Wymiana gazowa 10 Próbny egzamin maturalny z biologii poziom rozszerzony Poziom rozszerzony Zadanie 1. (3 pkt) yródło: CKE 11.2006 (PR), zad. 17. Zadanie 17. (3 pkt) Na rysunku przedstawiono przekrój przez głowę ryby. Strzałki oznaczają kierunek przepływu wody. Egzamin maturalny z biologii 3 Arkusz II Zadanie 33. (1 pkt) Rysunek przedstawia schemat budowy A i model A przestrzenny B pewnej struktury komórkowej, zbudowanej z dwóch podjednostek. a) Podaj nazwę procesu, który zachodzi w skrzelach. b) Podaj nazwy dwóch opisanych na rysunku elementów budowy, które usprawniają przebieg tego procesu w środowisku wodnym. B a) ................................................................................................................................................. b) ................................................................................................................................................. Podaj nazwę tej struktury oraz funkcję, jaką pełni ona w komórce. ................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. Zadanie 34. (1 pkt) Zadanie 18. (1 pkt) Zadanie 2. (1 pkt) yródło: CKE 01.2006 (PR), zad. 34. Na rysunkach przedstawiono stosunek powierzchni do objętości ciała u trzech ssaków. Rysunki przedstawiają mechanizm otwierania się i zamykania aparatów szparkowych Zwierzęta te żyją w tych samych warunkach środowiska. u roślin. Określ zależność między względną utratą ciepła przez powierzchnię ciała ssaków a stosunkiem powierzchni do objętości ciała. ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... Na podstawie analizy rysunków przedstaw zależność między stężeniem jonów K+ w komórkach szparkowych a ruchami szparek. ........................................................................... ........................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 35. (2 pkt) Cały transport gazów oddechowych dokonuje się przy ścisłym współdziałaniu składników 1 krwi. Opisz sposób transportu tlenu i dwutlenku węgla we krwi, uwzględniając postać, Egzamin maturalny z biologii 9 Poziom rozszerzony Zadanie 17. (1 pkt) Na rysunku przedstawiono schemat budowy serca człowieka. zastawki półksiężycowate 2 Egzamin maturalny z biologii Poziom rozszerzony przedsionek przedsionek lewy prawy Zadanie 3. (1 pkt) yródło: CKE 2007 (PR), zad. 1. zastawka przedsionkowo Zadanie 1. (1 pkt) W tabeli przedstawiono wyniki pomiarów ciśnienia parcjalnego komorowa lewa oraz gazów oddechowych prężność tych gazów w naczyniach włosowatych. zastawka przedsionkowo komora lewa komorowa prawa Ciśnienie Ciśnienie parcjalne w Prężność gazów komora prawa Gaz w naczyniach włosowatych płuc powietrzu powietrzu oddechowy atmosferycznym pęcherzykowym krew tętnicza krew żylna W tabeli przedstawiono trzy kolejne fazy pracy serca w czasie jednego cyklu. Tlen (O2) 160 mm Hg 100 mm Hg 95 mm Hg 40 mm Hg Dwutlenek węgla (CO2) 0,33 mm Hg 40 mm Hg 40 mm Hg 46 mm Hg Części serca Faza I Faza II Faza III Przedsionki skurcz rozkurcz rozkurcz Na podstawie powyższych danych zaznacz trafne wyjaśnienie mechanizmu przenikania Komory rozkurcz skurcz rozkurcz tlenu z powietrza pęcherzykowego do krwi oraz dwutlenku węgla z krwi do powietrza Zastawki przedsionkowo komorowe otwarte zamknięte otwarte pęcherzykowego. Zastawki półksiężycowate zamknięte otwarte zamknięte A. Na Występuje dyfuzja tych gazów zgodna informacji w tabeli przyporządkuj po podstawie schematu budowy serca oraz z gradientem ich ciśnień w powietrzu atmosferycznym i krwi. jednym z poniższych opisów kierunku przepływu krwi (A, B, C, D) do wyróżnionej fazy B. Ciśnienie parcjalne tych gazów w powietrzu pęcherzykowym jest inne niż ich prężność pracy serca (I, II, III). w naczyniach włosowatych. A. Nowa porcja krwi napływa do serca. C. Występuje korzystna różnica ciśnień obu gazów w powietrzu pęcherzykowym i we krwi, B. Krew z przedsionków napływa do komór. która pozwala na ich transport na zasadzie dyfuzji. C. Krew z komór przepływa do przedsionków. D. Prężność obu gazów oddechowych w naczyniach włosowatych płuc jest wyższa od ich D. Krew z komór wypływa z serca. ciśnienia parcjalnego w powietrzu atmosferycznym, co powoduje ich dyfuzję. Faza I ............ Faza II ............ Faza III ............ Zadanie 2. (1 pkt) Zadanie 4. (1 pkt) yródło: CKE 2009 (PR), zad. 18. Zadanie 18. (1 pkt) Na schemacie przedstawiono zasadę działania urządzenia do dializy (sztucznej nerki). Wymiana gazowa w płucach zachodzi na zasadzie dyfuzji. Niezależnie od wysokości nad cząsteczka białka poziomem morza zawartość tlenu w powietrzu jest taka sama (21%), zmienia się natomiast o o jego ciśnienie parcjalne. sole mineralne W tabeli przedstawiono wartości ciśnienia parcjalnego tlenu w naczyniach włosowatych płuc o o oraz w powietrzu atmosferycznym na różnych wysokościach n.p.m. erytrocyt o o Miejsce pomiaru Ciśnienie parcjalne O2 (kPa) drobnocząsteczkowe o Naczynia włosowate płuc 5,3 związki organiczne o Powietrze atmosferyczne na wysokości 0 m n.p.m. 21,3 Powietrze atmosferyczne na wysokości 8 tys. m n.p.m. 6,4 o o mocznikmechanizm wymiany Na podstawie powyższych informacji wyjaśnij, uwzględniając o o gazowej, dlaczego aby przebywać na wysokości 8 tys. m n.p.m., powinno się używać o o butli z tlenem. o o ....................................................................................................................................................... o ....................................................................................................................................................... błona PAYN DIALIZUJCY KREW półprzepuszczalna ....................................................................................................................................................... Na podstawie analizy schematu wyjaśnij, dlaczego nie wszystkie składniki znajdujące się Nr zadania 15. 16. 17. 18. Wypełnia Maks. liczba pkt we krwi przenikają do płynu dializującego. 2 1 1 1 egzaminator! Uzyskana liczba pkt ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Zadanie 3. (1 pkt) Podaj nazwę elementu nefronu, w którym zachodzi filtracja krwi. ................................................................................................................................................... 2 Egzamin maturalny z biologii 11 Poziom rozszerzony Zadanie 5. (1 pkt) yródło: CKE 2009 (PR), zad. 21. Zadanie 21. (1 pkt) Na schemacie przedstawiono zróżnicowanie powierzchni wymiany gazowej w układach oddechowych różnych kręgowców (płazy, gady, ssaki). Na podstawie schematu przedstaw tendencję ewolucyjną dotyczącą powierzchni wymiany gazowej u kręgowców. ....................................................................................................................................................... Zadanie 22. (3 pkt) Na schematach A i B przedstawiono sposób działania pewnego leku i jego wpływ na funkcjonowanie synapsy. A) stan przed zastosowaniem leku B) stan po zastosowaniu leku impuls impuls impuls Na podstawie analizy powyższych schematów opisz trzy kolejne następstwa działania przedstawionego leku. 1. ................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... 3. ................................................................................................................................................... Nr zadania 19. 20. 21. 22. Wypełnia Maks. liczba pkt 2 1 1 3 egzaminator! Uzyskana liczba pkt 3