tlenek metalu + kwas = Podaj obserwacje i wnioski w postaci równań reakcji chemicznych, wypełniając ROZDZIAA 14. = sól + woda tabelę: wodorotlenek metalu + Obserwacje Wnioski Zastanów się, czy kwasy kar- Kwasy karboksylowe + kwas = sól + woda boksylowe reagują z: Probówka 1 Używając do reakcji Probówka 2 roztworu wodnego wo- dorotlenku i feno- Przykłady Probówka 3 loftaleiny, można łatwo sformułować obserwacje WARTO PRÓBY, SKOJARZENIA, następuje odbarwienie Rozwiązanie ZAPAMITAĆ PRZYDATNE STRATEGIE roztworu. Obserwacje Wnioski Probówka 1 wydziela się gaz 2 CH3COOH + Mg (CH3COO)2Mg + H2 " tlenkami metali tak Przykład 1. (co powstaje?) Najczęściej popełnia- Kwasy karboksylowe pojawia się niebieska Wpisz brakujące wzory substratów lub produktów oraz uzgodnij Probówka 2 2 CH3COOH + CuO (CH3COO)2Cu + H2O Rozwiązywanie należy roz- ne błędy: sól + woda reagują z: barwa roztworu równania reakcji: począć od analizy podanych metalami, tlenkami metali, podanie, że wydziela się następuje wodorotlenkami, tworząc Probówka 3 CH3COOH + KOH CH3COOK + H2O wodór (to już formalnie odbarwienie a HCOOH ..................... + H2O m.in. sole; kwasy karboksy- jest wniosek)! lowe w odpowiednich warun- b CH3COOH + ..................... (CH3COO)2Cu + H2O kach reagują z alkoholami lub fenolami, tworząc m.in. estry. c CH3COONa + ..................... CH4 + ..................... Przykład 3. b Pamiętaj! produkty wskazują, że Przypomnij sobie zasady okre- Określ stopień utlenienia węgla w następujących związkach, a na- drugim substratem jest d Suma stopni utlenienia CH3CH2COOH + ..................... CH3CH2COONa + H2 ślania stopnia utlenienia wę- CuO lub Cu(OH)2 stępnie podkreśl ten, w którym atom węgla jest najbardziej utle- danego atomu węgla H+ gla w związkach organicznych, Kwas metanowy pod wpły- e w związku i związanych niony: CH3OH, HCHO, HCOOH. ..................... + C2H5OH HCOOC2H5 + ..................... a następnie wykonaj proste wem stężonego kwasu z nim bezpośrednio działanie matematyczne, siarkowego(VI) ulega dehy- podstawników, różnych wprowadzając niewiadomą x dratacji, tworząc obok wody Rozwiązanie od atomów węgla, jest Rozwiązanie jako stopień utlenienia węgla. tlenek węgla(II). równa zero, np.: x d produkty wskazują, że a HCOOH CO + H2O C III H3 C I H2 OH CH3OH x + 3 � 1 + ( 2) + 1 = 0 Nie myl stopnia utlenienia drugim substratem jest Na z ładunkiem jonu! x = 2 b C III H3 C I HO 2 CH3COOH + CuO (CH3COO)2Cu + H2O Metan można otrzymać pod- x stapianie C III H3 C III OOH Atom węgla w związkach or- c CH3COONa + NaOH CH4 + Na2CO3 czas stapiania etanianu sodu HCHO x + 2 � 1 + ( 2) = 0 ganicznych jest zawsze z wodorotlenkiem sodu jest x = 0 IV-wartościowy, ale może d to przykład tzw. dekarboksy- CH3CH2COOH + Na CH3CH2COONa + 1/2 H2 występować na rożnych stop- x lacji realizowanej z udziałem Atom węgla i wszystkie H+ Pamiętaj! niach utlenienia. HCOOH x + 2 � 1 + 2 � ( 2) = 0 soli kwasu karboksylowego. e inne atomy pierwiastków HCOOH + C2H5OH HCOOC2H5 + H2O Równanie musi być uzgod- x = 2 bezpośrednio z nim po- Pamiętaj! nione! łączone poza atomami Stopnie utlenienia zapisuje- węgla traktuje się II 0 II my cyfrą rzymską! jak odrębny związek , CH3OH HCHO HCOOH dla którego obowiązuje Przykład 2. reguła, że suma stopni Przeprowadzono doświadczenia opisane rysunkami: utlenienia wszystkich atomów jest równa zero. Przykład 4 Mg CuO CH3COOH Kwasy karboksylowe reagują Kwas prop-2-enowy z metalami, tlenkami metali I i wodorotlenkami metali, tworząc m.in. sole: Kwas cykloheksanokarboksylowy 1 2 3 metal + kwas = sól + wodór II Kwas oktadekanowy Aatwość formułowania ob- CH3COOH CH3COOH KOH + serwacji wydziela się gaz III fenoloftaleina Kwas etanodiowy IV Kwas cis-but-2-enodiowy V 166 trener Chemia Kwasy karboksylowe Kwasy karboksylowe Chemia trener 167 " metalami
tak (co powstaje?) sól + wodór " wodorotlenkami metali
tak (co powstaje?) a sól specyfi + woda czna właściwość kwasu metanowego c specyfi czna reakcja otrzymywania metanu e t o j e s t r e a k c j a e s t r y fi k a c j i , czyli alkohol reaguje z odpowiednim kwasem Najczęściej popełniane błędy: użycie cyfry arabskiej do zapi- sania stopnia utlenienia.