ZARZDZANIE KAPITAAEM OBROTOWYM Cel krótkookresowy przedsiębiorstwa utrzymanie płynności finansowej 1 KATEGORIE PAYNNOŚCI FINANSOWEJ łatwość zamiany aktywów na gotówkę zdolność do regulowania zobowiązań PAYNNOŚĆ FINANSOWA FIRMY To zdolność firmy do regulowania zobowiązań w wyznaczonym terminie. Płynność finansową osiąga się zachowując właściwe relacje pomiędzy aktywami bieżącymi i zobowiązaniami bieżącymi - czyli poprzez utrzymanie bezpiecznego poziomu kapitału obrotowego netto. 2 KAPITAA OBROTOWY NETTO Wartościowa różnica między aktywami bieżącymi i zobowiązaniami bieżącymi. Inne poza zobowiązaniami bieżącymi zródła finansowania aktywów bieżących CELE ZARZDZANIA KON zapewnienie utrzymania płynności finansowej firmy minimalizacja kosztów 3 Cykl kapitału obrotowego (operacyjny) OUZ OSN ORZ CKG Okres utrzymywania zapasów + okres spływu należności okres regulowania zobowiązań = cykl konwersji gotówki Przykład firma Why jest czołowym amerykańskim producentem akumulatorów samochodowych, produkuje dziennie 1500 akumulatorów, dla których koszt materiałów i robocizny wynosi 6 USD za sztukę, przerobienie surowców na gotowy akumulator zajmuje firmie 22 dni, firma Why pozwala klientom na uiszczanie zapłaty za akumulatory w ciągu 40 dni, firma generalnie płaci dostawcom w ciągu 30 dni. 4 Ile wynosi cykl konwersji gotówki dla firmy Why ? 22 + 40 30 = 32 dni Ile wynosi zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto, jaki firma musi finansować w stanie równowagi, w którym to produkuje 1500 akumulatorów dziennie? 1500 x 6 x 32 = 288 000 USD ZARZDZANIE ZAPASAMI Zapasy są składnikami majątku stanowiącymi surowce, materiały, produkcję w toku, półfabrykaty, wyroby oraz towary. 5 FUNKCJE ZAPASÓW W przypadku ZAPASÓW MATERIAAÓW: Ułatwiają planowanie produkcji Zmniejszają ryzyko związane ze zmianami cen materiałów Chronią przed ryzykiem braku podaży materiałów Umożliwiają prowadzenie polityki uzyskiwania rabatu za jednorazowy zakup FUNKCJE ZAPASÓW W przypadku ZAPASÓW PRODUKCJI W TOKU: Zapewniają płynność produkcji poprzez utworzenie zapasu buforowego produktów przesuwanych z jednego procesu do drugiego W przypadku ZAPASÓW WYROBÓW GOTOWYCH: Zmniejszają ryzyko braku możliwości sprzedaży przy wahaniach popytu Stabilizują produkcję, zmniejszając koszty spowodowane zmianą rodzaju produkowanego dobra 6 ZARZDZANIE ZAPASAMI Cel: zapewnienie zapasów w wielkości niezbędnej do prowadzenia działalności przy najmniejszych możliwych kosztach. KLASYFIKACJA KOSZTÓW ZAPASÓW Koszty utrzymania zapasów (holding cost) 1. zmieniające się wprost proporcjonalnie do wielkości zapasów: a. koszty finansowania zapasów (koszt utraconych korzyści) b. koszty magazynowania c. ubezpieczenia 2. zmieniające się nieliniowo w stosunku do średniego okresu magazynowania a. zepsucia zapasów b. starzenia się zapasów 7 KLASYFIKACJA KOSZTÓW ZAPASÓW II. Koszty zamawiania (ordering cost) koszty dostawy, rozładunku opłaty pocztowe, telefoniczne III. Koszty braku zapasów (stockout cost) utrata zysku na sprzedaży, trwała utrata klienta dodatkowe koszty związane z koniecznością natychmiastowego zakupu dodatkowe koszty spowodowane zatrzymaniem procesu produkcji S roczne zużycie zapasów = roczna wielkość sprzedaży C koszty utrzymania zapasów wyrażone w procentach wartości średniego poziomu zapasu w skali okresu (koszty finansowania, ubezpieczenia, magazynowania) P cena jednostkowa zapasów F stały koszt złożenia jednego zamówienia Q wielkość zamówienia 8 Koszty utrzymania zapasów Q TCC = CP 2 Koszty utrzymania zapasów z MB Q TCC = (MB+ )CP 2 9 Koszty zamawiania zapasów S TOC = F Q Całkowite koszty zapasów TIC = TOC + TCC 10 MODEL EKONOMICZNEJ PARTII DOSTAW EOQ(Economic Order Quantity) Założenia: zapotrzebowanie i zużycie zapasów jest stałe w rozpatrywanym okresie istnieją dwa rodzaje kosztów: utrzymania zapasów zmieniające się wprost proporcjonalnie do wielkości zapasów (jednostkowe koszty utrzymania zapasów są stałe), oraz zamawiania zmieniające się wprost proporcjonalnie do liczby zamówień (koszty realizacji jednego zamówienia są stałe) cena jednostkowa zapasów jest stała (nie uwzględnia się możliwego rabatu za ilość) nie występuje ryzyko niezrealizowania dostawy (nie występują koszty braku zapasów) niezależnie od tego jak długo zapasy przebywają w magazynie, nie tracą wartości użytkowych zamówiona partia od razu w całości trafia do magazynu w modelu może być uwzględniony czas między złożeniem zamówienia a otrzymaniem partii (okres dostawy) 11 2FS CP EOQ = Moment złożenia zamówienia M = MB + Zd d MB = margines bezpieczeństwa Zd =dzienna wielkość zapasów d = liczba dni od momentu złożenia zamówienia do momentu otrzymania dostawy 12 PRZYKAAD Centrum ogrodnicze Green sprzedaje rocznie 240 000 worków nawozu do trawników. Optymalna wielkość marginesu bezpieczeństwa zapasów (z którą rozpoczęta została działalność) wynosi 1200 worków. Każdy worek kosztuje firmę 4 USD, koszty utrzymywania zapasów wynoszą 20 %, a koszt złożenia zamówienia u dostawcy 25 USD. Ile wynosi Ekonomiczna Partia Dostaw? 2 x 240000 x 25 = 3873 4 x 0 , 2 EOQ = 13