pod redakcją Małgorzaty Celuch
Bhp w szkole
Bezpiecznie od momentu wejścia na teren szkoły
Wydanie II
Rok 2013
Bhp w szkole. Bezpiecznie od momentu wejścia na teren szkoły
Bhp
w szkole
Bezpiecznie od momentu wejścia
na teren szkoły
Bhp w szkole
Autorzy:
Małgorzata Celuch, Małgorzata Mądra-Janeda, Waldemar Krupa
Konsultacja:
Bożena Winczewska
Redakcja:
Katarzyna Giruć
Kierownik marketingu i sprzedaży:
Julita Lewandowska-Tomasiuk
Menedżer produktu:
Tomasz Chojecki
Projekt graficzny okładki:
Sylwia Tymkiewicz
Korekta
Zespół
Koordynator produkcji
Katarzyna Kopeć
Druk
MDruk
Skład i łamanie
Raster studio, Norbert Bogajczyk
ISBN 978-83-269-2088-2
Wydanie II
Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
Warszawa 2013
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
ul. A
otewska 9a, 03-918 Warszawa,
tel. [phone], faks 22 617 60 10, e-mail: [e-mail]
NIP: 526-19-92-256, KRS: 0000098264  SÄ…d rejonowy dla m.st. Warszawy
w Warszawie,
XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego,
Wysokość kapitału zakładowego 200.000 zł.
Publikacja  Bhp w szkole. Bezpiecznie od momentu wejścia na teren szkoły została przygotowana z zacho-
waniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy oraz doświadczenia jej twór-
ców. Zaproponowane w niej wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie
w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Opublikowane rozwią-
zania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z
powyższym autorzy, konsultanci oraz redakcja nie mogą ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowa-
nie zawartych w publikacji  Bhp w szkole. Bezpiecznie od momentu wejścia na teren szkoły wskazówek,
przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.
WST
P
Książka  Bhp w szkole. Bezpiecznie od momentu wejścia na teren szkoły
to zbiór praktycznych wskazówek niezbędnych do zapewnienia właściwego
stanu bhp w szkole.
Dyrektor szkoły odpowiada za bezpieczeństwo uczniów i pracowników
przebywających na jej terenie. Aby uniknąć wypadków albo konsekwencji,
gdy już do nich dojdzie, szkoła musi spełniać wszystkie wymogi bezpie-
czeństwa i higieny pracy. Realizacja tych obowiązków podlega regularnym
kontrolom zarówno zewnętrznym (kontrola budowlana, sanepid, PIP,
straż pożarna, kuratorium), jak i wewnętrznym.
W niniejszej książce dyrektor szkoły znajdzie nie tylko aktualne wytyczne
wynikające z przepisów prawa, ale również praktyczne wskazówki eksper-
tów, którzy na co dzień dokonują kontroli warunków bhp, jak również
przykłady z życia szkół.
Materiał obejmuje m.in. następujące zagadnienia: wytyczne bhp w bu-
dynku szkolnym, wytyczne bhp na terenie wokół szkoły, dyrektor jako
pracodawca  obowiązki bhp, przegląd obiektów należących do szkoły,
dokumentacja bhp w szkole, wypadki uczniów, ochrona przeciwpożarowa
w szkole.
Bhp w szkole
Spis treści
ROZDZIAA
1. BHP W BUDYNKU SZKOLNYM ........................................................ 9
1.1.. Wejście,.korytarz,.klatka.schodowa. ............................................................. 11
1.2.. Stołówka.i.kuchnia. ....................................................................................... 13
1.3.. Sale.lekcyjne.................................................................................................. 15
1.4.. Warsztaty,.stanowiska.praktycznej.nauki.zawodu......................................... 18
1.5.. Pracownia.chemiczna. .................................................................................. 21
1.6.. Sala.gimnastyczna. ........................................................................................ 24
1.7.. Pracownia.komputerowa. ............................................................................. 26
1.8.. Pomieszczenia.higienicznosanitarne. ............................................................ 28
1.9.. Inne.pomieszczenia. .toalety,.strych,.piwnica,.kotłownia. ........................... 29
ROZDZIAA
2. BHP WOKÓA
SZKOA
Y ..................................................................... 31
2.1.. Ogrodzenie.terenu.wokół.szkoły. .................................................................. 33
2.2.. Oświetlenie.terenu.wokół.szkoły. ................................................................. 34
2.3.. Drogi,.przejścia.na.terenie.szkoły. ................................................................. 36
2.4.. Prace.porządkowe.w.otoczeniu.szkoły. ......................................................... 39
2.5.. Boiska.sportowe. ........................................................................................... 39
2.6.. Zajęcia.sportowe.poza.budynkiem.szkoły. .................................................... 40
2.7.. Bezpieczeństwo.sprzętu.sportowego. ........................................................... 40
2.8.. Zapewnienie.dostępu.do.bieżącej.wody.w.szkole. ........................................ 40
2.9.. Monitorowanie.terenu.wokół.szkoły. ............................................................ 41
ROZDZIAA
3. DYREKTOR JAKO PRACODAWCA
 OBOWI
ZKI W ZAKRESIE BHP PRACOWNIKÓW OŚWIATY ................... 43
3.1.. Odpowiedzialność.dyrektora.szkoły. ............................................................. 45
3.1.1.. Zadania.dyrektora.w.zakresie.ochrony.zdrowia.
i.życia.pracowników ......................................................................... 46
3.1.2.. Obowiązki.w.zakresie.informowania.pracowników ......................... 47
3.1.3.. Zakres.obowiÄ…zkowych.konsultacji.z.pracownikami ........................ 48
3.1.4.. Konsekwencje.nieprzestrzegania.przepisów.bhp ............................. 48
3.2.. Szkolenie.pracowników.w.zakresie.bhp. ....................................................... 49
4
Spis treści
3.2.1.. Formy.szkoleń .................................................................................. 50
3.2.3.. Cele.szkoleń ...................................................................................... 50
3.2.4.. Rodzaje.szkoleń ................................................................................ 51
3.2.4.1.. Szkolenie.wstępne. ............................................................. 51
3.2.4.2.. Szkolenie.okresowe............................................................. 55
3.3.. Ochrona.kobiet.w.ciąży. ................................................................................ 57
3.3.1.. Rozwiązanie.umowy.w.okresie.ciąży ................................................ 57
3.3.2.. Ciąża.a.warunki.pracy ....................................................................... 58
3.4.. Ocena.i.dokumentacja.ryzyka.zawodowego.pracowników.szkoły. ............... 60
3.4.1.. Definicja.ryzyka.zawodowego.i.jego.ocena ...................................... 61
3.4.2.. ObowiÄ…zki.pracodawcy.zwiÄ…zane.z.ocenÄ….
ryzyka.zawodowego ......................................................................... 61
3.4.2.1.. Åšrodki.ochrony.indywidualnej. ........................................... 62
3.4.3.. Ocena.ryzyka.zawodowego.w.szkole ............................................... 62
3.4.3.1.. Częstotliwość.dokonywania.oceny.ryzyka.zawodowego. ... 65
3.5.. Pierwsza.pomoc.w.szkole. ............................................................................. 66
3.5.1.. Obowiązki.dyrektora.szkoły.w.zakresie.
udzielania.pierwszej.pomocy ........................................................... 66
3.5.2.. Zapoznanie.z.zasadami.udzielania.pierwszej.pomocy ...................... 68
3.5.3.. Wyznaczenie.osób.odpowiedzialnych.za.udzielanie.
pierwszej.pomocy.w.szkole .............................................................. 68
3.5.4.. Punkty.pierwszej.pomocy.w.szkole .................................................. 69
3.5.5.. Kara.za.nieudzielenie.pomocy .......................................................... 69
3.6.. Choroby.zawodowe.. ..................................................................................... 70
3.6.1.. Zgłoszenie.podejrzenia.choroby.zawodowej ................................... 70
3.6.2.. Wszczęcie.postępowania ................................................................. 70
3.6.3.. Wydanie.orzeczenia.o.chorobie.zawodowej .................................... 71
3.6.4.. Odwołanie.od.orzeczenia ................................................................. 72
3.6.5.. Stwierdzenie.choroby.zawodowej ................................................... 72
3.6.6.. Zapobieganie.chorobom.zawodowym ............................................. 73
3.6.7.. Stres.szkolny ..................................................................................... 75
3.7.. Badania.lekarskie.pracowników.szkoły. ........................................................ 75
3.7.1.. Wstępne.badania.lekarskie .............................................................. 76
3.7.2.. Okresowe.badania.lekarskie ............................................................ 77
5
Bhp w szkole
3.7.3.. Kontrolne.badania.lekarskie ............................................................. 77
3.7.4.. Skierowanie.na.badania ................................................................... 78
3.7.5.. Badania.w.godzinach.pracy .............................................................. 78
3.7.6.. Orzeczenie.lekarskie ......................................................................... 79
3.7.7.. Orzeczenie.niezdolności.do.pracy .................................................... 79
3.7.8.. Odwołanie.od.orzeczenia ................................................................. 80
3.7.9.. Badania.do.celów.sanitarno-epidemiologicznych ............................ 80
3.8.. Służba.bhp.w.szkole. ..................................................................................... 81
3.8.1.. Powołanie.służby.bhp ...................................................................... 81
3.8.2.. Zakres.działań.służby.bhp. ................................................................ 82
3.8.3.. Uprawnienia.pracowników.służby.bhp ............................................ 83
3.8.4.. Wymagania.kwalifikacyjne.pracowników.służby.bhp ...................... 85
3.9.. Warunki.higienicznosanitarne. ..................................................................... 86
3.10.. Wypadek.przy.pracy. ..................................................................................... 87
3.10.1..Postępowanie.po.wypadku.pracownika .......................................... 87
3.10.2..Wypadek.pracownika.w.warunkach.szkolnych ................................ 88
3.10.3..Skład.zespołu.powypadkowego ....................................................... 89
3.10.4..Postępowanie.zespołu.powypadkowego ......................................... 90
3.10.5..Protokół.powypadkowy ................................................................... 91
3.10.6..Rejestr.wypadków.przy.pracy .......................................................... 93
3.10.7..Wypadek.nauczyciela.oddelegowanego.do.pracy.
w.innej.szkole ................................................................................... 94
ROZDZIAA
4. PRZEGL
D OBIEKTÓW NALEŻ
CYCH DO SZKOA
Y ..................... 97
4.1.. Termin.i.częstotliwość.przeglądu.bhp. .......................................................... 99
4.1.1.. Obowiązki.i.odpowiedzialność.dyrektora.szkoły .............................. 99
4.2.. Skład.komisji.biorącej.udział.w.przeglądzie.bhp. ........................................ 100
4.3.. Wezwanie.z.urlopu.do.dokonania.przeglÄ…du. ............................................. 101
4.3.1.. Odwołanie.z.urlopu.pracownika.
niepedagogicznego ........................................................................ 101
4.3.2.. Odwołanie.z.urlopu.nauczyciela .................................................... 101
4.4.. .Konsekwencje.niewywiÄ…zania.siÄ™.
z.obowiÄ…zku.kontroli.bhp. ........................................................................... 102
4.5.. Zakres.przeglądu.obiektów.należących.do.szkoły. ...................................... 102
6
Spis treści
4.6.. Dokumentowanie.przeglÄ…du.bhp. ............................................................... 107
4.6.1.. Lista.kontrolna ................................................................................ 107
4.6.2.. Protokół.z.ustaleń.komisji .............................................................. 108
ROZDZIAA
5. DOKUMENTACJA BHP W SZKOLE .............................................. 109
5.1.. Statut.szkoły. .zapisy.dotyczące.bhp. ......................................................... 111
5.2.. Dokumentacja.szkolna.zwiÄ…zana.z.bhp. ...................................................... 111
ZAA

CZNIKI DO ROZDZIAA
U 5
Załącznik.nr.1.. Regulamin.bhp. .......................................................................... 115
Załącznik.nr.2.. Protokół.z.kontroli.stanu.bhp. .................................................... 118
Załącznik.nr.3.. Sprawozdanie.z.przeprowadzonej.próbnej.
ewakuacji. .......................................................................................... 122
Załącznik.nr.4... Wniosek.do.organu.prowadzącego.
o.wykonanie.barierek.zabezpieczajÄ…cych. .................................. 123
Załącznik.nr.5.. Rejestr.zachorowań.na.choroby.
zawodowe.i.podejrzeń.o.takie.choroby. .................................... 124
Załącznik.nr.6.. Rejestr.wydanych.zaświadczeń.o.odbyciu.
szkolenia..w.zakresie.bhp. .......................................................... 126
Załącznik.nr.7.. Protokół.kontroli.obiektów.należących.
do.szkoły..pod.kątem.zapewnienia.bezpiecznych.
i.higienicznych.warunków.korzystania.
z.tych.obiektów. ......................................................................... 128
Załącznik.nr.8.. Lista.kontrolna.przeglądu.obiektów.należących.
do.szkoły.pod.kątem.zapewnienia.bezpiecznych.
i.higienicznych.warunków.korzystania.
z.tych.obiektów. ......................................................................... 130
Załącznik.nr.9.. Regulamin.bezpiecznego.użytkowania.urządzeń.
i.sprzętu.sportowego. ................................................................ 133
Załącznik.nr.10.. Regulamin.boiska.szkolnego. ..................................................... 135
Załącznik.nr.11.. Regulamin.korzystania.ze.stołówki. ............................................ 137
Załącznik.nr.12.. Zasady.postępowania.w.razie.
zaistnienia.wypadku.w.szkole. ................................................... 138
Załącznik.nr.13.. Regulamin.pracowni.chemicznej................................................ 144
7
Bhp w szkole
Załącznik.nr.14.. Regulamin.sali.gimnastycznej..................................................... 147
Załącznik.nr.15.. Protokół.powypadkowy. ............................................................ 149
Załącznik.nr.16.. Rejestr.wypadków. ..................................................................... 153
Załącznik.nr.17.. Instrukcja.bezpieczeństwa.pożarowego. .................................... 154
Załącznik.nr.18.. Informacja.o.zagrożeniach.podczas.pracy.
dla.bezpieczeństwa.i.zdrowia.pracowników.
firm.zewnętrznych...................................................................... 158
ROZDZIAA
6. WYPADKI UCZNIÓW .................................................................... 161
6.1.. Zasady.postępowania.w.razie.wypadku.osoby.pozostającej.
pod.opieką.szkoły. ....................................................................................... 163
6.1.1.. Pierwsze.czynności.po.wypadku .................................................... 163
6.1.2.. Powołanie.zespołu.powypadkowego ............................................. 164
6.1.3.. Skład.zespołu.powypadkowego ..................................................... 164
6.1.4.. Protokół.powypadkowy.i.rejestr.wypadków .................................. 165
ROZDZIAA
7. OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA W SZKOLE ............................ 167
7.1.. Obowiązki.właściciela,.zarządcy.lub.użytkownika.obiektu.. ........................ 169
7.1.1.. Instrukcja.bezpieczeństwa.pożarowego ......................................... 171
7.1.2.. Ewakuacja.ze.szkoły. ....................................................................... 172
7.1.3.. Podręczny.sprzęt.gaśniczy .............................................................. 173
7.1.4.. Hydranty ......................................................................................... 174
7.2.. Oznakowanie.obiektu.i.impregnacje.ogniochronne. ................................... 175
7.3... Kontrola.spełniania.wymogów.przepisów.prawa.w.zakresie.ochrony.
przeciwpożarowej. ...................................................................................... 175
7.4.. Przyczyny.powstawania.pożarów. ............................................................... 177
7.5.. Kształtowanie.bezpiecznych.nawyków.i.zachowań.uczniów. ...................... 179
BHP W SZKOLE  SPRAWDZIAN WIEDZY ............................................................. 181
8
ROZDZIAA
1.
BHP W BUDYNKU SZKOLNYM
Dyrektor szkoły odpowiada za bezpieczne i higieniczne warunki na-
uki i pracy w pomieszczaniach szkolnych. Poniższy rozdział dotyczy
warunków, jakie należy zapewnić, aby uczniowie i pracownicy szkoły
byli bezpieczni od momentu wejścia do szkoły, do czasu, gdy opuszczą
jej mury.
W rozdziale m.in. wytyczne bhp dotyczÄ…ce:
Ż wejścia, korytarza, klatki schodowej,
Ż stołówki i kuchni,
Å» sal lekcyjnych,
Å» pracowni praktycznej nauki zawodu,
Å» pracowni chemicznej,
Å» sali gimnastycznej,
Å» pracowni komputerowej,
Ż poddasza, strychu, piwnicy, kotłowni,
Ż pomieszczeń higienicznosanitarnych.
Rozdział 1. Bhp w budynku szkolnym
1.1. Wejście, korytarz, klatka schodowa
Poniżej wymagania, jakie powinny spełniać: stan zewnętrzny budynku,
wejście do szkoły, korytarz i klatka schodowa.
1. Elewacja budynku nie powinna mieć ubytków i pęknięć. Należy rów-
nież sprawdzić stolarkę drzwiową i okienną oraz stan pokrycia dachu
i kominów. Pokrycie dachowe powinno być nieuszkodzone i nie mieć
przecieków. Stan gzymsów, balkonów i rynien nie może stwarzać
zagrożenia oberwania się.
2. Wejście do budynku powinno być łatwe do zlokalizowania. Jeśli jest
kilka wejść, główne powinno być oznakowane. Jeżeli w szkole jest
osobne wejście dla uczniów, w tym miejscu powinna znajdować się por-
tiernia, a nauczyciele powinni pełnić dyżury. Dyrektor musi sprawo-
wać kontrolę nad uczniami wchodzącymi i wychodzącymi ze szkoły.
3. Drzwi wejściowe do szkoły muszą spełniać wymagania techniczne
dla budynków, otwierać się na zewnątrz budynku. Wejścia z zewnątrz
do budynku przewidziane do stałego użytkowania, należy chronić
przed nadmiernym dopływem chłodnego powietrza. W tym celu
należy zastosować rozwiązania nieutrudniające ruch.
4. Jeśli drzwi są szklane, tafle szklane muszą być wykonane z nietłukącego
się szkła lub innego twałego materiału. W przypadku przezroczystych
tafli szklanych należy je oznakować białymi poprzecznymi pasami.
5. W wejściu do szkoły nie powinny znajdować się wycieraczki przemiesz-
czające się w wyniku stąpnięcia na nie butami.
6. Obiekt szkolny powinien być jak najlepiej dostosowany dla osób nie-
pełnosprawnych (szerokość wejść, podjazdy na schodach, ergonomicz-
ne stanowiska pracy).
7. Jeśli w szkole występują miejsca niebezpieczne, powinny być ozna-
kowane i zabezpieczone. Również pomieszczenia, do których zabra-
nia się wstępu osobom nieupoważnionym, powinny być oznakowane
i zabezpieczone.
8. Wszyskie miejsca w szkole powinny być oznakowane widocznymi
znakami lub barwami bezpieczeństwa. Głównym zadaniem znaków
i barw bezpieczeństwa jest informowanie pracowników i uczniów
11
Bhp w szkole
o zagrożeniach. Dyrektor szkoły rozmieszcza tablice ostrzegawcze,
a inspektor bhp kontroluje jakość ich wykonania. Aby prawidłowo roz-
mieścić tablice:
z przed zastosowaniem znaków i barw bezpieczeństwa w konkret-
nym miejscu należy dokonać analizy oceny ryzyka zawodowego
i zastosować wszelkie możliwe środki eliminujące to ryzyko. Tam,
gdzie nie można zlikwidować zagrożenia, stosuje się znaki bezpie-
czeństwa  tymczasowe lub stałe,
z liczba i umiejscowienie znaków bezpieczeństwa powinna być uza-
leżniona od wielkości terenu, na którym są zastosowane, oraz od
rodzaju i poziomu występujących zagrożeń,
z znaki zakazu, nakazu, ostrzegawcze, ewakuacyjne i informacyjne
powinny być stosowane jako znaki stałe,
z wszystkie stosowane znaki i sygnały bezpieczeństwa muszą być
czytelne, widoczne i słyszalne (jeżeli w szkole stosuje się sygnały
dz
więkowe). Żeby to osiągnąć:
nie umieszcza się zbyt wielu znaków obok siebie,
nie stosuje się jednocześnie obok siebie 2 podobnych znaków
lub sygnałów, ponieważ łatwo je pomylić,
stosuje się odpowiednie wzory znaków,
należy dbać o właściwy stan techniczny znaków i sygnałów,
dostosowuje się wielkość znaków do możliwości percepcyjnych
pracowników i uczniów.
Dyrektor szkoły, realizując polecenie inspektora pra-
cy, umieścił instrukcje, wymalowane na blachach,
tuż nad maszynami. Pracownicy stale kaleczyli o te
blachy głowę. Należy zatem pamiętać, by nie umieszczać
instrukcji w miejscach, które będą zwiększały zagrożenia.
Do tworzenia instrukcji dyrektor szkoły może zobowiązać
specjalistę ds. bhp zatrudnionego w szkole lub zatrudnić
specjalistÄ™ z zewnÄ…trz.
12
Rozdział 1. Bhp w budynku szkolnym
9. Podłogi korytarzy muszą być równe, nieśliskie, o szerokości zapewnia-
jącej bezpieczną komunikację. Nie wolno stosować żadnych nabłysz-
czających i dających poślizg past.
10. W miejscach ogólnie dostępnych i widocznych, np. na korytarzach szkol-
nych, na tablicach ogłoszeń powinien wisieć regulamin postępowania
w razie wypadku. Można nadać mu formę skróconą graficzną dosto-
sowaną do wieku uczniów, możliwości percepcyjnej uczniów niepełno-
sprawnych. Pracownikom szkoły należy podać formę pełną i skróconą.
Należy poinformować ich o treści takiego regulaminu również w czasie
szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
11. Stopnie schodów w szkole powinny być równe i szorstkie, posiadać porę-
cze z zabezpieczeniami przed ewentualnym zsuwaniem siÄ™ po nich.
12. Otwartą przestrzeń pomiędzy biegami schodów zabezpiecza się siatką lub
w inny skuteczny sposób. Wysokość i wypełnienie płaszczyzn pionowych
powinny zapewniać skuteczną ochronę przed wypadnięciem osób. Balu-
strady przy schodach nie powinny mieć ostro zakończonych elementów.
13. Chodniki na schodach muszą być zamocowane uchwytami, tak by się
nie przesuwały.
1.2. Stołówka i kuchnia
Poniżej warunki, jakie należy zapewnić uczniom w pomieszczeniach, gdzie
przygotowuje się i spożywa posiłki.
1. Stołówka i kuchnia powinny być utrzymane w czystości i w stanie pełnej
sprawności technicznej zapewniającej bezpieczne używanie. Drzwi do
pomieszczenia kuchennego nie powinny mieć progów.
2. Gorące posiłki muszą być spożywane wyłącznie w jadalni/stołówce
lub innych pomieszczeniach wydzielonych do tego celu.
Gorące posiłki tylko w wyznaczonym miejscu
Jeżeli w szkole nie ma stołówki (jadalni zaprojektowa-
nych w tym celu) należy wydzielić inne pomieszczenie
13
Bhp w szkole
i zorganizować tam spożywanie gorących posiłków. Jeżeli w szkole
nie ma takiego pomieszczenia, nie można wydawać gorących
posiłków.
3. Dyrektor szkoły może opracować regulamin korzystania ze stołówki/
jadalni szkolnej, z pomocą uczniów i ich wychowawców. Uczniowie
będą odbywać zapoznawcze i przypominające lekcje bezpieczeństwa
szkolnego w dniu rozpoczęcia zajęć i po każdych dłuższych feriach.
Warto dopilnować, by zostało to odnotowane w dokumentacji szkolnej
 dziennikach lekcyjnych.
Do stołówki/jadalni szkolnej, podczas wydawania po-
siłków uczniom klas I IV, wbiegło kilku uczniów klasy
VI, którym wychowawca wydał zgodę na wcześniejsze
spożycie obiadu w związku z zaplanowanymi próbami do or-
ganizowanej przez szkołę uroczystości. Jeden z chłopców
potrącił młodsze dziecko, które poślizgnęło się na wylanej
zupie, przewróciło i uderzając o kant stołu, doznało urazu
głowy. Rana wymagała szycia. Dyrektora od odpowiedzial-
ności uchroniłby zapis w regulaminie korzystania ze stołówki
i regularne zaznajamianie uczniów z zasadami bezpieczeń-
stwa w stołówce. Przede wszystkim jednak, by zapewnić
dzieciom bezpieczeństwo, powinien wyznaczyć dyżurnych
nauczycieli, np. wychowawców świetlicy, którzy nadzorują
ruch uczniów w stołówce.
4. Kuchnię szkolną należy wyposażyć w apteczkę pierwszej pomocy
i instrukcjÄ™ udzielania tej pomocy.
14
Rozdział 1. Bhp w budynku szkolnym
1.3. Sale lekcyjne
Poniżej wymagania bhp, jakie powinny spełniać sale lekcyjne w szkole.
1. We wszystkich pomieszczeniach należy zapewnić właściwe oświetlenie,
wentylacjÄ™ i ogrzewanie.
2. Właściwe natężenie oświetlenia należy potwierdzić badaniami wyko-
nywanymi przez upoważnione laboratoria.
3. Należy sprawdzać drożność wentylacji grawitacyjnej przy okazji prze-
glądów kominiarskich.
4. Jeżeli w szkole jest klimatyzacja, należy ją konserwować, a w pomiesz-
czeniach badać stężenie substancji i gazów.
Należy pamiętać o przeprowadzaniu pomiarów
W ocenie ryzyka zawodowego należy sprawdzić, jakie czynniki
uciążliwe i szkodliwe dla środowiska pracy zostały tam wy-
mienione, i zwrócić się do inspektora sanitarnego o wydanie decyzji
o częstotliwości przeprowadzania pomiarów środowiska pracy.
5. Pomieszczenia lekcyjne należy wietrzyć w czasie każdej przerwy,
a w razie potrzeby także w czasie zajęć.
6. Skuteczność ogrzewania należy sprawdzać, mierząc temperaturę
i wilgotność w pomieszczeniach nauki. Na grzejnikach centralnego
ogrzewania należy umieszczać osłony, ochraniające od bezpośrednie-
go kontaktu z elementem grzejnym.
7. W pomieszczeniach, w których odbywają się zajęcia, temperatura
powinna wynosić, conajmniej 18°C. JeÅ›li temperatura jest niższa,
należy zawiesić zajęcia na czas potrzebny do uzyskania właściwej
temperatury oraz powiadamić o tym organ prowadzący szkołę.
8. Za zgodą organu prowadzącego można również zawiesić w szkole zaję-
cia, gdy:
z temperatura zewnętrzna mierzona o godzinie 21.00, w dwóch kolejnych
dniach, poprzedzajÄ…cych zawieszenie zajęć, wynosi  15°C lub jest niższa,
15
Bhp w szkole
z wystąpiły na danym terenie zdarzenia, które mogą zagrozić zdro-
wiu uczniów (powódz
, duże opady śniegu powodujące zaspy).
Od 1 września 2011 r. organ prowadzący szkołę może
zawiesić zajęcia na czas oznaczony, w przypadku gdy na
danym terenie może wystąpić zagrożenie bezpieczeństwa
uczniów związane z utrudnieniem w:
1) dotarciu ucznia do szkoły lub powrotem z niej bądz

2) organizacji zajęć w szkole
w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich lub
międzynarodowych.
9. Kupując jakikolwiek sprzęt do szkoły, należy sprawdzić, czy ma on
odpowiednie atesty i certyfikaty.
W pewnej klasie doszło do zatrucia farbą pokrywającą
blaty ławek. Okazało się, że farba zawierała ołów. Dyrektor
poniósł odpowiedzialność karną za to zatrucie, ponieważ
sala powinna być wyposażona wyłącznie w ławki z atestami.
Dla zdrowia, szczególnie dzieci, bardzo ważne jest, aby meble miały od-
powiednie atesty i właściwą ergonomię określoną przepisami. Prawidłowo
dobrane dla każdego ucznia: ławka szkolna i krzesło, w których spędza
wiele godzin dziennie, mogą mieć duży wpływ na kształtowanie jego
prawidłowej postawy ciała, nie powinny powodować ani pogłębiać wad
postawy czy też zmęczenia. Wymiary tych podstawowych mebli szkolnych
powinny być dostosowane do wzrostu i proporcji ciała ucznia.
Wymagania prawidłowego wyposażenia w meble pracowni szkolnych
określa Polska Norma:
16
Rozdział 1. Bhp w budynku szkolnym
z PN EN 1729 1:2007 Meble. Krzesła i stoły dla instytucji edukacyj-
nych. Część 1: Wymiary funkcjonalne.
z PN EN 1729 2:2007 Meble. Krzesła i stoły dla instytucji edukacyj-
nych. Część 2: Wymagania bezpieczeństwa i metody badań.
Normy te obowiÄ…zujÄ… od 2007 r. i w stosunku do obowiÄ…zujÄ…cych wczeÅ›-
niej powiększona została liczba rozmiarów krzeseł i ławek z sześciu (od
1 do 6) aż do ośmiu: od 0 do 7. Dzięki temu jest jeszcze więcej możliwości
dostosowania rozmiarów mebli do budowy dziecka.
Norma przewiduje osiem rozmiarów mebli ponumerowanych od 0 do 7,
każdemu z nich odpowiada określony wzrost ucznia. Numerom zestawów
szkolnych odpowiadajÄ… kody kolorystyczne. Podstawowe informacje o nume-
rach mebli, odpowiadającej im kolorystyce oraz wzroście dzieci, dla których
są przewidziane, przedstawia poniższa tabela.
ROZMIAR
STOA
U DLA ZAKRESU WZROSTU
KOD KOLORU
I KRZESA
A (bez butów)
NR
0 BIAA
Y od 800 do 950
I POMARAC
CZOWY od 930 do 1160
II FIOLETOWY od 1080 do 1210
III ŻÓA
TY od 1190 do 1420
IV CZERWONY od 1330 do 1590
V ZIELONY od 1460 do 1765
VI NIEBIESKI od 1590 do 1880
VII BR
ZOWY od 1740 do 2070
17
Bhp w szkole
1.4. Warsztaty, stanowiska praktycznej nauki
zawodu
Poniżej warunki bhp, jakie należy zapewnić w warsztatach i na stanowi-
skach praktycznej nauki zawodu, oraz wskazówki, do czego zobowiązać
nauczycieli.
1. Dyrektor szkoły zobowiązuje nauczycieli, by zapoznali uczniów z zasa-
dami i metodami pracy zapewniającymi bezpieczeństwo przy wyko-
nywaniu czynności na stanowisku roboczym. Nauczyciele muszą
to zrobić przed dopuszczeniem uczniów do zajęć przy maszynach
i innych urzÄ…dzeniach technicznych.
Przed zajęciami należy sprawdzić stan urządzeń.
Zajęcia rozpocząć można dopiero po sprawdzeniu i upew-
nieniu się przez prowadzącego zajęcia, że stan:
z maszyn i innych urządzeń technicznych,
z instalacji elektrycznej,
z narzędzi pracy, a także
z inne warunki środowiska pracy
nie stwarza zagrożeń dla bezpieczeństwa uczniów.
2. Maszyny i inne urządzenia techniczne, w które wyposażone są war-
sztaty, należy utzymywać w stanie zapewniającym pełną sprawność
działania oraz bezpieczeństwo pracy i nauki. Trzeba przy tym pamię-
tać o niedopuszczalności wyposażania stanowisk pracy w maszyny
i urządzenia niespełniajace wymagań dotyczących oceny zgodności
określonych w odrębnych przepisach (art. 217 Kodeksu pracy).
3. Wszystkie urządzenia techniczne muszą być wyposażone w zabezpie-
czenia chroniÄ…ce przed:
z urazami,
z działaniem substancji szkodliwych dla zdrowia,
18