MULTIMETR CYFROWY
M-3900 #02908
INSTRUKCJA OBSA
UGI
!
OSTRZEśENIE
PRZED URUCHOMIENIEM PRZYRZ
DU ZAPOZNAJ SI
DOKA
ADNIE Z INSTRUKCJ
OBSA
UGI
Nie zastosowanie się do tego polecenia jak i do innych uwag zawartych w niniejszej instrukcji mo\
e
spowodować uszkodzenie lub zniszczenie przyrządu.
Instrukcja obsługi  multimetr cyfrowy M-3900
1. WPROWADZENIE
Instrukcja obsługi dostarcza informacji dotyczących bezpieczeństwa i sposobu
u\
ytkowania, parametrów technicznych oraz konserwacji multimetrów cyfrowych
M-3900.
Multimetry te mogą być stosowane do następujących pomiarów:
" pomiar napięcia stałego (DC) i przemiennego (AC);
" pomiar prądu stałego (DC) i przemiennego (AC);
" pomiar rezystancji;
" kontrola ciągłości obwodu (z sygnalizacją dz
więkową);
" test diod półprzewodnikowych;
" test tranzystorów;
2. INFORMACJE DOTYCZ
CE BEZPIECZEC
STWA UśYTKOWANIA
Prezentowany przyrząd pomiarowy został zaprojektowany w trosce o bezpieczeństwo
u\
ytkownika i zapewnia poprawną pracę pod warunkiem przestrzegania zaleceń
niniejszej instrukcji.
Przyrząd spełnia wymagania dyrektyw LVD 73/23/EEC i EMC 89/336/EEC oraz posiada
deklarację zgodności CE producenta.
Przed przystąpieniem do wykonywania pomiarów nale\
y zapoznać się z instrukcją
obsługi, ze wszystkimi symbolami znajdującymi się na przyrządach oraz z ich
znaczeniem.
W celu zapewnienia podstawowych wymogów bezpieczeństwa obsługi przyrządu
nale\
y zastosować się do poni\
szych zasad:
- Przyrząd nale\
y zabezpieczyć przed dostępem dzieci i osób niepowołanych.
- Je\
eli przyrząd zostanie przeniesiony z miejsca o ni\
szej temperaturze do
miejsca o wy\
szej temperaturze, wówczas wewnątrz przyrządu mo\
e się skroplić
para wodna uniemo\
liwiając jego prawidłowe funkcjonowanie i dlatego nale\
y
odczekać, a\
wilgoć odparuje.
- Przed przystąpieniem do konserwacji przyrządu i monta\
u elementów
wymienialnych przyrządu takich jak: baterie, bezpieczniki i inne, nale\
y
bezwzględnie odłączyć od przyrządu wszystkie przewody łączące z innymi
urządzeniami.
- Nie nale\
y przekraczać dopuszczalnych wartości pomiarowych mierzonej
wielkości nie tylko ze względu na błędy pomiaru i mo\
liwość uszkodzenia
przetworników pomiarowych, ale przede wszystkim ze względów
bezpieczeństwa u\
ytkownika.
- Zabrania się u\
ywania przyrządu w obszarach du\
ej wilgotności, zasolenia,
działania oparów toksycznych, łatwopalnych lub \
rących.
- Nie u\
ywać przyrządu przy widocznych uszkodzeniach lub, gdy przewody są
uszkodzone lub zu\
yte. Przewody pomiarowe nale\
y wymienić na nowe o takich
samych parametrach przekroju i izolacji, a przyrząd nale\
y oddać do
autoryzowanego serwisu.
- Przy pomiarach elektrycznych nie dotykać niewykorzystanych gniazd
i końcówek przyrządu.
- Jeśli wartość pomiaru jest nieznana, pomiar nale\
y rozpocząć od największego
zakresu pomiarowego.
- W celu zmiany wielkości mierzonej, przed przełączeniem przełącznika nale\
y
odłączyć końcówki pomiarowe.
- Nie mierzyć rezystancji obwodów znajdujących się pod napięciem.
- 2 -
Instrukcja obsługi  multimetr cyfrowy M-3900
- W przypadku pomiaru długich linii lub pojemności pomiar mo\
e być wykonany
dopiero po całkowitym rozładowaniu ładunku elektrostatycznego.
SYMBOLE I OZNACZENIA ZWI
ZANE Z BEZPIECZEC
STWEM UśYTKOWANIA
MULTIMETRU M-3900, ZNAJDUJ
CE SI
NA OBUDOWIE MIERNIKA:
OSTRZEśENIE: Przed uruchomieniem przyrządu lub wykonaniem
pomiaru nale\
y zapoznać się dokładnie z instrukcją obsługi. Nie
zastosowanie się do tego polecenia mo\
e spowodować uszkodzenie lub
zniszczenie multimetru.
Oznaczenie końcówek i wejść, na których mo\
e występować napięcie
o niebezpiecznej wartości.
Podwójna izolacja (II klasa bezpieczeństwa).
Zgodność z dyrektywą Unii Europejskiej
CE
3. SPECYFIKACJE
DOKA
ADNOŚĆ: ą (X1 % wartości wskazanej + X2 cyfr, działek elementarnych),
gwarantowana przez okres 1 roku, dla zakresu temperatur 23�C ą 5�C i wilgotności
względnej powietrza mniejszej od 70%.
3.1. POMIAR NAPI
CIA STAA
EGO (DC)
ZAKRES ROZDZIELCZOŚĆ DOKA
ADNOŚĆ
200mV 0,1mV ą(0,5% w.w. + 1C)
2V 1mV
20V 10mV
ą(0,8% w.w. + 1C)
200V 100mV
1000V 1V
Impedancja wejściowa: 10M&! dla wszystkich zakresów;
Ochrona przed przecią\
eniem: 220V napięcia przemiennego (wartość skuteczna) dla
zakresu 200mV, 1000V napięcia stałego lub 700V napięcia przemiennego (wartość
skuteczna) dla pozostałych zakresów.
3.2. POMIAR NAPI
CIA PRZEMIENNEGO (AC)
Wynik pomiaru podawany jest w wartościach skutecznych napięcia sinusoidalnego.
ZAKRES ROZDZIELCZOŚĆ DOKA
ADNOŚĆ
200mV 0,1mV ą(1,2% w.w. + 3C)
2V 1mV
20V 10mV ą(0,8% w.w. + 3C)
200V 100mV
700V 1V ą(1,2% w.w. + 3C)
Impedancja wejściowa: 10M&! dla wszystkich zakresów;
Zakres częstotliwości mierzonych napięć: 40...1000Hz;
Ochrona przed przecią\
eniem: 220V napięcia przemiennego (wartość skuteczna) dla
zakresu 200mV, 1000V napięcia stałego lub 700V napięcia przemiennego (wartość
skuteczna) dla pozostałych zakresów.
- 3 -
Instrukcja obsługi  multimetr cyfrowy M-3900
3.3. POMIAR PR
DU STAA
EGO (DC)
ZAKRES ROZDZIELCZOŚĆ DOKA
ADNOŚĆ
20�A 0,01�A ą(2,0% w.w. + 5C)
200�A 0,1�A
2mA ą(0,8% w.w. + 1C)
1�A
20mA
10�A
200mA
100�A
ą(1,2% w.w. + 1C)
2A 1mA
20A 10mA ą(2,0% w.w. + 5C)
Ochrona przed przecią\
eniem: bezpiecznik 2A / 250V (zakres 20A nie jest chroniony
bezpiecznikiem);
Maksymalny prąd wejściowy: 20A (nie dłu\
ej ni\
15s);
Spadek napięcia na mierniku: 200mV;
3.4. POMIAR PR
DU PRZEMIENNEGO (AC)
Wynik pomiaru podawany jest w wartościach skutecznych prądu sinusoidalnego.
ZAKRES ROZDZIELCZOŚĆ DOKA
ADNOŚĆ
20�A 0,01�A ą(3,0% w.w. + 7C)
200�A 0,1�A ą(1,8% w.w. + 3C)
2mA
1�A
ą(1,0% w.w. + 3C)
20mA
10�A
200mA
100�A
ą(1,8% w.w. + 3C)
2A 1mA
20A 10mA ą(3,0% w.w. + 7C)
Zakres częstotliwości mierzonych prądów: 40...1000Hz;
Ochrona przed przecią\
eniem: bezpiecznik 2A / 250V (zakres 20A nie jest chroniony
bezpiecznikiem);
Maksymalny prąd wejściowy: 20A (nie dłu\
ej ni\
15s);
Spadek napięcia na mierniku: 200mV;
3.5. POMIAR REZYSTANCJI
ZAKRES ROZDZIELCZOŚĆ DOKA
ADNOŚĆ
ą (0,8% w.w. + 3C)
200&! 0,1&!
2k&! 1&!
20k&! 10&!
ą (0,8% w.w. + 1C)
200k&! 100&!
2M&! 1k&!
ą (1,0% w.w. + 2C)
20M&! 10k&!
Ochrona przed przecią\
eniem: 220V napięcia przemiennego (wartość skuteczna) na
wszystkich zakresach (nie dłu\
ej ni\
15s);
Napięcie obwodu otwartego: <700mV;
3.6. TEST DIOD I KONTROLA CI
GA
OŚCI OBWODU
TEST DIOD PÓA
PRZEWODNIKOWYCH:
ROZDZIELCZOŚĆ PR
D TESTUJ
CY NAPI
CIE OBWODU
OTWARTEGO
1mV 1mA 2,8V
Wyświetlenie przybli\
onej wartości napięcia przewodzenia diody.
- 4 -
Instrukcja obsługi  multimetr cyfrowy M-3900
KONTROLA CI
GA
OŚCI:
ROZDZIELCZOŚĆ DZIAA
ANIE
Je\
eli rezystancja pomiędzy dwoma punktami obwodu jest
0,1&!
mniejsza ni\
70&!, będzie wówczas słyszalny brzęczek.
Napięcie obwodu otwartego: około 2,8V;
Ochrona przed przecią\
eniem: 220V napięcia stałego lub przemiennego (wartość
skuteczna);
3.7. TEST TRANZYSTORÓW
PR
D
FUNKCJA ZAKRES NAPI
CIE VCE
PODSTAWOWY
hFE 1�1000 10�A 2,8V
4. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA
Wyświetlacz : LCD 3 1/2 cyfry;
Maksymalna liczba wskazań : 1999;
Przetwornik pomiarowy : przetwornik A/C z podwójnym
całkowaniem;
Wskazanie polaryzacji : symbol "-" wyświetlany automatycznie;
Wskazanie przekroczenia zakresu
: wyświetlany symbol "1";
pomiarowego
Wskaz
nik stanu baterii (rozładowania)
: wyświetlany symbol  LO BAT lub
 BAT ;
Zakres temperatur : pracy: 0�C...40�C;
: przechowywania: -10�C& 50�C
Wymiary : szerokość: 88mm, długość: 172mm,
grubość: 36mm;
Cię\
ar : 340g (z baterią);
Typ baterii : bateria 9V, IEC 6F22 lub NEDA 1604;
Wyposa\
enie dodatkowe : instrukcja obsługi, przewody pomiarowe,
bateria, bezpiecznik;
- 5 -
Instrukcja obsługi  multimetr cyfrowy M-3900
5. WYKONANIE POMIARÓW
5.1. POMIAR NAPI
CIA STAA
EGO (DC)
1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do
wejścia "V/&!".
2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję
"DCV" (wybierając odpowiedni zakres pomiarowy).
3. Przewody pomiarowe przyłączyć równolegle do końców, zacisków itp., między
którymi mierzone jest napięcie.
4. Odczytać wskazanie przyrządu, dodatkowo wyświetlana jest biegunowość
przewodu czerwonego.
UWAGI:
1. Je\
eli nie jest znana wartość mierzonego napięcia, wymagane jest wybranie
najwy\
szego zakresu pomiarowego. Gdy podczas pomiaru, oka\
e się, \
e wartość
tego napięcia mieści się w mniejszym zakresie pomiarowym, mo\
na go zmniejszyć.
2. Symbol "1" na wyświetlaczu oznacza przekroczenie przez wartość mierzonego
napięcia wybranego aktualnie zakresu pomiarowego, nale\
y go wówczas
zwiększyć.
3. Pomiar napięć stałych wy\
szych ni\
1000V mo\
e spowodować uszkodzenie
przyrządu.
4. Przy pomiarach wysokich napięć nale\
y zachować szczególną ostro\
ność.
5.2. POMIAR NAPI
CIA PRZEMIENNEGO (AC)
1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do
wejścia "V/&!".
2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję "ACV"
(wybierając odpowiedni zakres pomiarowy).
3. Przewody pomiarowe przyłączyć równolegle do końców, zacisków itp, między
którymi mierzone jest napięcie.
4. Odczytać wskazanie przyrządu.
UWAGI:
1. Je\
eli nie jest znana wartość mierzonego napięcia, wymagane jest wybranie
najwy\
szego zakresu pomiarowego. Gdy podczas pomiaru, oka\
e się, \
e wartość
tego napięcia mieści się w mniejszym zakresie pomiarowym, mo\
na go zmniejszyć.
2. Symbol "1" na wyświetlaczu oznacza przekroczenie przez wartość mierzonego
napięcia wybranego aktualnie zakresu pomiarowego, nale\
y go wówczas
zwiększyć.
3. Pomiar napięć przemiennych wy\
szych ni\
700V (wartość skuteczna) mo\
e
spowodować uszkodzenie przyrządu.
4. Przy pomiarach wysokich napięć nale\
y zachować szczególną ostro\
ność.
5.3. POMIAR PR
DU STAA
EGO (DC)
1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do
gniazda wejściowego "A" dla prądów w zakresie do 2A. Przy prądach większych ni\

2A przewód czerwony nale\
y przyłączyć do wejścia "20A".
2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję  DCA
(wybierając odpowiedni zakres pomiarowy).
3. Przewody pomiarowe włączyć szeregowo do obwodu, w którym mierzony jest prąd.
4. Odczytać wskazanie przyrządu, dodatkowo wyświetlana jest biegunowość
przewodu czerwonego.
- 6 -
Instrukcja obsługi  multimetr cyfrowy M-3900
UWAGI:
1. Je\
eli nie jest znana wartość mierzonego prądu, wymagane jest wybranie
najwy\
szego zakresu pomiarowego. Gdy podczas pomiaru, oka\
e się, \
e wartość
tego prądu mieści się w mniejszym zakresie pomiarowym, mo\
na go zmniejszyć.
2. Symbol "1" na wyświetlaczu oznacza przekroczenie przez wartość mierzonego
prądu wybranego aktualnie zakresu pomiarowego, nale\
y go wówczas zwiększyć.
3. Maksymalna wartość prądu wejściowego wynosi, w zale\
ności od u\
ytego gniazda
wejściowego, 2A lub 20A. Przy zakresie pomiarowym 2A prąd o nadmiernej
wartości powoduje spalenie bezpiecznika, który nale\
y po uszkodzeniu wymienić.
Zakres prądowy 20A nie jest chroniony bezpiecznikiem. Pomiar prądów
o wartościach większych ni\
20A mo\
e spowodować uszkodzenie przyrządu.
4. Maksymalny spadek napięcia na mierniku przy pomiarze prądu stałego wynosi
200mV.
5.4. POMIAR PR
DU PRZEMIENNEGO (AC)
1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do
gniazda wejściowego "A" dla prądów w zakresie do 2A. Przy prądach większych ni\

2A przewód czerwony nale\
y przyłączyć do wejścia "20A".
2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję "ACA"
(wybierając odpowiedni zakres pomiarowy).
3. Przewody pomiarowe włączyć szeregowo do obwodu, w którym mierzony jest prąd.
4. Odczytać wskazanie przyrządu.
UWAGI:
1. Je\
eli nie jest znana wartość mierzonego prądu, wymagane jest wybranie
najwy\
szego zakresu pomiarowego. Gdy podczas pomiaru, oka\
e się, \
e wartość
tego prądu mieści się w mniejszym zakresie pomiarowym, mo\
na go zmniejszyć.
2. Symbol "1" na wyświetlaczu oznacza przekroczenie przez wartość mierzonego
prądu wybranego aktualnie zakresu pomiarowego, nale\
y go wówczas zwiększyć.
3. Maksymalna wartość prądu wejściowego wynosi, w zale\
ności od u\
ytego gniazda
wejściowego, 2A lub 20A. Przy zakresie pomiarowym 2A prąd o nadmiernej
wartości powoduje spalenie bezpiecznika, który nale\
y po uszkodzeniu wymienić.
Zakres prądowy 20A nie jest chroniony bezpiecznikiem. Pomiar prądów
o wartościach większych ni\
20A mo\
e spowodować uszkodzenie przyrządu.
4. Maksymalny spadek napięcia na mierniku przy pomiarze prądu przemiennego
wynosi 200mV.
5.5. POMIAR REZYSTANCJI
1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do
wejścia "V/&!" (przewód czerwony ma biegunowość dodatnią "+").
2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję
"OHM" (wybierając odpowiedni zakres pomiarowy).
3. Przewody pomiarowe przyłączyć do zacisków badanej rezystancji.
4. Odczytać wskazanie przyrządu.
- 7 -
Instrukcja obsługi  multimetr cyfrowy M-3900
UWAGI:
1. Symbol "1" na wyświetlaczu oznacza przekroczenie przez wartość mierzonej
rezystancji wybranego aktualnie zakresu pomiarowego, nale\
y go wówczas
zwiększyć. Je\
eli wartość mierzonej rezystancji jest większa, ni\
1M&!, multimetr
potrzebuje kilku sekund na ustabilizowanie się odczytu. Jest to zjawisko normalne
przy pomiarach rezystancji o du\
ych wartościach.
2. Gdy obwód pomiarowy rezystancji nie jest zamknięty (przerwa w obwodzie),
wyświetlony zostanie symbol "1".
3. Podczas badania rezystancji w układzie elektrycznym, nale\
y upewnić się, czy
odłączone jest w nim zasilanie, a kondensatory są całkowicie rozładowane.
4. Zakresy pomiarowe rezystancji w multimetrze są chronione przez termistor,
zapewniający ochronę przed przecią\
eniem - 220V napięcia przemiennego
(wartość skuteczna) na wszystkich zakresach (nie dłu\
ej ni\
15s).
5.6. BADANIE DIOD PÓA
PRZEWODNIKOWYCH
1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do
wejścia "V/&!" (przewód czerwony ma biegunowość dodatnią "+").
2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję testu
diod.
3. Przyłączyć przewody pomiarowe do końcówek badanej diody. Przewód czerwony
nale\
y połączyć z anodą, a przewód czarny - z katodą. Wyświetlona zostanie
wartość napięcia przewodzenia diody.
UWAGI:
1. Gdy obwód pomiarowy nie jest zamknięty (przerwa w obwodzie), wyświetlony
zostanie symbol "1".
2. Prąd testowy przy badaniu diody wynosi 1mA.
3. Multimetr wyświetla napięcie przewodzenia diody (wartość podawana jest w mV)
i "1" przy odwrotnym połączeniu diody.
5.7. KONTROLA CI
GA
OŚCI OBWODU
1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do
wejścia "V/&!".
2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję testu
ciągłości obwodu.
3. Połączyć przewody pomiarowe z dwoma punktami obwodu. Je\
eli rezystancja
pomiędzy tymi punktami jest mniejsza ni\
około 30&!, słyszalny będzie brzęczyk.
UWAGI:
1. Gdy obwód pomiarowy nie jest zamknięty (przerwa w obwodzie), wyświetlony
zostanie symbol "1".
2. Je\
eli testowany obwód znajduje się pod napięciem (nie mo\
e ono przekraczać
220V), słyszalny będzie brzęczyk. Aby nie uszkodzić multimetru, nale\
y w czasie
pomiaru odłączyć badany obwód od z
ródła napięcia.
Uwaga ta odnosi się tak\
e do badania diod półprzewodnikowych.
- 8 -
Instrukcja obsługi  multimetr cyfrowy M-3900
5.8. BADANIE TRANZYSTORÓW (POMIAR hFE)
1. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję  hFE .
2. Określić typ tranzystora (PNP lub NPN) i umieścić końcówki EMITERA, BAZY
i KOLEKTORA w odpowiednich otworach gniazda wejściowego testera
tranzystorów (3) na przedniej ściance przyrządu.
3. Wyświetlona zostanie przybli\
ona wartość hFE, przy prądzie bazy 10mA i napięciu
UCE = 2,8 V.
6. KONSERWACJA MULTIMETRU
Multimetr cyfrowy M-3900 jest precyzyjnym urządzeniem elektronicznym.
Aby pomiary wykonywane z jego u\
yciem przebiegały w sposób bezpieczny dla zdrowia
i \
ycia, a multimetr utrzymany były w dobrym stanie technicznym, nale\
y przestrzegać
następujących zasad:
" Nigdy nie mierzyć napięć stałych wy\
szych ni\
1000V i napięć przemiennych
wy\
szych ni\
700V (wartość skuteczna);
" Nigdy nie mierzyć rezystancji w układzie znajdującym się pod napięciem;
" Nigdy nie u\
ywać multimetru, gdy pokrywa baterii nie jest prawidłowo zamknięta.
" Nigdy nie u\
ywać multimetru, gdy przyrząd lub przewody pomiarowe wyglądają na
uszkodzone;
" Wymiana baterii lub bezpieczników mo\
e być wykonana tylko po odłączeniu
przewodów pomiarowych i wyłączeniu miernika (ustawienie włącznika / wyłącznika
multimetru (1) w pozycję "OFF").
6.1. WYMIANA BATERII
Wyczerpanie się baterii sygnalizowane jest symbolem "LO BAT" lub "BAT" po lewej
stronie wyświetlacza multimetru.
W celu wymiany baterii nale\
y zdjąć tylną część obudowy miernika, wyjąć zu\
ytą
baterię i zastąpić ją nową (zwracając szczególną uwagę na polaryzację). Multimetr
cyfrowy M-3900 zasilany jest baterią 9V typu NEDA 1604 lub 6F22.
6.2. WYMIANA BEZPIECZNIKA
Bezpiecznik rzadko wymaga wymiany; spalenie bezpiecznika na ogół jest wynikiem
błędu u\
ytkownika.
Do wymiany nale\
y u\
yć bezpiecznika o wymiarach i wartości (2A/250V) zgodnej
z oryginalnym. W celu wymiany bezpiecznika nale\
y zdjąć tylną część obudowy
miernika, wyjąć spalony bezpiecznik i zastąpić go nowym.
- 9 -
Instrukcja obsługi  multimetr cyfrowy M-3900
Pomimo doło\
enia wszelkich starań nie gwarantujemy, \
e publikowane w niniejszej instrukcji informacje
są wolne od błędów.
mk/03.06.2005 Atel Electronics www.atel.com.pl
- 10 -