Politechnika Opolska
Wydział Elektrotechniki, Automatyki i Informatyki
Kierunek Informatyka
Semestr V
Studia stacjonarne
Inżynieria Oprogramowania
Projekt: Biblioteka
Autor: ProwadzÄ…cy:
Arkadiusz Kurasz dr inż. K. Bartecki
Spis treści
1. Cel projektu .................................................................................................................. 3
2. Opis słowny systemu .................................................................................................... 3
3. Obszar i przedmiot projektowania ............................................................................. 4
3.1. Opis dziedziny problemu ...................................................................................... 4
3.2. Opis zakresu i kontekstu....................................................................................... 4
4. Wymagania funkcjonalne ............................................................................................ 4
4.1. Opis wymagań funkcjonalnych w hierarchii funkcji ......................................... 6
4.1.1. Ewidencja pracowników ............................................................................ 6
4.1.2. Ewidencja czytelników ............................................................................... 7
4.1.3. Ewidencja zasobów bibliotecznych ........................................................... 7
4.1.4. Ewidencja wypożyczeń i zwrotów............................................................. 7
4.1.5. Ewidencja rezerwacji ................................................................................. 7
5. Wymagania niefunkcjonalne....................................................................................... 7
6. Diagram przepływu danych (DFD) ............................................................................ 8
6.1. Diagram kontekstowy ........................................................................................... 8
6.2. Diagram procesów elementarnych....................................................................... 8
6.3. Diagram systemowy .............................................................................................. 9
6.4. Procesów elementarnych .................................................................................... 10
7. Diagram związków encji (ERD) ................................................................................ 14
8. SÅ‚ownik danych........................................................................................................... 15
8.1.Magazyny danych................................................................................................. 15
8.2.Przepływy danych ................................................................................................ 16
9. Specyfikacja procesów ............................................................................................... 17
10. Literatura .................................................................................................................... 18
2 | S t r o n a
1. Cel projektu
Projekt ma na celu stworzenie systemu pomagającego w działaniu biblioteki.
2. Opis słowny systemu
Biblioteka działa głównie na zasadzie interakcji osoby wypożyczającej zasób z
bibliotekarzem. W celu usprawnienia działania biblioteki system został wyposażony w bazę
osób przetrzymujących książki, bazę wypożyczonych pozycji i bazę zasobów do zamówienia.
Zadania bibliotekarza:
1. Prowadzenie indeksu zasobów wypożyczonych i dostępnych zasobów.
2. Przyjmowanie zamówień.
3. Rozliczanie osób zwlekających z oddaniem zasobów zgodnie z terminem.
4. Sprawdzanie kart identyfikacyjnych (z unikalnym id) czytelników, rejestrowanie
nowych czytelników
5. Rejestracja wypożyczeń i zwrotów zasobów na kartach.
6. Zamawianie zasobów, których nie ma w rejestrze biblioteki, a czytelnik wyraził chęć
jej wypożyczenia.
Biblioteka dzieli się na działy:
a) Dział wypożyczeń i  rejestracja wypożyczeń i zwrotów zasobów, określanie
należności za przetrzymanie.
b) Dział rozliczeń  odbiór należności za przetrzymanie zasobów.
Głównym celem systemu jest sprawna i bezproblemowa obsługa czytelnika, który w łatwy i
szybki sposób może sprawdzić dostępność zasobu oraz w sposób natychmiastowy ją
zarezerwować, bądz
w przypadku jej braku w rejestrze zamówić. Wprowadzenie kart
czytelników z unikatowymi numerami id i bazy osób przetrzymujących zasoby ma na celu
kontrolę wzajemnych zobowiązań oraz uniknięcie niepotrzebnych nieporozumień.
System obsługi biblioteki jest programem pracującym w środowisku Windows Vista /
Windows 7 a jego interfejs jest zgodny z Systemem Microsoft Office 2010, za którego
pomocą pracownik biblioteki ma szybki i bezpośredni dostęp do baz danych. Te usprawnienia
prowadzą do szybszej i wydajniejszej obsługi klienta, system również samoczynnie generuje
datę oddania zasobu nalicza należności związane z przetrzymywaniem zasobu. Na życzenie
obsługi wysyła raport o stanie i wysokości płatności.
3 | S t r o n a
3. Obszar i przedmiot projektowania
3.1 Opis dziedziny problemu
Biblioteka jest niewielką instytucją społeczną, umożliwiającą wypożyczanie materiałów
bibliotecznych, której funkcjonowanie usprawnić ma system informatyczny. Zadaniami
biblioteki sÄ…:
·ð rejestracja pracowników;
·ð rejestracja czytelników;
·ð prowadzenie kart pracowników;
·ð prowadzenie kart czytelników;
·ð biblioteka gromadzi, opracowuje, przechowuje i udostÄ™pnia materiaÅ‚y biblioteczne
(filmy, czasopisma, książki);
·ð prowadzenie ewidencji gromadzonych zasobów bibliotecznych;
·ð konserwacja zasobów bibliotecznych;
3.2 Opis zakresu i kontekstu
Øð Ewidencja pomieszczeÅ„
Pomieszczenia wyposażone są w odpowiedni sprzęt. Do każdego pomieszczenia przypisany
jest pracownik, który pilnuje, pomaga, oraz wydaje materiały, w określonych godzinach.
Øð Ewidencja i opis zakresu możliwoÅ›ci personelu
Każdy z pracowników będzie miał swoją kartę, w której zostaną umieszczone dane osobowe i
data zatrudnienia.
Bibliotekarz będzie miał możliwość wprowadzania do systemu danych czytelników oraz inne
niezbędne informacje, potrzebne do poprawnego działania instytucji.
Øð Ewidencja czytelników
Wszyscy czytelnicy będą mieli założoną kartę zawierającą dane osobowe, datę zapisu, oraz
datę wykreślenia.
Øð Ewidencja wypożyczeÅ„ i zwrotów
Wszystkie wypożyczenia oraz zwroty będą odnotowywane w odpowiednich rubrykach kart,
przeznaczonych do tego celu.
4. Wymagania funkcjonalne
I Ewidencja pracowników
Nazwa funkcji Zakładanie kart pracowników
Opis Funkcja pozwala na zakładanie kart pracowników
ImiÄ™ i nazwisko, pesel, nr telefonu, adres, data
Dane wejściowe
zatrudnienia, data zwolnienia, pensja
y
ródło danych wejściowych Administrator
4 | S t r o n a
Nazwa funkcji Edycja kart pracowników
Opis Funkcja pozwala na edycję kart pracowników
Dane wejściowe nr telefonu, adres, data zwolnienia, pensja
y
ródło danych wejściowych Administrator
II Ewidencja czytelników
Nazwa funkcji Zakładanie kart czytelników
Opis Funkcja pozwala na założenie kart czytelników
ImiÄ™ i nazwisko, pesel, nr telefonu, adres, data zapisu,
Dane wejściowe
data wykreślenia.
y
ródło danych wejściowych Bibliotekarz.
Nazwa funkcji Edycja kart czytelników
Opis Funkcja pozwala na edycję kart czytelników
Dane wejściowe nr telefonu, adres, data wykreślenia.
y
ródło danych wejściowych Bibliotekarz.
III Ewidencja zasobów bibliotecznych
Dodawanie zasobów i zakładanie kart zasobów
Nazwa funkcji
bibliotecznych
Funkcja pozwala na dodawanie nowych zasobów i
Opis
zakładanie kart tych zasobów.
identyfikator zasobu, tytuł i zależnie od rodzaju zasobu:
Dane wejściowe
reżyser, nr czasopisma, lub autor
y
ródło danych wejściowych Bibliotekarz.
Nazwa funkcji Usuwanie zasobów oraz kart zasobów bibliotecznych
Funkcja pozwala na usuwanie zasobów, oraz usuwanie
Opis
kart tych zasobów
identyfikator zasobu, tytuł i zależnie od rodzaju zasobu:
Dane wejściowe
reżyser, nr czasopisma, lub autor
y
ródło danych wejściowych Bibliotekarz.
5 | S t r o n a
IV Ewidencja wypożyczeń i zwrotów
Nazwa funkcji Dodawanie wypożyczeń
Opis Funkcja pozwala na dodawanie wypożyczeń
Dane wejściowe ID wypożyczenia, data wypożyczenia, data realizacji
y
ródło danych wejściowych Czytelnik
Nazwa funkcji Przyjmowanie zwrotów
Opis Funkcja pozwala na przyjmowanie zwrotów
Dane wejściowe data zwrotu
y
ródło danych wejściowych Bibliotekarz.
V Ewidencja rezerwacji
Nazwa funkcji Składanie rezerwacji
Opis Funkcja pozwala na składanie rezerwacji
Dane dotyczące rezerwacji (patrz encja rezerwacja, zasób:
Dane wejściowe
film, czasopismo, książka)
y
ródło danych wejściowych Czytelnik
Nazwa funkcji Edycja rezerwacji
Opis Funkcja pozwala na edycjÄ™ rezerwacji
Dane dotyczące rezerwacji (patrz encja rezerwacja, zasób:
Dane wejściowe
film, czasopismo, książka)
y
ródło danych wejściowych Bibliotekarz
4.1. Opis wymagań funkcjonalnych w hierarchii funkcji:
System ewidencji, wypożyczeń i rezerwacji zasobów.
4.1.1. Ewidencja pracowników
-zakładanie kart pracowników
-edycja kart pracowników
6 | S t r o n a
 4.1.2. Ewidencja czytelników
-zakładanie kart czytelników
-edycja kart czytelników
4.1.3. Ewidencja zasobów bibliotecznych
-dodawanie zasobów i zakładanie kart zasobów bibliotecznych
-usuwanie zasobów i kart zasobów bibliotecznych
4.1.4. Ewidencja wypożyczeń i zwrotów
-dodawanie wypożyczeń
-przyjmowanie zwrotów
4.1.5. Ewidencja rezerwacji
-składanie rezerwacji
5. Wymagania niefunkcjonalne
Øð System musi dziaÅ‚ać pod systemem operacyjnym Windows Vista i Windows 7;
Øð System powinien być Å‚atwy w obsÅ‚udze (maksymalny czas niezbÄ™dny dla
przeszkolenia użytkowników to 6 godzin);
Øð Każdy z użytkowników ma okreÅ›lone prawa dostÄ™pu;
Øð Interfejs programu jest zgodny z Systemem Microsoft Office 2010
Øð Czas restartu systemu po awarii nie powinien być dÅ‚uższy niż 30 minut;
Øð Dane osobiste klientów sÄ… tajne i nie mogÄ… być w żadnym wypadku udostÄ™pniane
osobom trzecim.
Øð Wszelkiego rodzaju pÅ‚atnoÅ›ci sÄ… prowadzone w krajowej walucie.
7 | S t r o n a
6. Diagram przepływu danych (DFD)
6.1 Diagram kontekstowy
Diagramy przepływu danych DFD (data flow diagram), służą do prezentowania
sposobu, w jaki dane przepływają oraz są przetwarzane w systemie. Diagram
kontekstowy definiuje zakres i granice systemu. Przedstawia powiÄ…zanie systemu z
otoczeniem.
8 | S t r o n a
6.2 Diagram systemowy
Diagram poziomu zerowego pokazuje główne funkcje systemu.
*Macierz CRUD dla diagramu systemowego
Obsługa Obsługa Zarządzanie Zarządzanie Zarządzanie
wypożyczeń rezerwacji zasobami czytelnikami pracownikami
Czytelnicy R R CRUD
Pracownicy R R CRUD
Zasoby RU R CRUD
Wypożyczenia CRUD
Rezerwacje CRUD
9 | S t r o n a
6.3 Diagram procesów elementarnych
Øð Diagram procesu ewidencji wypożyczeÅ„ i zwrotów
*Macierz CRUD dla diagramu procesu ewidencji wypożyczeń i zwrotów
ZarzÄ…dzanie Zwrot zasobu
wypożyczeniami
Czytelnicy R R
Zasoby R R
Pracownicy R R
Wypożyczenia CRUD CRU
10 | S t r o n a
Øð Diagram procesu ewidencji wypożyczeÅ„ i zwrotów
*Macierz CRUD dla diagramu procesu ewidencji rezerwacji
Przetwarzanie rezerwacji Przygotowanie
potwierdzenia
Rezerwacje CUD R
Pracownicy R
Zasoby RU
Czytelnicy R
11 | S t r o n a
Øð Diagram procesu ewidencji zasobów bibliotecznych
*Macierz CRUD dla diagramu procesu ewidencji zasobów bibliotecznych
Dodaj nowy Edytuj dane Przetwarzaj
dane zasobu
Zasoby C UD R
12 | S t r o n a
Øð Diagram procesu ewidencji czytelników
*Macierz CRUD dla diagramu procesu ewidencji czytelników
Dodanie nowego Edytowanie Przetwarzaj dane
czytelnika czytelnika
Czytelnicy C UD R
Øð Diagram procesu ewidencji pracowników
*Macierz CRUD dla diagramu procesu ewidencji pracowników
Dodanie nowego Edytowanie Przetwarzaj dane
pracownika pracownika
Pracownicy C UD R
13 | S t r o n a
7. Diagram związków encji ERD
Diagram związków encji ERD (entity relation diagram) służy do prezentowania
danych przechowywanych w systemie oraz związków pomiędzy nimi. Model ten
nazywany bywa także modelem danych lub modelem informacyjnym.
14 | S t r o n a
8. SÅ‚ownik danych
= jest złożony z
·ð i
( ) element opcjonalny
{ } element powtarzalny
[ ] wybór z możliwości alternatywnych
| rozdzielenie możliwości alternatywnych
** początek i zakończenie komentarza
(minispecyfikacji elementu danych)
@ element identyfikujÄ…cy
Cyfra = [ 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 ]
Litera = [a & z | A & Z ]
Znak = [ % | - | . | : | _ ]
Rok = Cyfra + Cyfra + Cyfra + Cyfra
MiesiÄ…c = [ 1 ... 12 ]
Dzień = [ 0 & 31 ]
Data = Rok + Znak - + Miesiąc + Znak - + Dzień
8.1 Magazyny danych
Pracownik = @pesel + imiÄ™ + nazwisko + adres + telefon_kontaktowy + data_dodania +
data_usunięcia + pensja
@pesel = 11{Cyfra}
imiÄ™ = {Litera}
nazwisko = {Litera}
adres = ulica + nr_budynku + (nr_lokalu) + kod_pocztowy + miejscowość
ulica = {Litera}
nr_budynku = {Cyfra} + (Litera)
nr_lokalu = {Cyfra} + (Litera)
kod_pocztowy = Cyfra + Cyfra + Znak - + Cyfra + Cyfra + Cyfra
miejscowość = {Litera}
telefon_kontaktowy = 9{Cyfra}
data_dodania = Data
data_usunięcia = Data
pensja = {Cyfra}
Czytelnik = @pesel + imiÄ™ + nazwisko + adres + telefon_kontaktowy + data_dodania +
data_usunięcia
@pesel = 11{Cyfra}
imiÄ™ = {Litera}
nazwisko = {Litera}
adres = ulica + nr_budynku + (nr_lokalu) + kod_pocztowy + miejscowość
ulica = {Litera}
nr_budynku = {Cyfra} + (Litera)
nr_lokalu = {Cyfra} + (Litera)
kod_pocztowy = Cyfra + Cyfra + Znak - + Cyfra + Cyfra + Cyfra
miejscowość = {Litera}
15 | S t r o n a
telefon_kontaktowy = 9{Cyfra}
data_dodania = Data
data_usunięcia = Data
Zasób {
Film = @ID_filmu + tytuł + wersja_językowa + reżyser + gatunek_filmu +
czas_trwania + rok_produkcji
@ID_filmu = {Cyfra} + {Litera}
tytuł = {Litera}
wersja_językowa = {Litera}
reżyser = {Litera}
gatunek_filmu = {Litera}
czas_trwania = Cyfra + Znak : + Cyfra
rok_produkcji = Data
Czasopismo = @ID_czasopisma + tytuł + wersja_językowa + nr_czasopisma +
rodzaj_filmu + il_stron + wydawnictwo
@ID_czasopisma = {Cyfra} + (Litera)
tytuł = {Litera}
wersja_językowa = {Litera}
nr_czasopisma = {Cyfra}
rodzaj_czasopisma = {Litera}
il_stron = {Cyfra}
wydawnictwo = {Litera}
Książka = @NR_egzemplarza + tytuł + wersja_językowa + autor_książki + il_stron +
nr_ISBN + wydawnictwo + rok_wydania
@NR_egzemplarza = {Cyfra} + (Litera)
tytuł = {Litera}
wersja_językowa = {Litera}
autor_książki = {Litera}
il_stron = {Cyfra}
nr_ISBN = 13{Cyfra}
wydawnictwo = {Litera}
rok_wydania = Data
Rezerwacja = @ID_rezerwacji + termin_rezerwacji
@ID_rezerwacji = {Cyfra} +(Litera)
termin_rezerwacji = Data
Wypożyczenie = @ID_wypożyczenia + data_wypożyczenia + data_zwrotu
@ID_wypożyczenia = {Cyfra} + (Litera)
data_wypożyczenia = Data
data_zwrotu = Data
8.2 Przepływy danych
Dane czytelnika = Czytelnicy
Dane nowego klienta = Czytelnicy
16 | S t r o n a
Czytelnik = *Dane pozwalające w jednoznaczny sposób zidentyfikować czytelnika*
Dane zasobu = Zasoby
Dane wybranego zasobu = Zasoby
Dane nowego zasobu = Zasoby
Zasób = *Dane pozwalające w jednoznaczny sposób zidentyfikować zasób*
Dane pracownika = Pracownicy
Dane nowego pracownika = Pracownicy
Pracownik = *Dane pozwalające w jednoznaczny sposób zidentyfikować pracownika*
Dane rezerwacji = Rezerwacje
Rezerwacja = Tytuł + Wersja_językowa + Termin_rezerwacji
Tytuł = *Tytuł*
{[Litera]}
Wersja_językowa = *Język w jakim został wydany zasób*
{[Litera]}
Termin_rezerwacji = *Data w formacie rrrr-mm-dd*
Cyfra + Cyfra + Cyfra + Cyfra + Znak - + Cyfra + Cyfra + Znak - + Cyfra +
Cyfra
Dostępność = [TAK | NIE]
Dane zwrotu = *Data w formacie rrrr-mm-dd*
Cyfra + Cyfra + Cyfra + Cyfra + Znak - + Cyfra + Cyfra + Znak - + Cyfra
+ Cyfra
9. Specyfikacja procesów
Dodaj nowego pracownika
Warunek poczÄ…tkowy 1:
Istnieją dane nowego pracownika z wypełnionymi wszystkimi polami
obowiÄ…zkowymi, zgodnie z obowiÄ…zkowymi polami magazynu Pracownicy.
Warunek końcowy 1:
Zostaje utworzony nowy rekord z danymi pracownika w magazynie
Pracownicy.
Warunek poczÄ…tkowy 2:
Warunek 1 nie jest spełniony.
Warunek końcowy 2:
Generuje komunikat o błędzie.
Dodaj nowego czytelnika
Warunek poczÄ…tkowy 1:
Istnieją dane nowego czytelnika z wypełnionymi wszystkimi polami
obowiÄ…zkowymi, zgodnie z obowiÄ…zkowymi polami magazynu Czytelnicy.
Warunek końcowy 1:
Zostaje utworzony nowy rekord z danymi czytelnika w magazynie Czytelnicy.
Warunek poczÄ…tkowy 2:
Warunek 1 nie jest spełniony.
Warunek końcowy 2:
Generuje komunikat o błędzie.
17 | S t r o n a
Edytowanie karty czytelnika
Warunek poczÄ…tkowy 1:
Istnieją dane wybranego czytelnika z wypełnionymi wszystkimi polami
obowiÄ…zkowymi, zgodnie z obowiÄ…zkowymi polami magazynu Czytelnicy.
Warunek końcowy 1:
Rekord pracownika zostanie zmodyfikowany w magazynie Pracownicy.
Warunek poczÄ…tkowy 2:
Warunek 1 nie jest spełniony.
Warunek końcowy 2:
Generuje komunikat o błędzie.
Przygotowanie potwierdzenia
Warunek poczÄ…tkowy 1:
Na wejściu pojawiają się dane rezerwacji zgodne z polami magazynu
Rezerwacje oraz dane rezerwacji z wyjścia procesu 1.2.1 Przetwarzania
rezerwacji zgodnie z danymi potwierdzenia.
Warunek końcowy 1:
Na wyjściu pojawia się wydruk z danymi Potwierdzenia rezerwacji.
Warunek poczÄ…tkowy 2:
Warunek 1 nie jest spełniony.
Warunek końcowy 2:
Generuje komunikat o błędzie.
10. Literatura.
[1.] www.k.bartecki.po.opole.pl
[2.]  Inżynieria oprogramowania w projekcie informatycznym  wydanie II,
rozszerzone  pod redakcją J. Górskiego. Wydawnictwo MIKOM Warszawa.
18 | S t r o n a