Odroczony podatek dochodowy
Podatek dochodowy za dany okres sprawozdawczy, wpływający na
wynik finansowy obejmuje:
" część bieżącą
" część odroczoną
1
1
Część bieżąca podatku dochodowego
Część bieżąca podatku dochodowego to kwota podatku dochodowego,
wynikająca z przepisów prawa podatkowego, wykazana w deklaracji na
podatek dochodowy (CIT-8)
2
2
Część odroczona podatku
dochodowego
Część odroczona podatku dochodowego to związana z różnicami między
prawem podatkowym i bilansowym, przesunięta w czasie część
bieżącego zobowiązania podatkowego, którą zgodnie z zasadą
memoriałową, należy wykazać w bieżącym okresie sprawozdawczym
3
3
Regulacje prawne
" Art. 37 ustawy o rachunkowości
" KSR nr 2  Podatek dochodowy
" MSR nr 12  Podatki dochodowe
4
4
Istota podatku odroczonego
" Kwota wpływająca na zmniejszenie lub zwiększenie części bieżącej
podatku dochodowego
" Wynika z przejściowych różnic między wartością bilansową a
podatkową aktywów i pasywów
" Stanowi różnicę pomiędzy stanem rezerw i aktywów z tytułu podatku
odroczonego na koniec i na początek okresu sprawozdawczego
5
5
Wartość bilansowa
Wartość bilansowa aktywów i pasywów to ich wartość ustalona zgodnie z
zasadami rachunkowości, wykazana w sprawozdaniu finansowym
6
6
Wartość podatkowa aktywów
Kwota, która w przyszłości pomniejszy podstawę obliczenia podatku
dochodowego (czyli będzie stanowiła KUP) w razie uzyskania z nich
korzyści ekonomicznych w sposób:
" bezpośredni (np. przy sprzedaży towarów)
" pośredni (np. drogą zużycia materiałów lub amortyzacji)
Przyszłe KUP to np.:
" wartość materiałów w cenie nabycia przeznaczonych do zużycia lub
towarów przeznaczonych do sprzedaży
" niezamortyzowana podatkowo część wartości początkowej środka
trwałego
7
7
Przykład
Spółka Alfa nabyła na giełdzie papierów wartościowych 1000 akcji spółki
X za cenę 100 zł za sztukę, które traktuje jako inwestycję
krótkoterminową.
Na dzień bilansowy kurs giełdowy akcji spółki X wynosi 90 zł za szt.
Pytania
" Ile wynosi wartość bilansowa akcji na dzień bilansowy?
" Ile wynosi wartość podatkowa akcji na dzień bilansowy?
" Jakie są/będą konsekwencje podatkowe różnicy?
8
8
Rozwiązanie
Akcje przyniosą korzyści ekonomiczne w momencie ich sprzedaży i wtedy cena
nabycia akcji będzie stanowiła podatkowy koszt uzyskania przychodu. Do
momentu sprzedaży akcji, transakcja zakupu akcji nie wpływa na podstawę
opodatkowania, wartość podatkowa dla spółki Alfa wynosi 100.000 zł (1000 szt. x
100 zł/szt.), niezależnie od bieżącego kursu.
Bilansowa wartość akcji spółki X ustalana jest zgodnie z przepisami ustawy o
rachunkowości i zależy od ich kursu giełdowego na dzień bilansowy. Przy kursie
90 zł za szt., wartość bilansowa zgodnie z art. 35 ust. 3 ustawy o rachunkowości
wyniesie 90.000 zł (1000 x 90).
Kwota 10.000 zł jako odpis aktualizujący wartość papierów wartościowych,
obciąży księgowy wynik finansowy bieżącego okresu. Przejściowo zmniejszenie
wartości bilansowej akcji spółki X nie spowoduje jednak zmniejszenia wyniku
podatkowego spółki Alfa  wynik podatkowy zmniejszy się dopiero w momencie
sprzedaży tych akcji, gdy ekonomiczna strata zostanie faktycznie zrealizowana.
9
9
Przykład c.d.
Spółka Alfa nabyła na giełdzie papierów wartościowych 1000 akcji spółki
X za cenę 100 zł za sztukę, które traktuje jako inwestycję
krótkoterminową.
Na dzień bilansowy kurs giełdowy akcji wzrósł do 105 zł za sztukę.
Pytania
" Ile wynosi wartość bilansowa akcji na dzień bilansowy?
" Ile wynosi wartość podatkowa akcji na dzień bilansowy?
" Jakie są/będą konsekwencje podatkowe różnicy?
10
10
Rozwiązanie
Wartość bilansowa 1000 szt x 105 zł/szt = 105.000 zł
Kwota 5.000 zł zwiększy księgowy wynik finansowy bieżącego okresu.
Wzrost wyniku podatkowego i podatku dochodowego nastąpi dopiero w
momencie faktycznego zbycia akcji
11
11
Wartość podatkowa pasywów
" Wartość księgowa pomniejszona o kwoty, które w przyszłości
pomniejszą podstawę podatku dochodowego
" Wartość podatkową mogą mieć wyłącznie zobowiązania i rezerwy na
zobowiązania
" Wartość podatkowa kapitałów własnych zawsze równa się ich wartości
księgowej
" Jeżeli wartość księgowa pasywów wpłynie w całości w momencie
rozliczenia na pomniejszenie zobowiązania podatkowego to jego
wartość podatkowa jest równa zero
12
12
Przykład
W ciągu roku obrotowego w spółce Alfa utworzono odpis na Zakładowy
Fundusz Świadczeń Socjalnych w wysokości 100.000 zł przy czym do
dnia bilansowego na wyodrębniony rachunek bankowy Funduszu
wpłacono 80.000 zł (dla uproszczenia zakładamy, że na początek roku
obrotowego wysokość tego funduszu wynosiła zero a w ciągu roku nie
było innych zwiększeń ani żadnych zmniejszeń ZFŚS).
Pytania
" Ile wynosi wartość bilansowa ZFŚS na dzień bilansowy?
" Ile wynosi wartość podatkowa ZFŚS na dzień bilansowy?
" Jakie są/będą konsekwencje podatkowe różnicy?
13
13
Rozwiązanie
Wartość bilansowa odpisu na ZFŚS, ujmowanego w pozycji pasywów
B.III.3.  Fundusze specjalne wynosi 100.000.
Ponieważ kwota, która  w przyszłości pomniejszy wartość podatku
dochodowego wynosi 20.000 (pozostała część odpisu, którą spółka
zamierza przelać na rachunek bankowy ZFŚS), wartość podatkowa
pozycji  Fundusze specjalne wyniesie 80.000 (wartość księgowa -
kwoty, które w przyszłości pomniejszą podstawę podatku dochodowego
= 100.000  20.000 = 80.000).
Przelanie w następnym okresie pozostałej kwoty na rachunek bankowy
funduszu spowoduje wzrost kosztów uzyskania przychodu / spadek
podatku dochodowego.
14
14
Przykład
Załóżmy, że spółka Alfa tylko zarachowała odpis na ZFŚS w wysokości
100.000 ale nie wpłaciła ani złotówki na rachunek bankowy
Funduszu (reszta założeń pozostaje niezmienionych).
Pytania
" Ile wynosi wartość bilansowa ZFŚS na dzień bilansowy?
" Ile wynosi wartość podatkowa ZFŚS na dzień bilansowy?
" Jakie są/będą konsekwencje podatkowe różnicy?
15
15
Rozwiązanie
Wartość bilansowa odpisu na ZFŚS, ujmowanego w pozycji pasywów
B.III.3.  Fundusze specjalne wynosi 100.000.
Ponieważ kwota, która  w przyszłości pomniejszy wartość podatku
dochodowego wynosi 100.000 (cały odpis, który spółka zamierza
przelać na rachunek bankowy ZFŚS), wartość podatkowa pozycji
 Fundusze specjalne wyniesie zero (wartość księgowa - kwoty, które w
przyszłości pomniejszą podstawę podatku dochodowego = 100.000 
100.000 = 0).
Przelanie w następnym okresie pozostałej kwoty na rachunek bankowy
funduszu spowoduje wzrost kosztów uzyskania przychodu / spadek
podatku dochodowego.
16
16
Przykład
Załóżmy, że spółka Alfa cały zarachowany odpis na ZFŚS w wysokości
100.000 zł wpłaciła na rachunek bankowy tego Funduszu (reszta założeń
pozostaje niezmienionych).
Pytania
" Ile wynosi wartość bilansowa ZFŚS na dzień bilansowy?
" Ile wynosi wartość podatkowa ZFŚS na dzień bilansowy?
" Jakie są/będą konsekwencje podatkowe różnicy?
17
17
Rozwiązanie
Wartość bilansowa odpisu na ZFŚS, ujmowanego w pozycji pasywów
B.III.3.  Fundusze specjalne wynosi 100.000.
Ponieważ kwota, która  w przyszłości pomniejszy wartość podatku
dochodowego wynosi zero (cały odpis został wpłacony na rachunek
bankowy ZFŚS), wartość podatkowa pozycji  Fundusze specjalne
wyniesie 100.000 (wartość księgowa - kwoty, które w przyszłości
pomniejszą podstawę podatku dochodowego = 100.000  0 = 100.000).
Brak różnicy między wartością podatkową i bilansową ma neutralny
wpływ na przyszły podatek dochodowy.
18
18
Wpływ różnic przejściowych na
podatek dochodowy
" Różnice przejściowe między wartością bilansową i podatkową
powodują przesunięcie w czasie wyniku podatkowego (zarówno na
plus jak i na minus)
" Zgodnie z zasadą memoriałową oraz zgodnie z zasadą
współmierności konieczne jest odpowiednie przesunięcie w czasie
podatku dochodowego w ujęciu księgowym.
19
19
Wpływ różnic przejściowych na
podatek dochodowy
Przesunięcie o charakterze:
" dodatnim (przyszłe zwiększenie podatku dochodowego) powoduje
konieczność tworzenia rezerw na odroczony podatek dochodowy
" ujemnym (przyszłe zmniejszenie podatku dochodowego) powoduje
konieczność tworzenia aktywów z tytułu odroczonego podatku
dochodowego
20
20
Kiedy powstają różnice przejściowe
w podatku dochodowym?
Różnice Aktywa Pasywa Tworzymy
Wartość Wartość
Tworzymy
bilansowa bilansowa
rezerwę na
Dodatnie większa od mniejsza od
podatek
wartości wartości
odroczony
podatkowej podatkowej
Wartość Wartość
Tworzymy
bilansowa bilansowa
aktywa na
Ujemne mniejsza od większa od
podatek
wartości wartości
odroczony
podatkowej podatkowej
21
21
Aktywa z tytułu odroczonego
podatku dochodowego
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się
w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od
podatku dochodowego, w związku z ujemnymi różnicami
przejściowymi, które spowodują w przyszłości zmniejszenie
podstawy obliczenia podatku dochodowego oraz straty podatkowej
możliwej do odliczenia, ustalonej przy uwzględnieniu zasady
ostrożności
22
22
Rezerwa z tytułu odroczonego
podatku dochodowego
Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się
w wysokości kwoty podatku dochodowego, wymagającej
w przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich
różnic przejściowych, to jest różnic, które spowodują zwiększenie
podstawy obliczenia podatku dochodowego w przyszłości
23
23
Wycena
" Do wyceny rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku
dochodowego stosuje się przyszłe stawki podatkowe w okresie, w
którym:
" Aktywa ulegną przekształceniu w należności (zmniejszenia
zobowiązań) z tytułu CIT
" Rezerwy ulegną przekształceniu w zobowiązania z tytułu CIT
24
24
Przykład
31 marca 2010 r. spółka zaciągnęła kredyt w wysokości 100 000 zł na
8% rocznie. Spłata odsetek i kredytu nastąpi zgodnie z umową
kredytową jednorazowo 31 marca 2011 roku. Odsetki od kredytu będą
uznane za koszt uzyskania przychodu w momencie ich spłaty.
Pytania
" Ile wyniesie wartość bilansowa kredytu na 31 grudnia 2010?
" Ile wyniesie wartość podatkowa kredytu na 31 grudnia 2010?
" Jaki jest charakter różnicy i jej wpływ na podatek dochodowy?
25
25
Rozwiązanie
Wartość podatkowa kredytu (zobowiązania) na dzień 31 grudnia 2010 =
100 000 zł.
Wartość bilansowa zobowiązania z tytułu kredytu na dzień 31 grudnia
2010 = 106 000 zł (100 000 + 100 000 x 8% x 9 m-cy/12 m-cy)
Różnica przejściowa (ujemna) = -6000 zł.
Na dzień bilansowy 31 grudnia 2010 należy utworzyć aktywa z tytułu
odroczonego podatku dochodowego w wysokości 1140 zł (6000 zł x
19%).
26
26
Przykład
Spółka Alfa zakupiła w grudniu 2009 r. środek trwały o wartości w cenie
nabycia 100000 zł i przyjęła jako księgową stawkę amortyzacyjną 20%
rocznie, a podatkową - 25%. Za rok 2010 amortyzacja księgowa wynosi
20000 zł, a podatkowa 25000 zł.
Pytania
" Ile wyniesie wartość bilansowa środka trwałego na 31 grudnia 2010?
" Ile wyniesie wartość podatkowa środka trwałego na 31 grudnia 2010?
" Jaki jest charakter różnicy i jego wpływ na podatek dochodowy?
27
27
Rozwiązanie
Wartość bilansowa środka trwałego na 31 grudnia 2010 r. roku wyniesie
80.000 zł (100.000 zł  20.000 zł)
Wartość podatkowa 75.000 zł (100.000 zł  25.000 zł)
Dodatnia różnica przejściowa wyniesie 5000 zł
Wysokość rezerwy na odroczony podatek dochodowy 950 zł (5000 zł x
19%)
28
28
Przykład
Spółka Alfa zakupiła w grudniu 2009 r. środek trwały o wartości w cenie
nabycia 210.000 zł i przyjęła jako księgową stawkę amortyzacyjną
20% rocznie (5 lat), a podatkową  12,5% (8 lat). Za rok 2010
amortyzacja księgowa wynosi 42.000 zł, a podatkowy 26.250 zł.
Pytania
" Ile wyniesie wartość bilansowa środka trwałego na 31 grudnia 2010?
" Ile wyniesie wartość podatkowa środka trwałego na 31 grudnia 2010?
" Jaki jest charakter różnicy i jego wpływ na podatek dochodowy?
29
29
Rozwiązanie
Wartość bilansowa środka trwałego na 31 grudnia 2010 r. roku wyniesie
168.000 zł (210.000 zł  42.000 zł)
Wartość podatkowa 183.750 zł (210.000 zł  26.250 zł)
Ujemna różnica przejściowa wyniesie 15.750 zł
Wysokość aktywów na odroczony podatek dochodowy 15.750 zł x 19% =
2.992,50 zł
30
30
Przykład
Spółka z branży odzieżowej posiada na 31 grudnia 2009 niesprzedane
zapasy kolekcji jesiennej wycenione w księgach po cenie nabycia na
250.000 zł. Ze względu na konieczność znacznej obniżki cen, aby zbyć
te wyroby a także ryzyko, że część z nich nie zostanie zbyta w ogóle, na
dzień bilansowy utworzono odpis aktualizacyjny w wysokości 60%
wartości księgowej (150.000 zł).
Pytania
" Ile wyniesie wartość bilansowa towarów na 31 grudnia 2009?
" Ile wyniesie wartość podatkowa towarów na 31 grudnia 2009?
" Jaki jest charakter różnicy i jego wpływ na podatek dochodowy?
31
31
Rozwiązanie
Wartość bilansowa towarów kolekcji jesiennej na 31 grudnia 2009 roku
wyniesie 100.000 zł (250.000 zł  150.000 zł)
Wartość podatkowa 250.000 zł
Ujemna różnica przejściowa wyniesie 150.000 zł
Wysokość aktywów na odroczony podatek dochodowy 150.000 zł x 19%
= 28.500 zł
32
32
Przykład
Na dzień bilansowy w spółce X występują należności z tytułu dostaw towarów i
usług:
" Należność od kontrahenta zagranicznego 100.000 EUR, średni kurs NBP z dnia
zarachowania należności i przychodu ze sprzedaży 3,70 PLN/EUR, średni kurs
NBP na dzień bilansowy 3,60 zł/EUR,
" Należność od kontrahenta krajowego, który prawdopodobnie został postawiony
w stan upadłości (do dnia bilansowego spółka nie posiadała na to stosownego
dowodu) 100.000 zł netto + 22.000 VAT; od należności tej dokonano odpisu
aktualizującego w wysokości 100% wartości należności jednak kosztem
podatkowym może być w przyszłości jedynie kwota netto,
" Przeterminowana należność od kontrahenta, co do której nie ma wątpliwości, że
zostanie zapłacona 50.000 zł + 11.000 VAT; od należności tej naliczono odsetki
ustawowe w wysokości 1.000 zł,
" Pozostałe należności z tytułu dostaw i usług w kwocie brutto 1.500.000 zł.
33
33
Rozwiązanie
Wartości na dzień bilansowy
" Wartość bilansowa należności przeterminowanej 62.000
" Wartość podatkowa należności przeterminowanej 61.000
" Różnica przejściowa dodatnia 1.000
" Rezerwa na odroczony podatek 1.000 x 19% = 190
34
34
Rozwiązanie c.d.
Wartości na dzień bilansowy
" Wartość bilansowa należności w EUR 360.000
" Wartość podatkowa należności w EUR 370.000
" Różnica przejściowa ujemna 10.000
" Aktywa na odroczony podatek 10.000 x 19% = 1.900
35
35
Rozwiązanie c.d.
Wartości na dzień bilansowy
" Zarachowana należność od kontrahenta prawdopodobnie postawionego
w stan upadłości 122.000
" Odpis aktualizujący 122.000
" Wartość bilansowa należności 0
" Wartość podatkowa należności 122.000
" Różnica (ujemna) 122.000
z czego:
" Różnica ujemna trwała 22.000
" Różnica ujemna przejściowa 100.000
" Aktywa na odroczony podatek 100.000 x 19% = 19.000
36
36
Przykład
Na dzień bilansowy 31 grudnia 2009 r. zobowiązania z tytułu wynagrodzeń
wynoszą 240.000 zł, zobowiązania z tytułu ubezpieczeń społecznych
49.000 zł. Zarachowane a nie wypłacone wynagrodzenia i nie wpłacone
składki ZUS dotyczą grudnia 2009 r. zostały uwzględnione w wyniku
finansowym roku 2009, kosztem podatkowym staną się natomiast
w momencie wypłaty (zakładamy, że wynagrodzenia zostaną wypłacone po
terminie, wynikającym z umów o pracę, a składki ZUS zostaną zapłacone z
przekroczeniem terminu ustawowego (art. 16 ust. 1 pkt 57 i pkt 57a,
art. 15 ust. 4g i ust. 4h ustawy o CIT)
Pytania
" Ile wynosi wartość bilansowa ww. zobowiązań na 31 grudnia 2009?
" Ile wynosi wartość podatkowa ww. zobowiązań na 31 grudnia 2009?
" Jaki jest charakter różnicy i jej wpływ na podatek dochodowy?
37
37
Rozwiązanie
Wartość bilansowa zobowiązań z tytułu wynagrodzeń 240.000
Wartość podatkowa zobowiązań z tytułu wynagrodzeń 0
Różnica przejściowa ujemna 240.000
Aktywa na odroczony podatek 240.000 x 19% = 45.600
Wartość bilansowa zobowiązań z tytułu ubezpieczeń społecznych
49.000
Wartość podatkowa zobowiązań z tytułu ubezpieczeń społecznych
0
Różnica przejściowa ujemna 49.000
Aktywa na odroczony podatek 49.000 x 19% = 9.310
38
38
Przykład
Na dzień bilansowy spółka X posiada zobowiązania z tytułu dostaw
i usług od kontrahenta zagranicznego w kwocie 100.000 EUR.
" średni kurs NBP z dnia zarachowania zobowiązania 3,80 PLN/EUR,
" średni kurs NBP na dzień bilansowy 3,60 PLN/EUR.
Wartość bilansowa zobowiązań z tytułu dostaw i usług 360.000
Wartość podatkowa zobowiązań z tytułu dostaw i usług 380.000
Różnica przejściowa dodatnia 20.000
Rezerwa na odroczony podatek (różnica dodatnia)
20.000 x 19% = 3.800
39
39
Przykład
Jednostka utworzyła na dzień bilansowy rezerwę na naprawy
gwarancyjne w wysokości 400.000 zł. Rezerwa nie stanowi kosztu
uzyskania przychodu w momencie utworzenia. Kosztem będą natomiast
faktycznie poniesione w przyszłości koszty napraw, wtedy zmniejszy się
podstawa opodatkowania i podatek dochodowy.
Wartość bilansowa rezerwy na naprawy gwarancyjne 400.000
Wartość podatkowa rezerwy na naprawy gwarancyjne 0
Różnica przejściowa ujemna 400.000
Aktywa na odroczony podatek (różnica ujemna)
400.000 x 19% = 76.000
40
40
Przykłady różnic trwałych
" Tzw. odsetki budżetowe,
" Koszty egzekucji związane z niewykonywaniem zobowiązań,
" Wydatki wyłączone z kosztów jako niezwiązane z przychodami,
" Darowizny i ofiary (wyjątki wskazuje art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT),
" Grzywny i kary pieniężne orzeczone w postępowaniu karnym, karnym
skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetki od
nich,
" Koszty reprezentacji,
" Kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów,
wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad
lub zwłoki w usunięciu wad towarów i usług,
" Przedawnione należności,
" Umorzone zobowiązania w związku z postępowaniem układowym,
41
41
Przykłady różnic trwałych
" Składki na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika nie
jest obowiązkowa (wyjątki - art. 16 ust. 1 pkt 37 ustawy o CIT),
" Wydatki na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych,
komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z
wyjątkiem wynagrodzeń z tytułu pełnionych funkcji,
" Straty powstałe w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz
koszty ich remontów powypadkowych, jeżeli nie były objęte
ubezpieczeniem dobrowolnym,
" Straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków
trwałych, jeżeli utraciły one przydatność gospodarczą na skutek
zmiany rodzaju działalności,
" Straty powstałe w wyniku nadmiernych ubytków lub zawinionych
niedoborów wyrobów akcyzowych oraz podatek akcyzowy od tych
ubytków lub niedoborów.
42
42
Ewidencja księgowa podatku
dochodowego (część bieżąca)
Opis transakcji Księgowanie
Konto Dt Konto Ct
Część bieżąca podatku dochodowego
Należne zaliczki na Podatek dochodowy od Rozrachunki publiczno
podatek dochodowy osób prawnych prawne (analityka:
rozrachunki z tytułu CIT)
Zaksięgowanie rocznej Podatek dochodowy od Rozrachunki publiczno
deklaracji CIT-8 (podatek osób prawnych prawne (analityka:
należny > zaliczki na rozrachunki z tytułu CIT)
podatek wpłacone w
ciągu roku)
Zaksięgowanie rocznej Rozrachunki Podatek dochodowy od
deklaracji CIT-8 (podatek publicznoprawne (analityka: osób prawnych
należny < zaliczki na rozrachunki z tytułu CIT)
podatek w ciągu roku)
43
43
Ewidencja księgowa podatku
dochodowego (część odroczona
rozliczana bezpośrednio z wynikiem)
Opis transakcji Księgowanie
Konto Dt Konto Ct
Odroczony podatek dochodowy rozliczany bezpośrednio z wynikiem
Utworzenie rezerwy na Podatek dochodowy od Rezerwa na odroczony
odroczony podatek osób prawnych podatek dochodowy
dochodowy
Utworzenie aktywów z Aktywa z tytułu Podatek dochodowy od
tytułu odroczonego odroczonego podatku osób prawnych
podatku dochodowego dochodowego
Przeksięgowanie podatku Wynik finansowy Podatek dochodowy od
dochodowego na wynik osób prawnych
finansowy (gdy księgowy
podatek dochodowy > 0)
Przeksięgowanie podatku Podatek dochodowy od Wynik finansowy
dochodowego na wynik osób prawnych
finansowy (gdy księgowy
podatek dochodowy < 0)
44
44
Ewidencja księgowa podatku
dochodowego (część odroczona
rozliczana z kapitałem własnym)
Opis transakcji Księgowanie
Konto Dt Konto Ct
Odroczony podatek dochodowy rozliczany z kapitałem własnym
Naliczenie odroczonego Kapitał własny (rezerwowy, Rezerwa na odroczony
podatku dochodowego od zapasowy) podatek dochodowy
dodatnich różnic
przejściowych
Naliczenie odroczonego Rozliczenia Kapitał własny (rezerwowy,
podatku dochodowego od międzyokresowe czynne z zapasowy)
ujemnych różnic tytułu odroczonego podatku
przejściowych dochodowego
45
45
Przykład
Cena nabycia akcji spółki notowanej na giełdzie, traktowanych jako
inwestycja długoterminowa, wynosi 100 zł za akcję. W ciągu roku 2009
nabyto 12.000 akcji po ww. kursie. Na 31 grudnia 2009 r. kurs giełdowy
wynosi 110 zł za akcję
Pytania
" Ile wyniesie wartość bilansowa akcji na 31 grudnia 2009?
" Ile wyniesie wartość podatkowa akcji na 31 grudnia 2009?
" Jaki jest charakter różnicy i jej wpływ na podatek dochodowy?
" W jaki sposób rozliczyć różnicę?
46
46
Rozwiązanie
Wartość bilansowa akcji wynosi 1.320.000 zł (12.000 akcji x 110 zł/akcję)
Wartość podatkowa 1.200.000 zł (12.000 akcji x 100 zł/akcję)
Dodatnia różnica przejściowa wyniesie 120.000 zł (1.320.000 
1.200.000)
Wysokość rezerwy na odroczony podatek dochodowy 22.800 zł (120.000
zł x 19%)
Aktualizację wyceny i rezerwę na podatek odroczony należy rozliczyć z
kapitałem własnym
47
47
Księgowania na dzień bilansowy
1. Zaksięgowanie aktualizacji wyceny Dt Ct
inwestycji długoterminowych
Aktualizacja wyceny inwestycji 120.000
długoterminowych
Kapitał z aktualizacji wyceny 120.000
2. Utworzenie rezerwy z tytułu Dt Ct
odroczonego CIT na koniec 2009 r.
Rezerwa z tytułu odroczonego podatku 22.800
dochodowego
Kapitał z aktualizacji wyceny 22.800
48
48
Przykład c.d.
W ciągu roku 2010 cena akcji spadała i na 31 grudnia 2010 r. kurs
giełdowy wynosi 90 zł za akcję
Pytania
" Ile wyniesie wartość bilansowa akcji na 31 grudnia 2010?
" Ile wyniesie wartość podatkowa akcji na 31 grudnia 2010?
" Jaki jest charakter różnicy i jej wpływ na podatek dochodowy?
" W jaki sposób rozliczyć różnicę?
49
49
Rozwiązanie
Wartość bilansowa akcji wynosi 1.080.000 zł (12.000 akcji x 90zł/akcję)
Wartość podatkowa 1.200.000 zł (12.000 akcji x 100 zł/akcję)
Ujemna różnica przejściowa wyniesie (-)120.000 zł (1.080.000 
1.200.000)
Wysokość aktywów na odroczony podatek dochodowy 22.800 zł
(120.000 zł x 19%)
Aktualizację wyceny i rezerwę na podatek odroczony należy rozliczyć z
kapitałem własnym a częściowo z wynikiem finansowym
50
50
Księgowania na dzień bilansowy
1. Zaksięgowanie aktualizacji wyceny inwestycji Dt Ct
długoterminowych
Aktualizacja wartości inwestycji długoterminowych 240.000
Kapitał z aktualizacji wyceny 120.000
Koszty finansowe 120.000
2. Utworzenie rezerwy z tytułu odroczonego CIT Dt Ct
na koniec 2009 r.
Rezerwa z tytułu odroczonego podatku (22.800)
dochodowego
Kapitał z aktualizacji wyceny (22.800)
3. Utworzenie aktywów z tytułu odroczonego CIT Dt Ct
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 22.800
Podatek dochodowy 22.800
51
51
Wartość księgowa podatku
dochodowego
A. Podatek dochodowy  część bieżąca
B. + Zmiana stanu rezerw na podatek odroczony dochodowy
C.  Zmiana stanu aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego
D. = Podatek dochodowy  wartość księgowa
52
52
Prezentacja podatku odroczonego
w bilansie
" Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazuje się
w aktywach trwałych bilansu jako  Długoterminowe rozliczenia
międzyokresowe
" Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazuje się
zaś w pasywach bilansu w grupie  Rezerwy na zobowiązania
53
53
Prezentacja podatku odroczonego
w RZiS
" Z kapitałem własnym należy rozliczyć tą część odroczonego podatku,
która dotyczy pozycji uprzednio odniesionych na ten kapitał.
" Przykładowo na kapitał własny odnosi się podatek odroczony, gdy
dotyczy on:
" skutków wyceny inwestycji długoterminowych po cenach rynkowych
lub w wartości godziwej odniesionych na kapitał z aktualizacji wyceny,
" kosztów emisji akcji odniesionych bezpośrednio na kapitał własny,
" skutków zmian zasad rachunkowości wpływających na kapitał
własny,
" błędu podstawowego, odnoszonego na kapitał własny.
54
54
Case study
55
55