MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ El\bieta Ambroziak Witold Kruglak Prowadzenie dokumentacji stomatologicznej 322[03].Z1.04 Poradnik dla nauczyciela Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Recenzenci: lek. med. Konrad Szymczyk mgr Katarzyna Zarębska Opracowanie redakcyjne: mgr El\bieta Ambroziak Konsultacja: mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[03].Z1.04 Prowadzenie dokumentacji stomatologicznej , zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu higienistka stomatologiczna. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 1 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 4 3. Cele kształcenia 5 4. Przykładowe scenariusze zajęć 6 5. Ćwiczenia 10 5.1. Dokumentacja stomatologiczna opis, podstawy prawne 10 5.1.1. Ćwiczenia 10 5.2. Zasady prowadzenia, przechowywania i udostępniania dokumentacji stomatologicznej 14 5.2.1. Ćwiczenia 14 6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 18 7. Literatura 32 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 2 1. WPROWADZENIE Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie higienistka stomatologiczna. W poradniku zamieszczono: wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć ju\ ukształtowane, aby bez problemów mógł korzystać z poradnika, cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem, przykładowe scenariusze zajęć, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania uczenia się oraz środkami dydaktycznymi, ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego, wykaz literatury. Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone ró\nymi metodami ze szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia kierowanego, metody projektu, metody dramy. Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zró\nicowane, począwszy od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 322[03].Z1 Badania stomatologiczne 322[03].Z1.01 322[03].Z1.02 Prowadzenie wywiadu chorobowego Wykonywanie badań jamy ustnej 322[03].Z1.03 Opracowywanie planu profilaktyczno- leczniczego 322[03].Z1.04 Prowadzenie dokumentacji stomatologicznej Schemat układu jednostek modułowych Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 3 2. WYMAGANIA WSTPNE Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć: czytać ze zrozumieniem teksty przepisów prawa, skrupulatnie i rzetelnie stosować się do instrukcji, posługiwać się oprogramowaniem komputerowym w zakresie edycji tekstu i sporządzania prezentacji multimedialnych, korzystać z wyszukiwarek internetowych, planować i organizować własną pracę, współpracować w zespole. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 4 3. CELE KSZTAACENIA W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń, powinien umieć: wyjaśnić pojęcie dokumentacja medyczna, scharakteryzować rodzaje dokumentacji medycznej, zinterpretować przepisy prawa dotyczące sporządzania, prowadzenia i udostępniania dokumentacji medycznej, określić zasady sporządzania i prowadzenia dokumentacji stomatologicznej, określić zasady prowadzenia indywidualnej dokumentacji stomatologicznej, wyjaśnić zasady udostępniania dokumentacji medycznej, posłu\yć się indywidualną dokumentacją medyczną pacjenta, opracować informacje dotyczące stanu narządu \ucia pacjenta, zaplanować terminy badań kontrolnych oraz wizyt pacjentów u lekarza dentysty, zało\yć kartę choroby pacjenta poradni stomatologicznej, wykonać czynności związane z wypełnianiem indywidualnej dokumentacji pacjenta, poprowadzić kartę badań kontrolnych pacjenta, poprowadzić dokumentację wykonanych zabiegów stomatologicznych, poprowadzić dokumentację sprawozdawczą poradni stomatologicznych, posłu\yć się specjalistycznymi programami komputerowymi. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 5 4. PRZYKAADOWE SCENARIUSZE ZAJĆ Scenariusz zajęć 1 Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & & & & . Modułowy program nauczania: Higienistka stomatologiczna 322[03] Moduł: Badania stomatologiczne 322[03].Z1 Jednostka modułowa: Prowadzenie dokumentacji stomatologicznej 322[03].Z1.04 Temat: Specjalistyczne programy komputerowe w poradni stomatologicznej. Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności zastosowania programów komputerowych do prowadzenia dokumentacji stomatologicznej. Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: wyszukać w Internecie i zainstalować wersje demonstracyjne potrzebnych programów komputerowych, ocenić przydatność poszczególnych programów dla ró\nych poradni i gabinetów stomatologicznych, zastosować opcje programów, wykorzystać kompleksowo programy dla prowadzenia dokumentacji stomatologicznej. Metody nauczania uczenia się: metoda projektu. Formy organizacyjne pracy uczniów: praca indywidualna, praca w grupie. Czas: 3 godziny dydaktyczne. Środki dydaktyczne: stanowiska komputerowe z odpowiednim oprogramowaniem i dostępem do Internetu, Poradnik dla ucznia. Zadanie dla ucznia: Wyszukaj w Internecie, zainstaluj i dokonaj analizy przydatności wybranego programu komputerowego. Przebieg zajęć: Faza pierwsza 1. Nauczyciel omawia temat, cel lekcji i zadanie dla uczniów. 2. Uczniowie w grupie ustalają plan pracy, dzielą się na pary i losują typy poradni, dla których będą szukać odpowiednich programów komputerowych. 3. Uczniowie w parach przeszukują Internet, pobierają i instalują wersje demonstracyjne wybranych programów. Faza druga 1. Uczniowie sporządzają spis specjalistycznych programów komputerowych, które wyszukali w Internecie, notują ich szczegółowe przeznaczenie. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 6 2. Uczniowie analizują programy wyjaśniając ich zastosowanie, wskazując wady i zalety. 3. Grupa dyskutuje nad przydatnością i specyfiką stosowania programów komputerowych w pracy poradni stomatologicznej. Zakończenie zajęć 1. Uczniowie dokonują wyboru najlepszych programów dla poszczególnych typów poradni, argumentując wybór. 2. Uczniowie w wypowiedziach oceniają przydatność zadania i jego atrakcyjność. Praca domowa Sprawdz w wybranym programie komputerowym mo\liwość dostosowania opcji do wymagań małego gabinetu stomatologicznego. Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych umiejętności. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 7 Scenariusz zajęć 2 Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & & & & . Modułowy program nauczania: Higienistka stomatologiczna 322[03] Moduł: Badania stomatologiczne 322[03].Z1 Jednostka modułowa: Prowadzenie dokumentacji stomatologicznej 322[03].Z1.04 Temat: Wypełnianie standardowych druków Mz/St na podstawie kart pacjentów. Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wypełniania dokumentacji stomatologicznej. Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: rozró\nić poszczególne druki Mz/St, zastosować druki Mz/St w poszczególnych typach poradni stomatologicznych, prawidłowo wypełnić formularze. Metody nauczania uczenia się: pogadanka, ćwiczenie, dyskusja dydaktyczna. Formy organizacyjne pracy uczniów: praca indywidualna, praca w grupie. Czas: 2 godziny dydaktyczne. Środki dydaktyczne: wzory standardowych druków Mz/St, przykłady niepoprawnie i poprawnie wypełnionych dokumentów, rzutnik pisma, kartki z danymi przykładowych pacjentów, Poradnik dla ucznia. Zadanie dla ucznia: Wypełnij ró\norodne druki Mz/St na podstawie przypadków chorobowych. Przebieg zajęć: Faza pierwsza 1. Nauczyciel omawia temat, cel lekcji i zadanie dla uczniów. 2. Nauczyciel prowadzi wykład na temat zasad ogólnych i szczegółowych prowadzenia dokumentacji stomatologicznej, ilustrując wykład przykładami dokumentów. 3. Uczniowie w grupach analizują przykłady poprawnych druków i wypełnionych dokumentów oraz ich zgodność z poznanymi zasadami. 4. Uczniowie sporządzają notatkę, w której zawierają wnioski dotyczące zasad prowadzenia dokumentacji stomatologicznej. Faza druga 1. Uczniowie w parach analizują przykłady niepoprawnie sporządzonych dokumentów, poprawiają błędy. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 8 2. Uczniowie indywidualnie wypełniają druki Mz/St stosowane w ró\nych poradniach stomatologicznych na podstawie danych przykładowych pacjentów. Zakończenie zajęć 1. Nauczyciel podsumowuje zajęcia, ocenia wykonanie zadania. Omawia błędy popełnione przez uczniów, ewentualnie indywidualnie zadaje ćwiczenia. 2. Uczniowie w wypowiedziach oceniają przydatność zadania i jego atrakcyjność. Praca domowa Załó\ swoją kartę pacjenta ogólnej poradni stomatologicznej. Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych umiejętności. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 9 5. ĆWICZENIA 5.1. Dokumentacja stomatologiczna opis, podstawy prawne 5.1.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Przeanalizuj przykładową kartę pacjenta zamieszczoną w Poradniku dla ucznia. Określ, czy treści w niej zawarte są zgodne z obowiązującymi przepisami. Uzasadnij odpowiedz, powołując się na konkretne przepisy prawa. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać zródła informacji. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 2) przeanalizować przykładową kartę pacjenta w Poradniku dla ucznia, 3) sformułować notatkę dotyczącą zgodności karty pacjenta z obowiązującymi przepisami, 4) sprawdzić poprawność wykonania zadania przez porównanie i przeanalizować efekt pracy w grupie. Zalecane metody nauczania uczenia się: ćwiczenie, dyskusja dydaktyczna. Środki dydaktyczne: notatnik, Poradnik dla ucznia. Ćwiczenie 2 Współpracując z lekarzem (w czasie ćwiczeń w gabinecie stomatologicznym) wypełnij diagram uzębienia pacjenta. Zwróć uwagę na staranność i czytelność zapisu. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać zródła informacji. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 2) przeanalizować instrukcje lekarza, 3) wypełnić diagram uzębienia pacjenta, 4) sprawdzić poprawność zapisu konsultując się z lekarzem, 5) dokonać korekty, jeśli wystąpiły błędy. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 10 Zalecane metody nauczania uczenia się: ćwiczenie, pokaz z wyjaśnieniem. Środki dydaktyczne: stanowisko pracy zgodne z obowiązującymi w gabinecie zasadami, diagramy uzębienia. Ćwiczenie 3 Załó\ kartę pacjenta dotyczącą profilaktyki chorób przyzębia i jamy ustnej. Zwróć uwagę na poprawność i staranność zapisu. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać zródła informacji. Ćwiczenie nale\y wykonać w parach. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 2) zało\yć kartę pacjenta, 3) porównać wykonanie zadania z pracami innych uczniów, 4) wykonać korektę swojej pracy. Zalecane metody nauczania uczenia się: ćwiczenie, dyskusja dydaktyczna. Środki dydaktyczne: karty pacjenta, Poradnik dla ucznia. Ćwiczenie 4 Wypełnij druki dziennej ewidencji pacjentów zgodnie z poleceniem osoby nadzorującej ćwiczenie. Zwróć uwagę na poprawność i staranność zapisu. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać zródła informacji. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 2) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia, 3) przeanalizować instrukcję wypełniania druków dziennej ewidencji, 4) sprawdzić poprawność wykonania zadania i przeanalizować efekt pracy w grupie. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 11 Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z wyjaśnieniem, ćwiczenie, dyskusja dydaktyczna. Środki dydaktyczne: stanowisko pracy zgodne z obowiązującymi w gabinecie zasadami, druki dziennej ewidencji pacjentów, Poradnik dla ucznia. Ćwiczenie 5 Przeanalizuj dokumentację sprawozdawczą poradni/gabinetu stomatologicznego oraz zasadami prowadzenia dokumentacji stomatologicznej. Wypełnij odpowiednie druki. Zwróć uwagę na poprawność i staranność zapisu. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać zródła informacji. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 2) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia, 3) przeanalizować instrukcję wypełnienia druków, 4) wypełnić druki dokumentacji sprawozdawczej, 5) zweryfikować poprawność wykonania zadania poprzez konsultacje z prowadzącym zajęcia, 6) zaprezentować i przeanalizować efekt pracy w grupie. Zalecane metody nauczania uczenia się: ćwiczenie, dyskusja dydaktyczna. Środki dydaktyczne: druki dokumentacji sprawozdawczej poradni, Poradnik dla ucznia. Ćwiczenie 6 Korzystając ze skanera i komputerowych programów do konwersji formatu zapisu przenieś poszczególne formularze wchodzące w skład dokumentacji medycznej na płytę CD i dysk komputera. Wypełnij formularze w programie Word na podstawie danych z dokumentów tradycyjnych. Zaproponuj grupie dyskusję na temat zalet i wad prowadzenia dokumentacji w systemie komputerowym. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać zródła informacji. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 12 Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 2) zeskanować i zapisać elektronicznie formularze, 3) wypełnić i zapisać dokumenty w komputerze, 4) zaprezentować efekt pracy w grupie, 5) porównać swój tekst z pracami innych uczniów, 6) wykonać korektę swojej pracy, 7) wziąć udział w dyskusji na temat zalet i wad prowadzenia dokumentacji w systemie komputerowym. Zalecane metody nauczania uczenia się: ćwiczenie, dyskusja dydaktyczna. Środki dydaktyczne: komputer z odpowiednim oprogramowaniem, skaner, tradycyjna dokumentacja stomatologiczna, Poradnik dla ucznia. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 13 5.2. Zasady prowadzenia, przechowywania i udostępniania dokumentacji stomatologicznej 5.2.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Przeanalizuj wykaz dokumentacji stomatologicznej i określ, w jakiej poradni lub poradniach mają one zastosowanie. Wykaz dokumentacji: karta choroby poradni chirurgii stomatologicznej Mz/St-7, dzienna ewidencja przyjętych pacjentów poradni chirurgii stomatologicznej Mz/St-18a, ewidencja pacjentów poradni chirurgii stomatologicznej, ksią\ka operacyjna Mz/Szp-38, skorowidz alfabetyczny pacjentów poradni chirurgii stomatologicznej, dokumentacja pomocnicza, karta informacyjna, diagram zębowo-szczękowy z przebiegiem choroby, karta znieczulenia ambulatoryjnego, karta choroby poradni stomatologicznej Mz/St-1, dzienna ewidencja przyjętych pacjentów w specjalistycznej poradni stomatologii dziecięcej Mz/St-18Sb, ewidencja i przebieg leczenia pacjentów, terminarz wizyt i zaleceń dla pacjentów poradni stomatologicznej wieku rozwojowego Mz/St-25, dokumentacja profilaktyczna, właściwa dla szkolnych poradni stomatologicznych, np.: karta fluoryzacji, karta lakowania i lakierowania, wykaz pacjentów objętych planowym leczeniem. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać zródła informacji. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 2) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia, 3) przeanalizować wykaz dokumentacji, 4) określić typ poradni, w której stosuje się dokumentację, 5) sprawdzić poprawność wykonania zadania przez porównanie i przeanalizować efekt pracy w grupie. Zalecane metody nauczania uczenia się: ćwiczenie, dyskusja dydaktyczna. Środki dydaktyczne: wykaz dokumentacji, Poradnik dla ucznia. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 14 Ćwiczenie 2 Określ i uzasadnij sposób postępowania higienistki stomatologicznej w opisanej sytuacji. Opis sytuacji Pod nieobecność lekarzy i kierownika chirurgicznej poradni stomatologicznej zgłosił się petent z \ądaniem wydania pełnej dokumentacji indywidualnej swojego znajomego, który obecnie znajduje się w szpitalu i oczekuje na zabieg oraz jest pacjentem poradni. śądanie wydania dokumentacji znajomego motywuje koniecznością dostarczenia personelowi szpitala danych medycznych z historii choroby znajomego. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać zródła informacji. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia, 2) przeanalizować opis sytuacji, 3) wziąć udział w dyskusji, 4) zweryfikować wnioski konsultując się z prowadzącym zajęcia, 5) określić i uzasadnić postępowanie higienistki stomatologicznej. Zalecane metody nauczania uczenia się: metoda analizy przypadku, dyskusja dydaktyczna. Środki dydaktyczne: opis sytuacji, Poradnik dla ucznia. Ćwiczenie 3 Określ jak powinna zachować się higienistka stomatologiczna w poradni, w opisanej sytuacji. Opis sytuacji Kole\anka zatrudniona w poradni na równorzędnym stanowisku, uległa wypadkowi w trakcie pracy i przebywa w szpitalu. W dniu wypadku nie zdą\yła podpisać \adnego z dokumentów, do podpisania których tylko ona jest upowa\niona. Obawiając się kontroli dokumentacji w placówce, prosi higienistkę i upowa\nia do podpisania dokumentów w jej imieniu. Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać zródła informacji. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia, Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 15 2) przeanalizować opis sytuacji, 3) określić sposób postępowania w opisanej sytuacji, 4) wziąć udział w dyskusji, 5) zweryfikować poprawność wniosków poprzez konsultację z prowadzącym zajęcia. Zalecane metody nauczania uczenia się: metoda analizy przypadku, dyskusja dydaktyczna. Środki dydaktyczne: opis sytuacji, Poradnik dla ucznia. Ćwiczenie 4 Przeanalizuj tekst dotyczący zasad prowadzenia dokumentacji medycznej i dokonaj korekty błędów merytorycznych. Szczegółowe zasady prowadzenia dokumentacji medycznej Pełna dokumentacja medyczna indywidualna powinna zawierać: 1. Identyfikatory zakładu opieki zdrowotnej (poradni, gabinetu) w formie nadruku lub pieczęcie określające: nazwisko dyrektora zakładu, pełny adres zakładu, numer wpisu do rejestru, numer PESEL. 2. Identyfikatory osoby, której dokumentacja dotyczy (lub zapis AA, jeśli ustalenie to\samości osoby jest niemo\liwe): nazwisko i imię (imiona), miejsce urodzenia, płeć, adres zweryfikowany na podstawie dokumentu stwierdzającego to\samość, i uaktualniany numer REGON, numer dokumentu uprawniającego do świadczeń zdrowotnych w publicznych i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej, funkcjonującego w systemie powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych, np. ksią\eczki ubezpieczeniowej, ksią\eczki RUM, diagram uzębienia pacjenta. 3. Identyfikatory osoby (lekarza, higienistki stomatologicznej, asystentki, rejestratorki) udzielających świadczeń, określające: nazwisko i imię, numer rejestru uprawnień zawodowych, numer prawa wykonywania zawodu nadany przez okręgową radę lekarską, odręczny czytelny podpis, miejsce dokonania wpisu. 4. Informacje medyczne dotyczące udzielonych świadczeń zdrowotnych oraz inne informacje wynikające z odrębnych przepisów są poufne i nie powinny się znalezć w dokumentacji indywidualnej. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 16 Wskazówki do realizacji Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać zródła informacji. Sposób wykonania ćwiczenia Uczeń powinien: 1) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia, 2) przeanalizować tekst, 3) dokonać korekty błędów, 4) sprawdzić poprawność wykonania zadania przez porównanie i przeanalizować efekt pracy w grupie. Zalecane metody nauczania uczenia się: ćwiczenie, dyskusja dydaktyczna. Środki dydaktyczne: tekst do korekty, Poradnik dla ucznia. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 17 6. EWALUACJA OSIGNIĆ UCZNIA Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego TEST 1 Test dwustopniowy do jednostki modułowej Prowadzenie dokumentacji stomatologicznej Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: zadania 1, 2, 4, 5, 6, 8, 9, 12, 14, 16, 17, 18, 19, 20, są z poziomu podstawowego, zadania 3, 7, 10, 11, 13, 15 są z poziomu ponadpodstawowego. Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt Za ka\dą prawidłową odpowiedz uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów. Proponuje się następujące normy wymagań uczeń otrzymuje następujące oceny szkolne: dopuszczający za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, dostateczny za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, dobry za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego, bardzo dobry za rozwiązanie 18 zadań, w tym, co najmniej 5 z poziomu ponadpodstawowego. Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. d, 3. d, 4. c, 5. b, 6. d, 7. c, 8. b, 9. d, 10. a, 11. b, 12. d, 13. a 14. b, 15. c, 16. d, 17. a, 18. d, 19. b, 20. c. Plan testu Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz 1 Wymienić cechy dokumentacji indywidualnej A P d 2 Określić zawartość dokumentu medycznego B P d 3 Określić cechy dokumentu medycznego D PP d 4 Wskazać zródła przepisów prawa A P c 5 Rozró\nić zakresy odpowiedzialności słu\bowej B P b 6 Rozró\nić rodzaje dokumentacji B P d 7 Określić podmiot dokumentacji zbiorczej C PP c Zidentyfikować pojęcie osoba udzielająca 8 A P b świadczeń medycznych 9 Rozpoznać elementy dokumentacji zewnętrznej B P d Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 18 10 Określić rodzaj dokumentu medycznego C PP a 11 Zanalizować zasadę gromadzenia dokumentacji D PP b 12 Zidentyfikować symbole formularzy A P d 13 Ocenić zakres stosowania przepisu D PP a 14 Rozró\nić rodzaje dokumentacji B P b 15 Zastosować zasadę porządkowania rejestru C PP c Określić sposób postępowania, gdy nie mo\na 16 B P d ustalić to\samości pacjenta 17 Zdefiniować dokumentację sprawozdawczą A P a Określić celowość prowadzenia dokumentacji 18 B P d sprawozdawczej Scharakteryzować formę prowadzenia rejestru 19 A P b świadczeń zdrowotnych 20 Wyjaśnić zasadę kompletności dokumentacji B P c Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 19 Przebieg testowania Instrukcja dla nauczyciela 1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej jednotygodniowym. 2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbli\ającym się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. Instrukcja dla ucznia 1. Przeczytaj uwa\nie instrukcję. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 4. Test zawiera 20 zadań. Do ka\dego zadania dołączone są 4 mo\liwe odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa. 5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce znak X. W przypadku pomyłki nale\y błędną odpowiedz zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedz prawidłową. 6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\ rozwiązanie zadania na pózniej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut. Powodzenia! Materiały dla ucznia: instrukcja, zestaw zadań testowych, karta odpowiedzi. ZESTAW ZADAC TESTOWYCH 1. Pełna dokumentacja indywidualna musi zawierać a) identyfikator zakładu i pacjenta. b) identyfikatory zakładu i pacjenta. c) historie choroby. d) identyfikatory zakładu, pacjenta, osoby udzielającej świadczeń oraz informacje medyczne dotyczące pacjenta. 2. Dokumentem medycznym jest dokument, który co najmniej zawiera a) oznaczenie pacjenta i datę sporządzenia. b) oznaczenie zakładu i pacjenta. c) datę i miejsce sporządzenia. d) oznaczenia pacjenta i zakładu, dane medyczne i datę sporządzenia. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 20 3. Dokument medyczny a) pozbawiony daty nie jest uznawany za wa\ny. b) pozbawiony identyfikatora zakładu nie jest uznawany za wa\ny. c) zawierający łącznie wszystkie wymagane dane jest wa\ny. d) zawierający tylko datę i historię choroby pacjenta jest wa\ny. 4. Pełne teksty ustaw i rozporządzeń są publikowane w a) gazetach codziennych. b) dziennikach lokalnych c) Dziennikach Ustaw. d) Dziennikach Sejmowych. 5. Do zakresu czynności słu\bowych higienistki stomatologicznej nale\y a) prowadzenie dokumentacji medycznej na wyłączną odpowiedzialność. b) prowadzenie dokumentacji medycznej na zlecenie i pod nadzorem lekarza. c) podpisywanie dokumentacji medycznej w imieniu lekarza. d) sporządzanie dokumentacji medycznej w imieniu lekarza. 6. Dokumentacja prowadzona dla poszczególnych osób to dokumentacja a) pomocnicza. b) zewnętrzna. c) sprawozdawcza. d) indywidualna. 7. Dokumentacja medyczna zbiorcza odnosi się do a) zakładu leczniczego. b) ogółu personelu zakładu. c) ogółu pacjentów korzystających ze świadczeń. d) wszystkich osób zamieszkujących daną jednostkę administracyjną. 8. Podpis osoby udzielającej świadczeń w poradni stomatologicznej to podpis a) kierownika zakładu. b) lekarza, higienistki lub asystentki stomatologicznej. c) pracownika rejestracji. d) osoby zatrudnionej w poradni. 9. Skierowania, opinie, recepty, zlecenia na zabiegi są częścią dokumentacji medycznej a) pomocniczej. b) wewnętrznej. c) Mz/ST. d) zewnętrznej. 10. Dla pacjenta zgłaszającego się do poradni po raz pierwszy zakłada się kartę a) pacjenta. b) zdrowia. c) pomocniczą. d) sprawozdawczą. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 21 11. Dokumenty włączone do dokumentacji wewnętrznej a) są usuwane po roku od dnia sporządzenia. b) nie mogą być usunięte. c) są usuwane, gdy przestaną być potrzebne. d) mogą być usunięte przy porządkowaniu kartotek. 12. Formularze dokumentów medycznych stomatologicznych mają symbol a) St./lek. b) M/stom. c) Mz/Dent. d) Mz/S.t. 13. Zgoda pacjenta na proponowane leczenie jest a) koniecznym wpisem w karcie choroby. b) czasami przydatna. c) niekonieczna. d) potrzebna dla celów statystycznych. 14. Ewidencja pacjentów i skorowidz to a) te same dokumenty. b) dokumenty ze sobą powiązane. c) nazwy kopert w kartotekach. d) ró\ne nazwy kart pacjentów. 15. Prowadząc ewidencję pacjentów w szkolnym gabinecie stomatologicznym najwygodniej jest zastosować porządek rejestru a) cyfrowy. b) terytorialny. c) alfabetyczny. d) środowiskowy. 16. Pacjent, którego to\samości nie mo\na ustalić a) nie mo\e być leczony. b) ma zało\oną kartę z oznaczeniem pacjenta NN. c) nie ma zało\onej karty, jest leczony. d) jest kierowany do NFZ. 17. Statystyczne opracowanie danych związanych z udzielanymi świadczeniami to a) dokumentacja sprawozdawcza. b) dokumentacja indywidualna. c) ewidencja świadczeń. d) ewidencja materiałowa. 18. Stomatologiczna dokumentacja sprawozdawcza a) nie ma związku z profilaktyką. b) jest wyłącznie dla potrzeb GUS. c) jest wyłącznie dla potrzeb NFZ. d) mo\e słu\yć do celów profilaktycznych. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 22 19. Rejestr świadczeń zdrowotnych a) mo\e być prowadzony w formie elektronicznej. b) musi być prowadzony w formie elektronicznej. c) jest prowadzony na dowolnym nośniku. d) nie musi być prowadzony. 20. Wymóg kompletności dokumentacji odnosi się do a) liczby stron. b) liczby wpisów dziennych. c) treści i liczby zapisów. d) liczby kartotek. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 23 KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko............................................................................... Prowadzenie dokumentacji stomatologicznej Zakreśl poprawną odpowiedz. Nr Odpowiedz Punkty zadania 1 a b c d 2 a b c d 3 a b c d 4 a b c d 5 a b c d 6 a b c d 7 a b c d 8 a b c d 9 a b c d 10 a b c d 11 a b c d 12 a b c d 13 a b c d 14 a b c d 15 a b c d 16 a b c d 17 a b c d 18 a b c d 19 a b c d 20 a b c d Razem: Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 24 TEST 2 Test dwustopniowy do jednostki modułowej Prowadzenie dokumentacji stomatologicznej . Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: zadania 3, 4, 5, 6, 8, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, są z poziomu podstawowego, zadania 1, 2, 7, 9, 11, są z poziomu ponadpodstawowego. Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt Za ka\dą prawidłową odpowiedz uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów. Proponuje się następujące normy wymagań uczeń otrzymuje następujące oceny szkolne: dopuszczający za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, dostateczny za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, dobry za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, bardzo dobry za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego. Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. a, 4. b, 5. d, 6. a, 7.c, 8. b, 9. a, 10. b, 11. a, 12. b, 13. a, 14. d, 15. a, 16. c, 17. b, 18. a, 19. b, 20. d. Plan testu Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz 1 Sklasyfikować dokumentację medyczną C PP b 2 Zastosować przepisy prawne C PP b 3 Rozró\nić identyfikatory B P a 4 Zdefiniować zasadę selektywności dostępu A P b Scharakteryzować sposób zabezpieczania 5 B P d dokumentacji elektronicznej 6 Podać zastosowanie podpisu elektronicznego A P a 7 Określić sposób zakładania karty pacjenta NN C PP c 8 Zidentyfikować zródło zasady poufności A P b Określić czas przechowywania dokumentacji 9 D PP a pacjenta Podać zasadę postępowania z dokumentacją 10 A P b indywidualną Zastosować przepis prawa dotyczący karty 11 C PP a pacjenta 12 Podać zasadę udostępniania dokumentacji A P b Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 25 13 Rozpoznać typy formularzy B P a 14 Określić zastosowanie formularza A P d 15 Zdefiniować pojęcie dokumentacja medyczna A P a 16 Zastosować ustawę B P c Określić zródło przepisów dla placówek 17 A P b medycznych MON 18 Określić zródła informacji prawnych A P a 19 Określić rodzaje dokumentacji B P b 20 Wskazać rodzaje dokumentacji B P d Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 26 Przebieg testowania Instrukcja dla nauczyciela 1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej jednotygodniowym. 2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbli\ającym się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. Instrukcja dla ucznia 1. Przeczytaj uwa\nie instrukcję. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 4. Test zawiera 20 zadań. Do ka\dego zadania dołączone są 4 mo\liwe odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa. 5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce znak X. W przypadku pomyłki nale\y błędną odpowiedz zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedz prawidłową. 6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\ rozwiązanie zadania na pózniej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut. Powodzenia! Materiały dla ucznia: instrukcja, zestaw zadań testowych, karta odpowiedzi. ZESTAW ZADAC TESTOWYCH 1. Zbiór dokumentów dotyczących 4 pacjentów nale\y do a) dokumentacji indywidualnej. b) dokumentacji zbiorczej. c) karty choroby. d) dokumentacji pomocniczej. 2. Dokumentacja wewnętrzna poradni a) jest udostępniana wszystkim na \ądanie. b) mo\e być udostępniona pacjentowi lub osobie upowa\nionej. c) nigdy nie mo\e być udostępniona. d) mo\e być udostępniona tylko Urzędowi Statystycznemu. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 27 3. Numer REGON jest częścią identyfikatora a) zakładu opieki zdrowotnej. b) pacjenta. c) osoby udzielajacej swiadczeń leczniczych. d) kierownika zakładu opieki zdrowotnej. 4. Zasada selektywności dostępu do dokumentacji medycznej wyra\a się w dostępności dla a) lekarzy. b) ściśle określonych osób. c) całego personelu medycznego placówki. d) osoby rejestrującej pacjentów. 5. Zabezpieczenie elektronicznej dokumentacji medycznej wymaga stosowania a) płyt CD dobrej jakości. b) znacznika czasu. c) certyfikatu. d) podpisu elektronicznego, certyfikatu i znacznika czasu. 6. Bezpieczny podpis elektroniczny i certyfikat kwalifikowany mo\e zastąpić a) podpis własnoręczny. b) pieczęć. c) identyfikatory. d) datę. 7. Karta pacjenta NN, któremu udzielono pomocy doraznej nale\y do kartoteki a) zewnętrznej. b) biernej. c) rejonów obcych. d) archiwum. 8. Poufność danych w dokumentacji medycznej a) zale\y od etyki zawodowej personelu. b) jest wymogiem prawnym. c) nie jest obowiązkowa. d) zale\y od regulaminu zakładu. 9. W roku 2010 dokumentacja pacjenta, który ostatni raz zgłosił się w roku 2002, będzie a) archiwizowana. b) zniszczona. c) uzupełniona. d) przekazana do NFZ. 10. Indywidualna dokumentacja medyczna zewnętrzna jest a) archiwizowana. b) wydawana pacjentowi. c) niszczona. d) udostepniana. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 28 11. Karta pacjenta leczonego na chorobę zakazną powinna być a) udostępniona SANEPID. b) udostępniona ka\dej osobie na \ądanie. c) zdezynfekowana. d) zniszczona. 12. Pacjentowi udostępnia się jego dokumentację a) zawsze w oryginale. b) w oryginale w określonej sytuacji. c) nigdy w oryginale. d) zawsze w postaci kopii i odpisów. 13. Karty Mz/St-10 i lOa są typowe dla a) poradni ortodontycznej. b) poradni stomatologicznej ogólnej. c) indywidualnego gabinetu stomatologicznego. d) du\ej poradni ogólnej. 14. Terminarz wizyt i zaleceń dla pacjentów poradni stomatologicznej wieku rozwojowego Mz/St-25, jest typowy dla a) oddziału chirurgii szczękowej. b) poradni profilaktyki chorób przyzębia. c) poradni stomatologicznej ogólnej. d) poradni stomatologii dziecięcej. 15. Dokumentem medycznym jest ka\dy a) wyodrębniony nośnik informacji zawierający określone dane. b) sporządzony przez lekarza. c) sporządzony przez higienistkę stomatologiczną. d) zawierający dane pacjenta. 16. Przepisy zawarte w Ustawie o zawodzie lekarza a) nie mają związku z prowadzeniem dokumentacji medycznej. b) mówią o prawie lekarza do prowadzenia dokumentacji. c) wskazują obowiązek i zakres prowadzenia dokumentacji medycznej. d) określają obowiązki słu\bowe higienistek i asystentek stomatologicznych. 17. Zakłady opieki zdrowotnej nale\ące do MON prowadzą dokumentację a) na zasadach określonych przez Ministra Zdrowia. b) na zasadach określonych przez Ministra Obrony Narodowej. c) dowolnie. d) zale\nie od typu jednostki wojskowej. 18. Pełne teksty aktualnych przepisów dotyczących dokumentacji medycznej mo\na znalezć w a) Dziennikach Ustaw i internetowych stronach gov.pl. b) archiwach zakładów opieki zdrowotnej. c) dokumentacji zewnętrznej poradni. d) regulaminie udzielania świadczeń zdrowotnych. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 29 19. Księgi, rejestry i kartoteki tworzą a) dokumentację indywidualną. b) dokumentację zbiorczą. c) dokumentację sprawozdawczą. d) dokumentację zewnętrzną . 20. Dokumenty medyczne dostarczone przez pacjenta włącza się do a) ewidencji pacjentów. b) zbiorczej dokumentacji. c) rejestru usług medycznych. d) indywidualnej dokumentacji. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 30 KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko............................................................................... Prowadzenie dokumentacji stomatologicznej Zakreśl poprawną odpowiedz. Nr Odpowiedz Punkty zadania 1 a b c d 2 a b c d 3 a b c d 4 a b c d 5 a b c d 6 a b c d 7 a b c d 8 a b c d 9 a b c d 10 a b c d 11 a b c d 12 a b c d 13 a b c d 14 a b c d 15 a b c d 16 a b c d 17 a b c d 18 a b c d 19 a b c d 20 a b c d Razem: Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 31 7. LITERATURA 1. Jańczuk Z.: Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych. PZWL, 2006 yródła internetowe 2. www.cokprm.gov.pl 3. www.mz.gov.pl Literatura metodyczna 1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym. Wydawnictwo ITeE, Radom 2001 2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999 3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie śak , Warszawa 2003 4. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE , Radom 2000 5. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Cz. I i II. Wydawnictwo ITeE, Radom 1999 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 32