Style kierowania (zarzÄ…dzania)
Styl zarządzania to ogólny, czasoprzestrzennie specyficzny sposób wypełniania
funkcji kierowniczych.
Styl kierowania charakteryzuje całokształt sposobów (metod, technik i
instrumentów) oddziaływania kierownika na podwładnych (będących w
zależności służbowej) w celu wywołania u nich właściwego nastawienia do
swoich zadań i skłonienia ich do możliwie najlepszego ich wykonania.
Styl kierowania jest to całokształt relacji, jakie tworzy w oddziaływaniu
kierowniczym przełożony w stosunku do podwładnych.
Klasyfikacja stylów zarządzania
1. Wg typu zachowań kierowniczych (badania K. Lewina)
2. Wg uwzględnianych czynników, co pozwala na wyróżnienie koncepcji
stylów:
A) jednowymiarowych,
B) wielowymiarowych.
Ad. 1. K. Lewin na podstawie badań ustalił, iż wyodrębnia się trzy typy
zachowań kierowniczych:
-ð kierownik autokrata  oddziaÅ‚uje na grupÄ™ za poÅ›rednictwem nakazów i
poleceń zagrożonych karą w przypadku ich niewykonania; określa i
kieruje aktywnością i celami grupy; każdemu członkowi wyznacza
współpracowników i zadanie; nie są dokładnie sprecyzowane kryteria wg
których dokonuje oceny działalności członków grupy,
-ð kierownik demokrata  stara siÄ™ by w grupie dyskutowano o celach
organizacji i aktywności grupy; pozwala grupie na swobodną dyskusję i
komunikację przed podjęciem działań oraz na znaczny udział w
podejmowaniu decyzji, w miarę możliwości stosuje obiektywne kryteria
oceny,
-ð kierownik uchylajÄ…cy siÄ™ od ingerencji  zachowuje siÄ™ jak przyjaciel,
pozostawia podwładnym dużo swobody; zapytany chętnie udziela
informacji i pomocy; bez względu na wynik unika oceny członków grupy.
Od czasów K. Lewina powstało wiele innych koncepcji klasyfikacji stylów
kierowania. Najczęściej mają one charakter wielowymiarowy, co w praktyce
oznacza, że punktem odniesienia analizy jest połączenie co najmniej dwóch
czynników, które determinują orientację menedżera w oddziaływaniu na
podwładnych.
Ad. 2. Klasyfikacja jednowymiarowa.
A) R. Tannenbaum i W.H. Schmidt wyróżnili siedem ciągłych klas zachowań,
mierzonych stopniem delegacji uprawnień w podejmowaniu decyzji, czyli
współudział pracowników w decydowaniu.
1
B) 1. Klasyfikacja dwuwymiarowa to siatka kierownicza R. Blake a i J.
Moutona uwzgledniajÄ…ca dwa wymiary:
- ukierunkowanie na ludzi (stosunki międzyludzkie)
- ukierunkowanie na zadania (produkcjÄ™).
Każdy wymiar wyznaczony jest przez dziewięć wyróżników, przy czym 9 
największy udział wyróżnika, 1  najmniejszy. Powyższe założenia pozwalają
umieścić w siatce 81 stylów. Badający wyróżniki i opisali szczegółowo 5 stylów
zarzÄ…dzania.
Rys. 2. Siatka kierownicza Blake a-Mouton a
2
2. W.J. Reddin twierdzi, że nie istnieje najlepszy styl zarządzania. Warunkuje
wybór stylu zarządzania od trzech zmiennych:
" orientacji na zadania,
" orientacji na kontakt z pracownikami,
" efektywności.
Rys. 3. Klasyfikacja stylów wg. W.J. Reddina
3. Koncepcja P. Hersey a i K.H.Blanchard a.
Skuteczność stylu uzależniona jest od czynników sytuacyjnych, które nazywają
stopniem dojrzałości pracowników, określonym przez zdolność tych
pracowników i ich motywację do pracy.
Wybór stylu zarządzania przez przełożonego zależy od stopnia dojrzałości
współpracowników.
Stopień dojrzałości Styl ukierunkowany na:
1. Niski  niezadowalająca zdolność pracowników, niska Zadania
motywacja do pracy
2. Średni - niezadowalająca zdolność, silna motywacja Realizację zadań oraz
pracowników
3. Wyższy - niezadowalająca motywacja, duże zdolności Pracowników
pracowników
4. Dojrzali pracownicy  duże zdolności pracowników, Daleko idące
silna motywacja usamodzielnienie
3
4. Style kierowania wg. D. Chalvina
Rys. 4. Style kierowania wg D. Chalvina
Model ten zawiera 10 stylów kierowania, które zostały podzielone na dwie
kategorie: efektywne i nieefektywne.
Do kierowników efektywnych zaliczył : organizatora, współuczestniczącego,
przedsiębiorczego, realisty i maksymalisty.
Style nieefektywne to: biurokrata, demagog, autokrata, oportunista i utopista.
Rozróżnienie na style efektywne i nieefektywne związane jest z przyjęciem
przez D. Chalvina założenia, że można mieć zasadniczo dobre orientacje
kierownicze, odpowiednio dostosowane do sytuacji, a mimo to działać
nieefektywnie.
Organizator to kierownik, skupiający główną uwagę na ustaleniu właściwych
stosunków hierarchicznych, podziale zadań, zapewnieniu odpowiedniego
poziomu komunikacji. Jest skłonny do delegowania uprawnień, w sytuacji
trudności angażuje się i pomaga w ich rozwiązaniu.
Kierownik współuczestniczący zorientowany jest na rozwijanie zespołowości i
szerokiej partycypacji pracowników w zarządzaniu. Sam uczestniczy w pracach
określonego zespołu na takich samych zasadach jak inni jego członkowie.
Kierownik przedsiębiorczy skupia się na indywidualnym oddziaływaniu na
każdego pracownika. W szczególności dużą wagę przywiązuje do osób dopiero
wdrażających się do pracy, dążąc do uzyskania przez nich w możliwie jak
najkrótszym czasie pożądanego poziomu efektywności.
4
Realista buduje swoje relacje z podwładnymi w oparciu o wzajemny szacunek i
zaufanie. Podejmując decyzję z reguły zasięga opinii podwładnych. W
rezultacie wyznaczone przez niego cele i działania są z reguły możliwe do
osiągnięcia.
Maksymalista to osoba, która zorientowana jest bardzo mocno na wyniki.
Główna uwaga w tym przypadku skupiona jest na osiągnięciu przez
podwładnych możliwie jak najwyższych efektów, pozostawiając szeroki zakres
swobody w doborze metod ich osiągnięcia wykonawcom.
Efektywność stylu zarządzania zależy od szeregu czynników, a w
szczególności od:
- czynników leżących po stronie kierownika (osobowość, doświadczenie,
kompetencje, zaufanie do podwładnych, zaangażowanie, motywacja itp.)
- czynników leżących po stronie zespołu pracowników (kwalifikacje,
motywacja, zaangażowanie, aspiracje, odpowiedzialność, zaufanie, integracja)
- czynników sytuacyjnych (uwarunkowań leżących po stronie organizacji 
typu organizacji, jej specyfiki, wielkości, sytuacji decyzyjnej, czasu do
dyspozycji, kultury organizacji, możliwości w zakresie doboru czynników
motywujÄ…cych
5