tlenek metalu + kwas = Podaj obserwacje i wnioski w postaci równań reakcji chemicznych, wypełniając
ROZDZIAA
14.
= sól + woda
tabelÄ™:
wodorotlenek metalu +
Obserwacje Wnioski Zastanów się, czy kwasy kar-
Kwasy karboksylowe
+ kwas = sól + woda
boksylowe reagujÄ… z:
Probówka 1
Używając do reakcji
Probówka 2
roztworu wodnego wo-
dorotlenku i feno-
Przykłady Probówka 3
loftaleiny, można łatwo
sformułować obserwacje
WARTO PRÓBY, SKOJARZENIA,
 następuje odbarwienie
RozwiÄ…zanie
ZAPAMI
TAĆ PRZYDATNE STRATEGIE
roztworu.
Obserwacje Wnioski
Probówka 1 wydziela się gaz 2 CH3COOH + Mg (CH3COO)2Mg + H2 " tlenkami metali  tak
Przykład 1.
(co powstaje?)
Najczęściej popełnia-
Kwasy karboksylowe pojawia siÄ™ niebieska
Wpisz brakujące wzory substratów lub produktów oraz uzgodnij Probówka 2 2 CH3COOH + CuO (CH3COO)2Cu + H2O
Rozwiązywanie należy roz- ne błędy: sól + woda
reagujÄ… z: barwa roztworu
równania reakcji:
począć od analizy podanych
metalami, tlenkami metali,
podanie, że wydziela się
następuje
wodorotlenkami, tworząc Probówka 3 CH3COOH + KOH CH3COOK + H2O
wodór (to już formalnie
odbarwienie
a
HCOOH ..................... + H2O
m.in. sole; kwasy karboksy-
jest wniosek)!
lowe w odpowiednich warun-
b
CH3COOH + ..................... (CH3COO)2Cu + H2O
kach reagujÄ… z alkoholami lub
fenolami, tworzÄ…c m.in. estry.
c
CH3COONa + ..................... CH4 + .....................
Przykład 3.
b Pamiętaj!
produkty wskazują, że
Przypomnij sobie zasady okre-
Określ stopień utlenienia węgla w następujących związkach, a na-
drugim substratem jest
d Suma stopni utlenienia
CH3CH2COOH + ..................... CH3CH2COONa + H2
ślania stopnia utlenienia wę-
CuO lub Cu(OH)2
stępnie podkreśl ten, w którym atom węgla jest najbardziej utle-
danego atomu węgla
H+ gla w zwiÄ…zkach organicznych,
Kwas metanowy pod wpły-
e w zwiÄ…zku i zwiÄ…zanych niony: CH3OH, HCHO, HCOOH.
..................... + C2H5OH HCOOC2H5 + .....................
a następnie wykonaj proste
wem stężonego kwasu
z nim bezpośrednio
działanie matematyczne,
siarkowego(VI) ulega dehy-
podstawników, różnych
wprowadzajÄ…c niewiadomÄ… x
dratacji, tworzÄ…c obok wody
Rozwiązanie od atomów węgla, jest Rozwiązanie
jako stopień utlenienia węgla.
tlenek węgla(II).
równa zero, np.:
x
d
produkty wskazują, że
a
HCOOH CO + H2O
C  III H3 C  I H2 OH CH3OH x + 3 · 1 + ( 2) + 1 = 0 Nie myl stopnia utlenienia
drugim substratem jest Na
z Å‚adunkiem jonu!
x =  2
b
C  III H3 C I HO
2 CH3COOH + CuO (CH3COO)2Cu + H2O
Metan można otrzymać pod-
x
stapianie
C  III H3 C III OOH Atom węgla w związkach or-
c
CH3COONa + NaOH CH4 + Na2CO3
czas stapiania etanianu sodu
HCHO x + 2 · 1 + ( 2) = 0
ganicznych jest zawsze
z wodorotlenkiem sodu  jest
x = 0
IV-wartościowy, ale może
d
to przykład tzw. dekarboksy-
CH3CH2COOH + Na CH3CH2COONa + 1/2 H2
występować na rożnych stop-
x
lacji realizowanej z udziałem
Atom węgla i wszystkie
H+
Pamiętaj! niach utlenienia.
HCOOH x + 2 · 1 + 2 · ( 2) = 0
soli kwasu karboksylowego. e
inne atomy pierwiastków
HCOOH + C2H5OH HCOOC2H5 + H2O
Równanie musi być uzgod-
x = 2
bezpośrednio z nim po-
Pamiętaj!
nione!
Å‚Ä…czone  poza atomami
Stopnie utlenienia zapisuje-
węgla  traktuje się
 II 0 II
my cyfrÄ… rzymskÄ…!
jak  odrębny związek ,
CH3OH HCHO HCOOH
dla którego obowiązuje
Przykład 2.
reguła, że suma stopni
Przeprowadzono doświadczenia opisane rysunkami:
utlenienia wszystkich
atomów jest równa zero.
Przykład 4
Mg CuO CH3COOH
Kwasy karboksylowe reagujÄ…
Kwas prop-2-enowy
z metalami, tlenkami metali
I
i wodorotlenkami metali,
tworzÄ…c m.in. sole:
Kwas cykloheksanokarboksylowy
1 2 3
metal + kwas = sól + wodór
II
Kwas oktadekanowy
A
atwość formułowania ob-
CH3COOH CH3COOH KOH +
serwacji  wydziela siÄ™ gaz III
fenoloftaleina
Kwas etanodiowy
IV
Kwas cis-but-2-enodiowy
V
166 trener Chemia Kwasy karboksylowe Kwasy karboksylowe Chemia trener 167
"
metalami

tak
(co
powstaje?)
sól
+
wodór
"
wodorotlenkami
metali

tak
(co
powstaje?)
a
sól
specyfi
+
woda
czna
właściwość
kwasu
metanowego
c
specyfi
czna
reakcja
otrzymywania
metanu
e
t
o
j
e
s
t
r
e
a
k
c
j
a
e
s
t
r
y
fi
k
a
c
j
i
,
czyli
alkohol
reaguje
z odpowiednim
kwasem
Najczęściej popełniane
błędy:
użycie cyfry arabskiej do zapi-
sania stopnia utlenienia.