BIULETYN
PORADNIK DLA PROMOTORÓW 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Znaczenie upowszechniania
Planowanie upowszechniania
w trakcie/po zakołczeniu projektu; przedmiot
upowszechniania, treĘ�, zakres, wybór partnerów,
podzia" zadał, grupa docelowa, harmonogram
dzia"ał, koszty, komercjalizacja, efekty,
bariery/zagroŻenia, ewaluacja
Kana"y dystrybucyjne
(w jaki sposób, jakimi metodami)
micro
kontakty zawodowe
Przedmiot upowszechniania
spotkania partnerskie
modu"y szkoleniowe, innowacyjne treĘci, metody kszta"cenia,
wysy"ka pocztowa
metodologia badał, raporty, analizy, programy nauczania
korespondencja elektroniczna
meso
lokalne/regionalne media
artyku"y w prasie branŻowej
Grupa docelowa
ulotki, broszury
prezentacje
mikro
instytucje partnerskie, organizacja macierzysta, firmy szkoleniowe, instytucje edukacyjne, inne
macro
projekty Leonardo da Vinci, studenci, pracownicy, osoby bezrobotne, ma"e i Ęrednie
konferencje europejskie
przedsi�biorstwa
publikacje
internet
meso
seminaria
izby gospodarcze, federacje i związki branŻowe, związki zawodowe, organizacje pracodawców
urz�dy pracy, uczelnie, związki, stowarzyszenia nauczycielskie
makro
krajowi partnerzy spo"eczni, europejscy partnerzy spo"eczni, ministerstwa, urz�dy centralne,
europejskie związki branŻowe, stowarzyszenia, agencje programu Leonardo da Vinci, Komisja
Europejska, CEDEFOP, Europejska Fundacja Kszta"cenia (ETF)
Efekty upowszechniania Ewaluacja strategii upowszechniania
Opracowa"a: Iza Dziubek
56
BIULETYN
AKTUALNO�CI 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
Po"ączmy si�
program wymian i staŻy
w Europie
Spotkanie kontaktowe,
9-10 grudnia 2002, Jachranka
Dziewiątego i dziesiątego grudnia podwarszaw- Komitetu Integracji Euro-
ska Jachranka goĘci"a przedstawicieli instytucji pejskiej. Strona norweska
zainteresowanych realizacją projektów w ra- zaproponowa"a aby usta-
mach programu Po"ączmy si� program wy- nowi� dodatkowy program
mian i staŻy w Europie (Linking Up for mobility b�dący uzupe"nieniem wy-
in Europe) z Norwegii i Polski. Celem spotkania miany w ramach Leonardo
by"o nawiązanie osobistych kontaktów mi�dzy da Vinci.
przedstawicielami przysz"ych promotorów pro- Ze wzgl�du na wymóg
jektów Linking Up oraz przygotowanie udzia"u co najmniej jednego
wspólnie propozycji projektów. Pomys" zorga- partnera z kraju Unii Euro-
nizowania takiego spotkania zrodzi" si� podczas pejskiej wymiana w ramach
pierwszego spotkania kontaktowego w Oslo programu Leonardo da Vinci
w czerwcu tego roku. mówi Rolf Kristiansen z Norwegią jest utrudniona.
dyrektor norweskiej Krajowej Agencji Programu Z racji takich ograniczeł rząd norweski zde- trzonych kandydatów do wspó"pracy. Tak
Leonardo da Vinci. PoznaliĘmy wtedy wielu cydowa" si� stworzy� taki program a my by"o w przypadku Pana Espen Bjorkedal re-
Polaków mających bardzo dobre pomys"y. Nie- oczywiĘcie ch�tnie do niego przystąpiliĘmy. prezentującego Wydzia" Medyczny Uniwer-
stety nie zaowocowa"o to nowymi aplikacjami. GoĘ�mi spotkania byli mi�dzy innymi Jego sytetu w Tromso. SkontaktowaliĘmy si�
Po przedyskutowaniu tej sytuacji z naszymi pol- Ekscelencja Ambasador Królestwa Norwegii wczeĘniej z przedstawicielami Akademii Me-
skimi kolegami postanowiliĘmy powtórzy� po- wPolsce Pan Sten Lundbo, Pani Ellen Lange- dycznej im. Karola Marcinkowskiego w Po-
dobne spotkanie tym razem w Polsce. przedstawicielka norweskiego Ministerstwa znaniu. Podczas tego spotkania b�dziemy,
Spotkanie to jest rozwini�ciem istniejących Edukacji, Badał i Wyznał oraz przedstawi-
juŻ od wielu lat programów wspó"pracy pol- cielka polskiego Ministerstwa Edukacji Na-
sko-norweskiej podkreĘla Tadeusz Kozek rodowej i Sportu Pani Jolanta Kornalewska
Dyrektor Departamentu Koordynacji i Moni- z Departamentu Kszta"cenia Zawodowego
torowania Pomocy Zagranicznej z Urz�du i Ustawicznego. Przybyli takŻe przedstawi-
ciele Krajowych
Agencji Programu
Leonardo da Vinci
z Norwegii i Polski.
G"ównymi uczest-
nikami spotkania
byli jednak przyszli
promotorzy projek-
tów reprezentujący
ponad 70 instytucji
norweskich i po-
nad 120 polskich.
Wiele osób przyje-
cha"o do Jachranki
Ellen Lange, Norweskie Ministerstwo Edukacji, Badał i Wyznał mając juŻ upa- Ambasador Królestwa Norwegii w Polsce Sten Lundbo
57
BIULETYN
AKTUALNO�CI 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
mam nadziej�, mieli okazj� pozna� si� oso-
biĘcie. Chcia"bym takŻe zapozna� si� z pol-
skim systemem edukacji. To u"atwi nam po-
szukiwanie potencjalnych partnerów do
projektu wymiany studentów.
micznych w �widnicy. Nie mam jeszcze rów. Pani Lilianna Anio"a-J�drzejek z Poli-
konkretnie namierzonych partnerów, ale techniki Poznałskiej by"a koordynatorem
mam nadziej�, Że podczas tego spotka- projektu pilotaŻowego dotyczącego naucza-
nia ich znajd�. Poszukuj� przede wszyst- nia specjalistycznego j�zyka angielskiego
Pani Jolanta Kornalewska z Departamentu Kszta"cenia
kim szkó" Ęrednich i zawodowych specjali- w internecie realizowanego w ramach
Zawodowego i Ustawicznego, MENiS
zujących si� w zagadnieniach ekonomicz- pierwszej edycji programu Leonardo da
Inne osoby przyjecha"y na spotkanie licząc nych lub biura zainteresowane przyj�ciem Vinci. Spotkania takie jak te umoŻliwią
na to, Że uda im si� spotka� przedstawicie- praktykantów. przyspieszenie rozpocz�cia wspó"pracy
li instytucji zajmujących si� podobnymi za- Wag� spotkania doceni"y szczególnie te i u"atwią znalezienie optymalnych partne-
gadnieniami. Przyk"adem moŻe by� tu Pani osoby, które stawa"y juŻ przed proble- rów. �atwiej i lepiej poznaje si� ludzi pod-
Wies"awa Cejmer z Zespo"u Szkó" Ekono- mem znalezienie odpowiednich partne- czas spotkał osobistych niŻ jedynie prowa-
dząc korespondencj�. podkreĘla Pani Li-
lianna Anio"a-J�drzejek.
Bardzo pomocne dla uczestników spotka-
nia okaza"o si� kompendium instytucji za-
interesowanych wspó"pracą przygotowa-
ne przez organizatorów spotkania. Znala-
z"y si� w nim informacje o specyfice po-
szczególnych instytucji, ich oczekiwa-
niach dotyczących przysz"ych partnerów jak
równieŻ dane teleadresowe. Publikacja ta
z pewnoĘcią takŻe w przysz"oĘci pomoŻe
promotorom projektów w wyszukiwaniu
partnerów.
Materia"y są dost�pne na stronach interne-
towych pod adresem:
www.bkkk-cofund.org.pl,
(wspó"praca bilateralna)
58
BIULETYN
KALENDARZ WYDARZEĄ 2002 4/5/2002
PROGRAMU LEONARDO DA VINCI
BYLI�MY KALENDARZ WYDARZEĄ 2002
Termin Wydarzenia Miejsce Organizator Uczestnicy
14-16.02.2002 4 Targi Edukacyjne, Kraków ogólnodost�pne
26.02.2002 MoŻliwoĘci ubiegania si� o Ęrodki Ostro"�ka Agencja Rozwoju Regionalnego, 40 osób
finansowe praktyczne przyk"ady Urząd Miejski
22.03.2002 Informacja dla studentów Warszawa WyŻsza Szko"a Zarządzania i Marke- 25 studentów
tingu, Podyplomowe Studium
Integracji Europejskiej
18-19.04.2002 Dni zarządzania Kapita"em Warszawa Instytut Zarządzania ogólnodost�pne
Ludzkim. IV Ogólnopolskie Targi
dla MenedŻerów
26.04.2002 Prezentacja programu Radom Zespó" Szkó" Elektronicznych 70 osób
Leonardo da Vinci nauczyciele, m"odzieŻ, w"adze
oĘwiatowe i samorządowe
29.04.2002 Warsztaty programu Opole Wojewódzki OĘrodek Metodyczny 30 osób nauczyciele szkó"
Leonardo da Vinci zawodowych, samorząd lokalny
08.05.2002 Warsztaty programu Ostro"�ka Agencja Rozwoju przedstawiciele szkó" zawodowych
Leonardo da Vinci Regionalnego S. A.
28.05.2002 Zintegrowany system wsparcia Kazimierz Dolny ��czyłskie Stowarzyszenie Ochrony 80 osób przedstawiciele MPiPS, Urz�-
dla osób z zaburzeniami Zdrowia Psychicznego du Marsza"kowskiego i Urz�du Woje-
psychicznymi wódzkiego woj. lubelskiego, Ęrodowisko-
wych domów ochrony zdrowia psychicz-
nego, pomocy spo"ecznej, lekarze
05.07.2002 Forum Samorządowe Wa"brzych DolnoĘląskie Centrum Informacji 40 osób pracownicy samorządów
Zawodowej i Doskonalenia
Nauczycieli oraz Związek Miast
i Gmin KsiąŻałskich
10.09.2002 Polsko niemiecka wspó"praca S"ubice Collegium Polonicum, SEQUA, BIBB przedstawiciele regionów przygranicz-
wzakresie kszta"cenia i szkolenia nych, instytucji szkoleniowych, organiza-
mi�dzynarodowego cji pozarządowych i instytucji rządowych
23.09.2002 Narada wojewódzkich Dobieszków Komenda G"ówna OHP komendanci wojewódzcy i dyrektorzy
komendantów i dyrektorów k/�odzi
OHP poĘwi�cona kszta"ceniu
zawodowemu i ogólnemu
17.10.2002 Spotkanie informacyjne w spra- Rzeszów Zak"ad Karny Rzeszów przedstawiciele wymiaru sprawiedliwo-
wie realizacji projektu w Polsce: Ęci, administracji, organizacji pozarzą-
Crein . Kreacja jako narz�dzie dowych, firm szkoleniowych, uczelni,
integracji s"uŻby wi�ziennej
21.10.2002 Spotkanie informacyjne o zasa- Katowice Kuratorium OĘwiaty 80 osób przedstawiciele szkó"
dach udzia"u w Programie LdV zawodowych
27-28.10.2002 IV mi�dzynarodowa konferencja Kielce Polskie Stowarzyszenie Edukacji 40 osób przedstawiciele wyŻszych
Kszta"cenie ustawiczne inŻynie- Ustawicznej InŻynierów i menedŻe- uczelni oraz instytucji zajmujących si�
rów i menedŻerów. Zastosowa- rów, Politechnika �wi�tokrzyska, kszta"ceniem ustawicznym z kraju
nie Technologii Informacyjnych �wi�tokrzyskie Centrum Innowacji i zagranicy
w kszta"ceniu doros"ych i Transferu Technologii
patronat MENiS
11.10.2002 Szkolenie n/t zasad udzia"u Szczecin Biuro Informacji Uniwersytetu 80 osób ze Ęrodowiska akademickiego
wprogramie LdV Szczeciłskiego
07.11.2002 Seminarium kołczące realizacj� Gdałsk Pomorska Izba RzemieĘlnicza uczestnicy projektu, zaproszeni goĘcie
projektu Firma z przysz"oĘcią Ma"ych i �rednich Przedsi�biorstw
13.11.2002 It. class. Fundusze. Pozyskiwanie Warszawa Telnet Forum, Fundacja na Rzecz 20 osób M�P, organizacje
dofinansowania z UE na rozwój Rozwoju Spo"eczełstwa pozarządowe
telekomunikacji i technologii Informatycznego w Polsce, URTiP
informatycznych w Polsce
15.11.2002 Seminarium Udzia" samorzą- Rzeszów UKiE, RCIE 40 przedstawicieli samorządu
dów i placówek im podleg"ych lokalnego
wprogramach wspólnotowych
20.11.2002 Seminarium n.t. pozyskiwania Warszawa Związek Zawodowy SolidarnoĘ� 15 osób dzia"acze związkowi NSZZ
Ęrodków z funduszy i OPZZ SolidarnoĘ� i OPZZ
pomocowych UE
21-22.11.2002 Szkolenie dla pracowników Gorzów Wojewódzki OĘrodek Metodyczny 83 osoby nauczyciele metodycy, wizy-
oĘwiaty Wielkopolski w Gorzowie Wlkp. tatorzy, nauczyciele szkó" zawodowych
Zielona Góra
25.11 2002 Seminarium Udzia" samorządów Gorzów UKiE, RCIE 70 przedstawicieli samorządu
w programach wspólnotowych Wielkopolski lokalnego
edukacyjno-m"odzieŻowych
11-13.12. 2002 Seminarium informacyjno- Sulejówek Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji 80 osób koordynatorzy i promotorzy
szkoleniowe Agencja Narodowa Programu wojewódzcy programu Comenius
Socrates-Comenius z Kuratoriów OĘwiaty
59
4/5/2002
KRAJOWA AGENCJA PROGRAMU
LEONARDO DA VINCI
Biuro Koordynacji Kszta"cenia Kadr,
Fundusz Wspó"pracy
ul. GórnoĘląska 4a, 00-444 Warszawa
tel. (0-22) 625 39 37, 622 19 91
fax (0-22) 625 28 05
http://www.bkkk-cofund.org.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Leonardo Da Vinci Biografia
Leonardo da Vinci Biography
Biographie Leonardo Da Vinci

więcej podobnych podstron