10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Uproszczona rachunkowość małych firm
Jednostki prowadzące działalność gospodarczą i zobowiązane do prowadzenia ksiąg wyceny i korekty kosztów nie póz
niej niż na dzień bilansowy. W praktyce stosowanie tego
zgodnie z ustawą o rachunkowości powinny stosować przyjęte zasady (politykę) rachun- uproszczenia możliwe jest w małych jednostkach handlowych, w których za zapasy towarów
kowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik i ich sprzedaż odpowiada właściciel firmy lub członkowie jego rodziny.
finansowy. Wszystkie zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, należy ujmować w księgach Ewidencja zakupu towarów w takim przypadku przebiegać może zapisami:
rachunkowych i wykazywać w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekono- 1. Zarachowanie zakupionych towarów w koszty:
miczną. Wynika to z nadrzędnych zasad rachunkowości określonych w art. 4 ust. 1 i 2  Wn konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) ,
ustawy o rachunkowości (zasady rzetelności i jasności).  Ma konto 30  Rozliczenie zakupu .
Określając zasady (politykę) rachunkowości, kierownik jednostki powinien zapewnić 2. Korekta kosztów  na koniec okresu sprawozdawczego  na podstawie sporządzonego
wyodrębnienie wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej spisu z natury niesprzedanych towarów:
oraz wyniku finansowego z zachowaniem zasady ostrożności zdefiniowanej w art. 7 wy-  Wn konto 33  Towary ,
mienionej ustawy.  Ma konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) .
Jednostki mogą jednak stosować pewne uproszczenia w ramach przyjętych zasad (po- Na początek następnego okresu następuje ponowne zarachowanie w koszty wartości
lityki) rachunkowości, o ile uproszczenia te nie wywierają istotnie ujemnego wpływu na towarów zapisem: Wn konto 73-1, Ma konto 33. Innym rozwiązaniem może być pozosta-
realizację obowiązku rzetelnego i jasnego przedstawienia jej sytuacji majątkowej i finan- wienie na początek okresu zapasu towarów na koncie 33, a na koniec następnego okresu
sowej oraz wyniku finansowego (art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości). Poziom istotności ujęcie w księgach rachunkowych jedynie korekty stanu zapasów, zapisem:
określa każda jednostka we własnym zakresie. W praktyce do określenia progu istotności  Wn/Ma konto 33  Towary,
przyjmuje się najczęściej niższą z dwóch wartości:  Ma/Wn konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) .
 1,0 2% sumy bilansowej lub
Odpisywanie wartości materiałów w koszty w dniu ich zakupu
 0,5 1,0% przychodów ze sprzedaży.
Uproszczona ewidencja materiałów w małych jednostkach produkcyjnych może polegać
Uproszczenia dotyczące składników majątku trwałego
 podobnie jak w przypadku towarów  na odpisywaniu ich wartości bezpośrednio w koszty
Do środków trwałych zalicza się rzeczowe aktywa trwałe o przewidywanym okresie w momencie zakupu, połączone z ustalaniem stanu tych składników aktywów, jego wyceny
ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone oraz korekty kosztów o wartość tego stanu, nie póz
niej niż na dzień bilansowy. Wynika to
na potrzeby jednostki (art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości). W ramach stosowania z art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Ewidencja materiałów w takim przypadku
uproszczeń można nie zaliczać do środków trwałych tzw. niskocennych składników ma- może przebiegać zapisami:
jątku spełniających kryteria określone dla środków trwałych. W takim jednak przypadku 1. Zarachowanie zakupionych materiałów w koszty:
kierownik jednostki obowiązany jest określić wartość początkową składnika majątku  Wn konto 40  Koszty według rodzajów
trwałego, której przekroczenie spowoduje każdorazowo obowiązek wprowadzenia takiego (w analityce: Zużycie materiałów) lub konto zespołu 5,
składnika do ewidencji środków trwałych. Jednostka może przyjąć dla celów bilansowych  Ma konto 30  Rozliczenie zakupu .
limit wynoszący 3.500 zł, określony w obu ustawach o podatku dochodowym lub też niższą 2. Korekta kosztów  na koniec okresu sprawozdawczego  na podstawie spisu z natury
wartość. Wartość początkową niskocennych składników majątku trwałego, niezaliczonych niezużytych do produkcji materiałów:
do środków trwałych, odnosi się w koszty działalności operacyjnej  w miesiącu oddania  Wn konto 31  Materiały ,
ich do używania  zapisem:  Ma konto 40  Koszty według rodzajów
 Wn konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Zużycie materiałów) lub konto zespołu 5.
(w analityce: Zużycie materiałów) lub konto zespołu 5, Na początek następnego okresu następuje ponowne zarachowanie w koszty wartości
 Ma konto 30  Rozliczenie zakupu . materiałów zapisem: Wn konto 40 lub konto zespołu 5, Ma konto 31.
Innym uproszczeniem może być dokonywanie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego
Ewidencja kosztów działalności handlowej na kontach zespołu 4
w miesiącu przyjęcia do używania niskocennego majątku trwałego.
W przypadku gdy firma prowadzi jedną odmianę działalności (usługowej lub handlowej),
Przykład możliwe są dwa rozwiązania upraszczające ewidencję kosztów:
Założenia  wyłącznie w układzie rodzajowym na kontach 40 i 49  rachunek zysków i strat
1. Z dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachunkowości wynika, że składniki sporządzany jest w takim przypadku w wersji porównawczej,
majątku spełniające kryteria określone dla środków trwałych o wartości początkowej:  tylko w układzie funkcjonalnym, na kontach zespołu 5  rachunek zysków i strat
a) od 300 zł do 1.500 zł zalicza się do materiałów w miesiącu przyjęcia do używania, sporządzany jest w takim przypadku w wersji kalkulacyjnej.
b) powyżej 1.500 zł do 3.500 zł zalicza się do środków trwałych i amortyzuje jednorazowo W niniejszym artykule omówiona zostanie ewidencja kosztów prowadzona wyłącznie
w miesiącu przyjęcia do używania, na kontach zespołu 4.
c) powyżej 3.500 zł zalicza się do środków trwałych i amortyzuje metodą liniową przez Ewidencja kosztów tylko według rodzajów  na kontach zespołu 4  polega na tym, że
okres ekonomicznej użyteczności. wszystkie poniesione koszty proste wynikające z dowodów z
ródłowych ujmuje się na koncie
2. Jednostka w kwietniu dokonała zakupu wiertarki o jednostkowej wartości netto wy- 40  Koszty według rodzajów , wyodrębniając w analityce co najmniej rodzaje kosztów
noszącej 1.600 zł i w tym samym miesiącu przekazała ją do używania. Ewidencja kosztów wymagane w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości (rachunek zysków i strat  wariant
prowadzona jest w zespole 4. porównawczy  wiersze od B.I do B.VII), tj.:
 40-0  Amortyzacja ,
Dekretacja  40-1  Zużycie materiałów i energii ,
 40-2  Usługi obce ,
Konto
Opis operacji Kwota
Wn Ma  40-3  Podatki i opłaty ,
1. Faktura VAT  zakup wiertarki:  40-4  Wynagrodzenia ,
a) wartość netto 1.600 zł 30
 40-5  Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia ,
b) VAT naliczony 352 zł 22-2
 40-6  Pozostałe koszty rodzajowe .
c) wartość brutto 1.952 zł 24
Zapisów na kontach zespołu 4 dokonuje się w korespondencji z różnymi kontami zespołu
2. OT  wprowadzenie wiertarki w kwietniu do ewidencji środków trwa-
0, 1, 2, 3  w zależności od rodzaju kosztów prostych.
łych w wartości początkowej równej cenie nabycia: 1.600 zł 01 30
Ujęte na wskazanych kontach koszty, które dotyczą przyszłych okresów sprawozdaw-
3. PK  jednorazowy odpis amortyzacyjny w miesiącu przyjęcia środka
czych, ujmuje się na koncie 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów , zapisem:
trwałego do używania, tj. w kwietniu 1.600 zł 40 07
 Wn konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów ,
Księgowania
 Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .
Konto 07  Umorzenie Konto 22-2  VAT naliczony
Koszty przypadające na bieżący okres sprawozdawczy ujmuje się zapisem:
Konto 01  Środki trwałe środków trwałych i jego rozliczenie
 Wn konto 49  Rozliczenie kosztów ,
2) 1.600 1.600 (3 1b) 352  Ma konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów .
Na dzień bilansowy koszty zgromadzone w ciągu roku obrotowego na kontach zespołu 4,
Konto 40  Koszty według
przenosi siÄ™ na wynik finansowy, zapisem:
Konto 24  Pozostałe Konto 30  Rozliczenie rodzajów (w analityce:
 Wn konto 86  Wynik finansowy ,
rozrachunki zakupu Amortyzacja)
 Ma konto 40  Koszty według rodzajów .
1.600 (1c 1a) 1.600 1.600 (2 3) 1.600
Przeksięgowaniu na wynik finansowy na dzień bilansowy podlega także saldo konta 49,
Z przepisów ustaw o podatku dochodowym wynika, że mali podatnicy mogą dokonywać zapisem:
jednorazowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8  Wn/Ma konto 49  Rozliczenie kosztów ,
KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych, o wartości początkowej do 100.000 euro  Ma/Wn konto 86  Wynik finansowy .
(po przeliczeniu na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy
Kwalifikacja umów leasingu według zasad podatkowych
dzień roboczy paz
dziernika roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym środki trwałe
zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i praw- Mniejsze jednostki, których sprawozdania finansowe nie podlegają obowiązkowemu
nych). W 2010 r. mali podatnicy mogą dokonać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych badaniu przez biegłego rewidenta, mogą dokonywać kwalifikacji umów leasingu według
do wysokoÅ›ci nieprzekraczajÄ…cej 422.000 zÅ‚ (tj. 100.000 euro × 4,2228 zÅ‚/euro  Å›redni zasad okreÅ›lonych w przepisach podatkowych. Wynika to z art. 3 ust. 6 ustawy o rachun-
kurs NBP z dnia 1 paz
dziernika 2009 r., po zaokrągleniu do 1.000 zł). kowości. W jednostce, która skorzysta z takiego uproszczenia, ewidencja umowy leasingu
Jednostki, które skorzystają z możliwości dokonania jednorazowych odpisów amor- zakwalifikowanej dla celów bilansowych do leasingu finansowego, a dla celów podatku
tyzacyjnych na zasadach określonych w ustawach o podatku dochodowym, odpisów dochodowego do leasingu operacyjnego, będzie mogła zostać ujęta na zasadach określonych
tych nie będą mogły ująć w księgach rachunkowych. W rachunku podatkowym odpis ten w przepisach podatkowych. Ewidencja operacji może przebiegać wówczas zapisami:
zostanie  statystycznie doliczony do kosztów uzyskania przychodów. Dla celów bilanso- 1. Ujęcie w ewidencji pozabilansowej przedmiotu leasingu:
wych środki trwałe amortyzuje się przez okres ich ekonomicznej przydatności dla jednostki.  Wn konto 09  Środki trwałe w leasingu operacyjnym (zapis jednostronny).
Dla celów bilansowych możliwe jest dokonanie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego 2. Zarachowanie do kosztów wartości czynszu:
tylko w odniesieniu do niskocennych składników majątku trwałego.  Wn konto 40  Koszty według rodzajów
(w analityce: Usługi obce) lub konto zespołu 5,
Odpisywanie wartości towarów w koszty w dniu ich zakupu
 Ma konto 30  Rozliczenie zakupu .
Możliwość odpisywania wartości towarów w koszty w dniu ich zakupu wynika z art. 17
Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.).
ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Połączone jest to z ustalaniem stanu tych towarów,
Ewa Kowalska
Gazeta Podatkowa nr 33 " 26.04.2010 r.