2010-03-11 BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ ZABURZENIA MECHANIZMÓW KONTROLI RUCHOWEJ REGULACJA WEWNTRZNA I HOMEOSTAZA PAEĆ I yRÓDAA RÓŻNIC MIDZYPACIOWYCH MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTPUJCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna JDRA PODSTAWY (planowanie, inicjacja i kierowanie ruchami dowolnymi) Ośrodki pnia mózgu MÓŻDŻEK (podstawowe ruchy i kontrola postawy ciała) Lokalne obwody neuronów Motoneurony niskopoziomowa integracja motoryczna niskopoziomowe neurony ruchowe Obwody rdzenia kręgowego i pnia mózgu Wejście sensoryczne Mięśnie szkieletowe 1 2010-03-11 LOKALIZACJA KORY MOTORYCZNEJ PAASZCZYZNA BOCZNA PAASZCZYZNA PRZYŚRODKOWA DODATKOWA KORA DODATKOWA KORA RUCHOWA (SMA) RUCHOWA (SMA) KORA KORA KORA PRZEDRUCHOWA PIERWSZORZDOWA PIERWSZORZDOWA (PMC) M1 M1 FUNKCJE KORY MOTORYCZNEJ KORA PRZEDRUCHOWA przygotowanie i planowanie ruchu dobór strategii ruchu sekwencji rozkazów DODATKOWA KORA RUCHOWA planowanie złożonych sekwencji ruchu (zwłaszcza wyuczonych) koordynacja ruchów obustronnych koordynacja reakcji posturalnych z wykonywanym ruchem aktywna przed wykonaniem szybkich ruchów w ustalonym porządku KORA RUCHOWA M1 somatotopia jednostką funkcjonalną kolumna pobudza pojedynczy mięsień lub grupę mięśni kierunek ruchu kodowany przez populację kilkuset neuronów otrzymuje informacje z systemu somatosensorycznego 2 2010-03-11 FUNKCJE KORY MOTORYCZNEJ FUNKCJE KORY MOTORYCZNEJ DROGI KONTROLI RUCHU KRESOMÓZGOWIE JDRO NERWU V MOST TOREBKA PODSTAWA WEWNTRZNA MOSTU JDRO JDRO DROGI KOROWO- CZERWIENNE NERWU XII RDZENIOWE I PNIOWE ŚRÓDMÓZGOWIE RDZEC PRZEDAUŻONY KONARY MÓZGU UKAAD SIATKOWATY JDRO NERWU V PIRAMIDY MOST SKRZYŻOWANIE PIRAMID PODSTAWA RDZEC PRZEDAUŻONY MOSTU JDRO BRZUSZNA DROGA NERWU XII KOROWO-RDZENIOWA GRZBIETOWA DROGA (BRZUSZNO-PRZYŚRODKOWA) KOROWO-RDZENIOWA RDZEC PRZEDAUŻONY (GRZBIETOWO-BOCZNA) UKAAD RDZEC KRGOWY SIATKOWATY MOTONEURON PIRAMIDY ROGÓW PRZEDNICH 3 2010-03-11 JDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I INNE OŚRODKI KRESOMÓZGOWIE WZGÓRZE JDRA BRZUSZNE-PRZEDNIE I BOCZNE KORA MÓZGOWA JDRO OGONIASTE SKORUPA GAAKA BLADA ZEWNTRZNA NISKOWZGÓRZE WEWNTRZNA ŚRÓDMÓZGOWIE ISTOTA CZARNA CZŚĆ ZBITA CZŚĆ SIATKOWATA JDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I INNE OŚRODKI FUNKCJE utrzymywanie odpowiedniego napięcia mięśniowego dopasowanego do planu ruchu planowanie współruchów kontrola płynności poszczególnych faz ruchu USZKODZENIA choroba Parkinsona choroba Huntingtona hemibalizm atetoza (następne zajęcia) 4 2010-03-11 JDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I INNE OŚRODKI KORA MOTORYCZNA KORA MOTORYCZNA KORA CIEMIENIOWA J. OGONIASTE J. OGONIASTE SKORUPA WZGÓRZE VA & VL TOREBKA WEWNTRZNA NISKOWZGÓRZE WZGÓRKI SKORUPA GÓRNE KORA SKRONIOWA GAAKA BLADA CZ. WEWNTRZNA ISTOTA CZARNA CZŚĆ ZBITA GAAKA BLADA CZ. ZEWNTRZNA ŚRÓDMÓZGOWIE ISTOTA CZARNA CZŚĆ SIATKOWATA JDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I INNE OŚRODKI + KORA + ISTOTA CZARNA J. OGONIASTE CZ. ZBITA SKORUPA - GAAKA BLADA NISKOWZGÓRZE ISTOTA CZARNA CZ. SIATKOWATA + - WZGÓRZE - WZGÓRKI GÓRNE 5 2010-03-11 JDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I INNE OŚRODKI KORA MÓZGOWA KORA MOTORYCZNA + (przejściowo) (przejściowo) + J. OGONIASTE WZGÓRZE SKORUPA - (tonicznie) (przejściowo) - GAAKA BLADA CZ. WEWNTRZNA POTENCJAA GOTOWOŚCI READINESS POTENTIAL 6 2010-03-11 BUDOWA KORY RUCHOWEJ (MOTORYCZNEJ) BRUZDA ŚRODKOWA KORA RUCHOWA M1 KOROWO-RDZENIOWE KOROWO-PNIOWE JDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I INNE OŚRODKI KORA MÓZGOWA KORA MOTORYCZNA + (przejściowo) (przejściowo) + J. OGONIASTE WZGÓRZE SKORUPA - (tonicznie) (przejściowo) - GAAKA BLADA CZ. WEWNTRZNA 7 2010-03-11 JDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I INNE OŚRODKI JDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I INNE OŚRODKI KORA MÓZGOWA KORA MOTORYCZNA (przejściowo) (przejściowo) (przejściowo) + + + ISTOTA CZARNA WZGÓRZE D1 J. OGONIASTE & SKORUPA + CZ. ZBITA VA & VL D2 - - (przejściowo) - (przejściowo) (przejściowo) GAAKA BLADA GAAKA BLADA - CZ. ZEWN. - CZ. WEWN. (tonicznie) - + (tonicznie) (przejściowo) NISKOWZGÓRZE - Połączenia hamujące GABA Połączenia pobudzające Glu + 8 2010-03-11 JDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I INNE OŚRODKI JDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I INNE OŚRODKI 9 2010-03-11 TWÓR SIATKOWATY UKAAD SIATKOWATY MÓŻDŻEK - BUDOWA JDRO OGONIASTE TOREBKA WEWNTRZNA SKORUPA WZGÓRZE ŚRÓDMÓZGOWIE GÓRNY KONARY ŚRODKOWY MÓŻDŻKU DOLNY CZŚĆ KOROWO-MÓŻDŻKOWA WIERZCHU JDRA MÓŻDŻKU WSTAWKOWE ZBATE 10 2010-03-11 MÓŻDŻEK PODZIAA FUNKCJONALNY robak MÓŻDŻEK Kora móżdżku 3 funkcjonalne części: część korowo-móżdżkowa bardzo rozwinięta u naczelnych liczne projekcje z oraz do kory mózgowej regulacja wysoko wyspecjalizowanych ruchów, wymagających złożonej koordynacji przestrzennej i czasowej część rdzeniowo-móżdżkowa otrzymuje projekcje bezpośrednio z rdzenia kręgowego część boczna i przyśrodkowa (robak) część boczna zaangażowana w kontrolę ruchów dystalnych części ciała część przyśrodkowa kontrola mięśni osiowych, a także regulacja ruchów oczu w reakcji na bodzce z jądra przedsionkowego część przedsionkowo-móżdżkowa ewolucyjnie najstarsza część móżdżku składa się grudki i kłaczka wejścia z jądra przedsionkowego regulacja odruchów posturalnych i utrzymywania pozycji ciała 11 2010-03-11 MÓŻDŻEK POACZENIA MÓŻDŻKOWO-RDZENIOWE " jądro zębate połączenia do kory ruchowej i przedruchowej (przez wzgórze), jądra czerwiennego " jądra wstawkowe (kulkowate i czopowate) połączenia do bocznego systemu zstępującego rdzenia (np. droga grzbietowo-boczna) " jądro wierzchu połączenia do przyśrodkowego systemu zstępującego rdzenia, jądra przedsionkowego, tworu siatkowatego (np. droga brzuszno-przyśrodkowa) MÓŻDŻEK POACZENIA 12 2010-03-11 MÓŻDŻEK FUNKCJE MÓŻDŻEK USZKODZENIA ogólny obraz zaburzeń po uszkodzeniach móżdżku: trudności w wykonywaniu płynnych i skoordynowanych ruchów ruchy stają się nieporadne i niezborne (ataksja móżdżkowa) zaburzenie systemu korekcji błędów problemy zawsze po tej samej stronie, co uszkodzenie móżdżku zaburzenia równowagi zaburzenia aktywacji grup mięśni antagonistycznych 13 2010-03-11 MÓŻDŻEK USZKODZENIA przykładowe zaburzenia uszkodzenie części przedsionkowo-móżdżkowej płat grudkowo-kłaczkowy problemy z utrzymaniem wyprostowanej pozycji ciała problemy z fiksacją wzroku zaburzenia napięcia mięśni uszkodzenie części rdzeniowo-móżdżkowej robak, część pośrednia półkul problemy z chodzeniem, problemy z testem palec do nosa dysmetria uszkodzenie robaka: dyzartria uszkodzenia części korowo-móżdżkowej (lub jądra zębatego) problemy w wyuczeniu bardzo skomplikowanych czynności (np. gra na pianinie) problemy w wykonywaniu ruchów naprzemiennych 14