Nobel 2000







initAd();



































  Biochemia
  Biotechnologia
  Fizjologia
  Genetyka
  Medycyna
  Mikrobiologia
  Inne








   Biologii komórki
   Biologii molekularnej
   Medycyny molekularnej
   Histologii
   Botaniki
  
Leksykon medyczny
   Testy








   Botanika
   Budowa komórki
   Ewolucja
   Genetyka
   Medycyna
   Terminologia
   Zoologia








   A 
   B 
   C 
   D 
   E 
   F 
   G
   H 
   I 
   J 
   K 
   L 
   Ł 
   M
   N 
   O 
   P 
   R 
   S 
   Ś 
   T
   U 
   W 
   Z 
   Ż 
  Cała lista 








   Apoptoza
   PDB
   Biochemia
   Biotechnologia
   Czasopisma
   Książki
   Uczelnie
   Uniwersytety
   Zdjęcia

















 O nas
           Tu jesteś:  
Biologia.pl

< Sygnały -
Inne













Nobel 2000

Na początku października cały świat dowiedział się, że tegoroczną nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny otrzymali Arvid Carlsson, Paul Greengard i Eric Kandel - naukowcy, którzy odkryli mechanizm przekazywania sygnałów pomiędzy komórkami układu nerwowego.

Miliony komórek nerwowych mózgu człowieka tworzą niezwykle skomplikowaną sieć neuronalną. Komórki tej sieci łączą się specjalnymi wypustkami w miejscach, które noszą nazwę synaps. Błony komórkowe neuronów tworzących synapsę są rozdzielone przez wąską szparkę - szczelinę synaptyczną. Pobudzona komórka nerwowa wydziela do szczeliny synaptycznej cząsteczki neuroprzekaźników, które łączą się z receptorami umieszczonymi w błonie drugiej komórki nerwowej i uruchamiają szlak przekazywania sygnału. W ten sposób neurony porozumiewają się ze sobą.

Zrozumienie mechanizmu przesyłania impulsów w układzie nerwowym ma ogromne znaczenie dla biologii i medycyny. Odkrycia trzech nowych laureatów Nobla pozwoliły naukowcom lepiej zrozumieć działanie mózgu i stworzyć nowe leki, które są z powodzeniem stosowane w terapii chorób neurologicznych i psychiatrycznych.

Arvid Carlsson
Arvid Carlsson (pracownik Wydziału Farmakologii uniwersytetu w Gothenburg) udowodnił, że dopamina jest ważnym neuroprzekaźnikiem wykorzystywanym przez niektóre komórki mózgu do przekazywania sygnałów w synapsach. Wcześniej uważano, że dopamina służy tylko do produkcji innego neuroprzekaźnika - noradrenaliny. Carlsson odkrył, że niektóre części mózgu (przede wszystkim pewne zwoje podstawne) są szczególnie bogate w dopaminę, chociaż nie wytwarzają dużo noradrenaliny, i stwierdził, że w tych miejscach to dopamina może być głównym przekaźnikiem synaptycznym. Żeby to udowodnić, podawał zwierzętom laboratoryjnym związek chemiczny, który wywołuje zaburzenia w magazynowaniu różnych neuroprzekaźników (między innymi dopaminy). Okazało się, że zwierzęta poddane działaniu tej substancji tracą zdolność do wykonywania spontanicznych ruchów. L-dopa (związek chemiczny, z którego w mózgu powstaje dopamina) przywracała tym zwierzętom prawidłowe funkcje ruchowe.

Carlsson pomyślał, że podobne objawy - zaburzenia ruchowe, sztywność i drżenie - występują u ludzi cierpiących na chorobę Parkinsona. Rzeczywiście, mózg ludzi chorych na Parkinsona zawiera mniej dopaminy w zwojach podstawnych, a podawanie L-dopy pozwala złagodzić objawy tej choroby.

Nieprawidłowy poziom dopaminy w mózgu albo złe działanie receptorów dopaminowych może też prowadzić do innych chorób. Leki blokujące receptory dopaminy są stosowane w terapii chorób psychicznych, między innymi schizofrenii.


Paul Greengard
Paul Greengard (Rockefeller University) odkrył, jak dopamina i inne neuroprzekaźniki działają na poziomie molekularnym. Udowodnił, że pobudzenie receptorów dopaminowych prowadzi do przyłączenia grup fosforanowych do różnych białek komórki, a to zmienia działanie neuronu. Na przykład poziom fosforylacji kanałów błonowych, które są umieszczone w błonie komórki nerwowej, kontroluje pobudliwość neuronu i jego gotowość do przekazywania sygnału.



Eric Kandel




Eric Kandel (Columbia University) wyjaśnił, jak przekazywanie sygnałów przez neurony prowadzi do zapamiętywania różnych informacji w układzie nerwowym. Kandel udowodnił, że pamięć krótkoterminowa wiąże się ze zwiększeniem fosforylacji kanałów błonowych neuronu zgodnie z mechanizmem opisanym przez Greengarda. Pamięć długoterminowa wynika ze zwiększenia poziomu drugich przekaźników (takich jak cAMP) w komórce nerwowej i pobudzenia aktywności różnych genów, czyli pewnej zmiany zestawu białek produkowanych przez komórkę. Taka zmiana aktywności genów prowadzi do modyfikacji działania synaps. Podanie substancji hamujących produkcję nowych białek w komórkach nie pozwala na wykształcenie się pamięci długoterminowej.

Zrozumienie mechanizmu kształtowania się pamięci w mózgu może pomóc naukowcom w odkryciu nowych leków, które mogłyby pomóc ludziom chorym na różne rodzaje zaburzeń pamięci.

Odkrycia Carlssona, Greengarda i Kandela pozwoliły nam lepiej zrozumieć ogólne zasady działania układu nerwowego, ale funkcjonowanie ludzkiego mózgu ciągle w dużym stopniu pozostaje tajemnicą. Badania laureatów nagrody Nobla to pierwszy krok na drodze do rozszyfrowania jednej z największych zagadek nauki - mechanizmu działania mózgu człowieka.

Wg informacji prasowej Karolinska Institutet.























CZWARTEK13 września 2001



Sponsor serwisu:











Jak szukać?
 
Znajdź






Zobacz także:




Leksykon medyczny



Kurs histologii






Wiedza i Życie 





Świat Nauki 





dlaczego.pl 





gimnazjum.pl 





liceum.pl 






mapaPolski.pl 






pilot.pl 
















Serwis nominowany do 'Złotej witryny' konkursu Webfestival 2001.

standard HTML 4.0Copyright © 1996 - 2001Prószyński i S-ka SAemail: [e-mail]