Linux: Jak być na bieżąco Autorzy: Kjetil Bakkeskaug, Kjell Sundby i Stein Gjoen, [e-mail] v0.31, 29 października 2000 WWeerrssjjaa ppoollsskkaa:: TToommaasszz ''ttssccaa'' SSiieenniicckkii,, ttssccaa@@eeddbb..ddkk v1.71, 14 grudnia 2001 Dokument zawiera wskazówki na temat wyszukiwania nowinek i informacji o rozwoju Linuksa. Chociaż większa część tekstu dotyczy konkretnie tego systemu, znajduje się tu również mnóstwo bardziej ogólnych i użytecznych dla szerszego odbiorcy wiadomości na temat efektywnego wyszukiwania określonych informacji. ______________________________________________________________________ Spis treści 1. Wstęp 1.1 Prawa autorskie 1.2 Zastrzeżenia 1.3 Zmiany 1.4 Podziękowania 2. Dokumentacja na twoim dysku 3. Subskrypcje 3.1 Grupy dyskusyjne 3.2 Listy dyskusyjne 3.3 Magazyny 4. Spotkania 5. Poszukiwanie informacji 6. Podsumowanie 7. Od tłumacza ______________________________________________________________________ 11.. WWssttęępp Linux rozwija się niezwykle szybko. Dlatego czasem trudno jest śledzić jego rozwój na bieżąco, czy zorientować się w stanie aktualnym. Ten dokument zawiera kilka wskazówek pomocnych w szybkim i efektywnym wyszukiwaniu żądanych informacji. Większość z Was zna i używa WWW i grup dyskusyjnych, ale -- jak dowiecie się z tego tekstu -- WWW i Usenet to jeszcze nie wszystko. Istnieje wiele innych, równie dobrych i lepszych, źródeł informacji. Dostępne są tłumaczenia tego dokumentu; chciałbym tu podziękować tłumaczom za ich pracę i komentarze: � wersja polska : Tomasz `tsca' Sienicki, tsca (at) cryogen.com � wersja francuska : Jean- Albert Ferrez, Jean-Albert.Ferrez (at) epfl.ch � wersja portugalska : Duarte Loreto, dnloreto (at) esoterica.pt � wersja japońska : Satoru Takahashi, hisai (at) din.or.jp 11..11.. PPrraawwaa aauuttoorrsskkiiee Copyright (c) 1998 Kjell Sundby, Kjetil Bakkeskaug and Stein Gjoen. Prawa autorskie do tego dokumentu należą do Kjella Sundby, Kjetila Bakkeskauga oraz Steina Gjoena. O ile nie zaznaczono inaczej dokumenty HOWTO chronione są prawami autorskimi należącymi odpowiednio do ich autorów. Zezwala się na powielanie i dystrybucję tych dokumentów w całości lub w części na jakimkolwiek fizycznym bądź elektronicznym nośniku pod warunkiem pozostawienia na wszystkich kopiach niniejszej informacji o prawach autorskich. Zezwala się i zachęca do redystrybucji komercjalnej; autor jednak życzy sobie być powiadamiany o każdej z takiej dystrybucji. Niniejsze prawa autorskie dotyczą również wszelkich tłumaczeń, prac pochodnych, składających się z, lub zawierających jakiekolwiek dokumenty HOWTO. Oznacza to, że niedozwolone jest stworzenie pracy pochodnej od dokumentu HOWTO i nałożenie dodatkowych ograniczeń na jej dystrybucję. W pewnych szczególnych okolicznościach możliwe są odstąpienia od tych zasad. Po bliższe informacje należy skontaktować się z koordynatorem projektu Linux HOWTO pod adresem podanym poniżej. W skrócie: chcemy promować rozprzestrzenianie się podanych tu informacji poprzez możliwie wiele kanałów. Zatrzymujemy jednak prawa autorskie do dokumentów HOWTO i chcielibyśmy być informowani o jakichkolwiek planach redystrybucji tych dokumentów. Jeśli masz jakiekolwiek pytania, skontaktuj się z koordynatorem projektu Linux HOWTO pod adresem [e-mail] 11..22.. ZZaassttrrzzeeżżeenniiaa Pamiętaj: informacji zawartych w tym dokumencie używasz na własne ryzyko. Zrzekamy się jakiejkolwiek odpowiedzialności za jego zawartość. Pomysłów, przykładów i/lub jakichkolwiek innych pochodzących z tego dokumentu informacji używać możesz wyłącznie na własną odpowiedzialność. O ile nie zaznaczono inaczej wszystkie prawa autorskie należą do ich właścicieli. Użycie w tym dokumencie danego terminu nie powinno być traktowane jako wpływające na ważność jakiegokolwiek znaku handlowego lub znaku usługi. Użycie nazw określonych produktów lub marek nie oznacza polecania ich. Poleca się sporządzanie kopii systemu przed poważnymi instalacjami, oraz robienie kopii bezpieczeństwa w regularnych odstępach czasu. 11..33.. ZZmmiiaannyy � Zaktualizowano odnośniki do LinuxNetMag. � Sprawdzono odnośniki (te jednak szybko się dezaktualizują). � Dodano odnośnik do Penguin Magazine. � Dodano wiadomości na temat działania list dyskusyjnych. � Dokument został właściwie zindeksowany. � Zmiana ,,Dejanews'' na ,,Deja'', zmiana tytułu jednego z rozdziałów. � Usunięto literówki. � Dodano odnośnik do polskiej wersji dokumentu. � Dodano odnośnik do _F_o_c_u_s _L_i_n_u_x i _L_i_n_u_x _M_a_g_a_z_i_n_e. � Dodano odnośnik do francuskiej i japońskiej wersji dokumentu oraz różnych zasobów sieciowych. � Sprawdzono odnośniki, poszerzono rozdział ,,Poszukiwanie informacji''. 11..44.. PPooddzziięękkoowwaanniiaa � Tomasz 'tsca' Sienicki � Satoru Takahashi 22.. DDookkuummeennttaaccjjaa nnaa ttwwooiimm ddyysskkuu Po zainstalowaniu Linuksa zastajesz zazwyczaj całkiem dużo informacji -- nie tylko dołączoną broszurkę, ale również wiele dokumentów HOWTO (JTZ - JAK TO ZROBIĆ) oraz obszerne opracowania i pomoc dostępne w sieci. Z nawiązką wystarcza to na początek, jednak po pewnym czasie zorientujesz się, że chcesz wiedzieć więcej, być na bieżąco, móc aktualizować swój system... jednym słowem: wiedzieć, co dzieje się "w branży". Pomoże ci w tym ten dokument. Dla uproszczenia podzielono zawarte tu informacje na takie, które możesz zasubskrybować i odnaleźć. Skupimy się też na efektywnym uzyskiwaniu konkretnej specjalistycznej pomocy. Nawet jeśli do Twojego Linuksa nie dołączono żadnego rodzaju wydrukowanej informacji to i tak każda szanująca się dystrybucja zawiera szereg katalogów zawierających różnego rodzaju dokumentację -- od konkretnych plików README (CZYTAJTO) zawierających informacje o danych programach, do bardziej kompleksowych opracowań HOWTO -- właśnie czytasz jedno z nich. Zajrzyj do archiwum dokumentów w /usr/doc, gdzie większość pakietów składa swoją dokumentację, pliki README, itd. W katalogach /usr/doc/HOWTO oraz /usr/doc/HOWTO/mini znajdziesz cały zestaw gotowych do czytania plików HOWTO i mini-HOWTO. Najważniejszym i najpełniejszym źródłem informacji są oczywiście źródła jądra w /usr/src/linux. _U_ż_y_w_a_j _i_c_h_! Zwróć też uwagę, że pakiet z jądrem to nie tylko kod źródłowy (co najmniej częściowo opatrzony komentarzami), ale również katalog /usr/src/linux/Documentation zawierający obszerną dokumentację. Przed zadaniem jakiegokolwiek pytania na temat jądra powinieneś zapoznać się z zawartością tego katalogu. Dzięki temu oszczędzisz sobie zakłopotania i nie zmarnujesz czasu innym. Przeglądanie i przeszukiwanie dokumentacji na komputerze czy w sieci jest bardzo wygodne. Nie rezygnuj jednak całkowicie z informacji drukowanej. Czasem, gdy nie jesteś w stanie nawet uruchomić swojego komputera, dokumentacja wydrukowana może być jedynym sposobem dotarcia do rozwiązania problemu. 33.. SSuubbsskkrryyppccjjee Subskrybowanie oznacza zamawianie danego rodzaju wiadomości napływających ciągłym strumieniem. Nie ugryź kawałka większego niż możesz przełknąć: przeładowanie informacją nie jest tylko hasłem encyklopedycznym. Często zdarzy się, że zamiast spodziewanych informacji otrzymasz jakieś śmieci. Bądź więc krytyczny i nie wahaj się przez unieważnieniem subskrypcji. Istnieją dwa odrębne (choć w niektórych przypadkach ze sobą sprzężone) media dostarczające ciągłych informacji: są to grupy dyskusyjne (USENET) i listy dyskusyjne. Grupy dyskusyjne zazwyczaj charakteryzują się zwiększoną ilością wiadomości i szumu informacyjnego niż listy. Uważaj: czytanie zbyt wielu grup jest jak picie z węża strażackiego! :-) 33..11.. GGrruuppyy ddyysskkuussyyjjnnee Pomoc w uzyskaniu dostępu do grup dyskusyjnych leży poza zakresem tego dokumentu. Wskazówki na temat ściągania i uczestnictwa w tych grupach bezpośrednio z Linuksa znajdziesz w innych tekstach JTZ. Jeśli jeszcze nigdy nie używałeś grup dyskusyjnych powinieneś szczególnie uważnie przeczytać informacje wprowadzające. _U_S_E_N_E_T to cała odrębna kultura. Nawet jeśli na początku wyda ci się chaotyczny, istnieją rządzące nim reguły. Pamiętaj, żeby przed wysłaniem swojego pierwszego listu do danej grupy poprzyglądać się jej przez jakiś czas. Najważniejszą sprawą jest zwrócenie uwagi na listy zatytułowane _F_r_e_q_u_e_n_t_l_y _A_s_k_e_d _Q_u_e_s_t_i_o_n_s, _F_A_Q, czy _N_a_j_c_z_ę_ś_c_i_e_j _Z_a_d_a_w_a_n_e _P_y_t_a_n_i_a. FAQ pozwolą ci zapoznać się z charakterem grupy, oraz prawdopodobnie rozwiążą Twój problem. Czytaj je! Zadając po raz setny typowe pytanie wyrobisz sobie tylko negatywną opinię (i -- być może -- dostaniesz się do czyichś filtrów). Dokumenty FAQ są zazwyczaj wysyłane regularnie, jeśli jednak nie możesz któregoś z nich odnaleźć, poszukaj go w głównym archiwum FAQ w MIT. FAQ dostępne są również w postaci stron WWW . Obok użytecznych informacji w grupach dyskusyjnych napotkasz też szum informacyjny, spam i dyskusje nie na temat. Oznacza to, że będziesz potrzebował czytnika umożliwiającego odsianie niechcianych listów. Zapewniają to czytniki mające tzw. mordplik (killfile). Odpowiednio skonfigurowany czytnik odfiltruje niechciane wiadomości i zaznaczy interesujące. Poprawia to ogólny stosunek ilości informacji do ilości szumu i pozwala skoncentrować się na sprawach istotnych. Pamiętaj jednak, że działa to w obie strony: jeśli będziesz zaśmiecał USENET, zostaniesz odfiltrowany, i, gdy znajdziesz się w potrzebie, nikt nie zobaczy Twojego pytania. Do rzeczy -- oto lista użytecznych grup dyskusyjnych: � ogłoszenia � odpowiedzi, JTZ, FAQ, itd. � rozwój aplikacji � rozwój systemu � sprzęt � różne � sieć � konfigurowanie Linuksa � X11 na Linuksie Grupy związane z Linuksem znajdują się też w wielu hierarchiach narodowych. Przykładem może być jedna z polskich grup o Linuksie . Jeśli masz kłopoty z odnalezieniem swoich narodowych lub lokalnych grup, pomocy szukaj w Deja . 33..22.. LLiissttyy ddyysskkuussyyjjnnee W przeciwieństwie do grup dyskusyjnych listy dyskusyjne są scentralizowane. Oznacza to, że listy wysłane przez danego użytkownika na adres serwera rozsyłane są dalej do innych uczestników listy. Zazwyczaj nie otrzymuje się wielkiej ilości wiadomości, a poziom informacji niepożądanej jest niski. Wypowiedzi odbiegające od tematu zawsze budzą negatywne reakcje i, co jest równie poważną konsekwencją, mogą spowodować opóźnienie realizacji projektu, któremu poświęcona jest lista. Po zasubskrybowaniu danej listy zazwyczaj otrzymuje się powitalny list opisujący tematykę forum -- należy uważnie go przeczytać. Istnieje wiele programów obsługujących listy dyskusyjne. Warto znać rozpoznawane przez nie polecenia. Najpopularniejszym z tych programów jest działający między innymi na serwerze vger.rutgers.edu _M_a_j_o_r_d_o_m_o. Sprawdź, jak to działa: wyślij tam list o treści help. Jeśli wyślesz list z poleceniem, którego program nie zrozumie, również dostaniesz informacje o obsłudze. Jeśli zamiast help wyślesz polecenie lists, otrzymasz spis wszystkich list działających na serwerze (może być tego całkiem sporo!). Listy dyskusyjne działają zazwyczaj pod kilkoma adresami. Jeden z nich służy do wysyłania poleceń takich jak subscribe czy unsubscribe, a inny do uczestnictwa w dyskusjach -- najczęściej z tego właśnie adresu otrzymujesz wiadomości, które ludzie wysyłają na listę. Na przykład wysłanie polecenia subscribe na adres corned-beef- [e-mail] zapisze Cię na listę o adresie corned- [e-mail] aż do chwili, kiedy zdecydujesz się wypisać. Jeszcze raz: wysłanie listu o treści help lub czymś niezrozumiałym dla serwera spowoduje otrzymanie listu z pomocą. Korzystając z list dyskusyjnych pamiętaj o kilku zasadach: � Nie wysyłaj poleceń subscribe itp. na samą listę, lecz na adres serwera. W przeciwnym razie nie wypadniesz najlepiej i zdenerwujesz mnóstwo osób. Być może na listę zapisanych jest tysiące ludzi -- pomyłka taka i związane z nią narzekanie może wygenerować mnóstwo niepotrzebnego szumu w sieci. � Po zasubskrybowaniu danej listy automatycznie otrzymasz list zawierający informacje na jej temat. Przeczytaj ten list uważnie -- prawdopodobnie zawierać będzie odpowiedzi na wiele wstępnych pytań. � Nie sprzęgaj ze sobą list i grup dyskusyjnych nie upewniwszy się uprzednio, że uczestnicy tego chcą. Sytuacje takie mogą spowodować pętle, pojawić się też może spam. Jak już wspomniano vger.rutgers.edu jest jednym z głównych serwerów list dyskusyjnych. Oto skrócony spis list dostępnych dla społeczności Linuksa: � linux-8086 (Linux na procesorach Intel 8086) � linux-admin (Administrowanie systemem) � linux-alpha (Linux na procesorze Alpha) � linux-apps (Oprogramowanie) � linux-arm (Linux na procesorze Arm) � linux-bbs (Linuksowe BBS-y) � linux-c-programming (Programowanie w C pod Linuksem) � linux-config (Konfiguracja) � linux-console (Konsola) � linux-diald (Demon odp. za łączenie na żądanie) � linux-doc (Dokumentacja Linuksa) � linux-fido (Linuksowa sieć fido) � linux-fsf (Linux i Free Software Foundation) � linux-ftp (FTP pod Linuksem) � linux-gcc (Kompilator C) � linux-gcc-digest (Zbiór wiadomości z powyższej grupy) � linux-hams (Radio amatorskie) � linux-hppa (Linux na procesorze HP Precision Architecture) � linux-ibcs2 (Standard zgodności binarnej firmy Intel) � linux-ipx (Linux i protokół sieciowy Novella IPX) � linux-isdn (Linux i ISDN) � linux-japanese (Linux i rozszerzenia do pracy w jęz. japońskim) � linux-kernel (Jądro Linuksa) � linux-kernel-announce (Jądro Linuksa -- ogłoszenia) � linux-kernel-digest (Zbiór wiadomości z powyższej grupy) � linux-kernel-patch (Łaty na jądro Linuksa) � linux-laptop (Linux na laptopach) � linux-linuxss � linux-lugnuts (Grupy Użytkowników Linuksa) � linux-mca (Linux i IBM-owska architektura mikrokanału) � linux-mips (Linux na procesorze MIPS) � linux-msdos (Linux i MSDOS) � linux-msdos-devel (jw., rozwój) � linux-msdos-digest (Zbiór wiadomości z powyższej grupy) � linux-net (Sieć w Linuksie) � linux-new-lists (Nowe listy dyskusyjne o Linuksie) � linux-newbie (Linux dla początkujących) � linux-newbiew � linux-nys � linux-oasg � linux-oi � linux-opengl (Linux i graficzny system OpenGL) � linux-pkg � linux-ppp (Protokół PPP w Linuksie) � linux-pro � linux-qag � linux-raid (Linux i RAID) � linux-scsi (Linux i SCSI) � linux-serial (Linux i interfejs szeregowy) � linux-seyon (Terminal) � linux-smp (Wieloprzetwarzanie symetryczne) � linux-sound � linux-standards � linux-svgalib (Linux i biblioteka SVGA) � linux-tape (Linux i pamięć na taśmach) � linux-term (Programy komunikacyjne Linuksa) � linux-userfs (System plików definiowany przez użytkownika) � linux-word � linux-x11 (Linux i X-Window System, wersja 11) � linux-x25 (Linux i protokół sieciowy X25) � sparclinux (Linux na procesorze SPARC) � ultralinux (Linux na procesorze Ultra-SPARC) Oczywiście na tym serwerze znajduje się również dużo innych list. Ponieważ ich ilość stale się zmienia, nie ma sensu wymieniać tu ich wszystkich. Można jednak zajrzeć na stronę zawierającą spis list dyskusyjnych o tematyce interesującej użytkowników Linuksa. Na stronie tej można również w prosty sposób bezpośrednio zapisać/wypisać się z różnych list. Istnieje również strona z długim spisem list dyskusyjnych o tematyce nie ograniczającej się do Linuksa. 33..33.. MMaaggaazzyynnyy Wiele osób jest rozczarowanych brakiem informacji o Linuksie w prasie. Jest to prawdopodobnie spowodowane tym, że wiele komercyjnych produktów nie wytrzymałoby porównania z Linuksem, a takiej sytuacji nie wytrzymaliby z kolei reklamodawcy. Istnieje na szczęście _L_i_n_u_x _J_o_u_r_n_a_l -- magazyn poświęcony tylko Linuksowi. Spis treści aktualnego numeru i informacje na temat jego subskrypcji znajdują się na stronie domowej SSC . Innym komercyjnym pismem jest Linux Magazine , również umieszczający w sieci spis treści i fragmenty tekstów. Także Unix Review (d. Performance Computing) poświęca sporo miejsca Linuksowi. Istnieją również popularne magazyny elektroniczne: � Linux Gazette � Linux Focus (dostępny w kilku językach) � Linux Research � Linux Today � Linux News � Linux Netmag (po angielsku) � Linux Netmag (po niemiecku) � Penguin Magazine oraz prawdopodobnie kilka innych; nowe pojawiają się dość często. W LinuxHQ sprawdzić można aktualną listę dostępnych serwisów informacyjnych. Jak grzyby po deszczu pojawiają się strony WWW z dosłownie codziennie uaktualnianymi wiadomościami na temat Linuksa. Wiele z nich odznacza się całkiem profesjonalnym układem graficznym i doborem prezentowanego materiału. Jednym z najważniejszych tego typu serwisów jest oferujący codzienne wiadomości Freshmeat . Dla osób nie mogących pozwolić sobie na śledzenie wydarzeń w sieci z godziny na godzinę, a chcących mimo wszystko trzymać rękę na pulsie, przeznaczony jest serwis Linux Weekly News (Linux - Wiadomości Cotygodniowe). Serwis ten podaje ważne wiadomości, włączając w to ostrzeżenia na temat bezpieczeńswa oraz ogłoszenia o nowym i uaktualnionym oprogramowaniu. Pod adresem Linux.com znajdziesz odnośniki do kanałów IRC. Istnieje również pewna ilość godnych polecenia stron poświęconych głównie sprzętowi. Są to m. in. Toms Hardware i Anandtech , w których znajdują się testy wszelakiego sprzętu, oraz Storage review , specjalizująca się w testach dysków, streamerów i innych pamięci masowych. 44.. SSppoottkkaanniiaa Linux stworzony został dzięki połączonym (głównie za pomocą Internetu) siłom ludzi na całym świecie. Istnieje jednak również możliwość spotkań twarzą w twarz w LUGach -- Grupach Użytkowników Linuksa. Przeszukaj ogłaszane regularnie listy tych grup -- jedna z nich może znajdować się całkiem niedaleko! Konferencje, spotkania, copy-parties i tworzenie nowych grup ogłaszane są regularnie w grupach dyskusyjnych . Tego typu wydarzenia są doskonałą okazją do zorientowania się, co się dzieje w świecie Linuksa, oraz uzyskania pomocy. 55.. PPoosszzuukkiiwwaanniiee iinnffoorrmmaaccjjii Konkretnej informacji szukać można na wiele sposobów. Pamiętaj, że zawsze możesz użyć wyszukiwarek internetowych, i że niektóre z nich, np. � Altavista � Excite � Hotbot przeszukują również grupy dyskusyjne. Przeszukiwarek jest wiele, jednak różnią się one zarówno wielkością bazy, jak i metodami oceny związku zawartości stron z zapytaniem. Jeśli szukasz dużych, znanych stron, użyj Google , nadaje on bowiem stronom punkty na podstawie umieszczonych do nich odnośników na innych stronach. Ludzie często umieszczają odnośniki do stron, które uważają za wartościowe; Google opiera się na ich opinii. Serwisowi Google wyczerpujące zindeksowanie strony zabiera trochę czasu, korzystanie więc z jego usług przy szukaniu najnowszych lub nieco nietypowych wiadomości trochę mija się z celem. W takich przypadkach polecam albo bardzo szybki i o szerokim zasięgu AllTheWeb , albo serwisy, które przesyłają twoje zapytanie do szeregu przeszukiwarek, zbierają, porównują, oceniają i przedstawiają ci wyniki poszukiwania. Mój ulubiony serwis tego typu to Go2Net (d. MetaCrawler). Wymagania stawiane wyszukiwarkom są różne, a serwisy te nieustannie podnoszą swój poziom -- musisz więc trochę sam poeksperymentować. Żadna z wyszukiwarek nie jest idealna, i -- ponieważ mniej niż 10% istniejących stron jest w ogóle zindeksowanych -- próbuj kilku wyszukiwarek, jeśli praca z jedną nie przyniesie efektów. Pamiętaj również o Deja -- serwisie wyszukiwawczym skupiającym się konkretnie na grupach dyskusyjnych. Zarchiwizowane są tam artykuły od roku 1995 wzwyż. Coraz częściej używamy stron WWW. Pamiętaj jednak, że to nie wszystko. Całe mnóstwo informacji dostępnych jest na rozsianych po świecie serwerach ftp. Niektóre z wyszukiwarek internetowych indeksują te zasoby, ale narzędziem dedykowanym konkretnie temu zadaniu są serwery archie. Są to systemy regularnie przeszukujące główne serwery ftp i gromadzące nazwy znajdujących się na nich plików. Z serwerami archie połączyć się można na wiele sposobów, np. za pomocą znajdujących się w każdym dobrze utrzymanym systemie Linuksowym klientów archie lub, w wersji dla X11, xarchie. Jeśli jest to niemożliwe, zawsze można połączyć się z serwerem archie za pomocą telnetu do jednego z podanych niżej serwerów. � Australia � Austria � Belgia � Finlandia � Niemcy � Korea � Włochy � Japonia � Polska � Szwecja � Hiszpania � Wielka Brytania � Stany Zjednoczone � Stany Zjednoczone Naturalnie powinieneś używać najbliższego z serwerów. Aby przejrzeć ich aktualną listę należy uruchomić klienta archie bez podawania argumentów, albo, jeśli używasz telnetu, uzyskać tę informację z serwera. Zawsze dostępna jest pomoc. Niestety nie wszystkie serwery współpracują ze sobą, być może więc będziesz zmuszony poszukać kilkakrotnie zanim natrafisz na to, czego szukasz. Ostatnio w sieci pojawił się prostszy w obsłudze serwer ftp . Dostępna jest możliwość wyszukiwania o wielu opcjach i interfejsie nawiązującym do najlepszych uniksowych tradycji. Większość z powyższych serwisów oferuje informacje na temat technik wyszukiwania. Zawsze opłaci się zainwestować kilka chwil na zapoznanie się z instrukcjami -- może to znacznie skrócić czas zużyty na Twoje poszukiwania. Jeżeli nie masz dostępu do WWW, ale możesz używać poczty elektronicznej, powinieneś przeczytać FAQ _,_,_D_o_s_t_ę_p _p_r_z_e_z _p_o_c_z_t_ę_'_'. Aby uzyskać ten dokument należy wysłać do serwera dla USA, Kanady i Płd. Ameryki list o następującej treści: send usenet/news.answers/internet-services/access-via-email Można posłużyć się również serwerem dla Europy i Azji . W takim przypadku treść listu powinna wyglądać tak: send lis-iis e-access-inet.txt Innym rozwiązaniem jest przeszukanie lokalnego katalogu z zawartością grup dyskusyjnych ("spoola" -- jeśli go masz): zajrzyj do grupy news.answers. Wreszcie jeśli chcesz skontaktować się z konkretną osobą, na przykład z autorem jakiegoś programu, zajrzyj do dokumentacji owego programu w katalogu /usr/doc/. W większości przypadków znajdziesz tam adres e- mail autora. Jeśli nie, zawsze możesz szukać pomocy w FAQ na temat znajdowania adresów e-mail . 66.. PPooddssuummoowwaanniiee Szybkie i skuteczne wyszukiwanie informacji jest bardziej sztuką niż nauką. Nie poruszyliśmy tu istotnego zagadnienia: jak ocenić rzeczywistą _j_a_k_o_ś_ć uzyskanej informacji? Problem ten leży poza zakresem tematycznym tego dokumentu, co nie znaczy, że nie należy o nim pamiętać. _Z_a_w_s_z_e przynajmniej zwracaj uwagę, czy odpowiedź na Twoje zapytanie jest aktualna. Podstawową sprawą jest ocena wiarygodności informacji; pozwoli to uniknąć sprowadzających na manowce lub złośliwych porad. Zadziwiająco wiele osób podaje "metody" takie jak rm -rf / jako rozwiązanie danego problemu. Niektórzy od razu zorientują się, że to głupi dowcip, ale inni mogą zniszczyć sobie system. Na wszelki więc wypadek, zanim zastosujesz znalezioną informację, sprawdź poniższe punkty: � Czy dokument jest podpisany? Ludzie poważnie traktujący to co piszą zazwyczaj nie są anonimami. � Czy w tekście podana jest data? Dokumenty ewoluują wraz z rozwijającą się technologią. Posłuż się internetowymi wyszukiwarkami do upewnienia się, że czytasz najnowszą wersję. � Czy są jakieś odpowiedzi na list, który czytasz? Sprawdź to! W przeciwnym przypadku możesz przeoczyć ostrzeżenie lub poprawkę. Jeśli będziesz o tym pamiętał, nie powinieneś wpaść w jedną z wielu sieciowych pułapek, takich jak prośba o pocztówki dla chorego Craiga Shergolda, rozmaite łańcuszki i piramidy listowe, czy -- ostatnio -- konie trojańskie próbujące wmanewrować Cię w wysłanie w świat własnego hasła. Istnieje pewna ilość dokumentów traktujących o bardziej poważnych metodach wyszukiwania informacji. Jeśli jesteś zainteresowany tematem, zacznij tutaj . Nie zapominaj też o zawierających dokumentację do Linuksa stronach Linux Documentation Project (w polskiej wersji: JTZ -- przyp. tłum.). Regularnie, wraz z rozwojem systemu, pojawiają się tam nowe dokumenty i uaktualnienia istniejących. Z czyjejś sygnaturki: _B_e _a_l_e_r_t_! _T_h_e _w_o_r_l_d _n_e_e_d_s _m_o_r_e _l_e_r_t_s_. 77.. OOdd ttłłuummaacczzaa Oryginał tego dokumentu: How to stay updated . Tłumaczenia pozostałych dokumentów HOWTO na język polski: . Copyright for the translation: (c) 1999, 2000, 2001 by Tomasz 'tsca' Sienicki, [e-mail]