POLITYKA FIZYKA
BudÅ»et w gór´
W dwóch miejscach naraz
lutym administracja Clintona
W
"ynny kot Schrödingera by" Å»ywy i nieÅ»ywy
S
ujawni"a propozycj´ wydatków
zarazem, ale tylko w krainie atomów.
z budŻetu pał
stwa na cele nauki
W Å»yciu codziennym nie spotykamy si´ z takÄ…
i rozwoju na rok 2001. Nigdy dotÄ…d nauka
superpozycją kotów, wp"yw otoczenia bowiem
nie otrzyma"a tak znacznego wsparcia
niszczy kruche z"oŻenie stanów. Naukowcom
finansowego. Pod wspólnym parasolem
z National Institute of Standards and Technology
budŻetu, obejmującym badania cywilne
w"aĘnie uda"o si´ oceniç wielkoĘç zjawiska niszczenia
i wojskowe, najwi´kszy kÄ…sek przypad"
cywilnym badaniom podstawowym. superpozycji, zwanego dekoherencjÄ…, o czym donoszÄ…
Ârodki na nie majÄ… wzrosnÄ…ç w sumie
w Nature z 20 stycznia br. UtrzymujÄ…c w pu"apce
o 7%, czyli o 2.8 mld dolarów, tak Że
magnetycznej jon berylu, zmusili jego najbardziej
ich budŻet wyniesie 43 mld dolarów.
zewn´trzny elektron do zaj´cia dwóch róŻnych stanów
Najwi´cej, bo o 17%, wzrós" budÅ»et
spinowych jednoczeĘnie. Przestrzenne rozdzielenie
National Science Foundation, wynoszÄ…cy
tych dwóch stanów moÅ»na by"o kontrolowaç
w tym roku 3.9 mld dolarów. DuŻe kwoty
za pomocÄ… laserów aÅ» na odleg"oĘç oko"o 10 atomów,
z funduszy NSF zostanÄ… przeznaczone
obserwujÄ…c jednoczeĘnie, jak szybkoĘç dekoherencji
na kluczowe dyscypliny, ale cz´Ä˜ç dostanÄ…
zmniejsza si´ wyk"adniczo z rosnÄ…cÄ… odleg"oĘciÄ…
takie specjalnoĘci, jak nanotechnologia,
mi´dzy nimi. Fizycy z Almaden Research Center,
technika informacyjna i bioz"oÅ»onoĘç
Ęrodowiska. Na drugim miejscu po NSF naleŻącego do firmy IBM, w inny sposób po"ączyli
uplasowa"y si´ National Institutes
Ęwiat klasyczny z kwantowym: pos"ugujÄ…c si´ tunelowym
of Health. Dosta"y one prawie
mikroskopem skaningowym, na miedzianej powierzchni
szeĘcioprocentowÄ… podwyÅ»k´, która
u"oŻyli z atomów ogrodzenie w kszta"cie elipsy
powi´kszy o 1 mld dolarów ich roczny
(zdj´cie górne). W ognisku elipsy umieĘcili atom
budŻet wynoszący 17.8 mld dolarów. EKOLOGIA
kobaltu; dzi´ki falowej naturze czÄ…stek kwantowych
Wreszcie NASA otrzyma"a pierwszy raz
ogrodzenie odbija"o fale elektronowe atomu
od wielu lat niebagatelnÄ… podwyÅ»k´ Ryba detektor
kobaltu, tworzÄ…c jego obraz pozorny w drugim
w wysokoĘci 3%, czyli 14 mld dolarów.
ognisku elipsy. Naukowcy obserwowali uk"ad
Dopiero w nast´pnych miesiÄ…cach,
iadomo, Że chemiczne
W
atom widmo dzi´ki pomiarom skutków zjawiska
po wielu dyskusjach w Kongresie,
mutageny i czynniki
okaÅ»e si´, w jakim stopniu s"owa elektrycznego zwanego rezonansem Kondo
rakotwórcze pochodzące
zmieniÄ… si´ w zimny, twardy pieniÄ…dz.
(zdj´cie dolne). Praca na ten temat ukaza"a si´
z odpadów przemys"owych,
D. M.
3 lutego równieŻ w Nature.
pestycydów i Ęcieków
Philip Yam
zanieczyszczają Ęrodowiska
wodne. Aby umoÅ»liwiç
GENETYKA
skuteczne wykrywanie
tych związków, stworzono
Przeciw siwieniu MEDYCYNA
transgenicznÄ… ryb´.
Jak donoszÄ… w Nature
Uwaga pracownicy kostnic!
yrozynaza jest enzymem, który Biotechnology ze stycznia br.
T
katalizuje przekszta"cenie bezbarwnego za pomocÄ… wektora pML4
wprowadzonego do
prekursora melaniny w jej form´ barwnÄ…, rÄ…tki gruÄ™licy mogÄ… byç Å»ywotne nawet
P
odpowiedzialną za zabarwienie skóry zap"odnionych jaj dania
po Ęmierci gospodarza. W New England Journal
i w"osów. Mutacja punktowa w genie pr´gowanego (Brachydanio
of Medicine z 27 stycznia br. badacze z Johns
tyrozynazy blokuje ca"kowicie syntez´ rerio) otrzymano osobniki
Hopkins University donieĘli o pierwszym
melaniny w melanocytach. Badania ze wstawionymi w chromosom
znanym przypadku zakaŻenia pracownika
nad oligonukleotydami RNA-DNA kopiami bakteryjnego
kostnicy prątkiem gruęlicy ze zw"ok. G"ówny
(donosi o nich styczniowy Nature genu rpsL  wskaęnika mutacji.
autor publikacji Timothy R. Sterling odkry" t´
Biotechnology) wykaza"y, Że podanie O udanym transferze genu
niezwyk"Ä… drog´ zakaÅ»enia w wyniku porównania
domiejscowo albinotycznym myszom i wektora Ęwiadczy to, Że
DNA (daktyloskopii genetycznej) izolatów bakterii
takich chimerycznych oligonukleotydów, by"y one przekazywane
dwóch róŻnych pacjentów. Osoba zakaŻona mia"a
zaprojektowanych do korekcji mutacji potomstwu, zgodnie
kontakt z prÄ…tkami jedynie podczas balsamowania
w genie tyrozynazy tyrA, pozwoli"o z prawami genetyki
zw"ok  wtedy usuwana jest krew, a do cia"a
odzyskaç aktywnoĘç enzymatycznÄ… mendlowskiej. Badacze
wstrzykuje si´ p"yny konserwujÄ…ce. DokonujÄ…c
i syntez´ melaniny. Potwierdzono to przetestowali oddzia"ywanie
tej czynnoĘci, wdycha"a zakaęne aerozole,
za pomocÄ… specyficznego barwienia szkodliwych zwiÄ…zków cz´sto
wytworzone prawdopodobnie wskutek
oraz sekwencjonowania DNA spotykanych w wodzie oraz
spienienia p"ynów w ustach i nosie zmar"ego.
pozwalajÄ…cego na stwierdzenie korekcji znanego mutagenu ENU
Odkrycie to pomaga wyt"umaczyç wi´kszÄ…
mutacji w tymÅ»e genie. Utrzymywa"a si´ i stwierdzili kilkakrotny wzrost
cz´stoĘç zakaÅ»enia prÄ…tkami gruÄ™licy
ona przez trzy miesiÄ…ce, czyli przez okres cz´stoĘci mutacji genu rpsL.
i wyst´powania objawów chorobowych
dwóch cykli wzrostu w"osa, co wskazuje, Pozwoli"o to na wykorzystanie
Że wystąpi"a zarówno w melanocytach, u pracowników domów pogrzebowych transgenicznej ryby do
wykrywania zanieczyszczeł
.
jak i ich prekursorach. niŻ u innych osób w populacji ogólnej.
Zuzanna Stasił
ska
Z. S. Diane Martindale
14 ÂWIAT NAUKI Czerwiec 2000
W skrócie
Nature