Dane Obliczenia i rysunki Wyniki Zaprojektować poÅ‚Ä…czenie Å›rubowe dwóch blach obciążonych siÅ‚Ä… poprzecznÄ… F. Åšruby luzno osadzane w otworach. Dane wyjÅ›ciowe: I. SiÅ‚a przenoszona przez zÅ‚Ä…cze: F=35 [kN] II. Ilość Å›rub w zÅ‚Ä…czu: n=2 III. WÅ‚asnoÅ›ci mechaniczne Å›ruby: (6.8) IV. MateriaÅ‚ Å‚Ä…czonych blach: stal konstrukcyjna S235JRG2 V. Grubość Å‚Ä…czonych blach g=10 [mm] VI. Rodzaj obciążenia: jednostronnie tÄ™tniÄ…ce Obliczenia 1. Wyznaczenie szerokoÅ›ci blachy z warunku na rozciÄ…ganie 1.1. Dobór granicy wytrzymaÅ‚oÅ›ci na rozciÄ…ganie z PN- EN 10025:2002; Na podstawie normy dobrano granicÄ™ wytrzymaÅ‚oÅ›ci na Rm=340[MPa] rozciÄ…ganie Rm= 340 [MPa] 1.2. PrzyjÄ™cie współczynnika bezpieczeÅ„stwa Współczynnik bezpieczeÅ„stwa dla obciążeÅ„ xz=3 jednostronnie tÄ™tniÄ…cych dobrano z zależnoÅ›ci xz=2,5÷4 xz =3 xz=3 1.3. Wyznaczenie wytrzymaÅ‚oÅ›ci zmÄ™czeniowej na rozciÄ…ganie WytrzymaÅ‚ość zmÄ™czeniowÄ… na rozciÄ…ganie przy obciążeniu jednostronnie tÄ™tniÄ…cym przyjÄ™to z Rm=340[MPa} tablicy 1.1 Z. OsiÅ„ski: Zrj=0,56Rm Zrj=0,56Å"340[MPa]=190,4[MPa] Zrj=190,4[MPa] 1.4. Wyznaczenie naprężeÅ„ dopuszczalnych na rozciÄ…ganie: Zsj=19,4[MPa] Zrj 190,4[MPa] krj= = =63,47[MPa] xz 3 krj=63,47[MPa] Wyznaczenie szerokoÅ›ci blachy F Ãr= d"krj A F d"krj bÅ"g F be" gÅ"krj Dane Obliczenia i rysunki Wyniki F=35Å"103[N] 35Å"103 [N] b e" g=10[mm] N 10Å"10-3 [m]Å"63,47Å"106 îÅ‚ Å‚Å‚ 2 ïÅ‚m śł kgj=63,47[MPa] ðÅ‚ ûÅ‚ be"0,05514[m] be"55,14[mm] be"55,14[mm] 2. Wyznaczenie maksymalnej siÅ‚y dziaÅ‚ajÄ…cej na pojedynczÄ… Å›rubÄ™. SiÅ‚Ä™ dziaÅ‚ajÄ…cÄ… na jednÄ… Å›rubÄ™ wyznaczono z fizycznej zależnoÅ›ci wynikajÄ…cej z charakteru pracy poÅ‚Ä…czenia z luzno osadzanymi Å›rubami (Å›ruba w takim przypadku przenosi siÅ‚Ä™ wzdÅ‚użnÄ… wynikajÄ…cÄ… z zapewnienia siÅ‚y tarcia miÄ™dzy Å‚Ä…czonymi blachami) SiÅ‚Ä™ przenoszonÄ… przez Å›rubÄ™ wyznaczono z fizycznej zależnoÅ›ci: T=µÅ"Q T Q= µ Dla zapewnienia wiÄ™kszej pewnoÅ›ci zÅ‚Ä…cza oraz uwzglÄ™dniajÄ…c naprężenia skrÄ™cajÄ…ce podczas dokrÄ™cania Å›ruby przyjÄ™to współczynnik pewnoÅ›ci k = 1,3 T=FÅ"k Po uwzglÄ™dnieniu iloÅ›ci Å›rub n =2 oraz współczynnika pewnoÅ›ci siÅ‚Ä™ obliczono z zależnoÅ›ci: F=35Å"103[N] F Q=kÅ" µ=0,2 µÅ"n k=1,3 35Å"103[N] Q=1,3Å" =151,67Å"103[N] n=2 0,15Å"2 Q=151,67Å"103[N] 3. Wyznaczenie Å›rednicy rdzenia Å›ruby z warunku na rozciÄ…ganie 3.1. Wyznaczenie granicy plastycznoÅ›ci dla materiaÅ‚u Å›ruby Dla Å›ruby o wÅ‚asnoÅ›ciach mechanicznych (6.8) granica wytrzymaÅ‚oÅ›ci na rozciÄ…ganie Rm= 600 [MPa] (pierwsza cyfra mnożona przez 100), natomiast granica plastycznoÅ›ci Re = 0,8·600 [MPa] (jedna dziesiÄ…ta drugiej cyfry pomnożona przez Rm) Dane Obliczenia i rysunki Wyniki 3.2. Wyznaczenie naprężeÅ„ dopuszczalnych na rozciÄ…ganie dla materiaÅ‚u Å›ruby Åšruba bÄ™dzie poddana naprężeniom statycznym, dlatego też wyliczono naprężenie dopuszczalne na rozciÄ…ganie kr Współczynnik bezpieczeÅ„stwa xe dla obciążeÅ„ statycznych przyjmuje siÄ™ w granicach od 2÷2,3 PrzyjÄ™to xe = 2,2 Re 460[MPa] Re=480[MPa] kr=209,09[MPa] kr= = =209,09[MPa] xe 2,2 xe=2,2 Warunek na rozciÄ…ganie (zerwanie Å›ruby) Q Ä„Å"dr2 Ãr= d"kr gdzie: A= A 4 Q d"kr 2 Ä„Å"d 4 4Å"Q Q=151,67Å"103[N] dre" Ä„Å"kr kr=209,09[MPa] dre"30,39[mm] 4. Dobór Å›ruby dre"30,39[mm] W normie: PN-70/M-02013 odszukano Å›rubÄ™ o najbliższej wiÄ™kszej Å›rednicy dr = 31,093 [mm] dobrano gwint metryczny o Å›rednicy zewnÄ™trznej M36 i skoku normalnym P = 4 mm P = 4 mm Dla tak dobranej Å›rednicy gwintu z PN-85/M-82101 dobrano pozostaÅ‚e parametry Å›ruby: Szerokość Å‚ba pod klucz: S =55 [mm] Szerokość Å‚ba Å›ruby: k =26 [mm] S =55 [mm] k =26 [mm] 5. Dobór nakrÄ™tki Dla danego rodzaju gwintu i skoku z PN-75/M-82144 dobrano nakrÄ™tkÄ™: Szerokość pod klucz S taka jak Å›ruby S = 55 [mm] Szerokość nakrÄ™tki: w = 34 [mm] S = 55 [mm] w = 34 [mm] Dane Obliczenia i rysunki Wyniki 6. Dobór podkÅ‚adki: Z normy PN-78-82006 dobrano podkÅ‚adkÄ™ o najbliższej wiÄ™kszej Å›rednicy Do = 37 [mm] Do = 37 [mm] Åšrednica zewnÄ™trzna: D = 66 [mm] D = 66 [mm] Grubość podkÅ‚adki: gp= 5 [mm] gp= 5 [mm] Szerokość Å›ciÄ™cia: f = 2 [mm] f = 2 [mm] 7. Dobór otworu przejÅ›ciowego pod Å›ruby: Z normy PN-75/M-02046 dla gwintu M36 dobrano Å›rednicÄ™ otworu przejÅ›ciowego Dop= 38 [mm] (obróbka Å›rediodokÅ‚adna) Dop= 38 [mm] 8. Obliczenie dÅ‚ugoÅ›ci i dobór Å›ruby. DÅ‚ugość Å›ruby równa jest sumie szerokoÅ›ci Å‚Ä…czonych blach, wysokoÅ›ci nakrÄ™tki, gruboÅ›ci podkÅ‚adki i odlegÅ‚oÅ›ci a1, na jakÄ… Å›ruba powinna wychodzić ponad nakrÄ™tkÄ™. OdlegÅ‚ość a1 dobrano z PN-74-82063 a1 = 6 [mm] g=10[mm] a1 = 6 [mm] L e" g + g + w + g + a1 w=34[mm] p g =5[mm] L e" 65[mm] p Le"65[mm] a1=7[mm] Z normy PN-74/M-82101 dobrano najkrótszÄ… Å›rubÄ™ o dÅ‚ugoÅ›ci L = 100 [mm] z gwintem na caÅ‚ej dÅ‚ugoÅ›c 9. Obliczenie szerokoÅ›ci blachy po osÅ‚abieniu jej otworami pod Å›ruby z warunku na rozciÄ…ganie. I F Ãr= d"krj gdzie: A = b1 Å" g - Do Å" g A b1 szerokość blachy po osÅ‚abieniu jej otworem F = 35Å"103[N] d=36[mm] F b1 e" + d g=10[mm] g Å" krj kr=209,09[MPa] b1e"92,14[mm] b1e"92,14[mm] PrzyjÄ™to szerokość blachy równÄ… 95 [mm] Wyznaczenie podziaÅ‚ki rozstawu Å›rub t i od odlegÅ‚oÅ›ci od koÅ„ca blachy e Z zależnoÅ›ci t = (3-4)d, e = 1,6d PrzyjÄ™to: t= 3d = 108 [mm] e = 1,6d = 57,6 [mm] Dane Obliczenia i rysunki Wyniki 10. Obliczenie caÅ‚kowitego momentu napinajÄ…cego przy dokrÄ™caniu poÅ‚Ä…czenia Å›rubowego Mc = Ms + Mt gdzie Ms moment niezbÄ™dny do obracania nakrÄ™tki: Ms = 0,5 Å" Q Å" ds Å" tg(Å‚+Á') Q=...[N ] gdzie ds. Å›rednica podziaÅ‚owa gwintu ds=...[mm] P tgÅ‚= =...Ò!Å‚=arctgÅ‚=... Ä„Å"d µ 0,12 Å‚=...[O ] tgÁ'= = =0,139Ò!Á'=arctgÁ'=7,89O cosÄ…rob cos30O Á'=...[O ] Å‚=...[O ] M = 0,5Å"Q Å" ds Å"tg(Å‚+Á') = ...[Nm] s M =...[Nm] s Á'=...[O ] Mt=QÅ"µÅ"0,5Å"dÅ›r dÅ›r=...[mm] S+d dÅ›r= =...[mm] 2 M =...[Nm] s Mt=QÅ"µÅ"0,5Å"dÅ›r=...[Nm] M =...[Nm] M =...[Nm] c s M =M +Mt=...[Nm] c s M =...[Nm] s