System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
10 września 2012, 07:24 Autor: Jarosław Zachwieja
czytano: 7156 razy
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa
Wykonanie świetnych zdjęć to połowa drogi do
sukcesu. Aby wydobyć z nich to, co najlepsze,
należy się teraz nimi odpowiednio "zaopiekować",
tzn. przygotować je do wykorzystania zgodnie z
naszym zamysłem. Niezbędne jest w tym celu
upewnienie się, czy obraz na monitorze
odzwierciedla wiernie wszystko, co zostało
zarejestrowane przez aparat, a komputer
prawidłowo przenosi zdjęcia na papier. Nie bez
znaczenia jest też to, aby postrzeganie przez
fotografa wyświetlanych na ekranie barw nie było
niczym zakłócone oraz aby proces obróbki nie
miał negatywnego wpływu dla jego zdrowia.
Wszystkie te sprawy wiążą się z odpowiednim
zorganizowaniem oraz skonfigurowaniem
stanowiska pracy
Truizmem jest stwierdzenie, że fotografowanie nie ogranicza się jedynie do naciskania spustu migawki.
Wśród zawodowców rozpowszechniło się nawet powiedzenie, że czynność ta stanowi tak naprawdę
jedynie zakończenie procesu, w ramach którego powstaje zdjęcie. Trudno jednak zgodzić się w stu
procentach z tak postawioną tezą  podobnie jak dawniej znakomite fotografie rodziły się zarówno w
plenerze bądz
studiu, jak i następnie w ciemni, tak obecnie w procesie twórczym ważną rolę odgrywa
cyfrowy warsztat. Zaznaczam, że nie mam tu bynajmniej na myśli zjawiska nazywanego niekiedy
pogardliwie "PSuciem zdjęcia" (litery PS to oczywiście skrót nazwy Photoshop), bądz
też rad typu "jak
zrobić kiepską fotkę, a potem ją naprawiać w programie graficznym". Cyfrowy warsztat w kontekście,
jakim zajmiemy się nim na łamach tego poradnika, to środowisko pracy umożliwiające zarządzanie,
edycję (korektę) fotografii, a następnie ich archiwizację, publikację lub druk. Wbrew pozorom
przygotowanie sobie takiego miejsca w sposób profesjonalny nie jest ani bardzo kosztowne, ani zbyt
pracochłonne  natomiast uzyskane efekty potrafią z nawiązką wynagrodzić poniesiony trud.
Współczesny fotograf nie potrzebuje już ciemni. Najczęściej ogranicza się on do pracy przy zwyczajnym domowym
komputerze. Niemniej jednak drobne różnice w organizacji miejsca pracy mogą spowodować, że nasza pracownia będzie nam
służyła nieocenioną pomocą lub wręcz przeciwnie - stanie się z
ródłem ciągłych problemów.
Szykujemy sobie stanowisko pracy
Pomieszczenie, w którym znajduje się nasza "komputerowa ciemnia", powinno być oświetlone
1 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
umiarkowanym, miękkim światłem o pełnym, naturalnym spektrum. Dobrze nadają się w tym celu
tradycyjne żarówki bądz
też lampy (żarówki) halogenowe, o ile tylko ich blask zmiękczony zostanie
przez odpowiedni klosz. Jeszcze lepiej, jeżeli mamy możliwość płynnie regulować moc lamp, ponieważ
dzięki temu z łatwością dopasujemy natężenie oświetlenia pokoju do blasku monitora. Niezbyt
natomiast polecane są w tej roli popularne świetlówki energooszczędne  mają zawężone widmo, przez
co oświetlając odbitki, mogą część kolorów eksponować nadmiernie, a inne tłumić. Ponadto najtańsze
modele odznaczają się niekiedy irytującym migotaniem, które przy dłuższej pracy mocno męczy wzrok.
Żarówka halogenowa - jedno z najlepszych z punktu widzenia fotografa (choć nie tylko) z
ródeł światła. Wprawdzie emituje
blask o dosyć ciepłej kolorystyce, ale za to bardzo odznaczający się bardzo naturalnym i pełnym widmem. Jest przy tym
znacznie tańsza od świetlówek kompaktowych, równie długowieczna i bardziej ekonomiczna od tradycyjnych żarówek
wolframowych.
Jeżeli chodzi o kolorystykę pomieszczenia, to zgodnie z teorią ściany powinny być pomalowane na
jednolitą barwę neutralną i rzeczywiście w sytuacjach wymagających pełnego profesjonalizmu (np. w
pracowniach DTP) stosuje się tego typu szarą lub jasnoszarą farbę. Jednak w większości wypadków
całkowicie wystarczy, jeżeli ściany nie będą wyraz
nie jaskrawe, ponieważ długotrwałe przebywanie w
pomieszczeniu o bardzo zdecydowanej kolorystyce powoduje chwilową zmianę sposobu postrzegania
przez nas kolorów (np. długotrwałe siedzenie w pokoju o o żółtych ścianach spowoduje, że po wyjściu z
niego wszystko będzie miało dla nas lekko niebieskawy odcień).
[kn_advert]
Gdy siedzimy przed komputerem, zasadniczo w polu naszego widzenia nie powinno znajdować się okno,
chociaż nie przeszkadza też ono, jeżeli tylko blask słońca nie wpada przez nie bezpośrednio. Światło
słoneczne nie może oczywiście padać na ekran monitora ani świecić nam prosto w oczy. Dlatego też na
pracownie fotograficzne doskonale nadają się pomieszczenia z oknami wychodzącymi na północ. Jeżeli
okno znajduje się gdzieś z boku i obawiamy się, że światło z niego może nam padać na ekran, możemy
sobie zorganizować osłonę na monitor bazowaną na stosowanych w profesjonalnych monitorach
graficznych, takich jak Eizo z serii ColorEdge. Wystarczy do tego tylko nieco czarnego kartonu i taśma
klejąca, a efekty mogą się okazać bardzo zadowalające. Nieocenione mogą się też okazać żaluzje lub
rolety (te ostatnie z oczywistych względów nie powinny być kolorowe).
2 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
Odpowiednio pomalowane ściany i oświetlenie pomieszczenia, w którym pracujemy, ma zasadniczy wpływ dla efektów naszej
pracy i jej komfortu. Choć wiele osób dobrze się czuje pracując w zupełnie zaciemnionym pomieszczeniu, to jednak powinniśmy
oprzeć się pokusie zupełnego gaszenia świateł w naszej pracowni - silny kierunkowy blask bijący od monitora przy braku innego
oświetlenia bardzo męczy oczy i może doprowadzić do pogorszenia się naszego wzroku. Pewna ilość światła w pracowni jest
niezbędna.
Notebook a dodatkowy monitor
Wiele osób korzysta obecnie w pracy z komputerów przenośnych. Nic w tym dziwnego  cena i
uniwersalność takich urządzeń, a przy tym niewielka ilość zajmowanego przez nie miejsca
niejednokrotnie przemawiają na ich korzyść. Robią tak również fotografowie, zwłaszcza ci, którzy często
pracują w terenie.
[converttable end="1"]
Ekran notebooka
Eizo FlexScan S2433W
3 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
Eizo FlexScan SX2262W
Eizo ColorEdge CG245W
4 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
Notebook z wielu powodów jest dla fotografów atrakcyjnym typem komputera. Niestety, jego wyświetlacz pozostawia wiele do
życzenia. Przede wszystkim odznacza się bardzo wąską paletą odwzorowywanych kolorów, niewielkimi kątami widzenia oraz
niemal całkowitym brakiem możliwości regulacji parametrów obrazu. Na prezentacji powyżej obejrzeć można porównanie
przestrzeni barwnych ekranu typowego notebooka dobrej klasy, a także kilku przykładowych monitorów (należących do trzech
grup sprzętu: amatorskiej, półprofesjonalnej i profesjonalnej) skalibrowanych za pomocą Eye-One display 2 firmy X-Rite.
[converttable]
Niestety, notebook ma też swoje wady, z których największą dla fotografa jest niska jakość
wyświetlacza podyktowana warunkami technicznymi tego typu ekranu (dokładniej temat ten poruszymy
w jednym z kolejnych odcinków naszego cyklu poświęconego wyborowi odpowiedniego monitora do
obróbki zdjęć). Dlatego też dobrym pomysłem może okazać się zaopatrzenie w stacjonarny monitor na
potrzeby precyzyjnej obróbki zdjęć. Jeżeli często podróżujemy z notebookiem, monitor taki może stać
się stałym wyposażeniem naszego warsztatu zorganizowanego zgodnie ze wskazówkami zawartymi
powyżej, a sam komputer będziemy do niego podłączać w razie potrzeby.
Zalet takiego rozwiązania jest wiele: znacznie lepsza jakość obrazu, większy (z reguły) obszar pola
roboczego, bądz
też możliwość pracy dwuekranowej (ekran roboczy dzieli się wówczas na dwa monitory,
a jego rozmiary to suma obydwu wyświetlaczy). Niektóre aplikacje fotograficzne, takie jak Adobe
Lightroom potrafią też w sposób aktywny korzystać z tego ostatniego rozwiązania  w przypadku
wspomnianego produktu firmy Adobe jest to możliwość wyświetlania na dodatkowym ekranie
ustalonych wcześniej informacji, takich jak np. miniatury zdjęć z przeglądanej lub edytowanej grupy.
5 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
Notebook wyposażony w zewnętrzny ekran LCD wysokiej jakości to dobre rozwiązanie nawet dla bardzo wymagających
zawodowców. Ponadto w razie potrzeby pozwala zachować pełną mobilność - monitor może zostać w każdej chwili odłączony, a
sam komputer towarzyszyć nam będzie zarówno w trakcie pleneru jak i podczas prezentacji zdjęć klientowi. Najbardziej jednak
skorzystają na takim duecie użytkownicy aplikacji obsługujących zestawy dwuekranowe, takich jak np. Adobe Lightroom.
Strona 1
Strona 2
Kolejną czynnością, jaką należy wykonać po fizycznym przygotowaniu miejsca pracy, jest przygotowanie
do pracy komputera oraz oprogramowania, z którego korzystamy. Niestety, nieznajomość podstawowych
funkcji używanego software'u często prowadzi to sytuacji, w której fotograf nie jest w stanie uzyskać
zadowalających efektów, lub też dochodzi do nich bardzo pokrętnymi ścieżkami. Tymczasem wykonanie
kilku prostych czynności jest w stanie zdjąć nam z głów niejeden problem.
6 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
Windows 7 - najnowszy i obecnie już jeden z najpopularniejszych systemów operacyjnych firmy Microsoft dysponuje wieloma
narzędziami opracowanymi specjalnie z myślą o osobach zajmujących się obróbką obrazu. Proces konfiguracji komputera dla
potrzeb fotografa omówimy właśnie na jego przykładzie.
Konfiguracja systemu operacyjnego
Nowoczesne komputery dysponują zaawansowanymi narzędziami umożliwiającymi zarządzanie
kolorem, a ich obsługa jest coraz prostsza, również dla ludzi nie będących ekspertami w zakresie
tajników technologii komputerowych. Oczywiście możliwości osób dysponujących urządzeniami do
kalibracji są w tym zakresie o niebo wyższe od reszty użytkowników, ale nawet bez tego typu sprzętu
możliwe jest dopasowanie ustawień monitora i komputera tak, aby praca z obrazem była jak najbardziej
komfortowa.
Proces przygotowywania stanowiska komputerowego do pracy przy obróbce zdjęć omówimy na
przykładzie systemu operacyjnego Windows 7. Dysponuje on ciekawym narzędziem, pozwalającym
optymalnie ustawić stanowisko pracy. W tym celu uruchamiamy w menu Start Panel sterowania i w
lewym górnym rogu okna w polu Szukaj wpisujemy "zarządzanie kolorami", a następnie klikamy opcję,
która ukaże się nam na ekranie. Okno, które pojawi się nam na ekranie, służy zarówno do obsługi profili
ICC takich urządzeń jak monitory i drukarki, jak i do pomocy w odpowiednim ustawieniu monitora.
7 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
Narzędzie do zarządzania kolorami umożliwia przydzielenie profili w formatach ICC oraz ICM do każdego obsługującego je
urządzenia. W odróżnieniu od wcześniejszych systemów z rodziny Windows rozwiązania techniczne zastosowane w Windows 7
umożliwiają prawidłowe zarządzanie barwami wszystkich używanych przez nas monitorów naraz.
Przechodzimy teraz do zakładki Zaawansowane i klikamy przycisk Kalibruj ekran. Wykonując po kolei
wszystkie polecenia komputera, ustawimy bardzo ważny dla prawidłowego wyświetlania fotografii
mechanizm ustawiania korekcji gamma, odpowiedni kontrast i jasność komputera oraz w dużym
przybliżeniu dopasujemy kolorystykę wyświetlanego obrazu. Choć systemowi temu daleko do
doskonałości, to może się on okazać przydatny  zwłaszcza w przypadku tańszych modeli monitorów,
których ustawienia fabryczne są bardzo odległe od ideału. Warto tylko wiedzieć, że podczas regulacji
jasności może dojść do sytuacji, w której nie będziemy w stanie uzyskać wystarczająco ciemnego
obrazu (nawet pomimo obniżenia odpowiedniego parametru do minimum). W takiej sytuacji należy
pozostawić jasność na poziomie około 20 30%, a obniżyć kontrast. Analogicznie przy kolejnym kroku,
czyli ustawieniu kontrastu  jeżeli ustawienie tego parametru na 100% nie przynosi dobrych
rezultatów, należy sobie pomóc podciągając delikatnie jasność obrazu. Po przeprowadzeniu takiej
wstępnej "kalibracji" przekonamy się, że na liście profili ICC naszego ekranu pojawił się nowy,
wygenerowany przez komputer na podstawie dokonanych przez nas dopasowań.
[converttable end="1"]
1. Informacje podstawowe
8 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
2. Korekta gamma
3. Ustawianie jasności
9 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
4. Ustawianie kontrastu
5. Likwidowanie zafarbu
6. Kontrola zmian
10 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
Na powyższej prezentacji można prześledzić kolejne etapy dopasowywania ustawień ekranu za pomocą narzędzia
wbudowanego w Windows 7. Nie jest ono zbyt precyzyjne, ponieważ nie opiera się na żadnych sprzętowych pomiarach
kolorymetrycznych, ale w sytuacji braku innych możliwości bywa użyteczne.
[converttable]
Właściciele notebooków bez zewnętrznych ekranów niestety w dość niewielkim stopniu skorzystają z
tego narzędzia. Komputery przenośne niemal nigdy nie pozwalają bowiem na regulację kontrastu, a
ustawienie jasności zredukowane jest do obniżenia lub wzmocnienia podświetlenia matrycy 
mechanizmu mało precyzyjnego i dość zawodnego.
Gdy producent zapewnia profil ICC
W znacznie lepszej sytuacji są ci z nas, którzy dysponują profilami monitora (lub ekranu notebooka)
dostarczanymi przez producentów sprzętu. Na szczęście obecnie postępuje tak większość firm, a profile
można pobrać z Internetu za pośrednictwem stron WWW. Pamiętać jedynie należy, że o ile profil ICC
monitora z reguły jest jeden, lub w ostateczności dwa lub trzy (dla różnych ustawień punktu bieli i
korekty gamma), o tyle w przypadku drukarek dla każdego używanego rodzaju nośnika niezbędny jest
inny profil  producent z reguły zapewnia je dla swoich firmowych papierów fotograficznych.
11 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
Wszyscy więksi producenci monitorów i drukarek prawie zawsze udostępniają na swoich stronach internetowych pakiety profili
dla swoich produktów. W widocznej na powyższym przykładzie paczce dla monitora Eizo FlexScann SX2462W znajdują się -
oprócz instrukcji instalacji - dwa profile ICM: dla ustawień 5000K/gamma 1.8 oraz 6500K/gamma 2.2.
Otrzymany profil należy jedynie zainstalować w systemie, klikając dwukrotnie plik z rozszerzeniem ICC
lub ICM, a następnie ustawić go w oknie Zarządzanie kolorami jako domyślny dla danego wyświetlacza
(niezbędne może się w tym celu okazać uaktywnienie opcji Użyj moich ustawień dla tego komputera).
Pamiętajmy też, aby sprawdzić w dokumentacji profilu (najczęściej dostępna jest ona wraz z profilem
lub na stronie producenta), dla jakich ustawień monitora przeznaczony jest nasz plik. Na szczęście z
reguły (choć nie zawsze) są to po prostu ustawienia domyślne.
W przypadku korzystania z dwóch wyświetlaczy (lub notebooka podłączonego do zewnętrznego
monitora) pamiętajmy o tym, aby ustawić profile obydwu z nich. W innym wypadku może się okazać,
że obraz wyświetlany na pierwszym różni się od sąsiedniego jak dzień od nocy. Oczywiście najlepiej
mają ci fotografujący, którzy decydują się nabyć urządzenie do kalibracji obrazu lub mają do takowego
dostęp.
[kn_advert]
Jak aplikacje radzą sobie z zarządzaniem kolorami
Warsztat cyfrowego fotografa to przede wszystkim odpowiednie programy  edytor zdjęć, przeglądarka,
katalogi, rozmaite narzędzia dodatkowe itd. Po włączeniu w komputerze mechanizmu zarządzania
kolorami często może się okazać, że niektóre zdjęcia w różnych programach odznaczają się nieco
odmienną kolorystyką. Dlaczego tak jest?
12 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
Zdjęcie wyświetlane przez aplikację obsługującą systemy zarządzania obrazem oraz takie, które ich nie obsługują, mogą różnić
się pod względem kolorystyki. To, jak duża będzie ta różnica zależy od tego, jak znaczną korektę w wyświetlanym obrazie
wprowadza profil barwny oraz jak szeroka jest przestrzeń barw naszego monitora. Na powyższym przykładzie widać Adobe
Lightroom oraz IrfanView - dwie aplikacje obsługujące profile barwne wbudowane w plik JPEG. Jednak podgląd generowany
przez system Windows 7 w okienku Eksploratora nie potrafi już odczytać takich danych - w rezultacie obraz jest zbyt jaskrawy.
Tego typu zdjęciami są fotografie, wraz z którymi zapisany został profil obrazu  mechanizm taki
stosuje wiele programów do obróbki grafiki, takich jak Photoshop czy Lightroom. Ułatwia on obróbkę
zdjęć, ale należy pamiętać, aby przed publikacją fotografii w Internecie skonwertować przestrzeń
barwną zamieszczanego obrazu na sRGB. W przypadku wspomnianego Photoshopa służy do tego opcja
Save for Web (Zapisz dla Web), natomiast inne programy rozwiązują ten problem jeszcze inaczej.
Skąd zatem różnice? Otóż wiele programów (zwłaszcza starszych) nie obsługuje profili barwnych
zapisanych w plikach obrazu, ani w ogóle mechanizmów zarządzania kolorem  wyświetla obraz
korzystając ze standardowych mechanizmów systemu operacyjnego. Inne z kolei wprawdzie obsługują,
ale opcja ta jest domyślnie wyłączona. Przykładem tej ostatniej grupy programów jest popularna
przeglądarka graficzna IrfavView w wersji 4.25 i nowszych, gdzie opcję tę uruchamia się w dziale
Viewing ustawień programu (Settings). Na szczęście bardziej zaawansowane programy, takie jak
produkty firmy Adobe (Photoshop, Photoshop Elements, czy Lightroom) od dawna już przystosowane są
do pracy w środowisku zaopatrzonym w narzędzia do zarządzania barwą.
13 z 14 2015-08-15 21:05
System operacyjny i oprogramowanie dla fotografa http://www.swiatobrazu.pl/system-operacyjny-i-oprogramowanie-dla-f...
IrfanView - znana i bardzo popularna darmowa aplikacja do przeglądania i prostej edycji zdjęć w wersji 4.25 doczekała się trybu
pracy w zgodności z systemowymi układami zarządzania kolorem. Wymaga on pobrania specjalnej wtyczki (dostępnej w
oficjalnym pakiecie wtyczek programu) i po zainstalowaniu programu jest domyślnie nieaktywny.
Generalnie obsługa profili barwnych przez programy to jeden z tych elementów pracy na komputerze ze
skalibrowanym ekranem i/lub drukarką, których w pewnym stopniu należy nauczyć się od nowa.
"Nauka" ta obejmuje zdobycie nowych nawyków i sprawdzenie, w jakich momentach komputer
zachowuje się nieco inaczej niż dotychczas. Wiele zależy tu od używanego przez nas oprogramowania,
dlatego też każdy z nas musi ten proces przejść indywidualnie. Mogę jedynie powiedzieć, że wysiłek ten
procentuje  zyskujemy dzięki niemu pewność, że kolory wyświetlane na ekranie są dokładnie takie,
jakie powinny być.
www.swiatobrazu.pl
14 z 14 2015-08-15 21:05