mgr in\
. Aldona SZCZEPOCKA
SGSP, Zakład Monitorowania Bezpieczeństwa
Katedra Analiz i Prognoz Bezpieczeństwa
ANALIZA POPRAWNOÅšCI FUNKCJONOWANIA
OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH
W SOCHACZEWIE W ASPEKCIE MOśLIWOŚCI WY-
ST
PIENIA ZAGROśEC
EKOLOGICZNYCH
Celem pracy jest analiza i ocena funkcjonowania mechaniczno-
-biologicznej oczyszczalni ścieków w Sochaczewie w aspekcie
mo\
liwości wystąpienia zagro\
eń ekologicznych oraz opracowanie
koncepcji zwiększenia efektywności oczyszczania ze szczególnym
uwzględnieniem redukcji fosforu.
The aim of the paper is to analyse and to assess the functioning of
mechanical and biological sewage treatment plant in Sochaczew. It
has been done to consider the possibilities of ecological threats
occurance and to develop the method of the phosphorus reduction.
Wstęp
Niesprawności w pracy oczyszczalni ścieków powodują zazwyczaj wprowa-
dzenie do środowiska niedozwolonych ładunków zanieczyszczeń. Spowodowane
tym pogorszenie jakości wody w odbiorniku zale\
y od rodzaju nieprawidłowości
lub awarii oraz czasu ich trwania. Nale\
y się liczyć z tym, \
e powstałym szkodom
środowiskowym mogą towarzyszyć szkody o charakterze gospodarczym. Niepra-
widłowa praca oczyszczalni mo\
e przyczyniać się równie\
do powstawania zagro-
\
enia bezpieczeństwa ludności mieszkającej w sąsiedztwie oczyszczalni, jak rów-
nie\
ludności korzystającej w celach rekreacyjnych z odbiorników ścieków  jezior
i rzek. Dostanie się nie oczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych niesie
ze sobÄ… wiele zagro\
eń, przede wszystkim chemicznych i biologicznych. W ście-
kach surowych mogą znajdować się substancje toksyczne oraz drobnoustroje cho-
robotwórcze. Substancje toksyczne, dostając się do wód powierzchniowych, mogą
powodować biologiczną śmierć zbiornika, czyli zamieranie fauny i flory wodnej.
Prawidłowo działająca oczyszczalnia powinna wyeliminować wy\
ej wymienione
zagro\
enia w procesach mechanicznego, biologicznego jak i chemicznego oczysz-
2
czania ścieków oraz higienizacji osadów. Zagro\
enie zdrowia ludności mo\
e być
spowodowane brakiem osłon oraz zbyt małą strefą ochronną wokół oczyszczalni.
Nieodpowiednie poło\
enie oczyszczalni mo\
e przyczyniać się do rozprzestrzenia-
nia aerozolu pochodzącego ze złó\
biologicznych lub reaktorów z osadem czyn-
nym.
Osiągnięcie zało\
onego poziomu oczyszczania ścieków jest uwarunkowane
przede wszystkim prawidłowo zaprojektowanym procesem technologicznym i rea-
lizacjÄ… obiektu zgodnie z projektem technologicznym.
Drugą grupą czynników decydujących o redukcji zanieczyszczeń jest przestrze-
ganie parametrów technologicznych procesu oczyszczania i właściwie prowadzona
eksploatacja urządzeń. W przypadku, gdy właściwości ścieków po przejściu przez
oczyszczalnię nie odpowiadają zało\
onym parametrom eksploatacyjnym, niezbęd-
ne jest ustalenie przyczyny i jak najszybsze usunięcie nieprawidłowości aby zapo-
biec ewentualnym zagro\
eniom ekologicznym.
W pracy przeprowadzono ocenę funkcjonowania oczyszczalni ścieków komu-
nalnych w Sochaczewie, która pozwoliła, między innymi, na zaproponowanie roz-
wiązań dla zwiększenia redukcji fosforu w ściekach, zmniejszenia ilości osadu
nadmiernego oraz ocenÄ™ mo\
liwości wystąpienia zagro\
eń ekologicznych dla śro-
dowiska, w szczególności zaś dla odbiornika ścieków, jakim jest w analizowanym
przypadku rzeka Utrata.
Charakterystyka oczyszczalni ścieków w Sochaczewie
Oczyszczalnia ścieków w Sochaczewie została wybudowana w latach 60. jako
oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna o przepustowości 1500 mł/d. Oczyszczone
ścieki są zrzucane do rzeki Utraty. Wody Utraty nale\
ą do IV klasy czystości wód
(są to wody określone jako wody o niezadowalającej jakości) (WIOŚ 2004).
W 1989 roku przeprowadzono częściową modernizację mającą na celu powięk-
szenie przepustowości sekcji mechanicznego oczyszczania ścieków. W roku 1997
została przeprowadzona kolejna rozbudowa i modernizacja istniejącej oczyszczal-
ni. Miała ona na celu powiększenie przepustowości całej oczyszczalni.
Obecnie do oczyszczalni ścieków dopływa z sieci kanalizacyjnej ok. 5500 mł/d
a maksymalnie 6000 mł/d. Taborem asenizacyjnym dowo\
one jest ok. 50 mł/d.
Åšcieki dowo\
one do oczyszczalni charakteryzujÄ… siÄ™ stÄ™\
eniami zanieczyszczeń
kilkakrotnie wy\
szymi od ścieków dopływających. Jednak\
e zarówno ścieki do-
wo\
one, jak i ścieki surowe są typowymi ściekami bytowo-gospodarczymi. Dane
charakteryzujące jakość ścieków dopływających i dowo\
onych do oczyszczalni
zawarte sÄ… w tab. 1.
3
Tab. 1. Jakość ścieków dopływających i dowo\
onych do oczyszczalni
[wg badań laboratorium oczyszczalni ścieków]
ścieki surowe
ścieki
Parametry Jednostka
dowo\
one
min max śr
pH - 7,37 8,16 -
Zasadowość mmol/dm3 7,3 10 -
8,4
Azot azotanowy mg NNO3/dm3 0,016 0,95 -
0,25
mg
Azot azotynowy nw 0,35 -
0,15
NNO2/dm3
mg
Azot amonowy 13,0 106,8 -
30,02
NNH4/dm3
Azot ogólny mg N/dm3 13,0 115,4 -
51,5
Fosfor ogólny mg P/dm3 6,95 10,76 -
7,5
ChZT mg O2/dm3 651 2228 5430
1201
BZT5 mg O2/dm3 171,6 797 2189
614,5
Zawiesina
mg/ dm3 236 837 1789
366,6
ogólna
nw  wartość niewykrywalna
Wartości parametrów wymienionych w tab. 1 charakteryzują ścieki miejskie,
w skład których wchodzą zarówno ścieki bytowo-gospodarcze, jak i ścieki prze-
mysłowe. Wysokie wartości ChZT oraz BZT5 mogą wskazywać na dopływ ścieków
z zakładów przemysłowych. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska
z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie warunków, jakie nale\
y spełnić przy wpro-
wadzaniu ścieków oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowi-
ska wodnego" ścieki dla oczyszczalni o RLM od 15000 do 99 999 powinny
spełniać następujące warunki: BZT5  15 mgO2/dmł, ChZT  125 mgO2/dmł,
zawiesina og.  35mg/dmł, azot ogólny  15 mgN/dmł  fosfor ogólny 
2,0 mgP/dmł. Oczyszczalnia ścieków w Sochaczewie jest oczyszczalnią mecha-
niczno-biologicznÄ… z technologiÄ… opartÄ… na metodzie osadu czynnego pracujÄ…cego
w systemie jednoosadowego zintegrowanego usuwania związków węgla, azotu
i fosforu. Schemat technologiczny oczyszczalni przedstawiono na rys. 1.
Ścieki dopływające grawitacyjnie do oczyszczalni oraz dowo\
one wozami ase-
nizacyjnymi do punktu zlewnego są kierowane do kanału zrzutowego. Pierwszym
obiektem na drodze ich przepływu jest budynek krat, gdzie usuwane są większe
części pływające i wleczone. Następnie ścieki przepływają przez dwukomorowy
piaskownik napowietrzany z komorami odtłuszczania, gdzie następuje odpiaszcza-
"
Dz. U. 02.212.1799 z dnia 16 grudnia 2002 r.
4
nie i odtłuszczanie przepływających ścieków. Pozbawione części mineralnych i
tłuszczy ścieki spływają następnie do pompowni ścieków z pompami zatapialnymi.
Stąd ścieki tłoczone są do komory rozdzielczej i dalej do reaktorów biologicznych.
W reaktorze biologicznym z przepływem tłokowym, ścieki płyną kolejno przez
beztlenową komorę defosfatacji, kaskadę anoksycznych komór denitryfikacji
i tlenową komorę nitryfikacji. Utrzymanie warunków anoksycznych w komorach
denitryfikacji zapewniałaby, zgodna projektem oczyszczalni, wewnętrzna recyrku-
lacja bogatych w azotany ścieków z komory nitryfikacji. Tak się jednak nie dzieje,
gdy\
recyrkulacja wewnętrzna odbywa się z komory nitryfikacji do komory defos-
fatacji. Do komory defosfatacji dopływa równie\
osad recyrkulowany z przepom-
powni osadu. Recyrkulacja zewnętrzna osadu czynnego zapewnia utrzymanie zało-
\
onego stÄ™\
enia osadu w reaktorze. Po biologicznym oczyszczeniu ścieki płyną
wraz z osadem czynnym do dwóch radialnych osadników wtórnych. Oddzielony
osad czynny recyrkulowany jest do komór osadu czynnego. Osad nadmierny
pompowany jest do budynku odwadniania osadu, gdzie poddawany jest mecha-
nicznemu zagęszczeniu z zastosowaniem flokulantu, a następnie odwadnianiu
i higienizacji. Z powodu zbyt małej redukcji fosforu metodą biologiczną do komo-
ry rozdzielczej przed osadnikami dozowany jest PIX.
Eksploatacyjne obserwacje pracy oczyszczalni ścieków pozwalają postawić na-
stępujące hipotezy:
1. Z powodu zbyt du\
ej ilości osadu nadmiernego urządzenia często nie nadą\
ajÄ…
z jego obróbką i dlatego ulegają awariom. Zjawisku temu mo\
na zapobiec po-
przez dobudowę na terenie oczyszczalni osadnika wstępnego. Osadnik ten re-
dukowałby w znacznym stopniu ChZT, BZT5, oraz zawiesiny łatwo opadające
przed reaktorem biologicznym, co wpłynęłoby na mniejszy przyrost osadu
czynnego w komorach reaktora biologicznego, a tym samym na mniejsze ilości
osadu nadmiernego, który musi być poddany procesom zagęszczania odwad-
niania i higienizacji.
2. W oczyszczalni odbywa się niedostateczna redukcja związków fosforu na dro-
dze biologicznej. Proces ten wspomagany jest dozowaniem PIX-u do komory
rozdzielczej przed osadnikami wtórnymi. W reaktorze biologicznym ze wzglę-
du na niezgodne z projektem uło\
enie rurociągów zachodzi nieprawidłowa re-
cyrkulacja ścieków. Zachodzi ona z komory nitryfikacji do komory defosfata-
cji. Mo\
e to być przyczyną niewystarczającego usuwania fosforu na drodze
biologicznej, poniewa\
ścieki bogate w azotany (a takie dopływają z komory
nitryfikacji) wpływają ujemnie na metabolizm bakterii akumulujących fosfor,
gdy\
nie gromadzą one wtedy polifosforanów. Recyrkulacja wewnętrzna ście-
ków powinna zachodzić zatem z komory nitryfikacji do denitryfikacji. Prawi-
dłowa recyrkulacja bogatych w azotany ścieków z komory nitryfikacji zapewnia-
łaby równie\
utrzymanie warunków anoksycznych w komorze denitryfikacji.
Rys. 1. Schemat blokowy oczyszczalni ścieków w Sochaczewie
[wg schematu otrzymanego od kierownictwa oczyszczalni ścieków w Sochaczewie]
6
Metodyka i zakres badań
Badania dotyczyły wybranych parametrów analitycznych ścieków surowych
oraz ścieków po oczyszczeniu. Badaniami objęto zawartość: azotu azotanowego,
azotu azotynowego, azotu amonowego, azotu ogólnego, fosforu ogólnego, fosfora-
nów oraz zawiesin ogólnych. Ponadto oznaczono BZT5 oraz ChZT. Badania wy-
konano w trzech terminach: 18 września 2001, 2 paz
dziernika 2001 i 17 stycznia
2002 roku. Materiał do badań, czyli ścieki surowe oraz ścieki oczyszczone, był
pobierany w godzinach rannych. Åšcieki surowe pobierano w budynku krat przed
kratą schodkową, natomiast ścieki oczyszczone na odpływie ścieków. W celu we-
ryfikacji hipotezy konieczności dobudowy osadnika wstępnego badaniami objęto
ścieki po przepłynięciu przez piaskownik. Wykonano następujące oznaczenia:
" oznaczenie objętości zawiesin łatwo opadających, które opadną podczas
dwugodzinnego pozostawienia próbki ścieków w leju Imhoffa. Objętość
osiadłych zawiesin odczytywano po czasie: 5, 10, 20, 30, 45, 60, 120 mi-
nut od chwili napełnienia leja Imhoffa. Oznaczenie to przeprowadzono
w terminach podanych wy\
ej;
" do oznaczenia BZT5, ChZT oraz zawiesin ogólnych w wodzie nadosado-
wej pobrano ścieki z kanału po piaskowniku do czterech lejów Imhoffa.
Oznaczenia ww. parametrów prowadzono po 30 minutach w pierwszym,
60 minutach w drugim, 90 minutach w trzecim, 120 minutach w czwar-
tym. Procesy, jakie zachodziły w leju Imhoffa, miały obrazować procesy,
jakie zachodzą w osadniku wstępnym. Badania te były wykonane dwu-
krotnie w dniach 12 i 21 lutego 2002 r. w godzinach rannych.
Wyniki badań
W tab. 2 zawarte są właściwości ścieków oczyszczonych oznaczone przez labo-
ratorium oczyszczalni w latach 1999 2001 oraz badania autorki. W tabeli zawarte
są minimalne, maksymalne oraz średnie w analizowanym okresie wartości ww.
parametrów analitycznych ścieków oraz wartości parametrów analitycznych ście-
ków otrzymane przez autorkę dla ścieków oczyszczonych oraz ścieków surowych.
Wartości oznaczeń pomierzone przez laboratorium zakładowe oraz przez autor-
kę dla ścieków oczyszczonych tylko w skrajnych przypadkach przekraczają do-
puszczalnÄ… normÄ™ dla tego typu obiektu. Dzieje siÄ™ tak w przypadku BZT5, zawie-
siny ogólnej oraz fosforu ogólnego. Najwy\
sza dopuszczalna wartość dla BZT5
wynosi 15 mgO2/dm3, dla zawiesiny ogólnej 35 mg/dm3, dla fosforu ogólnego
2 mg P/dm3. W analizowanym przypadku wartości wynoszą odpowiednio: dla
BZT5 23,5 mgO2/dm3, dla zawiesiny ogólnej 45,6 mg/dm3 dla fosforu ogólnego
5,10 mg P/dm3.
7
Tab. 2. Średnie, minimalne oraz maksymalne wartości parametrów analitycznych
ścieków oczyszczonych uzyskane przez laboratorium oczyszczalni ścieków
w latach 1999 2001 oraz wartości parametrów analitycznych ścieków surowych
i oczyszczonych uzyskane przez autorkÄ™ w latach 2001 2002
Według badań
laboratorium
Według badań autorki
oczyszczalni
Parametry Jednostka
O O O 18 IX 18 IX 2 X 2 X 17 I 17 I
śr min max
S O S O S O
Temperatura
ºC - - - 13 15  7
powietrza
Temperatura
-
ºC - - - - - - 8 5
ścieków
pH - - 7,13 7,65
- - - - - -
6.4 5,2 8,2
Zasadowość mmol/dm3
- - - - - -
Azot azota- mg NNO3/
1,7 0,17 3,55
1,03 3,21 1,45 1,93 0,11 0,44
nowy /dm3
Azot azoty- mg NNO2/
0,08 nw 0,32
1,74 0,06 1,29 0,012 1,64 0,08
nowy /dm3
Azot amo- mg NNH4/ 4,0 0,7 7,82
40 0,38 40 nw 49 0,51
nowy /dm3
Azot ogólny mg N/dm3 4,0 1,8 9,99 - - 50 7 45 4
Fosfor
mg P/dm3 3,64 0,7 5,10 - - 3,4 0,79 10 2,2
ogólny
Fosforany mg P/dm3 - - - - - 0,81 0,26 2,03 0,65
ChZT mgO2/dm3 88,9 40,4 123,6
584 78,4 678 64,9 492 43,6
BZT5 mgO2/dm3 14,6 1,0 23,5
- - 180 9 129 5,3
Zawiesina
mg/dm3 20,0 11,6 45,6
- - 223,2 13,6 512 23,2
ogólna
nw  wartość niewykrywalna
O  ścieki po oczyszczeni
S  ścieki surowe
Wyniki dotyczÄ…ce oznaczenia zawiesin Å‚atwo opadajÄ…cych zamieszczono w tab.
3. i 4. W eksperymencie przedstawionym w tab. 4 mierzono równie\
wartości
ChZT, BZT5 oraz zawiesiny ogólnej w wodzie nadosadowej w celu wyznaczenia
najkrótszego czasu, w którym opadnie największa ilość zawiesin oraz następuje
redukcja wy\
ej wymienionych parametrów analitycznych ścieków. Badania te
8
miały obrazować procesy zachodzące w osadniku wstępnym oraz optymalną re-
dukcję zanieczyszczeń z ekonomicznego punktu widzenia.
Tab. 3. Objętość zawiesin łatwo opadających w ściekach po piaskowniku
[wg badań własnych autorki]
Objętość zawiesin [cm3]
Czas opadania
[min]
18 IX 2001 2 X 2001 17 I 2002
5 5,0 15,0 3
10 5,5 16,5 3,5
20 6,3 18,0 4,0
30 6,4 18,5 4,2
45 6,5 18,5 4,5
60 6,5 19,0 4,5
120 6,5 19,0 5,0
Tab. 4. Objętość zawiesin łatwo opadających w ściekach po piaskowniku
w 4 lejach Imhoffa [wg badań własnych autorki]
Czas Objętość zawiesin [cm3]
opadania
12 II 2002 21 II 2002
[min]
1. lej 2. lej 3. lej 4. lej 1. lej 2. lej 3. lej 4. lej
5 14,0 12,0 14,0 10,0 3,0 3,5 4,5 4,0
10 15,0 14,0 15,0 12,0 4,0 4,5 6,0 5,0
20 16,0 14,5 15,0 12,5 4,5 5,0 6,5 5,5
30 16,0 15,0 15,5 12,5 5,0 6,0 7,0 6,0
45 15,0 15,5 13,0 6,0 7,0 6,0
60 15,5 13,0 6,0 7,0 6,2
90 15,0 13,0 7,0 6,5
120 13,0 7,0
Objętość zawiesin łatwo opadających badanych w dwóch terminach znacznie się ró\
ni.
Wynika to przede wszystkim z tego, \
e w drugim pomiarze ścieki były znacznie roz-
cieńczone z powodu znacznych opadów deszczu. Otrzymane wartości mierzonych
parametrów są charakterystyczne dla ścieków bytowo-gospodarczych.
9
W analizowanym przypadku objętość zawiesin łatwo opadających po 30 minutach
przebywania w naczyniu nieprzepływowym praktycznie nie zwiększa się. Zmiany
stÄ™\
enia zawiesin w trakcie sedymentacji zamieszczono na rys. 2 i 3, a odpowiada-
jące im wartości BZT5 i ChZT w wodzie nadosadowej na rys. 4 i 5.
350
310
300
262
250
210
200
172
166
150
100
50
0
0 30 60 90 120
czas (min)
Rys. 2. Zmiana stÄ™\
enia zawiesiny ogólnej w mg/dm3 w wodzie nadosadowej
w dniu 12 lutego 2002 r. [wg badań własnych autorki]
200
186
180
165
160
143
140
138
120
100
92
80
60
40
20
0
0 30 60 90 120
czas (min)
Rys. 3. Zmiana stÄ™\
enia zawiesiny ogólnej w mg/dm3w wodzie nadosadowej
w dniu 21 lutego 2002 r. [wg badań własnych autorki]
3
st
Ä™\

enie zawiesin (mg/dm )
3
st
Ä™\

enie zawiesin (mg/dm )
10
250
wartość stę\
enia BZT5 w dniu 21.02.2002
Wartość stę\
enia BZT5 w dniu 12.02.2002
202
200
150
122
119
140
90
100
114
106
70
50
53,2
50,1
0
0 30 60 90 120
czas (min)
Rys. 4. Zmiana stÄ™\
enia BZT5 w mgO2/dm3 w wodzie nadosadowej
w dniu 12 i 21 lutego 2002 r [wg badań własnych autorki]
300
272
250
240
224
208
200
184
150
100
50
0
0 30 60 90 120
czas (min)
Rys. 5. Zmiana stÄ™\
enia ChZT w mgO2 /dm3 w wodzie nadosadowej
w dniu 21 lutego 2002 r. [wg badań własnych autorki]
Po\
ądany efekt redukcji zawiesiny ogólnej, ChZT otrzymujemy w czasie 2 go-
dzin, co obrazują rys. rys. 2, 3 oraz 5. Jedynie dla BZT5 wystarczyłby czas przetrzy-
mywania ścieków w osadniku wstępnym ok. 1 godziny (rys. 5).
3
2
BZT5 (mg O /dm )
3
2
st
Ä™\

enie ChZT ( mgO /dm )
11
Wnioski i propozycje zmian w układzie technologicznym
Przedmiotem niniejszej opracowania była oczyszczalnia ścieków znajdująca się
w Sochaczewie. Głównym celem była analiza aktualnej pracy oczyszczalni, ocena
efektywności redukcji zanieczyszczeń oraz analiza mogących wystąpić zagro\
eń
ekologicznych. Realizacja tego celu była mo\
liwa dzięki zapoznaniu się z wszyst-
kimi urzÄ…dzeniami znajdujÄ…cymi siÄ™ na terenie oczyszczalni, procesami technolo-
gicznymi, jakie mają miejsce w poszczególnych obiektach, a przede wszystkim
dzięki badaniom uzyskanym przez laboratorium oczyszczalni z lat 1999 i 2001
oraz badaniom własnym.
Głównym celem badań własnych była ocena efektywności redukcji zanieczysz-
czeń ze szczególnym uwzględnieniem biogenów oraz rozpatrzenie zasadności do-
budowy osadnika wstępnego. Jak wykazała analiza badań wartości stę\
eń zawiesin
ogólnych oraz ró\
nych form azotu, oczyszczalnia pracuje bez zarzutu, wszystkie
wyniki badań są zgodne z wymaganiami zawartymi w Rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie warunków, jakie nale\
y spełnić
przy wprowadzaniu ścieków oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych
dla środowiska wodnego oprócz wartości stę\
enia fosforu ogólnego w ściekach
oczyszczonych. Usuwanie fosforu ogólnego na drodze biologicznej nie zapewnia
stÄ™\
enia na odpływie 2,0 mg P/dm3. Proces biologiczny jest wspomagany chemicz-
nym strÄ…caniem koagulantem PIX. Gdy dawka PIX jest optymalna do potrzeb,
wówczas na odpływie otrzymujemy stę\
enie fosforu zgodne z wymaganiami.
PierwszÄ… propozycjÄ… zmiany, jakÄ… mo\
na wprowadzić dla poprawy działania
oczyszczalni jest to, aby fosfor ogólny był usuwany na drodze biologicznej do
wartości 2 mg P/dm3. Osiągnięcie tego jest mo\
liwe przede wszystkim przez za-
pewnienie prawidłowej recyrkulacji wewnętrznej ścieków, czyli odpowiednie,
zgodne z projektem uło\
enie rurociągów w reaktorze biologicznym. Prawidłowo
powinny być uło\
one tak, by ścieki z komory nitryfikacji płynęły do komory deni-
tryfikacji, a nie jak jest obecnie z komory nitryfikacji do defosfatacji. W tym kon-
kretnym przypadku najwyraz
niej azotany negatywnie wpływają na metabolizm
bakterii akumulujÄ…cych fosfor, gdy\
nie gromadzÄ… one w wystarczajÄ…cym stopniu
fosforanów.
Drugim sposobem, który mógłby wpłynąć zarówno na odpowiednie, zgodnie
z wymaganiami zapisanymi w rozporzÄ…dzeniu, usuwanie fosforu, jak i zapobiega-
niu powstawania nadmiernego przyrostu osadu czynnego, jest dobudowa na terenie
oczyszczalni osadnika wstępnego. Ze względu na zbyt słabą redukcję fosforu ogól-
nego na drodze biologicznej oraz występowanie zbyt du\
ej ilości osadu czynnego
widzi się w analizowanej oczyszczalni zasadność dobudowy osadnika wstępnego.
Zasadność tę wykazały równie\
badania własne. W warunkach laboratoryjnych uzy-
skano redukcję następujących parametrów: BZT5  średnio ok. 62,5%, ChZT 
32,4%, zawiesina ogólna 49%. W warunkach funkcjonowania oczyszczalni zazwy-
czaj otrzymuje się większą redukcję zawiesiny ogólnej ni\
BZT5. Redukcja tych pa-
12
rametrów w rzeczywistości zazwyczaj jest ni\
sza, tak\
e zmniejszone ilości dopływają-
cych do reaktora biologicznego związków węgla nie powinny osłabiać zachodzących
w reaktorze procesów, a wręcz przyczynić się do zmniejszenia ilości osadu nad-
miernego. Równie\
charakter zawiesin Å‚atwo opadajÄ…cych (zawiesiny te sÄ… ciÄ™\
kie
i w ciÄ…gu pierwszych 30 minut prowadzonego procesu sedymentacji w lejach
Imhoffa opada prawie cała ilość zawiesin łatwo opadających) wskazuje na to, \
e
rozwa\
ana dobudowa osadnika wstępnego powinna dojść do skutku. Ze względu na
technologię, jaka została zastosowana w oczyszczalni, powinno się zastosować
osadnik wstępny przeznaczony do wstępnego oczyszczania ścieków przed następ-
nymi procesami ich oczyszczania, czyli przed biologicznym oczyszczaniem. Je\
eli
chodzi o osad wstępny z osadnika, to nale\
y stwierdzić, \
e dla biologicznego usu-
wania biogenów właściwe są tylko takie procesy, w których osad przetrzymywany jest
w warunkach tlenowych. W czasie stabilizacji beztlenowej więcej ni\
75% fosforu
jest uwalniana do strumieni wód nadosadowych. Wówczas zamiast spodziewanego
polepszenia biologicznego usuwania fosforu mogłaby nastąpić sytuacja odwrotna.
Dlatego z punktu widzenia defosfatacji wskazane byłoby jak najszybsze zagęsz-
czenie i odwodnienie osadu. Mogłoby się to odbywać podobnie, jak ma to miejsce
w przypadku postępowania z nadmiernym osadem czynnym w analizowanej
oczyszczalni.
WystÄ…pienie zagro\
eń ekologicznych dla odbiornika w przypadku tej oczysz-
czalni jest bardzo małe, gdy\
parametry charakteryzujące ścieki oczyszczone tej
oczyszczalni są korzystne dla wód rzeki Utraty. Wody odbiornika są bardziej zanie-
czyszczone ni\
ścieki oczyszczone tej oczyszczalni. Zagro\
enie ekologiczne jest
mo\
liwe tylko wówczas, gdy ścieki surowe dostaną się do wód odbiornika. Mo\
li-
we jest to w przypadku wysokiego opadu deszczu i nieprawidłowej obsługi oczysz-
czalni. Wprowadzenie wszystkich powy\
szych zmian powinno poprawić efekty redukcji
związków biogennych, czyniąc analizowany obiekt przykładem dla innych miast, \
e
oczyszczalnia mo\
e funkcjonować prawidłowo i nie wytwarzać nieprzyjemnych
zapachów.
S U M M A R Y
mgr in\
. Aldona SZCZEPOCKA
ANALYSIS OF EFFECTIVE WORKING OF SOCHACZEW
SEWAGE TREATMENT PLANT CONSIDERING
THE ECOLOGICAL THREAT OCCURANCE
The paper presents the functioning of mechanical and biological sewage treatment
plant in Sochaczew. The characterization was made. The very detailed description
of research methodology was presented as well as the idea of sewage treatment
effectiveness grow in particular the phosphorous reduction.
13
PIÅšMIENNICTWO
1. Anielak A., Nowak R.: Analiza pracy miejskiej oczyszczalni ścieków  Jamno
w Koszalinie. Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej,  Zeszyty
Naukowe Wydziału Budownictwa i In\
ynierii Åšrodowiska 1996, nr 11.
2. Cywiński B., Gdula S., Kempa E., Kurbiel J., Płoszański H.: Oczyszczanie
ścieków miejskich. Arkady, Warszawa 1972.
3. Górewicz W., Rydlewski W., Białobrzeski Z.: Budowa i modernizacja oczysz-
czalni ścieków dla miasta Sochaczewa. Projekt technologiczny wykonawczy.
Budimex Projekt sp. z o. o. Warszawa, czerwiec 1996.
4. Henze M., Harremoes P., Arvin E.: Oczyszczanie ścieków  procesy biolo-
giczne i chemiczne. Tłumaczenie: śygadło M., Bartkiewicz B. Politechnika
Świętokrzyska, Kielce 2000.
5. A
omotowski J., Szpindor A.: Nowoczesne systemy oczyszczania ścieków.
Arkady, Warszawa 1999.
6. RozporzÄ…dzenie Ministra Åšrodowiska z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie
warunków, jakie nale\
y spełnić przy wprowadzaniu ścieków oraz w sprawie
substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Dz. U. 02.212.1799
z dnia 16 grudnia 2002 r.