zasadnicze kierunki wspolczesne Nieznany (5)

Zasadnicze kierunki wspó�łczesnej poezji. Ulubiony poeta.

Dwa zasadnicze kierunki wspó�łczesnej poezji:

poezja awangardowa,

poezja klasycyzuj�ąca - Czes�ław Mi�łosz, Wis�ława Szymborska.

Pocz�ątki poezji awangardy:

futuryzm jako pierwszy przejaw poezji awangardowej - zaum w futuryŸmie rosyjskim,

kubizm poetycki - francuski kierunek wywodz�ący siê od futuryzmu,

Dadaizm,

Surrealizm - recepta na utwór surrealistyczny i co z tego wynik�ło.

Miron Bia�łoszewski - pota �ł�ącz�ący niemal wszystkie style awangardowe jakie kiedykolwiek istnia�ły.

ta czêœ�Ś wypracowania pisana jest "na �żywio�ł", bez konkretnego planu, myœlê �że Bia�łoszewski te�ż nie robi�ł planów do swoich wierszy. Ewentualnie teraz, po sko�ączeniu pisania wypracowania móg�łbym napisa�Ś bardziej rozbudowany plan do tego punktu, ale to przecie�ż nie ma sensu.

We wspó�łczesnej poezji mo�żna wyodrêbni�Ś praktycznie dwa g�łówne kierunki. Jest to poezja klasycyzuj�ąca, oraz poezja awangardowa. Poezj�ą awangardow�ą szerzej zajmiemy siê za chwilê, najpierw jednak kilka s�łów o poezji klasycyzuj�ącej. G�łówna istota tego stylu pisania polega, jak sama nazwa wskazuje, na nawi�ązywaniu do klasyki, do tradycji kulturalnej. Przyk�ładami poetów tego gatunku s�ą m.in. Czes�ław Mi�łosz, Zbigniew Herbert, Wis�ława Szymborska. Pisz�ąc swoje wiersze stosuj�ą oni najczêœciej style zaczerpniête z ró�żnych epok, dziêki czemu �łatwiej jest im nawi�ąza�Ś dialog z drugim cz�łowiekiem i rozwa�ży�Ś odwieczne problemy ludzkoœci. Czêsto te�ż w takich wierszach wystêpuje ironia, wynikaj�ąca z dystansu miêdzy takim stylem pisania a wspó�łczesnym odbiorc�ą wiersza.

Poezja awangardowa jest w dzisiejszych czasach poezj�ą dominuj�ąc�ą, szczególnie wœród m�łodszej generacji poetów i mi�łoœników poezji. G�łówne cechy awangardy to zerwanie z tradycj�ą, z dziedzictwem kulturalnym minionych epok, pochwa�ła postêpu, prowadz�ąca nawet do zachwytu nad osi�ągniêciami cywilizacji. Same wiersze konstruowane s�ą niereguralnie, nastêpuje odejœcie od regularnej wersyfikacji, czêsto tak�że spotyka siê technikê "kola�żu", tzn. sk�ładania wierszy z fragmentów wypowiedzi nie maj�ących z poezj�ą nic wspólnego, jak na przyk�ład artyku�ły z gazet. Tak�że w jêzyku stosowanym przez poetów awangardy mo�żna zauwa�ży�Ś wiele zmian, charakterystyczne jest d�ą�żenie do odkrywania nowych znacze�ą wyrazów i tworzenie nowych s�łów - tu szczególnie wida�Ś wp�ływy futuryzmu rosyjskiego i idei tzw. "zaumu" (dok�ładnie opiszê to w dalszej czêœci).

Korzenie awangardy siêgaj�ą lat przed pierwsz�ą wojn�ą œwiatow�ą. W roku 1909 og�łoszony zosta�ł manifest za�ło�życielski w�łoskiego futuryzmu, który by�ł praktycznie pierwszym sygna�łem rewolucji jaka mia�ła nast�ąpi�Ś w poezji. Twórc�ą manifestu by�ł Filip Tomasz Marinetto. Jego treœ�Ś mówi�ła o potrzebie o�żywienia poezji, która do tej pory s�ławi�ła tylko "nieruchome zamyœlenie, ekstazê i marzenia senne. My chcemy s�ławi�Ś agresywny ruch, gor�ączkow�ą bezsennoœ�Ś, krok biegacza, salto mortale, policzek i piêœ�Ś". Bardzo wa�żny by�ł te�ż punkt 10, mówi�ący: "Chcemy zburzy�Ś muzea, biblioteki, akademie wszystkich rodzajów". Przedstawia on fakt zupe�łnego odcinania siê od dziedzictwa przesz�łoœci i od tradycji kulturalnych poprzednich epok. Wa�żn�ą cech�ą futuryzmu by�ł te�ż zachwyt postêpem cywilizacyjnym, osi�ągniêciami techniki. Futuryœci potrafili podziwia�Ś pêdz�ący samochód albo te�ż "fabryki uwieszone u chmur na krêtych sznurach swych dymów". G�łównym jednak przes�łaniem manifestu futurystycznego by�ła bewzglêdna, w najmniejszym stopniu nie ograniczona wolnoœ�Ś tworzenia, po�ł�ączona z odejœciem od wszelkich schematów i stereotypów.

Ciekaw�ą odmian�ą futuryzmu, która wyst�ąpi�ła w kilka lat póŸniej w Rosji by�ł tak zwany "zaum". Idea ta g�łosi�ła �że wszystkie g�łoski i litery posiadaj�ą jakieœ ukryty sens znaczeniowy. Jeden z g�łównych twórców zaumu, Wielemirow Chlebnikow przeprowadza�ł badania na s�łowach zawieraj�ących takie same g�łoski lub zaczynaj�ących siê na tak�ą sam�ą literê i doszed�ł do wniosku, �że mo�żna by w ten sposób dotrze�Ś do elementarnych pierwiastków jêzyka, a nawet odtworzy�Ś pra-jêzyk jakim pos�ługiwali siê w zamierzch�łych czasach nasi przodkowie. Teoria zaumu przyczyni�ła siê do powstania niezwykle charakterystycznego stylu pisania, polegaj�ącego g�łównie na tworzeniu neologizmów i stosowaniu zaskakuj�ących skojarze�ą brzmieniowych.

Kolejnym z kierunków poezji jaki narodzi�ł siê w tym okresie by�ł kubizm poetycki. Kubizm by�ł jak wiadomo kierunkiem w malarstwie, który polega�ł na geometryzowaniu przedstawianego œwiata, a tak�że na �ł�ączeniu wielu gotowych elementów w celu uzyskania zupe�łnie nowego obrazu nie maj�ącego nic wspólnego z poszczególnymi czêœciami sk�ładowymi. Nazwa "kubizm poetycki" jest o tyle uzasadniona, �że poeci kubistyczni najczêœciej wywodzili siê w�łaœnie ze œrodowiska malarzy. Jako styl pisania, kubizm cechowa�ły tak�że metody podobne do tych, które stosowano w malarstwie kubistycznym. Jedna z nich polega�ła na zestawianiu utworów z gotowych materia�łów podzielonych wczeœniej na odpowiednie fragmenty. Materia�łami mog�ły by�Ś fragmenty dialogów, wspomnienia, czasami artyku�ły lub og�łoszenia z gazet. Wszystko to przypomina�ło malarsk�ą technikê kolarzu. Poza tym stosowano te�ż wystêpuj�ące ju�ż w futuryŸmie metody destrukcji obserwowanego œwiata na elementy sk�ładowe, a nastêpnie sk�ładania ich w pewn�ą ca�łoœ�Ś kompozycyjn�ą, a tak�że "perspektywiczne" ukazywanie przedmiotu - z ró�żnych punktów widzenia. G�łównymi przedstawicielami tego stylu byli Guillaume Apllinaire, Blaise Cendrars, Max Jacob.

W okresie drugiej wojny œwiatowej w Szwajcarii powsta�ł jeden z najdziwniejszych kierunków jakie kiedykolwiek istnia�ły w poezji. W jego teorii mo�żna by�ło zauwa�ży�Ś olbrzymi�ą niechê�Ś do ówczesnej rzeczywistoœci, do �ładu i porz�ądku, do logiki i rozumu. Wi�ąza�ło siê to oczywiœcie z prze�życiami drugiej wojny œwiatowej, która w pe�łni ukaza�ła �że wszystkie te wartoœci to tylko puste s�łowa, które s�ą niczym wobec ogromu cierpie�ą jakie musia�ła prze�ży�Ś ludzkoœ�Ś w tym okresie. Poezja dadaistyczna by�ła przede wszystkim niezwykle zaskakuj�ąca. G�łównym zadaniem ka�żdego wiersza by�ło zaszokowa�Ś odbiorcê jego oryginalnoœci�ą, ka�żdy z wierszy by�ł jedyny i niepowtarzalny, chocia�ż czêsto nie zawiera�ł w sobie �żadnej treœci. Najlepiej charakteryzuje ten styl przepis na tak zwany poemat gazetowy. Aby utworzy�Ś taki poemat, nale�ży wzi�ą�Ś gazetê z jakimkolwiek artyku�łem, wyci�ą�Ś wszystkie s�łowa z tego artyku�łu, a nastêpnie w sposób przypadkowy wyci�ąga�Ś po jednym s�łowie dok�ładnie zapisuj�ąc s�łowa w takiej kolejnoœci w jakiej zostan�ą wylosowane. Wida�Ś tutaj nawi�ązanie do kubistycznej metody rozk�ładu rzeczywistoœci na czynniki pierwsze, a nastêpnie uk�ładania z tych fragmentów pewnej kompozycji. W dadaiŸmie kompozycja ta by�ła jednak dzie�łem przypadku, a nie myœli twórczej jak to by�ło w przypadku kubizmu poetyckiego. Dadaiœci uwa�żali jednak, �że nawet wybór w pe�łni œwiadomy jest te�ż przecie�ż ostatecznie tak samo przypadkowy.

NajpóŸniejszym a jednoczeœnie najbardziej znacz�ącym z kierunków które mia�ły wp�ływ na kszta�łt wspó�łczesnej poezji by�ł surrealizm. Manifest tego ruchu og�łosi�ł w 1924r. Andr Berton. Surrealizm jest w nim scharakteryzowany jako sztuka "wyobraŸni bez ogranicze�ą". Poeci surrealistyczni czerpali tematy do swoich wierszy m.in. ze snów, interesowali siê psychoanaliz�ą i psychologi�ą. Sam Berton fascynowa�ł siê szale�ąstwem. Twierdzi�ł �że wariat, to cz�łowiek bêd�ący "ofiar�ą wyobraŸni". Ponadto uwa�ża�ł �że szale�ąstwo jest stanem, w którym wypowiedŸ cz�łowieka nie jest niczym ograniczona, osi�ąga on najwy�ższy stopie�ą ekspresyjnoœci. Bardzo ciekaw�ą metod�ą stosowan�ą przez surrealistów by�ł "zapis automatyczny". Oto jak przedstawia t�ą metodê Breton w manifeœcie: "WprowadŸ siê w stan bierny, odbiorczy, jak dalece sta�Ś ciê na to bêdzie. (...) Zacznij szybko pisa�Ś bez ustalonego tematu, tak szybko, aby nic nie zachowa�Ś w pamiêci i nie dopuœci�Ś do siebie pokusy odczytania tego, coœ dot�ąd napisa�ł. Pierwsze zdanie przyjdzie �łatwo; prawd�ą jest bowiem, �że w ka�żdej sekundzie jest jakieœ zdanie obce naszej myœli œwiadomej, domagaj�ące siê ujawnienia. (...) Zdaj siê na niewyczerpane Ÿród�ło podszeptu". A oto przyk�ład takiego utworu (fragment):

Cztery misie bawi�ły siê w ogródku

przyszed�ł do nich starszy w przybli�żeniu

staj�ąc za sto�łem krzycza�ł

chocia�ż bociany i tak ju�ż odlecia�ły

a przy tym tak�że nie nale�ży wierzy�Ś

bo nasza mowa jest krótsza od miot�ły

a takie uwagi s�ą bardzo nie na miejscu (...)

Myœlê, �że w tym przypadku ciê�żko by�łoby odpowiedzie�Ś na sakramentalne pytanie "co autor tego utworu (?!) mia�ł na myœli". Mog�łoby to by�Ś trudne nawet dla samego autora, o ile oczywiœcie w czasie pisania przestrzega�ł zasady "niemyœlenia".

Jak wida�Ś g�łównym celem surrealizmu by�ło dotarcie do najg�łêbszych podk�ładów naszej podœwiadomoœci, wyci�ągniêcie na jaw naszych najbardziej ukrytych myœli, z których istnienia najczêœciej zupe�łnie nie zdajemy sobie sprawy. Poza takimi eksperymentami, surrealiœci pisali te�ż oczywiœcie bardziej "normalne" (czyli pisane metodami tradycyjnymi) wiersze, ale "zapis automatyczny" by�ł dla nich jednym z g�łównych Ÿróde�ł inspiracji i pomys�łów.

Przedstawi�łem tak dok�ładnie (w miarê moich skromnych mo�żliwoœci) wszystkie te kierunki, chocia�ż �żaden z nich nie istnia�ł w czystej formie d�łu�żej ni�ż kilkanaœcie lat, a dzisiaj praktycznie nie ma ju�ż poetów pisz�ących w którymœ z tych stylów. Warto jednak zwróci�Ś uwagê, �że (nawet wbrew temu co napisa�łem na pocz�ątku) dzisiejszej poezji nie da siê dok�ładnie sklasyfikowa�Ś. Jedyne co mo�żna o niej powiedzie�Ś, to fakt �że wiêkszoœ�Ś utworów wspó�łczesnych w wiêkszym lub mniejszym stopniu siêga do tradycji pierwszych grup awangardowych. Bardzo czêsto mo�żna spotka�Ś typow�ą dla futurystów rosyjskich tendencjê do tworzenia neologizmów, kubistyczn�ą technikê kolarzu, dadaistyczne utwory bêd�ące tylko i wy�ł�ącznie dzie�łem przypadku, wreszcie surrealistyczne wiersze maj�ące oddzia�ływa�Ś bezpoœrednio na nasz�ą podœwiadomoœ�Ś. Oczywiœcie rzadko spotykane s�ą utwory "monostylowe" (to taki neologizm), ale najczêœciej ró�żne style wystêpuj�ą tylko w niektórych fragmentach, lub w ograniczonym stopniu i przeplataj�ą siê z innymi stylami lub poezj�ą bardziej tradycyjn�ą (klasyczn�ą).

Tyle na temat poezji wspó�łczesnej ogólnie. Natomiast teraz postaram siê poprze�Ś swoj�ą wypowiedŸ konkretnymi przyk�ładami wierszy wspó�łczesnego poety. Wybra�łem nie�żyj�ącego ju�ż niestety ("Nie chcia�łem / musia�łem / wywróci�ło mnie / podszewk�ą niebytu / na wierzch" - J.Sta�ączakowa) Mirona Bia�łoszewskiego. A wybra�łem go dlatego, �że jest on postaci�ą niepowtarzaln�ą w historii Polskiej poezji wspó�łczesnej, a jednoczeœnie jego wiersze zawieraj�ą niemal te wszystkie elementy, o których traktowa�ła pierwsza czêœ�Ś mojej wypowiedzi (nie chcê myœle�Ś o tym jak o zadaniu). Ponadto wybra�łem Go te�ż dlatego, �że jego wiersze s�ą niezwykle trudne do zrozumienia (przynajmniej w pierwszym momencie po przeczytaniu), a naprawdê warto wnikn�ą�Ś w nie g�łêbiej. Oczywiœcie chcia�łbym tak�że zrehabilitowa�Ś siê za jedno z moich ostatnich wypracowa�Ś, w którym napisa�łem �że Mirona nie rozumiem. Wprawdzie w dalszym ci�ągu nie rozumiem jeszcze niektórych jego wierszy (mniej wiêcej po�łowy), ale jednak postêp daje siê odczu�Ś wyraŸny.

Miron Bia�łoszewski urodzi�ł siê i umar�ł - jego biografia nie jest tutaj a�ż tak wa�żna. Najwa�żniejszy by�ł styl w jakim pisa�ł, w jakim �ży�ł, w jakim zapewne tak�że myœla�ł. Gdyby ktoœ pokaza�ł nam jego mieszkanie, nigdy nie przypuœcilibyœmy �że w tak skromnych warunkach mo�że �ży�Ś i tworzy�Ś artysta jakiegokolwiek rodzaju (artystów cyrkowych nie wy�ł�ączaj�ąc - chocia�ż w�łaœciwie nich do nich nie mam). Wyposa�żenie jego mieszkania by�ło ograniczone do minimum. Ponadto, jako �że Miron mia�ł raczej naturê samotnika, wiêc nie dba�ł zbytnio o porz�ądek. W jednym z utworów pisanych proz�ą (prozaicznych?!), przedstawia sytuacjê, gdy zaskakuje go para Amerykanki i Francuza chc�ących siê z nim pozna�Ś:

" Dalej œwiêto, le�żê. Puka. Niejeden - przyprowadzi�łem - mówi, tego znam, zza niego ma�ły czarny siê uœmiecha, z boku trzecia, bo kobieta. Wpadam w pop�łoch. To jest Francuz. To Amerykanka, z polskim co prawda, ale jego interesuje tylko awangarda, a ja po niespaniu i rozgrzebane gary, �łó�żko, wszystko, �łapiê kapê.(...)"

W innych utworach Bia�łoszewski opisuje czêsto swoje mieszkanie, i swoich s�ąsiadów. Z opisów tych wynika, �że mieszka�ł w zwyczajnej szarej kamienicy, wœród zwyczajnych ludzi, sam zreszt�ą te�ż nie uwa�ża�ł siê za nikogo wielkiego, w pewnym wierszu nawet dziwi siê temu �że okreœla siebie jako poetê. Najbardziej jednak znanymi wierszami Mirona s�ą utwory opisuj�ące rzeczy codziennego u�żytku - w tym chyba poeta siê specjalizowa�ł. Dopiero po przeczytaniu przynajmniej kilku tego typu utworów, mo�żemy cokolwiek powiedzie�Ś na temat ich autora. Wiêkszoœ�Ś z nich zawarta jest w tomiku obroty rzeczy. Zawiera on m.in. utwór "O obrotach rzeczy" z nastêpuj�ącym stwierdzeniem: "A one kr�ą�ż�ą i kr�ą�ż�ą. Przebijaj�ą nas mg�ławicami(...)". Mo�żna to przyj�ą�Ś jako pewne uzasadnienie "Mironowskiego" traktowania rzeczy normalnych. Po prostu takie rzeczy (i niekoniecznie rzeczy, mo�żna to zastosowa�Ś tak�że do ludzi) wcale nie musz�ą by�Ś normalne, zale�ży to jedynie od sposobu patrzenia na nie. A w�łaœnie sposób spojrzenia Mirona na œwiat by�ł jedyny i niepowtarzalny. Mo�żna go porówna�Ś z doœwiadczeniami, jakie opisywa�ł Aldous Huxley w swojej ksi�ą�żce "Wrota percepcji (The Doors of Perception)". Tyle tylko, �że Huxley potrafi�ł dostrzega�Ś ukryte piêkno w otaczaj�ących go przedmiotach po za�życiu meskaliny, natomiast Bia�łoszewski mia�ł tê zdolnoœ�Ś zawsze. Niektóre jego wiersze (i to jedne z najciekawszych) powsta�ły po prostu przez opis jakiegoœ prostego wydarzenia, np. wyjœcia do sklepu("Ballada o zejœciu do sklepu"), wieczornego spaceru po mieœcie ("Ze spacernika"), albo niespodziewanej zmiany trasy autobusu ("11 kwietnia"). Ze wszystkich tych wierszy bije nies�łychany zachwyt rzeczywistoœci�ą, tak jak w "Balladzie...":

" Najpierw zeszed�łem na ulicê

schodami,

ach, wyobraŸcie sobie,

schodami.(...)"

Bia�łoszewski mia�ł tak�że bardzo rzadko spotykany dar tworzenia "czegoœ z niczego". Potrafi�ł napisa�Ś wiersz o kapaniu wody z kaloryfera ("Od okna? kaloryfera?..."), o zatkanej ubikacji ("Opowieœ�Ś Lu. He."), o myciu mena�żki ("1 kwietnia - dalej"). Je�żeli ju�ż nie potrafi�ł niczego napisa�Ś, to pisa�ł wiersz w�łaœnie o tej niemo�żnoœci ("Niedopisanie", "Mironczarnia"). W wielu swoich wierszach stosowa�ł metodê kolarzu: wstawia�ł po prostu do swoich utworów fragmenty wypowiedzi swoich znajomych, lub te�ż przypadkowo gdzieœ zas�łyszanych. Szczególnie jedna z takich cytowanych przez niego wypowiedzi oddawa�ła (moim zdaniem) w du�żym stopniu stosunek Mirona do œwiata otaczaj�ącego i do siebie samego:

" Z�ąb mnie bola�ł. W szkole. Mówiê

jednemu w �ławce:

- z�ąb mnie boli

a on

- a co ciê to obchodzi? "

("16 marca 1964")

I jeszcze jeden przyk�ład:

" Stoj�ą na cmentarzu, œwieczki pal�ą,

p�łacz�ą, nagle Stefcia wo�ła:

- Luuudzie, czego p�łaczecie,

za 50 lat �żadnego z was tu nie

bêdzie! "

("Zanoty")

Niektóre z takich wypowiedzi s�ą tak zaskakuj�ące, �że w�łaœciwie nie wiadomo czy by�ły one faktycznie przez kogoœ wypowiedziane, czy tylko powsta�ły w wyobraŸni poety. Wiadomo jednak, �że czêsto �życie przekracza nasze najœmielsze wyobra�żenia, wystarczy tylko mie�Ś odpowiednio rozwiniêty dar obserwacji, a na to Bia�łoszewski na pewno nie móg�ł narzeka�Ś.

Ponad to wszystko, Miron znany by�ł jeszcze z mistrzowskiego opanowania jêzyka. Bardzo du�żo jego utworów jest ciê�żka do zrozumienia, poniewa�ż stosowa�ł on bardzo du�żo neologizmów, a tak�że celowo zniekszta�łca�ł s�łowa zmieniaj�ąc nie tyle ich znaczenie, bo tego mo�żna siê domyœli�Ś, ile brzmienie, a czasami �ł�ączy�ł te�ż kilka s�łów w jedno doprowadzaj�ąc do wieloznacznoœci. Wszystko to z jednej strony niezwykle utrudnia czytanie jego wierszy, z drugiej jednak strony doprowadza do niesamowitych efektów dŸwiêkowych. Niektóre z wierszy zawieraj�ą nawet bezpoœrednie odwo�łanie do muzyki, tak jak "Sztuki piêkne mojego pokoju":

" Siadaj�ą.

�łpiewaj�ą gamê:

do

my

s�ły

rze

czy

wi

sto

œci

rze

czy

wi

sto

œci

do

my

s�ły"

Ponadto poeta czêsto stosowa�ł zabieg stopniowego "rozmazywania" siê s�łów w ostatnich wersach wiersza. Brzmia�ło to tak, jakgdyby pisz�ący stopniowo zasypia�ł przy ostatnich s�łowach i nie by�ł ju�ż w stanie napisa�Ś ich w ca�łoœci - pozostawa�ły tylko niektóre sylaby:

" (...)

mówi�ą przepraszam(y)

a ja mówiê �że to nie ja

a wiê �że to ja

y prze y pra

y y y "

" usiêwodzenie siedzenie "

Wszystko to co do tej pory napisa�łem o Mironie Bia�łoszewskim, chocia�ż mówi dosy�Ś du�żo o jego twórczoœci, to jednak absolutnie nie wyczerpuje tego tematu - rzeki. Bia�łoszewski d�ługo jeszcze zostanie dla mnie nierozwi�ązan�ą do ko�ąca zagadk�ą. Ci�ągle istniej�ą jego wiersze, których nie rozumiem. Jednak te do których sensu docieram, zawsze zaskakuj�ą mnie niezwykle trafnymi stwierdzeniami, tym bardziej �że coraz czêœciej zdarza mi siê samemu dochodzi�Ś do podobnych wniosków, które wiersze Mirona póŸniej tylko potwierdzaj�ą. Czêsto te�ż zaskakuje mnie jak podobne problemy mog�ą mie�Ś ludzie tak pozornie nie zwi�ązani ze sob�ą, reprezentuj�ący zupe�łnie inne œrodowiska. Niedawno na przyk�ład przytrafi�ła mi siê doœ�Ś przykra sytuacja, w wyniku której przypadkowo dowiedzia�łem siê, �że wiêkszoœ�Ś moich przyjació�ł zachowuje wobec mnie postawê zupe�łnie biern�ą. I oto w kilka dni póŸniej czytam wiersz Mirona, w którym prze�żywa on zupe�łnie podobn�ą sytuacjê (chodzi mi o wiersz "8-9 czerwca" ze zbioru "By�ło i by�ło"). Takie wydarzenia zawsze wywieraj�ą du�ży wp�ływ na zainteresowanie danym poet�ą. Dla mnie Miron ju�ż wczeœniej by�ł jednym z pierwszych poetów, po tym wypadku obj�ą�ł jednak zdecydowane prowadzenie. Natomiast je�żeli chodzi o podsumowanie jego twórczoœci, to myœlê �że sam zrobi�ł to najlepiej:

" chc�ą od mojego pisania nabrania �życia otoczenia

a ja ich �łapiê za s�łowa

po tocznie

po tworzê "

("T�łumaczenie siê z twórczoœci")

I na koniec jeszcze utwór Jadwigi Sta�ączakowej, ze zbioru "S�łyszê Mirona" :

" Nie szukajcie mnie

na Pow�ązkach

bo mnie tam

nie ma

ja odwiedzam

warszawskie podwórka

z Matk�ą Bosk�ą

poœród krzaków bzu

albo na jedenastym

piêtrze mrówkowca

grywam

na ciszy "

Wyszukiwarka