fil przyj1

Przyjazo jako odmiana miłości
Wykład I
Sprawy organizacyjne
" Kontakt: i-andrzejuk@o2.pl
" Wymagania: treśd
wykładów
" Lektura pomocnicza do
egzaminu: I. Andrzejuk,
Filozofia przyjazni
Filozofia przyjazni 2
Literatura
" Arystoteles, Etyka nikomachejska, ks. 8 i 9
" Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologii,I-II, q. 26,
27, 28 oraz II-II, q. 23 46
" Św. Tomasz z Akwinu, Komentarz do Etyki
nikomachejskiej, ks. 8 i 9
" M. Gogacz: Człowiek i jego relacje oraz
Wprowadzenie do etyki chronienia osób,
" A. Andrzejuk, Filozofia moralna
Filozofia przyjazni 3
Plan wykładu
" Przyjazo w ujęciu
Arystotelesa
Związki przyjazni z miłością
i cnotą
" Miłośd w rozumieniu św.
Tomasza z Akwinu
Odmiany miłości
Przyjazo
Caritas
Filozofia przyjazni 4
Przyjazo i miłośd w ujęciu Arystotelesa
" Przyjazo jest wzajemną miłością i życzliwością
Wzajemnośd w obdarzaniu się miłością jest
warunkiem niezbędnym w przyjazni
" Kochad kogoś miłością przyjacielską oznacza:
chcied dla tej osoby dobra
" Miłośd jest raczej pewnym uczuciem, którym
obdarzają się nie tylko byty rozumne
" Przyjazo jest cnotą lub czymś z cnotą
związanym
Należy zatem przypuszczad, że przyjazo będzie
związana z dobrym działaniem człowieka
Filozofia przyjazni 5
Warunki przyjazni według Arystotelesa
" Osoby powiązane relacją
powinny byd wobec siebie
życzliwe
Przyjaciele życzą sobie wzajemnie
(bezinteresownie) dobra
" Taka postawa jest ich wyborem
przyjaciele zdają sobie sprawę z
charakteru i specyfiki swojej
relacji
" Przyjazo jest tym trwalsza i
prawdziwsza, czym bardziej
osoby nią powiązane zabiegają o
posiadanie cnót
Filozofia przyjazni 6
Powiązanie przyjazni z cnotą
" Przyjazo polega w większym stopniu na kochaniu,
aniżeli na byciu kochanym
Czynnośd kochania daje człowiekowi przyjemnośd i
zadowolenie (co jest typowe dla sprawności)
Przyjmowanie dowodów miłości jest raczej związane z
(powszechnym) ludzkim pragnieniem otrzymywania
pochwał, czy dowodów czci i uznania jest to postawa
bierna i nie ma nic wspólnego ze sprawnością
" Arystoteles charakteryzuje przyjazo jako wybór
rzeczy bezwzględnie dobrych oraz dających
przyjemnośd
Filozofia przyjazni 7
Rozbudowanie problematyki miłości
św. Tomasz z Akwinu
" Odmiany miłości są związane ze strukturą
bytów (miłośd na poziomie władz duszy)
Władze
duszy
Pożądanie Władze
naturalne intelektualne
Władze
zmysłowe
pożądawcze pożądawcze
Filozofia przyjazni 8
Rozbudowanie problematyki miłości
św. Tomasz z Akwinu c.d.
" Miłośd należy do
pożądawczej części
duszy człowieka.
" Pożądanie jest efektem
poznania (możemy
chcied tego, co
poznaliśmy)
" A zatem to rzecz ujęta w
naszym poznaniu jako
dobro będzie przyczyną
miłości
Filozofia przyjazni 9
Rodzaje miłości
Miłośd naturalna (connaturalitas) jako zareagowanie sfery
pożądania naturalnego na dobro
Byty są podobne do siebie w tym, że istnieją. Zachodzi spontanicznie,
jeszcze przed podjęciem decyzji, jest swoistą skłonnością bytu i
przejawia się we wszystkich odmianach jego pożądania
Miłośd uczuciowa (concupiscentia, concupiscibilitas) jako
zareagowanie sfery pożądania zmysłowego
Przedmiot miłości jest postrzegany jako dobro dla nas. W ramach reakcji
na ujęte na tym poziomie dobro pojawiają się takie uczucia jak:
upodobanie complacentia, żądza concupiscentia, zadowolenie
(przyjemnośd) delectatio
" Miłośd intelektualna, osobowa (dilectio) jako zareagowanie sfery
pożądania intelektualnego
Przedmiot miłości zostaje ujęty jako dobro samo w sobie takie ujęcie
jest możliwe dzięki intelektowi. Dopiero ten rodzaj relacji może
podlegad ocenie moralnej
Filozofia przyjazni 10
Przyjazo jako miłośd w wersji dilectio
" Jest relacją wiążącą dwie osoby
Relacja jest rozumiana jako odniesienie jednego do
drugiego (Arystoteles)
" Przyjazo jest wzajemnym miłowaniem z wyboru
" Z kolei wybór ten powinien byd poprzedzony
rozumowym rozpoznaniem
" Warunkiem nawiązania tej relacji jest realnośd
podmiotu i kresu
" Kolejnym warunkiem przyjazni jest wzajemnośd i
podobieostwo (przyjaciel traktowany jak swoiste
alter ego )
Filozofia przyjazni 11
Problem podobieostwa w miłości i
przyjazni
" Przedmiotem miłości od strony jej podmiotu
jest podobieostwo
" Zachodzi ono w dwóch wersjach:
1. Actus et actus wersja samowystarczalności
2. actus et potentia wersja dopełnienia
" Przyjazo realizuje się w pierwszej z
wymienionych wersji tej postaci miłości nie
towarzyszy żaden brak w postaci zła
Filozofia przyjazni 12
Caritas jako przyjazo człowieka z
Bogiem
Bóg - dawca dwojakich dóbr:
1. Dóbr związanych z naszą naturą
v� Do tej grupy należą wszystkie odmiany miłości osobowej (dilectio) i
tu wiążemy się z bliznimi i z Bogiem na poziomie miłości właściwej
naszej ludzkiej naturze.
2. Dóbr fundujących się na Jego łasce
v� Z kolei dzięki łasce Bożej możemy posiadad cnotę wlaną, jaką jest
miłośd nadprzyrodzona, za sprawą której także wiążemy się z Bogiem
i z ludzmi W tej miłości łaska łączy nas z Bogiem na zasadzie
upodabniania się do Darczyocy
" Istotę miłości caritas stanowi przyjazo człowieka z Bogiem oparta na
wspólnocie wiecznego szczęścia
" Miłośd caritas można również ujmowad jako cnotę.
" Zatem caritas jest cnotą, a jej przedmiotem jest przyjazo z Bogiem,
której celem jest Boża dobrod
Filozofia przyjazni 13
Elementy charakterystyczne dla
miłości caritas
" Jako niezbędne składniki do zaistnienia tej
odmiany miłości można wymienid za św.
Tomaszem następujące działania:
v�musimy daną osobę lubid,
v�musimy życzyd jej dobra,
v�niezbędna jest tu wzajemnośd,
v�przedmiot miłości musi byd dla nas szczególnie
cenny (od łac. carus drogi)
Filozofia przyjazni 14
Szczególna rola miłości caritas
" Miłośd ta jest podłożem cnót lub inaczej - jest korzeniem,
fundamentem innych cnót, które dzięki niej żyją i utrzymują
się
Bez caritas nie możemy posiadad innych cnót (w sensie ścisłym)
" Za sprawą tej miłości czynności innych cnót są
przyporządkowane ostatecznemu celowi i z tego powodu
caritas jest formą cnót.
" Caritas sama będąc cnotą - sprawia, że człowiek ją
posiadający staje się dobry i że jego postępowanie jest
dobre
" Miłością caritas ogarniamy zarówno Boga, bliznich jak i
siebie samych
Filozofia przyjazni 15
Wnioski
" Naturą przyjazni jest rozumne, wzajemne,
trwałe wiązanie się osób
" Powodem tej relacji jest realnośd zarówno
podmiotu jak i kresu
" Realnośd jest przejawem aktu istnienia
" Miłośd caritas jest przyjaznią łączącą człowieka
z Bogiem i zarazem miłością zdolną ogarnąd
inne osoby, właśnie ze względu na relację z
Bogiem
Filozofia przyjazni 16

Wyszukiwarka