MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Małgorzata Karbowiak
Posługiwanie się dokumentacją techniczną 833[01].O1.02
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Teresa Traczyk
mgr inż. Marek Zasada
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Małgorzata Karbowiak
Konsultacja:
mgr inż. Lidia Staniszewska
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 833[01].O1.02
 Posługiwanie się dokumentacją techniczną , zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu mechanik maszyn i urządzeń drogowych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Znormalizowane elementy rysunku technicznego i budowlanego 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Konstrukcje geometryczne 13
5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Widoki, przekroje, kłady 14
5.3.1. Ćwiczenia 14
5.4. Rysowanie i wymiarowanie części maszyn oraz połączeń 16
5.4.1. Ćwiczenia 16
5.5. Uproszczenia i oznaczenia graficzne elementów i materiałów
budowlanych 18
5.5.1. Ćwiczenia 18
5.6. Rysunki wykonawcze, złożeniowe i schematy. Zapisywanie informacji
wykonawczych na rysunku 21
5.6.1. Ćwiczenia 21
5.7. Powierzchnie topograficzne 23
5.7.1. Ćwiczenia 23
5.8. Rysunek perspektywiczny 24
5.8.1. Ćwiczenia 24
5.9. Dokumentacja drogowo-mostowa 26
5.9.1. Ćwiczenia 26
5.10. Czytanie rysunków konstrukcyjnych z zakresu dróg i mostów 27
5.10.1. Ćwiczenia 27
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 29
7. Literatura 44
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik maszyn i urządzeń drogowych
833[01].
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne,
- wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- ewaluację osiągnięć edukacyjnych,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
- wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami
ze szczególnym uwzględnieniem:
- pokazu z objaśnieniem,
- tekstu przewodniego,
- metody projektów,
- ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktacje zadań,
- propozycje norm wymagań,
- instrukcjÄ™ dla nauczyciela,
- instrukcjÄ™ dla ucznia,
- kartÄ™ odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
833[01].O1
Podstawy zawodu
833[01].O1.01
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska
833[01].O1.02
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
833[01].O1.03
Stosowanie praw i pojęć z zakresu
mechaniki, mechatroniki oraz technologii
dróg
833[01].O1.04
Określanie materiałów konstrukcyjnych
i eksploatacyjnych stosowanych
w drogownictwie
833[01].O1.05
Wytwarzanie elementów maszyn
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,
- stosować odpowiednie zabezpieczenia terenu budowy,
- przestrzegać podstawowych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,
- stosować zasady bezpiecznej pracy podczas styczności z urządzeniami elektrycznymi,
- organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- zastosować znormalizowane elementy rysunku technicznego maszynowego
i budowlanego,
- odwzorować i zwymiarować wyrób maszynowy z zastosowaniem rzutów prostokątnych
i zapisać różne informacje techniczne,
- zastosować uproszczenia i oznaczenia graficzne elementów i materiałów budowlanych,
- odczytać rysunki wykonawcze, złożeniowe i schematy typowych części i zespołów
maszynowych,
- wykonać rysunki (szkice) topograficzne i konstrukcyjne dotyczące dokumentacji drogowo
mostowej i planów budowlanych,
- zanalizować elementy dokumentacji technicznej,
- rozróżnić elementy dokumentacji drogowo-mostowej,
- posłużyć się terminami i definicjami stosowanymi w rysunku technicznym maszynowym
i budowlanym,
- sporządzić rysunki z wykorzystaniem techniki komputerowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01]
Moduł: Podstawy zawodu 833[01].O1
Jednostka modułowa: Posługiwanie się dokumentacją techniczną
833[01].O1.02
Temat: Wymiarowanie.
Cel ogólny: Zapoznanie uczniów ze sposobami wymiarowania.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- zastosować linie wymiarowe,
- zastosować podziałki w wymiarowaniu,
- wykonać rysunki zgodnie z zasadami wymiarowania.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- wykład,
- ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- indywidualna i grupowa.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Uczestnicy: uczniowie kształcący się w zawodzie mechanik maszyn i urządzeń drogowych.
Åšrodki dydaktyczne:
- modele (przekroje) części maszyn,
- blok rysunkowy formatu A4,
- ołówki różnej twardości (H, HB, B),
- przybory kreślarskie, gumka.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Realizacja zajęć:
- nauczyciel przedstawia i omawia podstawowe zasady wymiarowania,
- nauczyciel wymienia elementy wymiarowania,
- nauczyciel omawia na modelu sposób wymiarowania oraz zastosowanie podziałki
w wymiarowaniu,
- nauczyciel dzieli uczniów na dwuosobowe zespoły,
- każdy z zespołów rysuje zadany rysunek w określonej przez nauczyciela podziałce,
- nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga w rozwiązaniu zadań. Podpowiada
najlepsze rozwiÄ…zania.
4. Uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony podczas wykonywania zadań.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
5. Nauczyciel analizuje prace poszczególnych zespołów uczniowskich.
6. Uczniowie prezentują swoje prace na dużych arkuszach papieru w kolejności
wykonywania.
7. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Na podstawie informacji zdobytych podczas zajęć i zawartych w literaturze, wykonaj
wymiarowanie zadanego elementu konstrukcyjnego w podziałce 1:5.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01]
Moduł: Podstawy zawodu 833[01].O1
Jednostka modułowa: Posługiwanie się dokumentacją techniczną
833[01].O1.02
Temat: Rzuty budynku.
Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z zasadami projektowania.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- wymienić zasady sporządzania projektu technicznego,
- odczytać z projektu technicznego sposób wykonania rzutów budynku,
- wymienić kolejność czynności podczas wykonywania rzutów budynku.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- tekstu przewodniego,
- ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- indywidualna,
- grupowa.
Czas: 2 godziny dydaktyczne
Strategia: uczenie się przez doświadczenie
Åšrodki dydaktyczne:
- blok rysunkowy formatu A4,
- ołówki różnej twardości (H, HB, B),
- przybory kreślarskie,
- gumka,
- przykładowe projekty budynków.
Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia
Zapoznaj się z technologią wykonywania rysunków ilustrujących rzuty budynków.
FAZA WST
PNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów
z pracÄ… metodÄ… przewodniego tekstu.
FAZA WA
AÅšCIWA
INFORMACJE
1. Jakie rozróżniamy przekroje budynków?
2. Jakie wyróżniamy sposoby oznaczeń graficznych na rysunkach?
3. Jak wymiarujemy rzuty budynków?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
PLANOWANIE
1. Ustal, jakie obowiązują zasady przy projektowaniu budynków.
2. Ustal, w jaki sposób oznacza się rzuty budynków.
3. Zaplanuj rzut poziomy pomieszczenia sali lekcyjnej, w której odbywa się lekcja.
UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. OdnieÅ› siÄ™ do uwag i propozycji nauczyciela.
WYKONANIE
1. Przypomnij sobie przekroje pionowe i poziome budynku.
2. Przypomnij oznaczenia graficzne stosowane w budownictwie.
3. Narysuj schemat rzutu poziomego sali lekcyjnej.
4. Wykonaj zadane i zaplanowane ćwiczenie, pamiętając o zasadach bhp.
5. Zwróć uwagę na estetykę i dokładność twojej pracy.
6. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów wyznaczają lidera grupy,
który dokonuje prezentacji ćwiczenia.
SPRAWDZANIE
1. Czy prawidłowo został wykonany rysunek szkicowy?
2. Czy rysunek jest czytelny i estetyczny?
3. Czy wszystkie cechy charakterystyczne rzutu sali lekcyjnej zostały zawarte?
ANALIZA
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej
trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe, ważne umiejętności
zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.
FAZA KOC
COWA
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Na podstawie informacji zdobytych podczas zajęć i zawartych w literaturze, wypisz
kolejność czynności podczas wykonywania rzutów poziomych.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności podczas
realizowania zadania i zdobytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Znormalizowane elementy rysunku technicznego
i budowlanego
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Co oznacza zapis PN- 90/N - 02424.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić zasady oznaczenia norm,
2) wyjaśnić podane oznaczenie,
3) sprawdzić poprawność wykonanej pracy,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem.
Åšrodki dydaktyczne:
- oznaczenia norm,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca normalizacji w rysunku budowlanym.
Ćwiczenie 2
Uzupełnij zdania:
- Normalizacja to działalność polegająca na..............................i publikowaniu......................
- Polska Norma to krajowy......................................normalizacyjny.
- Normy...............................obowiązują w określonym dziale wytwórczości.
- Normy PN-ISO sÄ… zgodne z.................................standardami.
- Normy......................................sÄ… zgodne z europejskimi standardami.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przypomnieć sobie wiadomości o normach i ich oznaczeniach,
2) uzupełnić zdania,
3) sprawdzić poprawność wykonanej pracy,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
Åšrodki dydaktyczne:
- kartki ze zdaniami, przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca normalizacji w rysunku budowlanym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5.2. Konstrukcje geometryczne
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykreśl prostą równoległą do dowolnej prostej m.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) narysować prostą m,
3) wykreślić prostą równoległą do prostej m,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory kreślarskie,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca podstawowych konstrukcji geometrycznych.
Ćwiczenie 2
Wykreśl sześciokąt foremny wpisany w okrąg o danym promieniu r.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować materiały i przybory kreślarskie,
2) wykreślić okrąg o promieniu r,
3) podzielić okrąg koła cyrklem, na sześć równych odcinków o długości r,
4) połączyć liniami prostymi punkty podziału okręgu,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory kreślarskie,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca podstawowych konstrukcji geometrycznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.3. Widoki, przekroje, kłady
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Pogrupuj rysunki w rzuty, widoki i przekroje. Połącz je w odpowiednie komplety.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obejrzeć dokładnie rysunki otrzymane od nauczyciela,
2) rozdzielić rysunki na rzuty, widoki i przekroje,
3) dobrać do widoku danego elementu jego przekrój,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysunki przedstawiające rzuty, widoki i przekroje elementów budowlanych,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad wykonywania widoków i przekrojów.
Ćwiczenie 2
Wykreśl przekrój poprzeczny i podłużny cegły dziurawki.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować materiały i przybory kreślarskie,
2) wykonać przekrój poprzeczny cegły dziurawki,
3) wykonać przekrój podłużny cegły dziurawki,
4) omówić sposób wykonania ćwiczenia,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Åšrodki dydaktyczne:
- cegła dziurawka,
- materiały i przybory kreślarskie,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad wykonywania widoków i przekrojów.
Ćwiczenie 3
Wyszukaj błędy na zamieszczonym rysunku. Wykonaj go poprawnie. Oznacz przekrój.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać uważnie treść ćwiczenia,
2) przygotować materiały i przybory kreślarskie,
3) wyszukać błędy na rysunku,
4) wykonać poprawnie rysunek,
5) oznaczyć przekrój na rysunku,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie kolegom z grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory kreślarskie,
- rysunek,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad wykonywania widoków i przekrojów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.4. Rysowanie i wymiarowanie części maszyn oraz połączeń
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj rysunek szkicowy arkusza blachy otrzymanego od nauczyciela i zwymiaruj go.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać odpowiednie materiały i przybory do rysowania,
2) narysować i zwymiarować arkusz blachy,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- przybory i materiały do rysowania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca wymiarowania.
Ćwiczenie 2
Wykonaj rysunek szkicowy układu brył geometrycznych przygotowanych przez
nauczyciela i zwymiaruj go.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać odpowiednie materiały i przybory do rysowania,
3) wykonać rysunek brył geometrycznych i zwymiarować go,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory do rysowania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca wymiarowania.
Ćwiczenie 3
Wykonaj rysunek przekładni łańcuchowej w uproszczeniu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować materiały i przybory kreślarskie,
2) wykonać rysunek przekładni łańcuchowej w uproszczeniu,
3) sprawdzić poprawność wykonanej pracy,
4) zaprezentować wykonane cwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory kreślarskie,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca rysowania części maszyn.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.5. Uproszczenia i oznaczenia graficzne elementów
i materiałów budowlanych
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Narysuj dowolny przekrój przez fragment ściany zewnętrznej i zaznacz rodzaje
materiałów i przykładowe grubości warstw. Ćwiczenie wykonaj w skali np. 1:20. Zaprezentuj
wykonane ćwiczenie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać materiały i przybory do rysowania,
2) narysować fragment ściany zewnętrznej z zaznaczeniem rodzajów materiałów,
3) narysować i nanieść wymiary grubości warstw w ścianie,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory do rysowania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca oznaczeń graficznych na rysunkach budowlanych.
Ćwiczenie 2
Narysuj przekrój poziomy przez fragment ściany murowanej o grubości 38 cm, w której
znajdują się kanały dymowe, spalinowe i wentylacyjne. Ćwiczenie wykonaj w skali 1:20.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać materiały i przybory do rysowania,
2) narysować fragment ściany murowanej grubości 38 cm,
3) nanieść na ścianę kanały dymowe, spalinowe i wentylacyjne,
4) zaprezentować rozwiązanie swojego ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory do rysowania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca oznaczeń graficznych na rysunkach budowlanych.
Ćwiczenie 3
Wykreśl i zwymiaruj położenie otworu drzwiowego w ścianie wewnętrznej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać materiały i przybory do rysowania,
2) narysować fragment ściany wewnętrznej z otworem drzwiowym,
3) zwymiarować otwór drzwiowy w ścianie,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory do rysowania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca oznaczeń graficznych na rysunkach budowlanych.
Ćwiczenie 4
Wykreśl i zwymiaruj rzut poziomy sali lekcyjnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać materiały i przybory do rysowania,
2) narysować przekrój poziomy sali lekcyjnej z zaznaczeniem otworów drzwiowych
i okiennych,
3) zwymiarować wykonany przekrój,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory do rysowania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca oznaczeń graficznych na rysunkach budowlanych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5.6. Rysunki wykonawcze, złożeniowe i schematy. Zapisywanie
informacji wykonawczych na rysunku
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na rysunku przedstawionym przez nauczyciela znajduje się schemat połączenia
spawanego. Objaśnij i zaprezentuj ten schemat.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę jego wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Uczeń powinien:
1) przeanalizować rysunek przedstawiający schemat połączenia spawanego,
2) objaśnić schemat połączenia spawanego,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysunek ze schematem połączenia spawanego,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca rysunków wykonawczych, złożeniowych i schematów.
Ćwiczenie 2
Wyjaśnij podobieństwo i różnice między rysunkiem złożeniowym i wykonawczym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę jego wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przypomnieć wiadomości na temat rysunków złożeniowych i wykonawczych,
2) scharakteryzować rysunki złożeniowe, wykonawcze i operacyjne,
3) wyjaśnić podobieństwa i różnice między rysunkiem złożeniowym, a wykonawczym.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura z rozdziału 7 dotycząca rysunków wykonawczych, złożeniowych i schematów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Ćwiczenie 3
Odczytaj rysunki wykonawcze typowych części maszynowych, przygotowane przez
nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować przygotowane rysunki,
2) odczytać rysunki wykonawcze,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem.
Åšrodki dydaktyczne:
- kartki z rysunkami wykonawczymi typowych części maszyn,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca rysunków wykonawczych, złożeniowych i schematów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
5.7. Powierzchnie topograficzne
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj plan warstwicowy terenu falistego drogi.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać materiały i przybory kreślarskie,
2) wykonać szkic (plan)warstwicowy terenu falistego drogi,
3) sprawdzić jakość wykonanej pracy,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory do rysowania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca powierzchni topograficznych.
Ćwiczenie 2
Wymień i opisz elementy rzutu cechowanego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać materiały i przybory piśmiennicze,
2) wymienić i opisać elementy rzutu cechowanego,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory do rysowania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca powierzchni topograficznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
5.8. Rysunek perspektywiczny
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Narysuj kwadraty różnie położone w przestrzeni, a następnie wpisz w nie okręgi.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać uważnie treść ćwiczenia,
2) dobrać materiały i przybory kreślarskie,
3) wyznaczyć linię horyzontu,
4) okreÅ›lić poÅ‚ożenie punktu głównego czyli OÄ,
5) narysować kwadraty, zwracając uwagę na ich wielkości zależnie od głębokości tłowej
(ogniskowej),
6) wpisać okręgi w wykreślone kwadraty (przyjmą one kształt elipsy),
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory do rysowania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca rysunków perspektywicznych.
Ćwiczenie 2
Określ co jest obrazem prostej przechodzącej przez środek rzutów,  co jest obrazem
prostej nie przechodzącej przez środek rzutów?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przypomnieć sobie wiadomości o rysunku perspektywicznym,
2) odpowiedzieć na pytania,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne,
- tekst przewodni.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały i przybory do rysowania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca rysunków perspektywicznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
5.9. Dokumentacja drogowo-mostowa
5.9.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Spośród elementów dokumentacji projektowej dróg wybierz i scharakteryzuj ten, który
zawiera koncepcjÄ™ programowÄ….
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować dokumentacje projektowa,
2) wybrać z elementów dokumentacji projektowej, koncepcję programową,
3) scharakteryzować elementy koncepcji programowej projektu.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- dokumentacja projektowa dróg,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca dokumentacji drogowo-mostowej.
Ćwiczenie 2
Spośród elementów dokumentacji projektowej dróg wybierz i scharakteryzuj ten, który
zawiera założenia techniczno-ekonomiczne.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać uważnie treść ćwiczenia,
2) przeanalizować przygotowana dokumentację projektową,
3) wybrać z elementów dokumentacji projektowej założenia techniczno-ekonomiczne,
4) scharakteryzować elementy założeń techniczno-ekonomicznych projektu.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- dokumentacja projektowa dróg,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca dokumentacji drogowo - mostowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
5.10. Czytanie rysunków konstrukcyjnych z zakresu dróg
i mostów
5.10.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podanym przez nauczyciela fragmencie dokumentacji projektowej, wyznacz niweletÄ™
drogi.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować fragment dokumentacji projektowej,
2) wyznaczyć niweletę drogi zaznaczonej przez nauczyciela,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- fragment dokumentacji projektowej,
- przybory piśmienne i kreślarskie,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad rysunku drogowo-mostowego.
Ćwiczenie 2
Z dokumentacji projektowej otrzymanej od nauczyciela, odczytaj wartości pochyleń
podłużnych niwelety, długości prostych i łuków poziomych z podaniem ich głównych
elementów konstrukcyjnych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować fragment dokumentacji projektowej,
2) odczytać wartości pochyleń podłużnych niwelety,
3) odczytać długości prostych i łuków poziomych z podaniem ich głównych elementów
konstrukcyjnych,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne,
- tekst przewodni.
Åšrodki dydaktyczne:
- fragment dokumentacji projektowej,
- przybory piśmienne i kreślarskie,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad rysunku drogowo-mostowego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Posługiwanie się dokumentacją
technicznÄ…
Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania: 1 18 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania: 19 22 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 15 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 21 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. a, 4. a, 5. a, 6. a, 7. d, 8. b, 9. d, 10. c, 11. d, 12.
b, 13. d, 14. b, 15. a, 16. b, 17. c, 18. c, 19. d, 20. b, 21. b, 22. d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Wskazać sposób wykonywania rysunków
1 B P a
orientacyjnych
2 Określić zastosowanie rzutów poziomych B P b
Określić skalę wykonywania rzutów
3 B P a
poziomych
4 Rozróżnić rysunki zasadnicze B P a
Wskazać przybory kreślarskie do kreślenia linii
5 B P a
poziomych
a
6 Zdefiniować rysunek złożeniowy A P
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Wskazać rodzaje znaków ograniczających
7 C P d
w wymiarze rysunkowym
8 Zdefiniować dwie proste równoległe B P b
9 Określić kąt prostych prostopadłych B P d
10 Zdefiniować pojęcie rzutni B P c
11 Podać wielkość arkusza A0 B P d
Określić czym jest rzut trójkąta prostopadłego
12 B P b
do płaszczyzny rzutów
13 Podać wymiary arkusza A4 A P d
14 Zdefiniować rysunek schematyczny B P b
15 Wskazać cel wykonywania przekrojów B P a
Określić rodzaj linii do wykonywania śladów
16 B P b
płaszczyzn
Ustalić oznaczenie graficzne średnicy
17 C P c
powierzchni
Określić rodzaj schematów uproszczeń
18 B P c
rysunkowych
Określić czym jest rzut odcinka prostopadłego
19 C PP d
do płaszczyzny rzutów
20 Zdefiniować rysunek wykonawczy C PP b
21 Ustalić najłatwiejszy sposób rzutowania brył C PP b
Określić efekt rzutowania odcinka położonego
22. C PP d
ukośnie do płaszczyzny rzutów
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 22 zadania o różnym stopniu trudności. Są to zadania typu wielokrotnego
wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane
są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz
jest poprawna; wybierz
jÄ… i zaznacz kratkÄ™ z odpowiadajÄ…cÄ… jej literÄ… znakiem X.
7. Staraj siÄ™ wyraz
nie zaznaczać odpowiedzi. Jeśli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedz
, otocz ją kółkiem i zaznacz odpowiedz
, którą uważasz za poprawną.
8. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,
natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań o
numerach od 19 do 22).
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudności, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
11. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
12. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Rysunek orientacyjny określa położenie obiektu budowlanego w stosunku do
a) danego osiedla, dzielnicy, drogi.
b) granic obiektów sąsiadujących.
c) strony wschodniej budynku.
d) linii zabudowy.
2. Rzut poziomy przedstawia przedmiot leżący na płaszczyz
nie
a) poziomej widzianej z boku.
b) poziomej widzianej z góry.
c) pionowej widzianej z boku.
d) pionowej widzianej z góry.
3. Rzuty poziome wykonuje siÄ™ w skali
a) 1:100.
b) 1:20.
c) 1:10.
d) 1:5.
4. Rysunki zasadnicze to
a) przekroje poziome, pionowe i rozwinięcia.
b) rysunki schematyczne.
c) rysunki szczegółowe.
d) rysunki ogólne.
5. Do kreślenia linii poziomych służy
a) przykładnica.
b) rysownica.
c) przymiar.
d) krzywik.
6. Rysunek złożeniowy, to rysunek
a) całej maszyny, urządzenia, zespołu lub podzespołu.
b) części maszyny, urządzenia lub zespołu.
c) jednego elementu danej maszyny.
d) dwóch elementów danej maszyny.
7. Znaki ograniczajÄ…ce w wymiarze rysunkowym to
a) liczby wymiarowe.
b) linie pomocnicze.
c) wymiary liniowe.
d) groty, kreski.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
8. Dwie proste leżące w jednej płaszczyz
nie, pokrywające się lub nie mające punktów
wspólnych, to proste
a) prostopadłe.
b) równoległe.
c) odcinki.
d) zbieżne.
9. Dwie proste prostopadłe przecinają się pod kątem
a) 120°.
b) 110°.
c) 100°.
d) 90°.
10. Rzutnia to płaszczyzna na którą rzutujemy
a) przekrój pionowy budynku.
b) przekrój poziomy budynku.
c) punkt, prostą, płaszczyznę.
d) elewacje budynku.
11. Powierzchnia arkusza formatu A0 wynosi
a) 4 m2.
b) 3 m2.
c) 2 m2.
d) 1 m2.
12. Rzutem trójkąta prostopadłego do płaszczyzny rzutów jest
a) prosta równoległa.
b) odcinek.
c) trójkąt.
d) prosta.
13. Wymiary arkusza formatu A4 wynoszÄ…
a) 267 x 180 mm.
b) 277 x 190 mm.
c) 287 x 200 mm.
d) 297 x 210 mm.
14. Rysunek schematyczny to rysunek
a) szczegółowy.
b) uproszczony.
c) złożony.
d) główny.
15. Przekroje na rysunkach stosujemy w celu odwzorowania
a) skomplikowanych kształtów wewnętrznych przedmiotu.
b) zewnętrznych kształtów przedmiotu.
c) widoku przedmiotu.
d) całości przedmiotu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
16. Ślady płaszczyzn przekroju oznacza się linią
a) punktowÄ… cienkÄ….
b) punktowÄ… grubÄ….
c) zygzakowÄ….
d) falistÄ….
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
17. Åšrednice powierzchni obrotowych oznaczamy znakiem
a) Õ.
b) &.
c) Ø.
d) ô.
18 Uproszczenia rysunkowe to schematy
a) przestrzenne.
b) modułowe.
c) graficzne.
d) bryłowe.
19. Rzut odcinka prostopadłego do płaszczyzny rzutów jest
a) prostą prostopadłą.
b) prostą równoległą.
c) odcinkiem.
d) punktem.
20. Rysunek wykonawczy, to rysunek uwzględniający wszystkie przekroje i detale
a) dwóch elementów.
b) jednego elementu.
c) części maszyny.
d) całej maszyny.
21. Bryły najłatwiej rzutować jeśli ich krawędzie i osie będą
a) zbieżne ukośnie do płaszczyzny rzutów.
b) prostopadłe do płaszczyzny rzutów.
c) równoległe do płaszczyzny rzutów.
d) zbieżne do płaszczyzny rzutów.
22. Rzut odcinka położonego ukośnie do rzutni jest
a) takiej samej długości co rzutowany odcinek.
b) dwa razy dłuższy od odcinka rzutowanego.
c) dłuższy od rzutowanego odcinka.
d) krótszy od rzutowanego odcinka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko.........................................................................................................................
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
21 a b c d
22 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Posługiwanie się dokumentacją
technicznÄ…
Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania: 1 19 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania: 20 23 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 15 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 22 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. a, 4. d, 5. a, 6. d, 7. c, 8. a, 9. a, 10. d, 11. a, 12.
d, 13. d, 14. a, 15. a, 16. b, 17. a, 18. a, 19. c, 20. d, 21. b, 22. b, 23. d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Ustalić miejsce występowania tabliczki
1 A P b
rysunkowej
Ustalić przez jaki krajowy dokument ustanowiona
2 B P a
jest Polska Norma
3 Określić oznaczenie ołówków średniej twardości B P a
4 Wskazać zastosowanie przykładnicy B P d
5 Wskazać zastosowanie rapidografów B P a
Określić jaką literą oznacza się formaty
6 B P d
rysunkowe
Ustalić oznaczenie podstawowego formatu
7 A P c
rysunkowego
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
8 Podać definicję prostych równoległych A P a
Określić sposób wykreślenia trójkąta
9 C P a
równobocznego
Ustalić cechy charakterystyczne trójkąta
10 A P d
prostokÄ…tnego
11 Określić sposób na znalezienie środka okręgu C P a
Określić czym jest rzut odcinka prostopadłego do
12 B P d
płaszczyzny rzutów
Wskazać rodzaj linii do rysowania zarysów
13 B P d
widocznych obiektów i przekrojów
Określić wysokość wykonywania przekrojów
14 A P a
poziomych
15 Ustalić znak wymiarowy promienia łuków B P a
Wskazać cel stosowania przekrojów części
16 B P b
maszyn
17 Podać definicję przekładni A P a
18 Wymienić rodzaje schematów graficznych B P a
Określić sposób wymiarowania elementów
19 B P c
powtarzajÄ…cych siÄ™
Określić rodzaj linii do rysowania niewidocznych
20 C PP d
krawędzi i obrysów
21 Określić rodzaj linii do wymiarowania C PP b
Określić rodzaj dokumentacji w której skład
22 C PP b
wchodzi rysunek złożeniowy
Ustalić co jest podstawą do wykonania rysunku
23 C PP d
wykonawczego
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 23 zadania o różnym stopniu trudności. Są to zadania typu wielokrotnego
wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane
są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz
jest poprawna; wybierz
jÄ… i zaznacz kratkÄ™ z odpowiadajÄ…cÄ… jej literÄ… znakiem X.
7. Staraj siÄ™ wyraz
nie zaznaczać odpowiedzi. Jeśli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedz
, otocz ją kółkiem i zaznacz odpowiedz
, którą uważasz za poprawną.
8. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,
natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań
o numerach od 20 do 23).
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudności, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
11. 11.Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
12. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Arkusze rysunkowe po złożeniu powinny mieć tabliczkę rysunkową
a) w środku złożonego rysunku.
b) na stronie wierzchniej.
c) na stronie spodniej.
d) na ostatniej stronie.
2. Polska Norma to krajowy dokument normalizacyjny ustanawiany przez
a) Polski Komitet Normalizacyjny.
b) Polski Komitet Formalizacyjny.
c) Polski Komitet Techniczny.
d) Polski Komitet Branżowy.
3. Ołówek o średnim stopniu twardości oznaczamy literami
a) HB.
b) FS.
c) SF.
d) B.
4. Przykładnica kreślarska służy do
a) odmierzania długości odcinków.
b) sprawdzenia formatu rysunku.
c) mocowania kalki do stołu.
d) kreślenia linii poziomych.
5. Rapidografy służą do
a) kreślenia tuszem linii o różnych grubościach.
b) szkicowania rysunków.
c) cieniowania rysunków.
d) zamalowywania.
6. Formaty rysunkowe oznacza siÄ™ literÄ…
a) D.
b) C.
c) B.
d) A.
7. Format rysunkowy podstawowy to format
a) A2.
b) A3.
c) A4.
d) A5.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
8. Proste równoległe to proste
a) leżące na jednej płaszczyz
nie, pokrywające się lub nie mające punktów wspólnych.
b) stykajÄ…ce siÄ™ tylko w jednym punkcie.
c) leżące na różnych płaszczyznach.
d) przecinajÄ…ce siÄ™.
9. Sposób w jaki można wykreślić trójkąt równoboczny mając dany bok AB to
a) Należy z punktów A i B zakreślić łuki promieniem równym bokowi AB, punkt
przecięcia łączymy z punktem A i B.
b) Należy zmierzyć bok AB i linijką przenieść wymiar na boki trójkąta.
c) Nie można wykreślić trójkąta mając dany tylko bok AB.
d) Należy podzielić odcinek AB na pół.
10. Trójkąt prostokątny ma
a) wszystkie kÄ…ty równe 90º.
b) sumÄ™ kÄ…tów równÄ… 90°.
c) wszystkie boki równe.
d) jeden kÄ…t równy 90°.
11. Aby znalez
ć środek okręgu
a) rysujemy dwie nierównoległe względem siebie cięciwy. Symetralne tych cięciw
przecinają się w punkcie będącym środkiem okręgu.
b) odmierzamy linijką wysokość okręgu i dzielimy ją na pół.
c) obliczamy długość średnicy okręgu według podanego wzoru.
d) wykreślamy prostą prostopadłą do średnicy okręgu.
12. Rzut odcinka prostopadłego do płaszczyzny rzutów jest
a) linią o takiej samej długości.
b) linią o mniejszej długości.
c) linią o większej długości.
d) punktem.
13. Zarysy widocznych obiektów i konstrukcji oznaczamy na rysunkach linią
a) zygzakowatÄ….
b) punktowÄ….
c) falistÄ….
d) ciągłą.
14. Przekrój poziomy budynku wykonuje się na wysokości
a) tak aby umożliwić pokazanie charakterystycznych szczegółów.
b) dolnej linii stolarki okiennej.
c) 10 cm od posadzki.
d) 15 cm od posadzki.
15. Promienie łuków wymiarujemy za pomocą znaku wymiarowego
a) R.
b) W.
c) B.
d) D.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
16. Przekroje części maszyn wykonuje się w celu
a) pokazania materiałów z jakich zbudowana jest maszyna.
b) uwidocznienia na rysunkach wnętrza przedmiotu.
c) pokazania ruchomych części maszyn.
d) pokazania części gwintowanych.
17. Przekładnią nazywamy
a) zespół elementów pośredniczących przy przenoszeniu mocy.
b) element stanowiÄ…cy fragment silnika spalinowego.
c) maszynę zmieniającą prąd stały w zmienny.
d) zespół kół zębatych.
18. Rodzaje schematów graficznych to
a) strukturalny, montażowy, ideowy.
b) rysunkowy, opisowy, montażowy.
c) budowlany, opisowy.
d) organizacyjny, opisowy.
19. Czy w przypadku szeregu powtarzających się elementów można uprościć rysunek
wymiarując szczegółowo pierwszy element?
a) tak, ale tylko w rysunkach wykonanych w skali 1:100.
b) tak, ale tylko w rysunkach poglÄ…dowych.
c) tak.
d) nie.
20. Krawędzie i obrysy niewidoczne rysuje się linią
a) cienkÄ… punktowÄ….
b) cienką ciągłą.
c) grubą ciągłą.
d) kreskowÄ….
21. Linie wymiarowe oznaczamy na rysunku liniÄ…
a) ciągłą bardzo grubą.
b) ciągłą cienką.
c) ciągłą grubą.
d) kreskowÄ….
22. Rysunek złożeniowy wchodzi w skład
a) dokumentacji technologicznej.
b) dokumentacji konstrukcyjnej.
c) dokumentacji wykonawczej.
d) dokumentacji instalacyjnej.
23. Ostatnia wersja rysunku złożeniowego jest podstawą do sporządzenia rysunków
a) koncepcyjnych.
b) szczegółowych.
c) uproszczonych.
d) wykonawczych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko...............................................................................................................
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
Zakreśl poprawna odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
21 a b c d
22 a b c d
23 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
7. LITERATURA
1. Gąsiorowska D., Holsztyńska B.: Posługiwanie się dokumentacją techniczną. KOWEZ,
Warszawa 2002
2. Popek M. Wapińska B.: Planowanie elementów środowiska Cz.1 WSiP, Warszawa 2004
3. Rolla S.: Budowa dróg. Cz.1 WSiP
4. Wasilewski Z.: Rysunek zawodowy. WSiP, Warszawa 1993
5. Waszkiewiczowie E. i S.: Rysunek zawodowy dla ZSZ. WSiP, Warszawa 1993
6. Wojciechowski L.: Rysunek budowlany. WSiP, Warszawa 1998
7. Wojciechowski L.: Zawodowy rysunek budowlany. WSiP, Warszawa 1999
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44